Informacja o sprawozda - Regionalna Izba Obrachunkowa w

Regionalna Izba Obrachunkowa
w Warszawie
ul. Koszykowa 6a, 00-564 Warszawa
tel. (22) 628 28 62; 628 78 42
e-mail: [email protected]
________________________________________________________________
Warszawa, dnia 16 marca 2016 roku
Informacja o sprawozdaniach z wykonania budżetu,
procedurze absolutoryjnej
i tekście jednolitym ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Sprawozdania z wykonania budżetu
Przypominamy, że zbliżają się terminy składania sprawozdań z wykonania budżetu jednostek
samorządu terytorialnego za 2015 rok. Odnośnie przedkładanych sprawozdań i procedury
absolutoryjnej obowiązują te same zasady co w roku ubiegłym.
Do sprawozdań tych stosuje się przepisy działu V Budżet, wieloletnia prognoza finansowa
i uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego, rozdziału 5 Tryb zatwierdzenia wykonania
budżetu jednostki samorządu terytorialnego ustawy o finansach publicznych.
Przy ocenie sprawozdań, która jest dokonywana przez regionalną izbę obrachunkową
przede wszystkim pod kątem zgodności z prawem szczególna uwaga będzie zwracana ponadto
na stan gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego z uwzględnieniem
poziomu zadłużenia i obciążenia budżetu obsługą zadłużenia w relacji o której mowa w
art. 243 ustawy o finansach publicznych, a także w art. 242 tj. kształtowania się dochodów
bieżących do wydatków bieżących.
Przypominamy, że sprawozdania roczne jednostki samorządu terytorialnego
z wykonania budżetu tej jednostki zarząd przedstawia w terminie do dnia 31 marca roku
następującego po roku budżetowym, organowi stanowiącemu jednostki samorządu
terytorialnego.
Wraz z tymi sprawozdaniami przedkładane są sprawozdania roczne z wykonania
planów finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, samorządowych
instytucji kultury i samorządowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 10, 13 i 14
ustawy o finansach publicznych.
1
Ponadto przedkładana jest informacja o stanie mienia jednostki samorządu
terytorialnego, zawierającą:
 dane dotyczące przysługujących jednostce samorządu terytorialnego praw własności;
 dane dotyczące:
 innych niż własność praw majątkowych, w tym w szczególności o ograniczonych
prawach rzeczowych, użytkowaniu wieczystym, wierzytelnościach, udziałach
w spółkach, akcjach,
 posiadania;
 dane o zmianach w stanie mienia komunalnego, w zakresie określonym w lit. a i b, od
dnia złożenia poprzedniej informacji;
 dane o dochodach uzyskanych z tytułu wykonywania prawa własności i innych praw
majątkowych oraz z wykonywania posiadania;
 inne dane i informacje o zdarzeniach mających wpływ na stan mienia jednostki
samorządu terytorialnego.
Do sprawozdania należy również załączyć wykaz jednostek budżetowych
posiadających wydzielone rachunki dochodów o których mowa w art. 223 ustawy o finansach
publicznych.
Zgodnie z art. 13 pkt 7 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych sprawozdania
z wykonania budżetu wszystkich jednostek samorządu terytorialnego są ogłaszane
w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Art. 269 ustawy stanowi, że sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu
terytorialnego sporządza się na podstawie danych z ewidencji księgowej budżetu
i sprawozdanie to powinno uwzględniać w szczególności:
1) dochody i wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego w szczegółowości
określonej jak w uchwale budżetowej;
2) zmiany w planie wydatków na realizację programów finansowanych z udziałem
środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, dokonane w trakcie roku
budżetowego;
3) stopień zaawansowania realizacji programów wieloletnich.
Szczególnie zwracamy uwagę na informacje zawarte w punkcie 2) i 3), które często są
pomijane w sprawozdaniach.
W części opisowej sprawozdań należy omówić między innymi:
 odchylenia od wykonania planu dochodów i wydatków oraz ich przyczyny;
2
 realizację dochodów własnych z uwzględnieniem podstawowych dochodów
podatkowych, a także dochodów uzyskanych z gospodarowania mieniem
komunalnym;
 realizację planu wydatków rzeczowych, w tym szczególnie zadań inwestycyjnych;
 ewentualne trudności w realizacji budżetu;
 wynik budżetu, stan zadłużenia z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz innych
zobowiązań, w tym wymagalnych.
