Show publication content!

ZIEMIA CZĉSTOCHOWSKA
T. XLII, s. 187–193
http://dx.doi.org/10.16926/zc.2016.42.17
Cezary GĉBICKI
Z Īycia CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego
Sprawozdanie merytoryczne z dziaáalnoĞci CzĊstochowskiego
Towarzystwa Naukowego w okresie od marca 2015 r. do lutego
2016 r.
W omawianym okresie Zarząd i czáonkowie Towarzystwa kontynuowali statutową dziaáalnoĞü, gáównie w zakresie prac badawczych prowadzonych przez
poszczególnych czáonków Towarzystwa, jak równieĪ pracy edukacyjnej oraz
popularyzacji wiedzy o mieĞcie i regionie. Indywidualne zaangaĪowanie naukowe zaowocowaáo wieloma publikacjami záoĪonymi do druku m.in. w 42 tomie
„Ziemi CzĊstochowskiej”.
WaĪnym wydarzeniem w Īyciu naukowym CzTN w 2015 r. byáa nieoczekiwana zmiana na stanowisku Prezesa Towarzystwa. Na posiedzeniu Zarządu
CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego w dniu 17 czerwca 2015 r. dotychczasowy Prezes prof. dr hab. Grzegorz Majkowski poinformowaá o przyznaniu 2-letniego staĪu naukowego w jednej z uczelni niemieckich, co niestety
uniemoĪliwiáo mu bieĪące kierowanie pracami CzTN. Czáonkowie Zarządu ze
zrozumieniem odnieĞli siĊ do informacji Prezesa i z Īalem przyjĊli jego rezygnacjĊ z peánionych funkcji. W tej sytuacji zdecydowano (na wniosek ustĊpującego
Prezesa), Īe w czasie najbliĪszych 3 miesiĊcy (do Nadzwyczajnego Walnego
Zebrania Wyborczego) obowiązki kierowania bieĪącymi pracami Towarzystwa
podejmie Wiceprezes dr Cezary GĊbicki.
Nadzwyczajne Walne Zebranie Wyborcze w dniu 27 paĨdziernika 2015 r.
wybraáo na Prezesa CzTN dotychczasowego Wiceprezesa dr Cezarego GĊbickiego na okres do koĔca bieĪącej kadencji wáadz Towarzystwa (tj. do lutego
2017 r.).
Na zebraniu Zarządu CzTN w dniu 4 listopada 2015 r. powierzono funkcjĊ
Wiceprezesa Towarzystwa oraz redaktora naukowego „Ziemi CzĊstochowskiej”
prof. AJD dr hab. Beacie Urbanowicz, pracownikowi naukowemu Instytutu Historii Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie. Na kolejnym posiedzeniu
188
Cezary GĉBICKI
Zarządu Pani prof. Urbanowicz przedstawiáa najbliĪszy plan dziaáaĔ, zmierzający do uzyskania przez nasz rocznik juĪ w 2017 r. statusu wydawnictwa punktowanego z listy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa WyĪszego.
BezpoĞrednie zaangaĪowanie i aktywnoĞü edukacyjna czáonków CzTN widoczne byáy podczas organizowanych (w ostatnie poniedziaáki kaĪdego miesiąca) cyklicznych zebraĔ naukowych, odbywanych w sali odczytowej Muzeum
CzĊstochowskiego w tzw. Willi Generaáa, przy Al. WolnoĞci 30 (o godz. 17.00).
