pobierz - WordPress.com

Historia ekonomii
Mgr Robert Mróz
Milton Friedman i monetaryzm – 12.01.2017
Monetaryzm


Pogląd podkreślający rolę pieniądza: pieniądz jest
głównym czynnikiem określającym nominalny
dochód narodowy w krótkim okresie (brak
neutralności krótkookresowej) i poziom cen w
długim okresie (długookresowa neutralność)
Sprzeciw wobec keynesistów, którzy w tamtych
czasach (lata 50.) uważali, że „ilość pieniądza w
gospodarce jest sprawą drugorzędną” - popyt na
dobra bierze się przede wszystkim z czynników
realnych
Monetaryzm




Milton Friedman dowodził, że zwiększenie podaży
pieniądza spowoduje nadmiar pieniędzy w
portfelach ludzi i zwiększone wydatki na
konsumpcję
Jednak podaż dóbr zależy tylko od zdolności
wytwórczych gospodarki, więc wzrost standardu
życia (spowodowany większą konsumpcją) będzie
tymczasowy, bo wzrosną ceny
Chyba że państwo będzie zwiększać podaż
pieniądza cały czas – ale to spowoduje inflację
Słynne dictum Friedmana: „Inflacja jest zawsze i
wszędzie zjawiskiem pieniężnym”
Monetaryzm



Bezpośrednie nawiązanie do ilościowej teorii
pieniądza, czyli do takiej interpretacji równania
wymiany MV = PY, która głosi, że ceny w długim
okresie zmieniają się wprost proporcjonalnie do
podaży pieniądza
Monetaryści naciskali też na rozróżnienie między
realnymi i nominalnymi stopami procentowymi
Monetaryzm jest mocno skorelowany z orientacją
wolnorynkową, ale nie wszyscy ekonomiści
wolnorynkowi są monetarystami – np. austriacy
nie są i krytykują skupienie Friedmana i spółki na
agregatach (różnica metodologiczna)
Milton Friedman






1912-2006
Studies in the Quantity Theory of Money, 1956 –
początek monetaryzmu
Profesor na Uniwersytecie Chicago (szkoła
chicagowska, Chicago Boys)
Zajmował się mikro (teoria konsumpcji), makro,
historią gospodarczą, statystyką
Jeden z najbardziej wpływowych ekonomistów w
dziejach i najbardziej znany XX-wieczny obrońca
wolnego rynku i wolności w ogóle
Nagroda Nobla 1976
A Monetary History of the United
States, 1867-1960




Książka napisana wspólnie z Anną Schwartz
Najsłynniejszy wykład „filozofii monetaryzmu”, a
także analiza przyczyn Wielkiego Kryzysu
Wg F&S to nieodpowiedzialna polityka Fedu
spowodowała, że z małej recesji zrobiła się wielka
depresja
Fed zmniejszył ilość pieniądza w gospodarce USA
o ok. 1/3 w latach 1929-33, a to przyczyniło się do
dramatycznego spadku produkcji i wzrostu
bezrobocia
A Monetary History of the United
States, 1867-1960



Za kryzys odpowiada więc nie rynek, a
niekompetentne państwo (choć z innych powodów
niż u austriaków)
Dodatkowo, Keynesowskie remedium
(ekspansywna polityka fiskalna) to żadne
rozwiązanie, bo prowadzi, ceteris paribus, do
wyższych stóp procentowych i wypychania
inwestycji prywatnych
Ludzie w Fedzie byli tak oburzeni tą książką, że
zaprzestali publikowania sprawozdań z posiedzeń i
zlecili napisanie kontr-historii
Krzywa Phillipsa



Element ekonomii keynesowskiej
W 1958 r. A.W. Phillips odkrył „stałą” negatywną
zależność empiryczną między bezrobociem i
inflacją w Wielkiej Brytanii (potem sprawdzono i
dla USA)
Krzywa Phillipsa stała się dla keynesistów
ważnym narzędziem polityki gospodarczej – jeżeli
zależność jest stała, to rząd może wybrać, czy woli
obniżać bezrobocie kosztem zwiększania inflacji,
czy odwrotnie
Krzywa Phillipsa
Źródło: Bureau of Labor Statistics
Friedman i krzywa Phillipsa



