Piaścik Luty 2014 - www​.zsbm​

2
PIAST
Szanowni Państwo.
Przekazujemy Państwu kolejny biuletyn informacyjny.
W związku z dokonaną wymianą podzielników kosztów i wyborem nowej firmy
dla świadczenia serwisu rozliczeniowego, a także planowanymi zmianami w zasadach
rozliczania niniejszy biuletyn poświęcony jest problematyce kosztów centralnego
ogrzewania. Drugim ważnym tematem jest sprawa prawidłowego używania urządzeń
gazowych.
Została w nim omówiona problematyka:
1. Nowe podzielniki kosztów ogrzewania,
2. Różnice w wielkościach wskazań zdemontowanych podzielników firmy TECHEM i nowych
podzielników firmy ISTA.
3. Nowe współczynniki wyrównawcze
4. Rozliczenie kosztów ogrzewania za rok 2013
5. Rozliczenie kosztów ogrzewania za rok 2014.
6. Działania do realizacji w roku 2014 umożliwiające wprowadzenie od 1.01.2015 zmian
w zasadach rozliczeń.
7. Zasady racjonalnego gospodarowania ciepłem.
8. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące rozliczeń kosztów c.o.
9. NIE dla czadu.
Przekazując Państwu niniejszy biuletyn, pragniemy równocześnie poinformować, że
rozliczenie kosztów ogrzewania za rok 2013 składać się będzie z 2 półrocznych rozliczeń.
Rozliczenie za 1 półrocze ( okres od 1.01.2013 do 30.06.2013) wykonane zostało przez
firmę TECHEM. a za 2 półrocze (okres od 1.07.2013 do 31.12.2013) wykonane zostanie
przez nowo wybraną firmę ISTA. Rozliczenia te różnić się będą szatą graficzną oraz ilością
i rodzajem podanych informacji,. Prosimy o pisemne zgłaszanie uwag i zapytań dotyczących rozliczenia wykonanego przez firmę ISTA, postaramy się wraz z firmą ISTA udzielić
pisemnych wyjaśnień wszystkim zainteresowanym.
W związku z zgłoszeniami Spółdzielców o nieprawidłowo działającej wentylacji i przypadkiem podtrucia się tlenkiem węgla, ponawiamy informacje dotyczące sposobu
prawidłowego użytkowania urządzeń gazowych oraz sposobów zapewnienia poprawnej
wentylacji.
Zarząd ZSBM „Piast”
1. Nowe podzielniki kosztów ogrzewania.
W związku upływem gwarancji na podzielniki elektroniczne firmy TECHEM w oparciu
o uchwałę Walnego Zgromadzenia nr 14/WZ/2012 z dnia 16.06.2012 w roku 2013 dokonano wymiany podzielników, na nowe podzielniki elektroniczne odczytywane drogą radiową.
Zgodnie z w/w uchwałą podstawę do wymiany podzielników w danym budynku stanowiły
wyniki pisemnej ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców poszczególnych budynków
– wyniki ankiety dla poszczególnych budynków w załączeniu.
Wybór dostawcy podzielników kosztów wraz z oferowanym systemem rozliczeń dokonany
został w drodze przetargu nieograniczonego, który przeprowadzony został w obecności
przedstawicieli Rady Nadzorczej. Wybrana została firma ISTA Polska sp. z o.o. z siedzibą
w Krakowie oraz oferowane przez nią podzielniki typu doprimo 3 radio net.
PIAST
3
Firma ISTA Polska sp. z o.o. działa w Polsce od 1993 roku, aktualnie rozlicza w Polsce
około 4.000 000 urządzeń pomiarowych (podzielniki kosztów, liczniki energii cieplnej,
wodomierze), w tym około 1 500 000 urządzeń radiowych w ponad 1 000 000 mieszkań.
W wyniku przeprowadzonego przetargu i dodatkowych negocjacji firma zaoferowała
najkorzystniejsze warunki cenowe dotyczące zarówno wymiany podzielników jak również
serwisu rozliczeniowego.
Charakterystyka nowych podzielników:
* miejsce montażu podzielnika: pośrodku grzejnika na 75% jego wysokości.
