Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Problemami Emocjonalnymi

Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Problemami Emocjonalnymi „SPOZA”
Informacja o działalności w roku 2002
W 2002 r. realizowaliśmy program „Pomoc dzieciom z zaburzeniami psychicznymi”.
Program był skierowany do dzieci i młodzieży w wieku od 5 do 16 lat. W trakcie jego
realizacji przyjęliśmy do grupy gimnazjalnej potrzebujących pomocy i wsparcia licealistów,
więc w efekcie objął opieką młodzież do 18 roku życia.
W ramach programu pracowały 4 grupy terapeutyczne:
grupa dzieci młodszych (5-9 lat),
2 grupy dzieci starszych (9-13 lat),
grupa młodzieżowa (13-18 lat).
Zajęcia dla dzieci to: terapia grupowa, zajęcia stymulujące rozwój poznawczy, zajęcia
z arteterapii (plastyczne i muzykoterapia).
Efektem uczestnictwa dzieci w programie była poprawa funkcjonowania we wszystkich
sferach: emocjonalnej, społecznej i poznawczej, widoczna zarówno w obserwacjach zespołu
terapeutycznego, jak i w relacjach rodziców (wywiady i anonimowe ankiety ewaluacyjne).
Rodzice szczególnie podkreślali
1) poprawę w komunikacji z dzieckiem: „łatwiej się porozumieć”, „opowiada co się
działo w szkole, co przeżywa”, „mówi, o co mu chodzi”;
2) poprawę atmosfery domowej: „teraz jest spokojniej”, „rzadko wybuchają awantury”,
„jest miło i przyjemnie”;
3) poprawę w kontaktach społecznych dotyczącą naszej grupy: „to pierwsze miejsce,
gdzie syn chętnie przychodzi”, „sam pamięta i przypomina”, „tutaj czuje się
akceptowany”
4) jak i poza grupą: „zaczął mieć kolegów”, „niedawno pierwszy raz poszedł z kolegami
do kina”, „ktoś telefonuje do niego”, „zaprasza kolegów do domu” oraz w szkole:
„lepiej się uczy”, „prawie nie ma skarg”, „nauczyciele widzą zdecydowaną zmianę”.
Równolegle z grupami dla dzieci prowadzone są warsztaty umiejętności wychowawczych
dla rodziców. Grupy dla rodziców mają charakter grup wsparcia – grupa pomaga rozwiązać
aktualne problemy – jak też realizują program psychoedukacyjny. W ramach zajęć uczymy,
jak rozumieć zachowania dziecka, jak się porozumiewać, jak stawiać wymagania, jak
usamodzielnić dziecko, itd. Jako efekty spotkań warsztatowych rodzice podają np.: „ważne
jest dla mnie to, że wiem, że mogę tu przyjść i porozmawiać”, „dowiedziałam się, że nie tylko
ja mam taki kłopot”, „nauczyłam się rozumieć dziecko”, „mniej krzyczę, dużo teraz
rozmawiamy”, „wiem, co wynika z choroby dziecka, łatwiej mi je zaakceptować”, „nauczyłam
się chwalić syna”. Mówią też o tym, że łatwiej im teraz rozmawiać z nauczycielami, a część
rodziców stwierdza, że w ogóle lepiej funkcjonuje, np. stała się bardziej asertywna w pracy.
Podsumowując – warsztaty umiejętności wychowawczych poprawiły kompetencje
rodzicielskie, rodzice znowu zaczęli się cieszyć, że są rodzicami, poczuli się dobrze w tej roli.
Program terapeutyczny uzupełniała terapia rodzinna prowadzona metodą wideotreningu
VIT. W 2001 r. osiem osób ze Stowarzyszenia ukończyło wstępny kurs wideotreningu. Sześć
osób zdecydowało się kontynuować szkolenie w celu uzyskania certyfikatu trenera i na
przełomie czerwca i lipca 2002 r. zdało egzamin I stopnia, uprawniający do pracy tą metodą.
Terapię w 2002 r. prowadzono w 20 rodzinach całkowicie wolontarystycznie. Wybrano
rodziny, które wymagały dodatkowej pomocy, wieloproblemowe. W ramach terapii
pracowano nad podstawową komunikacją w rodzinie oraz realizowano plany pomocy
rodzinie. W pracy z rodzinami została włączona dodatkowa grupa wolontariuszy – studentów
– pomagających dzieciom w nauce lub pokazujących rodzicom, jak spędzać czas z dzieckiem.
Trenerzy współpracowali też ze szkołami, pracownikami socjalnymi i kuratorami, aby
zrealizować szeroko pojęty plan pomocy rodzinie.