Wygáoszone referaty reprezentowaáy róĪnorodną tematykĊ badawczą (gáównie
z dziedziny nauk przyrodniczych i humanistycznych) i skupiaáy zmienną liczbĊ
sáuchaczy. WiĊkszoĞü referatów wygáosili zaproszeni goĞcie: z Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie (2 osoby), Wydziaáu Biologii Uniwersytetu ĝląskiego w Katowicach (1 osoba) oraz Muzeum GórnoĞląskiego w Bytomiu
(1 osoba) – niebĊdący czáonkami naszego Towarzystwa. àącznie wygáoszono
nastĊpujące referaty:
— 30 marca 2015. Walory turystyczne muraw kserotermicznych WyĪyny CzĊstochowskiej. Prelegent: dr Barbara Majchrzak, st. wykáadowca w Zakáadzie
Biologii i Ochrony ĝrodowiska AJD w CzĊstochowie;
— 27 kwietnia 2015. Porosty i ich wykorzystanie w bioindykacji. Prelegent: dr
Agnieszka Bąbelewska, adiunkt w Zakáadzie Biologii i Ochrony ĝrodowiska
AJD w CzĊstochowie;
— 8 czerwca 2015 r. Przyroda okolic kamienioáomu Kielniki koáo CzĊstochowy. Prelegent dr Cezary GĊbicki, st. wykáadowca w Zakáadzie Biologii
i Ochrony ĝrodowiska AJD w CzĊstochowie;
— 30 listopada 2015. Piewiki – zagadkowi krewni cykad. Prezentacja pierwszej
w historii CzĊstochowy naukowej monografii miejskiej entomofauny. Prelegent: dr Marcin Walczak, adiunkt w Katedrze Zoologii Uniwersytetu ĝląskiego w Katowicach;
— 14 grudnia 2015. W nieznane ostĊpy Afryki. WraĪenia z naukowych wypraw
do Namibii. Prelegent: mgr Roland Dobosz, st. kustosz Muzeum GórnoĞląskiego w Bytomiu. Prelekcja poáączona z poczĊstunkiem wigilijnym;
— 25 stycznia 2016. Dzieje klasztoru na ĝwiĊtym KrzyĪu. Prelegent: mgr Czesáaw Hadamik.
Do niewątpliwych osiągniĊü naukowych czáonków CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego w 2015 r. zaliczyü naleĪy ukoĔczenie przez mgr. Zbigniewa StaĔczyka peánej Bibliografii historii CzĊstochowy i regionu czĊstochowskiego, a takĪe Bibliografii Ğrodowiska przyrodniczego CzĊstochowy i regionu czĊstochowskiego. Zarząd Towarzystwa podejmuje dziaáania zmierzające
do pozyskania funduszy na wydanie tego dzieáa. CzĊĞü bibliografii dotycząca
tematyki przyrodniczej opublikowana zostanie w przygotowywanej obecnie monografii przyrodniczej CzĊstochowy.
OsiągniĊciem artystycznym byáa natomiast autorska wystawa fotograficzna
kol. Marka Nowaka pt. ĝwiat w lustrze wody. ĝwiat w kropli wody, otwarta od
Z Īycia CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego
189
8 paĨdziernika do koĔca listopada 2015 r. w Bibliotece Publicznej im. dr Wáadysáawa BiegaĔskiego w CzĊstochowie (Al. NMP 22), na której zaprezentowano
101 zdjĊü autora i 21 prac zaproszonych przez niego goĞci. Wystawa ta objĊta
zostaáa honorowym patronatem CzTN.
Zarząd CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego przygotowuje obecnie
wystawĊ prac fotograficznych pt. CzĊstochowa – miasto i region w fotografii
przyrodniczej. Fotografie wyáonione zostaną w drodze otwartego konkursu spoĞród indywidualnie nadsyáanych prac. RozstrzygniĊcie konkursu nastąpi prawdopodobnie w poáowie 2016 r., a jego wyniki zostaną opublikowane na stronie
internetowej CzTN, a takĪe szerzej zaprezentowane w roczniku „Ziemia CzĊstochowska”. Nagrodą w konkursie jest udziaá zakwalifikowanych prac w wystawie
fotograficznej organizowanej przez Towarzystwo. NastĊpnie (w miarĊ pozyskanych funduszy) prace te wydane zostaną w postaci albumu. BĊdzie to jedna
z nielicznych w bibliografii miasta prac ukazująca najcenniejsze i w skali regionalnej unikatowe walory Ğrodowiska przyrodniczego oraz jego elementów. Propozycja konkursowa w pierwszej kolejnoĞci skierowana jest do wszystkich
mieszkaĔców CzĊstochowy i powiatu (regionu) czĊstochowskiego – pasjonatów
fotografii przyrodniczej. Prace dokumentujące obiekty, zjawiska oraz walory
przyrody oĪywionej i nieoĪywionej powinny dowodziü wraĪliwoĞci oraz indywidualnego i oryginalnego postrzegania Ğwiata natury. NiezaleĪnie i poza konkursem skierowano ofertĊ prezentacji dorobku artystycznego w zakresie fotografii przyrodniczej CzĊstochowy do czáonków CzTN zainteresowanych fotografią
przyrodniczą. Zaproponowano 4 kategorie konkursowe, którymi są: PejzaĪ, Portret, Uchwycone w kadrze oraz Przyroda w naszych rĊkach.