W przypadku grzejników żeberkowych o nieparzystej liczbie żeberek o 1 żeberko bliżej
zaworu grzejnikowego.
* podzielnik dwuczujnikowy: posiada czujniki mierzące temperaturę powierzchni
grzejnika oraz temperaturę powietrza w pomieszczeniu.
* rozpoznanie sezonu grzewczego: podzielnik nalicza jednostki w okresie zimowym
(październik-maj) gdy temperatura grzejnika jest wyższa niż 23oC oraz gdy różnica
temperatur pomiędzy powierzchnią grzejnika a temperatura otoczenia przekracza 4,5K,
Podzielnik jest dodatkowo zabezpieczony przed naliczaniem letnim.
* transmisja danych dwukierunkowa: transmisja radiowa tylko na żądanie podczas
odczytu, co ogranicza do minimum emisję radiową (elektrosmog),
czas transmisji: poniżej 40ms
częstotliwość: 868 MHz
moc nadajnika: 10mW,
* trwałość baterii (gwarancja) 11 lat,
* skala wskazań: jednostkowa.
2. Różnice w wielkościach wskazań zdemontowanych podzielników firmy
TECHEM i nowych podzielników firmy ISTA.
Wielkości wskazań zdemontowanych podzielników firmy TECHEM i nowo zamontowanych podzielników firmy ISTA (nawet przy takich samych warunkach grzania) będą się
zasadniczo różnić i dlatego wskazań pokazywanych przez te podzielniki nie należy
porównywać. Powodem różnic w wielkościach wskazań w/w podzielników są różne
rodzaje skal wg jakich podzielniki te rejestrują wskazania. Zdemontowane podzielniki
firmy TECHEM rejestrowały wskazania wg skali produktowej a podzielniki firmy Ista
rejestrują wskazania wg skali jednostkowej.
W zdemontowanych podzielnikach firmy TECHEM zaprogramowana (wprowadzona)
była skala produktowa. Stanowiła ona iloczyn różnicy temperatury grzejnika i otoczenia,
współczynnika „kc” oraz mocy cieplej grzejnika.
Plusem skali produktowej była możliwość porównania przez użytkowników lokali wskazań
podzielników za dany okres z poprzednim okresem.
Minusem skali produktowej był brak możliwości sprawdzenia przez użytkownika lokalu
i służby Spółdzielni , czy wprowadzone przez firmę TECHEM do procesora podzielnika
dane dotyczące współczynnika kc i mocy grzejnika są wielkościami prawidłowymi. Sprawdzenie takie mogło nastąpić przez pracownika firmy TECHEM za pomocą
odpowiedniego programu.
4
PIAST
W podzielnikach zamontowanych przez firmę Ista stosowana jest skala jednostkowa.
W ramach tej skali, przez podzielnik rejestrowana jest tylko różnica temperatur
powierzchni grzejnika i otoczenia.
Jeżeli różnica temperatur grzejnika i otoczenia dla kilku grzejników będzie taka
sama, to takie same będą wskazania podzielników zamontowanych na tych grzejnikach, pomimo że powierzchnie grzewcze (moce) tych grzejników będą różne
(np.500W, 1000W, 1500W), a więc różna ilość ciepła grzejniki te wyemitują
do pomieszczenia.
Przeliczeń uwzględniających współczynnik oceny „kc” oraz moc grzejnika (W) dokonuje
się na druku rozliczeń poprzez zastosowanie (podanego w rozliczeniu) odpowiedniego
współczynnika UF. Dla podobnego grzejnika (np. grzejnik żeliwny typ. S-130 o 6 żeberkach) współczynnik UF będzie identyczny dla wszystkich tego typu grzejników.
Podanie w rozliczeniu wielkości współczynnika UF umożliwia sprawdzenie czy jest
on prawidłowy.
„Porównywalne” są zatem wskazania podzielników TECHEM, tylko ze wskazaniami
podzielników ISTA skorygowanymi (w rozliczeniu) współczynnikami UF.