Oddzielnie należy omówić stopień realizacji zadań zleconych i powierzonych z zakresu
administracji rządowej oraz zadań publicznych realizowanych na podstawie porozumień
między jednostkami samorządu terytorialnego.
Przypominamy, że do RIO przekazywane są w terminie do 31 marca roku następującego
po roku budżetowym tylko sprawozdania roczne jednostki samorządu terytorialnego z
wykonania budżetu. Składy orzekające opiniują je pod kątem kompletności, zgodności
zawartych w nim dochodów i wydatków z planem, z innymi sprawozdaniami i obowiązującym
prawem.
Sprawozdanie finansowe jednostki samorządu terytorialnego zarząd przekazuje
organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego, w terminie do dnia 31 maja roku
następującego po roku budżetowym.
Do regionalnej izby obrachunkowej sprawozdania finansowe zarządy jednostek
samorządu terytorialnego przekazują w terminie do dnia 30 kwietnia 2016 roku, a bilanse
skonsolidowane w formie pisemnej i formie dokumentu elektronicznego do dnia 30 czerwca
2016 roku stosownie do § 26 ust. 4 i 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010
roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa,
budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych
zakładów budżetowych (...) (Dz.U z 2013 r., poz. 289 t.j. ze zm.).
Przypominamy, że na podstawie art. 268 ustawy roczne sprawozdanie finansowe
jednostki samorządu terytorialnego, w której liczba mieszkańców, ustalona przez Główny
Urząd Statystyczny, na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok, za który sporządzono
sprawozdanie, przekracza 150 tysięcy, podlega badaniu przez biegłego rewidenta.
3
Procedura absolutoryjna
Komisja rewizyjna organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego
rozpatruje sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z wykonania budżetu wraz z opinią
regionalnej izby obrachunkowej o tym sprawozdaniu oraz informację, o stanie mienia
jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku gdy jednostka samorządu terytorialnego
jest obowiązana do badania sprawozdania finansowego przedmiotem rozpatrzenia przez
komisję rewizyjną jest również opinia z tego badania.
Komisja rewizyjna przedstawia w terminie do dnia 15 czerwca roku następującego po
roku budżetowym organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego wniosek
w sprawie absolutorium dla zarządu.
Wniosek w sprawie absolutorium komisji rewizyjnej podlega zaopiniowaniu przez
regionalną izbę obrachunkową. Powinien być przekazany do RIO z pismem przewodnim
przewodniczącego rady. Wniosek powinien zawierać cechy opinii i jednoznacznie wskazywać
czy komisja wnioskuje o udzielenie, czy też o nieudzielenie absolutorium zarządowi.
Wniosek winien zawierać uzasadnienie pozostające w logicznym związku z tezą
wniosku i odnoszące się wyłącznie do wykonania budżetu za 2015 rok na podstawie
przedłożonych przez organ wykonawczy sprawozdań z wykonania budżetu.
Komisja rewizyjna przy formułowaniu wniosku może korzystać z całego zakresu
uprawnień kontrolnych przysługujących radzie, dokonuje oceny wykonania budżetu pod
kątem celowości wydatków, gospodarności, a także realizacji uchwał związanych z budżetem
gminy, np. dotyczących zadań inwestycyjnych.
Wniosek komisji rewizyjnej powinien umożliwić radzie uzyskanie odpowiedzi na
pytanie jaki jest stan planowanych dochodów i wydatków do zrealizowanych, jakie są
przyczyny rozbieżności pomiędzy planem i wykonaniem, czy winą za owe rozbieżności można
obciążyć organ wykonujący budżet, czy też były one wynikiem obiektywnych uwarunkowań.
Sformułowane we wniosku oceny powinny być uzasadnione faktami odnoszącymi się
do wykonania budżetu.