NajwaĪniejszą inicjatywą naukową podejmowaną obecnie przez Zarząd,
a takĪe niektórych czáonków Towarzystwa oraz Ğrodowisko naukowe Akademii
im. Jana Dáugosza, jest organizacja wspólnej konferencji naukowej pt. CzĊstochowa – przyroda miasta i regionu, która odbĊdzie siĊ w dniach 2–3 czerwca
2016 r. w pomieszczeniach dydaktycznych AJD w CzĊstochowie. Na konferencji zaprezentowany zostanie w sposób kompleksowy stan dotychczasowej wiedzy o Ğrodowisku przyrodniczym miasta i regionu czĊstochowskiego, a zwáaszcza walory przyrody nieoĪywionej, przeszáoĞci geologicznej, hydrologii i hydrobiologii cieków oraz zbiorników wodnych, szaty roĞlinnej i fauny, ze szczególnym uwzglĊdnieniem gatunków i siedlisk rzadkich oraz chronionych. Przy okazji zaprezentowane zostaną osiągniĊcia czáonków naszego Towarzystwa w pracach badawczych na obszarze miasta i regionu. Trwają starania, aby patronat
honorowy nad tą waĪną dla caáego Ğrodowiska naukowego miasta objąá Minister
Ochrony ĝrodowiska.
PodjĊto starania o uzyskanie dofinansowania uzupeániających prac badawczych (prowadzonych m.in. przez czáonków naszego Towarzystwa), które bĊdą
przeprowadzone latem br. w najcenniejszych przyrodniczo siedliskach i ekosystemach miasta. W tym zakresie planowane jest spotkanie wáadz CzTN z Prezy-
190
Cezary GĉBICKI
dentem CzĊstochowy i kierownikami Wydziaáów UrzĊdu Miasta. Pozyskane
fundusze umoĪliwią druk monografii przyrodniczej CzĊstochowy, obejmującej
caáą dotychczas zgromadzoną i potwierdzoną wiedzĊ przyrodniczą (opartą ma
dorobku badawczym róĪnych Ğrodowisk naukowych). Planowany termin opublikowania i promocji pracy przypadnie na przeáom lat 2016/2017.
Z inicjatywy Wiceprezes CzTN prof. AJD dr hab. Beaty Urbanowicz nawiązano kontakt z pracownikami naukowymi Muzeum Narodowego Kijowsko-Pieczerskiej àawry, którzy deklarowali wspóápracĊ z naszym Towarzystwem
(jako jego czynni czáonkowie). Za poĞrednictwem wyĪej wymienionych osób
CzTN nawiązaáo równieĪ kontakt z Ukrainian Association of Researchers of
Christian Antiquities of Central and Eastern Europe – UARCA – towarzystwem
reprezentującym Ğrodowisko naukowe Kijowa. Planujemy w przyszáoĞci podjĊcie wspólnych inicjatyw badawczych, zwáaszcza w zakresie dziejów i znaczenia
wiodących oĞrodków religijnych naszych krajów, takĪe w aspekcie rocznicy
1050-lecia chrztu Polski.
Priorytetowym zadaniem stojącym obecnie przed Zarządem i caáym Ğrodowiskiem naukowym CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego jest podniesienie jakoĞci prac prezentowanych w „Ziemi CzĊstochowskiej”, w stopniu i zakresie umoĪliwiającym zaliczenie naszego rocznika do liczącej siĊ w skali kraju
kategorii z listy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa WyĪszego. Wymaga to wielu
prac organizacyjnych, w ramach których trwa obecnie kompletowanie skáadu
osobowego Redakcji Naukowej, recenzentów i redaktorów jĊzykowych. Pozyskano juĪ redaktora miĊdzynarodowego w osobie Pana prof. Karela Müllera, dyrektora Ziemskiego Archiwum w Opawie (Republika Czeska).
Zaawansowane są prace nad uruchomieniem (od wiosny br.) wydawnictwa
online „Ziemi CzĊstochowskiej” (z osobnym redaktorem serii). Niebawem pojawią siĊ teĪ nowe wytyczne dla autorów zgáaszanych publikacji.
W poáowie 2015 r. opublikowano 41 tom „Ziemi CzĊstochowskiej”, którego
prezentacja miaáa miejsce w paĨdzierniku ub.r. na Walnym Nadzwyczajnym Zebraniu naszego Towarzystwa.