3. Nowe współczynniki wyrównawcze (LAF).
Dla budynków po termomodernizacji firma ISTA wyliczy (bezpłatnie) nowe współczynniki
wyrównawcze LAF ( w rozliczeniach dokonywanych przez firmę TECHEM współczynniki
te oznaczone były jako TM). Podstawę do obliczeń stanowić będą projekty zrównoważenia
hydraulicznego instalacji c.o., w których podano potrzeby cieplne poszczególnych
pomieszczeń przed i po termomodernizacji.
Dla budynków nie poddanych termomodernizacji współczynniki wyrównawcze
pozostają bez zmian.
4. Rozliczenie kosztów ogrzewania za rok 2013.
a) Koszty ogrzewania lokali użytkowych, garaży i wynajmowanych pomieszczeń
wspólnych.
Koszty dla w/w lokali ustalone zostaną przez Spółdzielnię – wg dotychczasowych zasad tj.
w oparciu o moc cieplną grzejników zainstalowanych w tych lokalach oraz współczynnik
obciążenia cieplnego (Sox).
b) Koszty ogrzewania lokali mieszkalnych.
Rozliczenie indywidualnych kosztów ogrzewania mieszkań składać się będzie z 2 części:
- część 1 ( okres od 1.01.2013 do 30.06.2013): wykonana została przez firmę TECHEM
wg zasad i wzoru (druk) rozliczenia obowiązującego w poprzednich latach.
Rozliczenie wykonane zostało w oparciu o odczyty podzielników przed ich demontażem.
- część 2 (okres od 1.07.2013 do 31.12.2013): wykonuje nowo wybrana firma rozliczeniowa ISTA Polska sp. z o.o. wg zasad określonych w nowym regulaminie rozliczeń oraz wg
nowego wzoru (druk) rozliczenia. Rozliczenie wykonane zostanie w oparciu o radiowy
odczyt nowych podzielników kosztów.
Saldo rozliczenia mieszkania za rok 2013 stanowić będzie sumę sald rozliczeń wykonanych przez firmę TECHEM i firmę ISTA.
Przypominamy, że na lokale mieszkalne rozliczane są koszty stanowiące różnicę
pomiędzy całkowitymi kosztami ogrzewania budynku a kosztami przypadającymi na
PIAST
5
lokale użytkowe, garaże i wynajmowane pomieszczenia wspólne.
c) różnice w rozliczeniu firmy Ista Polska sp. z o.o. w stosunku do rozliczenia firmy
TECHEM.
* rozliczenia różnic się będą szatą graficzną oraz zawartymi w nich informacjami,
* w rozliczeniu wykonanym przez firmę ISTA Polska sp. z o.o. podane zostaną:
- wskazania podzielników wg skali jednostkowej i ich przeliczenie (vide pkt.2),
( w rozliczeniach TECHEM podawane były jednostki „przeliczone”).
- koszty obliczeniowej ilości energii cieplnej dostarczonej do poszczególnych lokali przez
nieopomiarowane piony – pkt.6.B.b uchwały Walnego Zgromadzenia nr 14/WZ/2012
z dnia 16.06.2012r (w rozliczeniach TECHEM nie było takiej pozycji)
* nowe współczynniki wyrównawcze (vide pkt.3) dla lokali w budynkach po termomodernizacji wykonanej po roku 2008. Współczynniki te oznaczone będą symbolem LAF
( w rozliczeniach TECHEM oznaczone były symbolem TM).
* minimalny koszt ogrzewania.
Nowy regulamin przewiduje, że użytkownik lokalu obciążony zostanie minimalnymi kosztami ogrzewania wynoszącymi 60% średnich (zł/m2) kosztów ogrzewania mieszkań
w budynku. Koszt ten ustalany będzie dla lokali, dla których koszty ciepła dostarczonego
przez piony i wynikającego ze wskazań podzielników będą niższe od kosztu minimalnego.
(w rozliczeniach TECHEM nie było takiej pozycji, a korekt z tytułu minimalnego kosztu
ogrzewania dokonywała Spółdzielnia).
* maksymalny koszt ogrzewania.
Nowy regulamin przewiduje, użytkownik lokalu może być obciążony kosztami ogrzewania
w maksymalnej wysokości wynoszącej 200% średnich kosztów ogrzewania mieszkań
w budynku ( w rozliczeniach TECHEM nie był ustalany taki koszt).