Z przedłożonych materiałów powinno wynikać ponadto, ilu radnych wchodzi w skład
komisji rewizyjnej, ilu wzięło udział w posiedzeniu komisji, jaki był wynik głosowania
dotyczącego przyjęcia wniosku.
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych organ stanowiący jednostki samorządu
terytorialnego rozpatruje i zatwierdza sprawozdanie finansowe jednostki samorządu
terytorialnego wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu, w terminie do dnia 30 czerwca
roku następującego po roku budżetowym i podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla
zarządu. Uchwała w sprawie absolutorium może być podjęta po zapoznaniu się organu
stanowiącego z:
4
1) sprawozdaniem z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2) sprawozdaniem finansowym;
3) opinią z badania sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 268;
4) opinią regionalnej izby obrachunkowej o sprawozdaniach z wykonania budżetu,
5) informacją o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego;
6) stanowiskiem komisji rewizyjnej.
Zgodnie z art. 28a ustawy o samorządzie gminnym Rada Gminy zobowiązana jest także,
przed podjęciem uchwały w sprawie absolutorium, do zapoznania się z opinią regionalnej izby
obrachunkowej o wniosku komisji rewizyjnej.
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może żądać przedłożenia przez
zarząd jednostki samorządu terytorialnego dodatkowych wyjaśnień odnoszących się do
dokumentów, o których mowa w pkt 1) i 2).
Z treści uchwały w sprawie udzielenia absolutorium powinno wynikać, że została
podjęta na podstawie rozpatrzenia sprawozdania za rok 2015 i po jego zatwierdzeniu.
Nie ma przeszkód, aby wola organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego
dotycząca zatwierdzenia przedłożonych sprawozdań (z wykonania budżetu i finansowego)
wyrażona była w jednym głosowaniu, a nie w dwóch odrębnych, czyli w jednej uchwale.
Natomiast nie można z uchwałami zatwierdzającymi sprawozdania łączyć uchwały w sprawie
absolutorium. Głosowania nad tymi uchwałami powinny być przeprowadzone oddzielnie ze
względu na odmienny tryb głosowania.
Rada jednostki samorządu terytorialnego, dokonując oceny wykonania budżetu
powinna czynić to w sposób kompleksowy, odnosząc się do całości wykonania planu
finansowego, jakim jest budżet, nie zaś koncentrować się jedynie na wybranych elementach.
Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem nieudzielenie absolutorium z przyczyn
innych, niż z tytułu wykonania budżetu stanowi istotne naruszenie prawa.
W procesie udzielania absolutorium konieczne jest uzyskanie odpowiedzi, jak wygląda
stan planowanych dochodów i wydatków budżetowych w stosunku do jego realizacji, jakie są
przyczyny ewentualnych rozbieżności pomiędzy stanem założonym a rzeczywistym, a także czy
winą za istnienie owych rozbieżności można obciążyć organ wykonujący budżet (v. wyrok WSA
w Poznaniu z dnia 25 marca 2009 roku sygn. akt I SA/Po 1053/08, LEX nr 514991).
Z uchwałą rady gminy w sprawie absolutorium należy przesłać do regionalnej izby
obrachunkowej wyciąg z protokołu z sesji dotyczący rozpatrzenia sprawozdania z wykonania
budżetu i podjęcia uchwały.
Tryb głosowania powinien być bezwzględnie jawny. Głosowanie w trybie tajnym
skutkować będzie stwierdzeniem nieważności uchwały przez Kolegium RIO.
5
Zgodnie z art. 28a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, art. 30 ust. 1a ustawy
o samorządzie powiatowym i art. 34 ust. 1a ustawy o samorządzie województwa uchwałę
w sprawie absolutorium rada podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego
składu rady.
W związku z zapisem art. 13 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowymi i art. 19 ust. 3
ustawy o samorządzie wojewódzkim zasada powyższa nie obowiązuje w powiatach
i województwach samorządowych, bowiem odrzucenie w głosowaniu uchwały, o udzieleniu
absolutorium, jest równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium.
Tekst jednolity ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Informujemy ponadto, że w Dzienniku Ustaw pod poz. 250 ukazał się tekst jednolity
ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz.U.2016.250 z dnia 29 lutego 2016 roku).
6