15a. Medycyna paliatywna

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012
NAZWA JEDNOSTKI:
Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej
1. Adres jednostki:
Adres: Hospicjum Palium, 61-245 Poznań, os. Rusa 25A
Tel. /Fax: 061 8738-303
Strona WWW: www.kmp.ump.edu.pl
E-mail: [email protected]
[email protected]
2. Kierownik jednostki:
dr n. med. Aleksandra Kotlińska-Lemieszek
3. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I:
Nazwisko: dr n. med. Aleksandra Kotlińska-Lemieszek
Tel. kontaktowy: 061 8738-303
Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce): od wtorku-czwartku, godz. 13.00Hospicjum Palium , os. Rusa 25A
E-mail: [email protected]
Osoba zastępująca - dr n. med. Maciej Sopata
Kontakt tel. 061 8738-303
4. Organizacja zajęć
REGULAMIN ZAJĘĆ
Studenci są zobowiązani do odbywania zajęć ze swoją grupą. Zamiana terminu zajęć
jest możliwa wyłącznie w przypadkach uzasadnionych (wyjazd w celach naukowych
i edukacyjnych na inną uczelnię lub sytuacje losowe) po wcześniejszym uzgodnieniu
aktualnego terminu z Kierownikiem Katedry. Studenci, którzy realizują studia według
indywidualnego programu są zobowiązani do zgłoszenia chęci udziału w zajęciach
w danym terminie najpóźniej na 7 dni przed rozpoczęciem tych zajęć (możliwość
zgłoszenia drogą e-mailową z koniecznością uzyskania akceptacji oraz telefoniczną).
Studenci, którzy zgłoszą się w późniejszym terminie uzyskają zgodę na realizację
zajęć w wybranym terminie wyłącznie pod warunkiem wolnych miejsc w grupie
(do 6 osób na podgrupę kliniczną).
W trakcie zajęć seminaryjnych oraz klinicznych każdy student jest zobowiązany
do posiadania własnego identyfikatora z wypisanym nazwiskiem, wydziałem, rokiem
studiów i numerem grupy studenckiej.
Do zaliczenia przedmiotu (uzyskania wpisu w indeksie), konieczna jest obecność
na wszystkich zajęciach i zdanie kolokwium końcowego.
W przypadku gdy w tygodniu, w którym odbywa się cykl seminariów i ćwiczeń dla
danej grupy, przypada dzień wolny od zajęć dydaktycznych, harmonogram zajęć
w pozostałe dni może ulec zmianie z uwagi na konieczność przekazania w skróconym
czasie najważniejszych treści nauczania.
W przypadku jednorazowej, usprawiedliwionej nieobecności student jest zobowiązany
do odrobienia zajęć w formie praktyki na oddziale stacjonarnym lub w poradniach
Hospicjum Palium i ustnego zaliczenia danego dnia.
PROGRAM ZAJĘĆ dla VI roku
Trudne problemy etyczne w opiece paliatywnej. Chory proszący o eutanazję. Ostatnie
godziny życia. Przypomnienie podstawowych wiadomości z zakresu występowania,
patogenezy i leczenia bólu nowotworowego. Leki wspomagające. Ból neuropatyczny
i kostny - leczenie. Leczenie bólu trudnego do uśmierzenia.
Metody inwazyjne leczenia bólu.
Patogeneza i leczenie objawów ze strony układu oddechowego.
Zespół majaczeniowo-zamroczeniowy. Depresja u chorych w zaawansowanym okresie
choroby nowotworowej.
Sytuacje naglące w opiece paliatywnej.
Profilaktyka i leczenie odleżyn i ran trudno gojących się.
Przekazywanie niepomyślnych informacji pacjentowi i jego rodzinie.
Doskonalenie umiejętności udzielania wsparcia choremu i jego bliskim.
5. Program nauczania
Wymagania wstępne - znajomość tematyki przedstawionej na roku V
Przygotowanie do zajęć - znajomość zasad leczenia bólu u pacjenta z chorobą
nowotworową, znajomość podstaw leczenia opioidami
Wymagania końcowe - zaliczenie testu
6. Cele i treści merytoryczne przedmiotu
Po zakończeniu zajęć student powinien:
- znać zasady, cele i organizację opieki paliatywnej,
- rozumieć rolę lekarza w opiece paliatywnej oraz jego miejsce i zadania w zespole
wielodyscyplinarnym,
- rozumieć znaczenie dobrej komunikacji z chorym, jego bliskimi i innymi członkami
zespołu,
- posiadać wiedzę na temat podstawowych objawów występujących u pacjentów
w zaawansowanym okresie choroby nowotworowej i innych przewlekłych
postępujących chorób,
- posiadać umiejętność rozpoznania oraz leczenia bólu i innych objawów
somatycznych oraz psychiatrycznych,
- posiadać wiedzę na temat stanów naglących w opiece paliatywnej i objawów
pozwalających na ich rozpoznanie,
- znać zasady opieki nad chorym w okresie agonii,
- znać drogi i sposoby podawania leków oraz zasadę przeliczania dawek leków,
- posiadać wiedzę i podstawowe umiejętności praktyczne w zakresie pielęgnacji
chorego, postępowania w przypadku owrzodzeń nowotworowych i ran przewlekłych,
- posiadać umiejętność ogólnej oceny sytuacji psychologicznej i społecznej chorego
i jego rodziny.