Różnice pomiędzy faktycznymi kosztami ogrzewania a kosztem minimalnym i maksymalnym będą zmniejszać lub zwiększać koszty ogrzewania budynku (opłata stała) w
kolejnym okresie rozliczeniowym.
5. Rozliczenie kosztów za rok 2014.
Rozliczenie kosztów ogrzewania za rok 2014 wykonane zostanie przez firmę ISTA
wg analogicznych zasad jak rozliczenie za okres od1.07.2013 do 31.12.2013.
6. Działania do realizacji w roku 2014 umożliwiające wprowadzenia
od 1.01.2015 zmian w zasadach rozliczeń.
Rok 2014 będzie kolejnym rokiem w którym Spółdzielnia będzie prowadzić przygotowania
do wprowadzenia od 2015roku kolejnych zmian w systemie rozliczeń kosztów ogrzewania, jakie winny być wprowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami, uchwałą
Walnego Zgromadzenia nr 14/WZ/2012 z dnia 16.06.2012 oraz zapisami nowego regulaminu rozliczeń.
a) W roku 2014 zakończone zostaną działania dotyczące wymiany zaworów i głowic
termostatycznych na grzejnikach w lokalach użytkowych.
W czasie modernizacji instalacji c.o. przeprowadzonej w latach 90 ubiegłego wieku
w lokalach użytkowych i garażach nie zostały wymienione termostatyczne zawory
grzejnikowe, z uwagi na fakt, że w lokalach tych nie były montowane podzielniki kosztów. Brak opomiarowania lokali użytkowych wynikał z faktu, że istniały uzasadnione
6
PIAST
obawy aby użytkownicy tych lokali nie „zamykali” całkowicie grzejników po zakończeniu działalności, co powodowałoby wychładzanie znajdujących się nad nimi mieszkań. W okresie modernizacji instalacji c.o. nie było głowic termostatycznych, na
których można by dokonać nastawy temperatury minimalnej, co eliminowałoby
wychładzanie znajdujących się nad w/w lokalami mieszkań. Obecnie istnieją takie
głowice termostatyczne, a tym samym jest możliwość (po wymianie zaworów grzejnikowych) montażu podzielników kosztów.
Konieczność montażu podzielników w lokalach użytkowych, wynika z następujących przesłanek:
- dotychczas lokale użytkowe obciążane są kosztami „obliczeniowej” maksymalnej
ilości energii cieplnej, co powoduje, że koszty te nie odpowiadają faktycznym potrzebom cieplnym danego lokalu (nie uwzględniają min. zysków ciepła z funkcjonujących
urządzeń), czego skutkiem jest:
- zawyżanie kosztów funkcjonowania lokali,
- marnowanie energii cieplnej.
- mieszkańcy budynków, w których znajdują się lokale użytkowe, posiadają (całkowicie
nieuzasadnione) wątpliwości czy Spółdzielnia przypadkiem nie obciąża kosztami
ogrzewania lokali użytkowych mieszkań oraz czy koszty ogrzewania lokali użytkowych
nie są zaniżone.
- po dokończeniu w roku 2014 (po zakończeni sezonu grzewczego) wymiany zaworów
termostatycznych (część została wymieniona w 2013 roku) od 1.01.2015 koszty
ogrzewania lokali użytkowych ustalane będą w oparciu o wskazania podzielników
kosztów a ustalona tak wysokość kosztów ich ogrzewania podawana będzie w rozliczeniu całego budynku. Wprowadzenie takiego rozwiązania od 1.01.2015 wymaga również
odpowiedniego dostosowania używanych w Spółdzielni księgowych programów informatycznych.
b) naliczanie przedpłat zaliczkowych z tytułu opłaty stałej (moc zamówiona) w odrębnej pozycji.
Wprowadzenie, naliczania przedpłat zaliczkowych za opłatę stałą (koszty niezależne od
zużycia energii cieplej) w odrębnej pozycji opłat czynszowych oraz rozliczanie tych
kosztów przez Spółdzielnię (pkt.6.A uchwały Walnego Zgromadzenia nr 14/WZ/2012
z dnia 16.06.2012) nastąpi od 1.01.2015r. W roku 2014 wykonane zostaną działania
związane z dostosowaniem programów informatycznych (księgowość, czynsze) do
wprowadzenia w/w zmian.
c) Wprowadzenie od 1.04.2015 indywidualnych stawek przedpłat zaliczkowych na
poczet kosztów energii cieplnej (opłata zmienna).