PodjĊto starania o pozyskanie funduszy koniecznych do wydania kolejnego,
42 juĪ, tomu „Ziemi CzĊstochowskiej”. Wnioski o dofinansowanie prac edytorskich záoĪono w Wydziale Kultury UrzĊdu Miejskiego w CzĊstochowie (na
kwotĊ 3000 zá) oraz w Starostwie Powiatowym (800 zá). Podobnie jak w poprzednich latach wydania naszego rocznika podejmie siĊ Wydawnictwo im.
S. PodobiĔskiego w Akademii im. Jana Dáugosza, bĊdącej naszym czáonkiem
wspierającym.
W omawianym okresie odbyáo siĊ 8 posiedzeĔ Zarządu CzĊstochowskiego
Towarzystwa Naukowego, podejmujących nastĊpującą tematykĊ:
— 19 marca 2015 r. zebranie poĞwiĊcono propozycji zorganizowania konferencji naukowej pt. Przyroda miasta i regionu. Stan, zagroĪenia, ochrona.
Przedstawiono wstĊpny program konferencji, propozycjĊ imprez towarzy-
Z Īycia CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego
191
szących, listĊ instytucji, które mogą byü zaangaĪowane w finansowe wsparcie konferencji. Zaproponowano takĪe orientacyjny termin jej przeprowadzenia. Obrady prowadziá Prezes prof. nadzw. dr hab. Grzegorz Majkowski;
— 17 czerwca 2015 r. zebranie skupiaáo siĊ na rezygnacji z funkcji Prezesa
prof. G. Majkowskiego oraz podjĊciu doraĨnych dziaáaĔ zapewniających
ciągáoĞü pracy Towarzystwa do czasu zwoáania Nadzwyczajnego Walnego
Zebrania Wyborczego. Zaprezentowano ĞwieĪo wydany tom 41 „Ziemi CzĊstochowskiej” oraz ustalono jego cenĊ nominalną (35 zá) i promocyjną (23 zá).
Obrady prowadziá Prezes prof. nadzw. dr hab. Grzegorz Majkowski;
— 28 wrzeĞnia 2015 r. zebranie poĞwiĊcono przygotowaniu Nadzwyczajnego
Walnego Zebrania Wyborczego CzTN w celu wyboru nowego Prezesa oraz
uzupeánienia skáadu Zarządu. Zatwierdzono aktualny wykaz czáonków czynnych CzTN, jako podstawĊ do opracowania list wyborczych. Obrady prowadziá Wiceprezes dr Cezary GĊbicki;
— 4 listopada 2015 r. zebranie poĞwiĊcono m.in. zatwierdzeniu prof. AJD dr
hab. Beaty Urbanowicz na funkcjĊ Wiceprezesa CzTN oraz przydzieleniu
zadaĔ czáonkom Zarządu. PrzyjĊto równieĪ harmonogram kolejnych posiedzeĔ Zarządu oraz tematykĊ zebraĔ naukowych Towarzystwa (do lutego
2016 r.). Obrady prowadziá Prezes dr Cezary GĊbicki;
— 25 listopada 2015 r. zebranie poĞwiĊcono zaawansowaniu prac organizacyjnych nad przygotowaniem Konferencji Naukowej: CzĊstochowa – przyroda miasta i regionu. Obrady prowadziá Prezes dr Cezary GĊbicki;
— 16 grudnia posiedzenie poĞwiĊcono opracowaniu nowej struktury wydawnictwa Ziemia CzĊstochowska jako rocznika punktowanego. PrzyjĊto informacjĊ o przygotowaniach do druku 42 tomu „Ziemi CzĊstochowskiej”. Obrady prowadziá Prezes dr Cezary GĊbicki;
— 13 stycznia 2016 r. zebranie poĞwiĊcono gáównie analizie aktywnoĞci naukowej czáonków CzTN oraz moĪliwoĞci wzrostu dofinansowania prac badawczych i bieĪącej dziaáalnoĞci. Obrady prowadziá Prezes dr Cezary GĊbicki;
— 17 lutego 2016 r. obrady poĞwiĊcono przyjĊciu sprawozdania rocznego
z prac Zarządu CzTN oraz przygotowaniom do walnego zebrania sprawozdawczego, planowanego na 29 lutego 2016 r. (poniedziaáek). Obrady prowadziá Prezes dr Cezary GĊbicki.