1
Efektem wideotreningu komunikacji VIT była poprawa komunikacji podstawowej
w rodzinach nim objętych, umiejętności organizacji życia rodzinnego i poprawa jakości życia.
Sprawdzianem umiejętności nabytych w trakcie terapii był dla dzieci pobyt na obozie
terapeutycznym. Dla wielu uczestników był to pierwszy w życiu samodzielny wyjazd.
W 2002 r. obóz terapeutyczno-profilaktyczny odbył się w Cetniewie, uczestniczyło w nim
25 dzieci. Realizowano program terapeutyczny (4 godziny dziennie) i edukacyjny (zajęcia
ogólnorozwojowe, sportowe, wycieczki do Trójmiasta, Pucka, rejs żaglowcem, zwiedzanie
Władysławowa). Efektem obozu była poprawa funkcjonowania społecznego uczestników,
m.in. poprawa umiejętności życiowych, kontaktów z innymi, podwyższenie stopnia
samodzielności, wzrost aktywności społecznej dzieci, jak też większa swoboda i ekspresja.
Obóz miał duże walory poznawcze, pokazał też, jak aktywnie wypoczywać.
Podsumowaniem obozu było spotkanie poobozowe. Rodzice uczestników obozu
wypełnili anonimowe ankiety ewaluacyjne, w których obóz zyskał wysoką ocenę. W czasie
spotkania jedna z mam powiedziała: „Mój syn skończył I klasę gimnazjum. Był to pierwszy
jego samodzielny wyjazd. Baliśmy się oboje. Gdy wrócił stwierdził: »Mamo, ja chcę jeździć
na takie obozy. Tam nikt mi nie dokuczał. Mam już teraz kolegów. Kadra na obozie stawiała
przede mną różne zadania i mnie się udało je wykonać. Mieli do mnie zaufanie. Dlaczego
w szkole tak nie jest?«”. Uczestnicy obozu zwrócili się też z prośbą o zorganizowanie takiego
wyjazdu w czasie ferii zimowych. Obóz jest już przygotowany, odbędzie się w styczniu 2003
w Krynicy Górskiej.
Dodatkowo, w trakcie trwania całego roku organizowaliśmy oraz zachęcaliśmy rodziców
do organizacji rodzinnych wycieczek, przez które rodziny uczyły się dobrych sposobów
spędzania czasu wolnego. Aktywizowały one uczestników terapii, poszerzały krąg ich
zainteresowań, spełniały cele uspołeczniające i integracyjne. Chodziliśmy do teatru i do kina,
byliśmy na kręgielni i basenie. Ponadto wspólnie z rodzinami organizowaliśmy imprezy
integracyjne, na których w sposób praktyczny sprawdzane były efekty terapii: zabawę
karnawałową, spotkanie wielkanocne i wigilijne, andrzejki. Były one także okazją
do pokazania rodzicom, jak planować wspólne spędzanie czasu, jak włączać dzieci
we wspólne przygotowania świąteczne. W organizacji spotkań świątecznych wspomagali nas
partnerzy – Dzielnica Praga Północ oraz fundacja „Wspólna Droga”, dzięki którym dzieci
otrzymały prezenty.
Z różnych form naszej pomocy terapeutycznej skorzystało w 2002 r. 105 dzieci
z Warszawy i okolic oraz 151 osób z ich rodzin.
We wrześniu Stowarzyszenie wzięło udział w konkursie na prowadzenie świetlicy
socjoterapeutycznej dla dzieci z osiedla Gocław-Lotnisko, ogłoszonym przez OPS PragaPołudnie, który wygraliśmy. Na mocy trójstronnego porozumienia o współpracy zawartego
między OPS Praga-Południe, Spółdzielnią Mieszkaniową Gocław-Lotnisko, a Stowarzyszeniem
w styczniu 2003 r. zacznie działać świetlica socjoterapeutyczna „Szafa” przy ul. Guderskiego 3.
Opracowany został program i harmonogram działań. Przeprowadzona została akcja
informacyjna na terenie osiedla.
W ramach realizacji projektu „Przyjazny świat dla dziecka z problemami
emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania” Stowarzyszenie zainicjowało pomoc dla
środowiska szkolnego dzieci. Uznaliśmy bowiem, że należy pomagać też tym, którzy pracują
z dziećmi z zaburzeniami emocjonalnymi oraz im pomagają, często przy tej pracy „wypalają
się”. Stwierdziliśmy też, że system wsparcia dla nauczycieli praktycznie nie istnieje.
Powołaliśmy Punkt Konsultacyjny dla nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych.