Nowy regulamin przewiduje wprowadzenie indywidualnych zaliczek na poczet zmiennych kosztów ogrzewania budynku.
Indywidualne zaliczki (oddzielnie dla każdego lokalu)ustalane będą na podstawie indywidualnych kosztów ogrzewania poszczególnych lokali w poprzednim (poprzednich)
okresach rozliczeniowych oraz prognozowanych zmian cen (dane MPEC Kraków) na
kolejny okres .
Indywidualne zaliczki ustalane będą przez firmę rozliczeniową ISTA i podawane
w wykonanym przez nią rozliczeniu za poprzedni okres rozliczeniowy.
PIAST
7
Firma ISTA pierwsze rozliczenie za pełny okres rozliczeniowy (od 1.01 do 31.12)
wykona za rok 2014, dlatego nowe (indywidualne) stawki naliczane mogą być od
1.04.2015 r. Wprowadzenie indywidualnych stawek ma celu wyeliminowanie w kolejnych rozliczeniach (począwszy od 2016 roku) wysokich kwot „dopłat „i „zwrotów”,
ponieważ:
- użytkownicy lokali, którzy w racjonalny sposób będą oszczędzać energię cieplną
stawki przedpłat zaliczkowych będą mieć ustalone na odpowiednio niższym poziomie,
a tym samym nie będą musieli „zamrażać” w Spółdzielni swoich pieniędzy. W rozliczeniu nie będą mieli naliczonych wysokich kwot nadpłat.
- użytkownicy lokali, którzy zużywają więcej energii cieplnej stawki przedpłat zaliczkowych będą mieć ustalone na odpowiednio wyższym poziomie, a tym samym co miesięcznie będą wpłacać do Spółdzielni wyższe kwoty na ten cel. W rozliczeniu nie będą
mieli naliczonych wysokich kwot dopłat.
7. Zasady racjonalnego gospodarowania ciepłem.
1. Zasady działania zaworów termostatycznych, grzejników .
Zawory termostatyczne nie mają skali temperatury w stopniach.
Na pokrętle zaworu naniesione są: gwiazdka i kreski oznaczone kolejnymi cyframi. Zaworu
termostatycznego nie można „zakręcić’ całkowicie lecz jedynie na temperaturę oznaczoną
gwiazdką – ma to na celu zabezpieczenie grzejnika przez zamarznięciem. W zasobach
Spółdzielni zamontowane zostały zawory termostatyczne typu Honeywell
Oznaczenia na pokrętłach tych zaworów odpowiadają odpowiednim temperaturom:
o
* (gwiazdka) - temperatura w pomieszczeniu 7 C
W przypadku gdy temperatura w pomieszczeniu spadnie poniżej tej temperatury zawór
otwiera się samoczynnie.
Przykład:
W przypadku „zakręcenia” zaworu na gwiazdkę i długotrwałego otwarcia okna przy niskiej
(minusowej) temperaturze zewnętrznej grzejnik będzie gorący. Wynika to z faktu, że zimne
powietrze ochładza grzejnik i termostat otwiera się maksymalnie (aby w pomieszczeniu
uzyskać temperaturę 7oC),co powoduje duże i zbędne straty ciepła.
o
1 – temperatura w pomieszczeniu 8 C.
Przy takiej nastawie zaworu uzyskać możemy w pomieszczeniu temperaturę tylko w wysoo
kości 8 C, po uzyskaniu której zawór termostatyczny automatycznie zostanie zamknięty
o
i ponownie automatycznie otwarty gdy temperatura w pomieszczeni spadnie poniżej 8 C.
o
2 – temperatura w pomieszczeniu 12 C.
Przy takiej nastawie zaworu uzyskać możemy w pomieszczeniu temperatur tylko w wysoo
kości 12 C, po uzyskaniu której zawór termostatyczny automatycznie zostanie zamknięty
o
i ponownie automatycznie otwarty gdy temperatura w pomieszczeni spadnie poniżej 12 C.
o
3 – temperatura w pomieszczeniu 16 C.