7. Tematy wykładów:
Nie ma wykładów
8. Tematy seminariów:
Etyka w opiece paliatywnej - omawianie trudnych przypadków wymagających
podjęcia decyzji odnośnie właściwego całościowego postępowania. Chory proszący
o eutanazję.
Ostatnie godziny życia. Rozpoznawanie objawów zbliżającej się śmierci.
Przygotowanie do umierania i śmierci, niesienie ulgi w objawach, towarzyszenie
choremu i jego bliskim.
Profilaktyka i leczenie odleżyn i ran trudno gojących się.
Patogeneza i leczenie objawów ze strony układu oddechowego.
Stany naglące w opiece paliatywnej.
Repetytorium bólowe. Trudne problemy w leczeniu bólu u pacjenta z chorobą
nowotworową. Niefarmakologiczne metody leczenia bólu. Zaburzenia psychiczne
w zaawansowanej chorobie nowotworowej: zespół majaczeniowy, depresja, zespół
lękowy.
Przekazywanie niepomyślnych informacji pacjentowi i jego rodzinie.
Umiejętność udzielania wsparcia choremu i jego bliskim.
9. Tematy ćwiczeń:
Zajęcia praktyczne na Oddziale Medycyny Paliatywnej, w Ośrodku Opieki Dziennej,
w Poradni Leczenia Bólu, Medycyny Paliatywnej i Leczenia Ran Przewlekłych zasady organizacji, dokumentacja, badanie podmiotowe i przedmiotowe chorych,
planowanie postępowania objawowego, postępowanie w przypadku objawów trudnych
do uśmierzenia, omówienie przypadków klinicznych
10. Zasady i forma oceny wyników nauczania i zaliczenia zajęć oraz przedmiotu:
Do zaliczenia przedmiotu (uzyskania wpisu w indeksie), konieczna jest obecność
na wszystkich zajęciach i zdanie kolokwium końcowego.
Zaliczenie zajęć następuje po zdaniu testu, obejmującego 25 pytań. Do zaliczenia
wymagana jest prawidłowa odpowiedź na co najmniej 60% (15) pytań. Kolokwium
poprawkowe przeprowadza Kierownik Katedry lub (w razie nieobecności) wyznaczona
przez niego osoba – obejmuje ono 4 pytania dotyczące tematyki omawianej w danym
roku akademickim (w tym jedno dotyczące sposobów przygotowania leków do
podawania podskórnego) - do zaliczenia konieczna jest pozytywna odpowiedź na co
najmniej trzy pytania.
11. Materiały dydaktyczne, literatura obowiązująca i uzupełniająca:
1. Opieka paliatywna w zaawansowanym okresie choroby nowotworowej.
Materiały do nauczania medycyny paliatywnej - zawarte na stronie
internetowej Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej. www.kmp.ump.edu.pl
2. de Walden-Gałuszko K.: U kresu. Opieka psychopaliatywna, czyli jak pomóc
choremu, rodzinie i personelowi medycznemu środkami psychologicznymi.
MAKmed, Gdańsk 1996 r.
3. Hebanowski M, de Walden-Gałuszko K.: Podstawy opieki paliatywnej
w chorobach nowotworowych. PZWL, Warszawa 1998 r.
4. Twycross R.G.: Leczenie terminalnej fazy choroby nowotworowej. PZWL,
Warszawa 1991 r.
5. Kübler-Ross E.: Życiodajna śmierć: o życiu, śmierci i życiu po śmierci.
Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1996 r.
6. Kübler-Ross E.: Rozmowy o śmierci i umieraniu. Media Rodzina of Poznań,
Poznań 1998 r.
7. Kotlińska-Lemieszek A., Łuczak J.: Postępowanie w bólu nowotworowym.
W: Medycyna rodzinna. Red. nauk.: J. B. Latkowski, W. Lukas.
Warszawa, 2004 s. 937-942
8. Łuczak J., Kluziak M., Kotlińska-Lemieszek A.: Stany naglące u chorych
w zaawansowanej fazie choroby nowotworowej. W: Medycyna rodzinna.
Red. nauk.: J. B. Latkowski, W. Lukas. Warszawa, 2004 s. 942-948
9. Kotlińska-Lemieszek A., Kluziak M., Łuczak J.: Stany naglące w opiece
paliatywnej. W: Choroby wewnętrzne. Podręcznik multimedialny oparty na
zasadach EBM. Pod red.: Andrzeja Szczeklika. T. 2.
Kraków: Medycyna Praktyczna 2006 s. 2296-2301
10. Aleksandra Ciałkowska-Rysz, Wojciech Leppert: Medycyna paliatywna.
W: Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Pod red.: Radzisława
Kordka, Jacka Jassema, Macieja Krzakowskiego, Arkadiusza Jeziorskiego.
Wyd. 2. popr. i uzup. Gdańsk: Medical Press, 2004 s. 252-265
12. Studenckie koło naukowe
Opiekun koła - dr n. med. Lidia Gorzelińska
Tematyka - Skuteczne i bezpieczne leczenie bólu u pacjenta z chorobą
nowotworową w trudnych sytuacjach klinicznych (ból „oporny na opioidy”,
pacjent z niewydolnością narządową).
Miejsce spotkań – Hospicjum Palium, os. Rusa 25A