Władysław Sikorski – ur. 20 maja 1881 r. w Tuszowie Narodowym

Władysław Sikorski – ur. 20 maja 1881 r. w Tuszowie Narodowym, zm. 4 lipca 1943
r. na Gibraltarze. polski mąż stanu, polityk, generał. Współzałożyciel Związku Walki Czynnej
(1908) i prezes utworzonego w 1910 r. Związku Strzeleckiego we Lwowie. Od 1905 r.
członek Związku Odrodzenia Narodu Polskiego, od 1910 r. Polskiego Stronnictwa
Postępowego. Od 1912 r. referent spraw wojskowych w Komisji Tymczasowej
Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, następnie sekretarz generalny tejże
Komisji. W latach 1914–1916 szef Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu
Narodowego. W latach 1916–1917 szef Krajowego Inspektoratu Zaciągu, następnie dowódca
obozu ćwiczebnego Polskiej Siły Zbrojnej w Zambrowie. Od września 1917 r. do lutego 1918
r. dowódca Uzupełnień Polskiego Korpusu Posiłkowego. Internowany przez Austriaków.
W maju 1918 przybył do Lwowa, gdzie zorganizował stację zborną wysyłającą byłych
legionistów i żołnierzy austriackich - Polaków do Królestwa. Od listopada 1918 r. w Wojsku
Polskim. Mianowany przez Radę Regencyjną szefem sztabu w dowództwie w Galicji,
uczestniczył w obronie Przemyśla przed Ukraińcami. W 1919 r. walczył w obronie Lwowa
i dowodził grupą operacyjną na froncie polsko-ukraińskim na linii Zbrucza. Brał udział
w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. dowodząc 5 Armią w bitwie warszawskiej, następnie
3 Armią toczącą ciężkie walki w rejonie Zamościa z Armią Konną S.M. Budionnego. 1921–
1922 szef sztabu generalnego. W latach 1922-1923 premier i minister spraw wewnętrznych.
15 marca 1923 r. rząd Sikorskiego doprowadził do uznania polskich granic wschodnich przez
Konferencję Ambasadorów. Od 1923 do 1924 r. generalny inspektor piechoty, a od 1924 do
1925 r. minister spraw wojskowych w gabinecie S. Grabskiego.
Zlecił opracowanie pierwszych planów operacyjnych i mobilizacyjnych rozbudowy
marynarki i lotnictwa oraz przemysłu zbrojeniowego. W 1925 r. dowódca Okręgu Korpusu
VI Lwów. W czasie przewrotu majowego 1926 r. nie zaangażował się po żadnej ze stron.
W 1928 r. odwołany ze stanowiska dowódcy Okręgu Korpusu w związku z zatargami
z J. Piłsudskim. Do 1939 r. pozostał "generałem do dyspozycji" ministra wojny. Przebywał
przeważnie we Francji, gdzie odbywał intensywne studia wojskowe. Przeciwnik polityczny
obozu sanacji. 1936 r. wspólnie z I.J. Paderewskim i J. Hallerem doprowadził do
porozumienia polskich stronnictw centrowych (tzw. Front Morges). Inicjował założenie
Stronnictwa Pracy. W 1939 r. wystosował raport do marszałka E. Rydza-Śmigłego z prośbą o
przydział wojenny, którego nie otrzymał. Przedostał się przez Rumunię do Francji, gdzie 28
września 1939 r. objął dowództwo armii polskiej tworzonej we Francji. W dwa dni później
desygnowany na premiera Rządu Rzeczpospolitej Polskiej na emigracji, w którym objął także
tekę ministra spraw wojskowych. 7 listopada 1939 r. mianowany Naczelnym Wodzem
i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. W listopadzie 1939 r. powołał Związek Walki
Zbrojnej.
5 sierpnia 1940 r. Sikorski podpisał umowę w sprawie odbudowy armii polskiej
w Wielkiej Brytanii. Wiosną 1941 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych i Kanady w celu
uzyskania pomocy materialnej i wojskowej. Po napaści Niemiec na ZSRR, 30 lipca 1941 r.
zawarł układ z rządem radzieckim normujący stosunki dwustronne i układ dodatkowy
w sprawie utworzenia armii polskiej w ZSRR (tzw. układ Sikorski-Majski). Treść układu nie
precyzująca przebiegu polskiej granicy wschodniej stała się przyczyną kryzysu rządowego
i powstania silnej opozycji. Odkrycie grobów katyńskich doprowadziło 23 kwietnia 1943 do
całkowitego zerwania przez rząd radziecki napiętych już wcześniej stosunków
dyplomatycznych z rządem polskim.
Sikorski zginął w katastrofie lotniczej 4 lipca 1943 r. w Gibraltarze, powracając
z inspekcji wojsk na Środkowym Wschodzie. Przyczyn katastrofy nie wyjaśniono do chwili
obecnej. Pochowany na cmentarzu polskich lotników w Newark, w Wielkiej Brytanii. 17
września 1993 r. jego prochy przeniesiono na Wawel.