The Role of Monetary Policy, 1968
Dla danych oczekiwań inflacyjnych można
obniżyć bezrobocie poprzez zwiększenie M i,
przez to, inflacji → płace nominalne rosną,
pracownicy myślą, że to rosną płace realne i
zwiększa się podaż pracy
Jednak po pewnym czasie ludzie zorientują się, że
płace realne wcale nie wzrosły i powrócimy do
poprzedniego poziomu bezrobocia
Friedman i krzywa Phillipsa
Źródło: Policonomics
Friedman i krzywa Phillipsa




„Iluzja pieniądza” odpowiedzialna za
krótkookresową krzywą Phillipsa
W długim okresie taka polityka może przynieść
wyłącznie zwiększoną inflację (źle)…
Chyba że podmioty gospodarcze będą się stale
nabierać na przyspieszającą inflację (niezbyt
prawdopodobne)
Tym samym Friedman był w stanie wyjaśnić tzw.
stagflację lat 70. (wysokie bezrobocie i inflacja), z
którą nie radzili sobie keynesiści → duży wzrost
poparcia dla monetaryzmu
Naturalna stopa bezrobocia



W długim okresie nie da się obniżyć stopy
bezrobocia poniżej tzw. stopy naturalnej
wyznaczanej przez technologię i preferencje
NSB występuje na rynkach w długookresowej
równowadze → polityka monetarna nie może być
skuteczna w obniżaniu stopy bezrobocia poniżej
tej wartości
Bezrobocie można zmniejszać poniżej tej wartości
poprzez uelastycznianie rynku pracy, czyli
poprzez działanie po realnej stronie gospodarki
Reguły monetarne




Z poglądów monetarystów wynika wniosek dla
polityki monetarnej: by uniknąć inflacji i
krótkookresowych fluktuacji zatrudnienia i produktu,
banki centralne nie powinny uprawiać dyskrecjonalnej
polityki monetarnej
Powinny kierować się prostymi, stabilnymi regułami:
Friedman proponował najprostszą, tzn. by podaż
pieniądza stabilnie rosła o stałą wartość w skali roku
Inaczej: niech podaż pieniądza rośnie w takim samym
tempie co realny PKB
Dużo innych reguł od tego czasu (m.in. reguła
Taylora)
The rise and fall of monetarism




W pierwszej połowie lat 70. monetaryzm był jak
Pismo Święte w makroekonomii
Szybko jednak (koniec lat 70.) zauważono, że model
Friedmana ma problem teoretyczny – wykorzystuje
adaptacyjne oczekiwania (mechanicznie przenoszone
z poprzedniego okresu), a ludzie tak nie działają →
racjonalne oczekiwania
Ponadto relacja między M a nominalnym PKB
okazała się mniej stała, niż zakładał monetaryzm
Jednak nie oznacza to, że jest to zupełnie martwa
szkoła myśli – przekształcana na różne sposoby,
istnieje do dziś i ma wielu zwolenników
Friedman o wolności


Kapitalizm i wolność, 1962 – jego najbardziej
wpływowa książka, w której argumentuje, że
społeczeństwo zorganizowane zgodnie z zasadami
klasycznego liberalizmu i wolnorynkowej
ekonomii jest najlepsze dla ludzi
To, co dobre w państwie, pochodzi z
dobrowolnych interakcji ludzi na rynkach; to, co
złe – z interwencji rządowej
Friedman o wolności

Opowiadał się przeciwko większości podatków i
transferów społecznych, za płynnymi kursami
walutowymi, zniesieniem poboru do wojska (to się
udało i swoją rolę w tym Friedman uważał za
swoje najważniejsze osiągnięcie), uwolnieniem
zawodów (w tym medycznych), voucherami
edukacyjnymi, legalizacją narkotyków,
niezależnymi bankami centralnymi, ogólną
prywatyzacją i deregulacją
Friedman o wolności



Był niezwykle wpływowy – jego idee inspirowały
m.in. na Ronalda Reagana i Margaret Thatcher
Jego program telewizyjny Free to Choose (1980)
popularyzował idee liberalne i wolnorynkowe
poprzez pokazywanie i wyjaśnianie, w jaki sposób
rynek rozwiązuje problemy społeczno-polityczne,
z którymi nie radzi sobie rząd
Dostępne na YouTube