Przy takiej nastawie zaworu uzyskać możemy w pomieszczeniu temperaturę tylko w wysoo
kości 16 C, po uzyskaniu której zawór termostatyczny automatycznie zostanie zamknięty
o
i ponownie automatycznie otwarty gdy temperatura w pomieszczeni spadnie poniżej 16 C.
4 – Guzik na pokrętle (głowicy) zaworu termostatycznego - temperatura w pomieszczeniu
PIAST
8
o
20 C. Przy takiej nastawie zaworu uzyskać możemy w pomieszczeniu temperaturę tylko
o
w wysokości 20 C, po uzyskaniu której zawór termostatyczny automatycznie zostanie
zamknięty i ponownie automatycznie otwarty gdy temperatura w pomieszczeniu spadnie
poniżej 20oC.
o
Temperatura w pomieszczeniu w wysokości 20 C jest temperaturą „normową” jaka
obowiązuje dla pomieszczeń mieszkalnych (pokoje) i dla jakiej Spółdzielnia
zobowiązana jest zapewnić moc zamówioną dla tych pomieszczeń.
o
5 – temperatury w pomieszczeniu ponad 20 C.
W związku z licznymi pytaniami i wątpliwościami Członków dotyczącymi prawidłowości
działania zaworów termostatycznych i grzejników (ich temperatury) informuję, że przy
rozpatrywaniu tych zagadnień pod uwagę należy brać następujące fakty:
- gdy na zewnątrz mamy stosunkowo wysoka temperaturę, to dla uzyskania w pomieszczeniu temperatury zadanej na zaworze termostatycznym (nastawa *,1,2,3…) potrzeba jest
stosunkowo niewielka ilość ciepła, z związku z czym do grzejnika dostarczana jest niewielka ilość czynnika „chłodnego” grzewczego, a tym samym grzejnik u góry jest ciepły a na
dole stosunkowo chłodny.
- w przypadku gdy na zewnątrz jest niska temperatura, to na tej samej nastawie zaworu
potrzeba jest stosunkowo duża ilość ciepła, w związku z czym do grzejnika dostarcza jest
duża ilość „gorącego” czynnika grzewczego, w związku z czym grzejnik u góry jest gorący
a na dole ciepły. Takie działanie zaworów i grzejników jest prawidłowe.
Użytkownik lokalu winien sprawdzać czy głowice termostatyczne są prawidłowo
przykręcone do zaworu grzejnikowego
Sprawdzać należy czy głowica termostatyczna („pokrętło” przy grzejniku) jest odpowiednio mocno przykręcona do zaworu grzejnikowego.
Słabe przykręcenie głowicy termostatycznej do zaworu grzejnikowego (jeżeli można ją
łatwo odkręcić lub dokręcić palcami), powodować będzie, że jej działanie będzie niezgodne
z podanymi na niej oznaczeniami – zawór grzejnikowy nie będzie prawidłowo zamykany
po uzyskaniu w pomieszczeniu zadanej na głowicy temperatury.
Użytkownik lokalu powinien zgłaszać przypadki gdy grzejnik nie reaguje na „kręcenie” głowicą termostatyczną.
Jeżeli po sprawdzeniu, że głowica termostatyczna jest odpowiednio mocno przykręcona do
zaworu grzejnikowego, stwierdzimy, ze grzejnik nie reaguje na jej przykręcanie lub odkręcanie, winniśmy ten fakt zgłosić do Spółdzielni.
Grzejniki:
- płytowe winny stosunkowo szybko reagować na odkręcenie lub przykręcenie głowicy
termostatycznej (szybko się nagrzewają i równie szybko stygną)
- reakcja grzejników żeliwnych jest znacznie wolniejsza.
Jakie mogą być przyczyny nie reagowania grzejnika na „manipulację” głowica termostatyczną?
- zapowietrzenie grzejnika (przyczyna winna ustąpić po jego odpowietrzeniu).