W 2002 r. udzielono 45 konsultacji – porad, jak pracować z uczniem „trudnym”. Wspólnie
z naszymi specjalistami nauczyciele opracowywali plany pracy ze swoimi uczniami na terenie
szkoły, jak też konsultowali ich wdrażanie.
Przygotowano materiały szkoleniowe, które służyły korzystającym z Punktu
Konsultacyjnego i uczestnikom szkoleń „Trudny uczeń w szkole”. Zorganizowano szkolenie
2
„Trudny uczeń w szkole”, dotyczące specyfiki zaburzeń emocjonalnych u dzieci i młodzieży.
W jego ramach przekazywaliśmy wiedzę dotyczącą następujących rodzajów zaburzeń:
padaczka, nadpobudliwość, zaburzenia lękowe i depresja. Szkolenia były prowadzone
metodami aktywizującymi uczestników, dawały im okazję do podzielenia się swoją wiedzą,
poznania metod pracy innych, podzielenia się własnymi sukcesami. Uczestnicy
wypracowywali też plany pomocy konkretnym uczniom na terenie szkoły na podstawie
opisów przypadków. Zapoznawali się również z pracą metodą wideotreningu VIT w szkole,
poprzez prezentację filmu przedstawiającego pracę z uczniem nadpobudliwym, omówienie
zasad i dyskusję. Ewaluację szkolenia przeprowadzano używając anonimowych ankiet,
w których w 80% odpowiedzi oceniono szkolenie jako bardzo dobre lub dobre. Zastrzeżenia
dotyczyły głównie nienajlepszych warunków lokalowych, a szczególnie twardych krzeseł.
Niestety nie mamy środków na zakup wygodniejszych krzeseł. Liczba zgłoszeń na szkolenie
zaskoczyła nas zupełnie, zainteresowanie przerosło nasze oczekiwania. Planowaliśmy
przeszkolić 80 osób, zgłosiło się ok. 300!
W roku 2002 udało się zorganizować 7 szkoleń, w których uczestniczyło 147 osób, czyli
prawie 2 razy więcej, niż przewidywał plan. Pozostałym chętnym zaproponowaliśmy
szkolenia w dalszych terminach, czyli już w 2003 r.
Przeprowadziliśmy też – zgodnie z programem działania – akcje informacyjno-medialne.
Zorganizowaliśmy 3 duże akcje informacyjne przedstawiające działalność Stowarzyszenia,
skierowane do Rodziców, szkół, wydziałów oświaty, ośrodków pomocy społecznej. Akcje
objęły całą Warszawę i miejscowości podwarszawskie (m. in. Marki). Zorganizowano
dzielnicowe zebranie informacyjne: Praga-Północ, Wola i Bielany. Nawiązaliśmy stałą
współpracę z Radiem Plus, przygotowana też została strona WWW Stowarzyszenia.
W realizacji powyższych projektów wspierali nas:
• Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu
• Wojewoda Mazowiecki
• Gmina Bielany
• Dzielnica Praga-Północ
• Dzielnica Praga-Południe
• Dzielnica Wola
• Dzielnica Żoliborz,
• Urząd Miasta Marki
• Fundacja „Wspólna Droga”
W 2002 r. zostaliśmy przyjęci do grona organizacji partnerskich fundacji „Wspólna
Droga”. Braliśmy udział w Forum Inicjatyw Pozarządowych FIP 2002, prowadziliśmy
stoisko informacyjne wraz z innymi organizacjami współpracującymi z fundacją „Wspólna
Droga”. Członkowie Stowarzyszenia aktywnie doskonalili się, korzystając ze szkoleń
prowadzonych nieodpłatnie dla organizacji pozarządowych (pisanie wniosków o dotacje,
organizacja biura, praca z wolontariuszami, pozyskiwanie funduszy) przez Biuro Obsługi
Inicjatyw Samopomocowych BORIS, Centrum Organizacji Pozarządowych „Szpitalna”,
Akademię Filantropii.
Stowarzyszenie przygotowało się do działań w następnym roku. Opracowany został
program działania na 2003 rok. Wśród członków organizacji toczy się dyskusja na temat
rozszerzenia celów działania Stowarzyszenia i objęcia jego misją działań na rzecz osób
niepełnosprawnych. Decyzję w tej sprawie podejmą Członkowie Stowarzyszenia podczas
Walnego Zgromadzenia przewidywanego na maj 2003.
Rok 2002 był czwartym rokiem działania Stowarzyszenia. Należy ocenić go w pełni
pozytywnie, a zainteresowanie naszymi działaniami wskazuje, iż są one potrzebne
społeczeństwu i istnieje konieczność ich rozszerzania.
3