Podobnie jak poprzednio, Zarząd korzystaá z uprzejmej goĞcinnoĞci wáaĞcicieli PrzedsiĊbiorstwa Handlowego „Halim” s.j. Na szczególne podkreĞlenie zasáuguje duĪe zaangaĪowanie w bieĪącą pracĊ organizacyjną wspóáwáaĞcicielki
firmy, a jednoczeĞnie sekretarza CzTN, kol. Iwony Sáabosz. Jest teĪ miáym
obowiązkiem Zarządu podziĊkowaü mgr Beacie Grzance – Dyrektor Biblioteki
Publicznej im. Wá. BiegaĔskiego za udostĊpnienie sali odczytowej oraz gotowoĞü do dalszej wspóápracy z naszym Towarzystwem, a ponadto Dyrektorowi
Muzeum w CzĊstochowie Panu mgr. Januszowi Jadczykowi – za udostĊpnianie
sali odczytowej na spotkania naukowe.
192
Cezary GĉBICKI
Jednym z waĪniejszych tematów pracy Zarządu byáo zaangaĪowanie czáonków naszego Towarzystwa w bieĪącą jego dziaáalnoĞü, okreĞlaną m.in. poprzez
udziaá w comiesiĊcznych zebraniach naukowych oraz regularnoĞü páacenia skáadek rocznych. Dokonano wstĊpnej weryfikacji listy czáonków oraz podjĊto
uchwaáĊ o ich ankietyzacji. BĊdzie to jednoczeĞnie próba nawiązania bezpoĞredniego kontaktu ze wszystkimi obecnymi i czynnymi czáonkami oraz sposób ich
aktywizacji. Niebawem przystąpimy równieĪ do wymiany legitymacji czáonkowskich, których waĪnoĞü wygasáa juĪ kilka lat temu.
Począwszy od 1.01.2016 r., zostaá zmieniony wygląd strony startowej www
Towarzystwa. Wykorzystane zostaáo nasze piĊkne logo i táumaczenie nazwy na
jĊzyk áaciĔski i angielski. Zmiana spotkaáa siĊ z Īyczliwym przyjĊciem naszych
czáonków. Pomysáodawcą, wspóátwórcą, a takĪe administratorem strony internetowej jest kol. Marek Nowak. Aktualny adres strony internetowej CzTN to:
www.cztn.ajd.czest.pl.
Powstaje równieĪ nowa strona internetowa „Ziemi CzĊstochowskiej”,
a w przygotowaniu jest zaáoĪenie strony internetowej jej serii online. W celu
ujednolicenia wyglądu obu stron internetowych mgr Marek Nowak przygotowaá
nową stronĊ startową „Ziemi CzĊstochowskiej”.
Z Īycia CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego
193
Przed Zarządem i czáonkami CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego
stają nowe zadania i problemy do rozwiązania. Do najwaĪniejszych naleĪą:
a) Aktywizacja szeregowych czáonków CzTN w zakresie podejmowania prac
badawczych, zwáaszcza o znaczeniu regionalnym, a takĪe zwiĊkszenie bezpoĞredniego ich udziaáu w cyklicznych zebraniach naukowych.
b) Przestrzeganie terminowoĞci opáat skáadek czáonkowskich, przeciwdziaáanie
formalnej jedynie i deklaratywnej przynaleĪnoĞci do naszego Towarzystwa.
c) Opieka merytoryczna i pomoc w debiucie naukowym dla máodych czáonków
CzTN (w tym máodych pracowników nauki).
d) Pozyskiwanie wáasnych funduszy na realizacjĊ badaĔ naukowych (granty i sponsoring naukowy), równieĪ w postaci zleceĔ badawczych i prac waloryzacyjnych
zlecanych przez Urząd Miejski i Starostwo Powiatowe w CzĊstochowie.
e) Starania zmierzające do podniesienia statusu „Ziemi CzĊstochowskiej” jako
punktowanego rocznika o zasiĊgu ogólnopolskim.
f) Rozwijanie wspóápracy z innymi podmiotami naukowymi i towarzystwami
w kraju i za granicą. Wymiana doĞwiadczeĔ i organizowanie wspólnych
konferencji naukowych, wystaw i spotkaĔ.
g) Nawiązanie wspóápracy z organizacjami pozarządowymi o znaczeniu ogólnopolskim i regionalnym oraz ze Ğrodowiskiem nauczycieli (zwáaszcza szkóá
ponadpodstawowych).
h) Podejmowanie dziaáaĔ edukacyjnych i dydaktycznych (samodzielnie i we
wspóápracy) w zakresie poszerzania wiedzy o mieĞcie i regionie czĊstochowskim wĞród máodzieĪy szkolnej.
CzĊstochowa
29.02.16 r.
Prezes
CzĊstochowskiego Towarzystwa Naukowego
Dr Cezary GĊbicki