- zużycie techniczne głowicy termostatycznej – konieczna będzie wymiana głowicy
- zużycie techniczne zaworu grzejnikowego – konieczna będzie wymiana „wnętrza”
zaworu grzejnikowego.
PIAST
9
Reakcję grzejnika na działanie głowic termostatycznej najlepiej sprawdzać przy
niskich temperaturach zewnętrznych.
2. Zasady racjonalnego gospodarowania ciepłem.
Ciepło dużo kosztuje, warto więc zmniejszyć jego zużycie.
Dla uzyskania oszczędności energii cieplnej niezbędne są aktywne zachowania użytkowników lokali, oto przykłady takich zachowań:
a) należy okresowo obniżać temperaturę w pomieszczeniu (przykręcić zawór termostatyczny):
- w pomieszczeniach w których nie przebywamy i w najbliższym czasie nie będziemy w
nich przebywać (np. sypialnia w dzień, kuchnia w nocy) – obniżając temperaturę o 1oC,
możemy zmniejszyć zużycie ciepła o około 6%
- w trakcie wykonywania cięższych czynności (np. sprzątanie)
- gdy spodziewamy się większej ilości gości to wcześniej należy przykręcić zawór
termostatyczny, bo każda osoba emituje ciepło w ilości porównywalnej z wydajnością
połowy „żeberka”,
b) pomieszczenia należy wietrzyć intensywnie i krótko.
Opłaca się szybka (2-3 minuty) wymiana powietrza przez szerokie otwarcie okien
i drzwi balkonowych. Przed otwarciem okien i drzwi należy zakręcić zawór termostatyczny, aby nie ogrzewać powietrza wylatującego na zewnątrz.
Nie należy uchylać okna na dłuższy czas ponieważ zimne powietrze ochładza
grzejniki termostat otwiera się maksymalnie, co powoduje zbędne i duże straty
ciepła.
c) nie zabudowywać i nie zasłaniać grzejników,
Aby grzejnik oddawał ciepło do pomieszczenia potrzeba jest właściwa cyrkulacja
powietrza w jego otoczeniu. Grzejnik nie powinien być zabudowany, zasłonięty i zastawiony meblami, gdyż wówczas ciepło nie rozprzestrzenia się równomiernie po pomieszczeniu, powstaje strefa przegrzania w pobliżu ściany zewnętrznej i rosną straty
przez przenikanie, a w konsekwencji trzeba więcej ciepła na ogrzanie pomieszczenia.
d) zmniejszać straty przez okna,
Okno jest najlepiej przewodzącym ciepło elementem przegrody zewnętrznej.
Oprócz przewodzenia ciepło wypromieniowuje przez okno z wnętrza pomieszczenia,
aby ograniczyć straty ciepła należy na noc opuszczać żaluzje ewentualnie zaciągać
zasłony, jednak bez zasłaniania grzejników.
e) zapewnić odpowiednią szczelność okien i drzwi balkonowych.
W naszych budynkach mamy do czynienia z wentylacja naturalną (grawitacyjną),
powietrze niezbędne do przewietrzania pomieszczeń dopływa przez nieszczelności
w stolarce okiennej. Ilość tego powietrza nie jest kontrolowana i może być powodem
poważnych strat ciepła.
Dlatego:
- celowa jest wymiana okien na szczelne zaopatrzone w specjalne nawiewniki
powietrza,
- w oknach nowych (szczelnych) zamontować należy specjalne nawiewniki powietrza.
10
f)
g)
h)
i)
PIAST
W ten sposób zapewnimy właściwą wentylację, która uchroni nasze mieszkanie przed
zawilgoceniem, a równocześnie ograniczymy do niezbędnego minimum straty ciepła
unoszonego z wywiewanym powietrzem wentylacyjnym.
Pamiętać należy, że im jest wyższa wilgotność powietrza w pomieszczeniu tym więcej
jest potrzeba ciepła na jego ogrzanie. W żadnym stopniu nie należy ograniczać wentylacji lokalu przez zamykanie (zaklejanie) kratek wentylacyjnych. Grozi to zawilgoceniem
(później zagrzybieniem lokalu), a w lokalach gdzie użytkowane są gazowe kuchenki
i piecyki kąpielowe, nawet zatruciem użytkowników.
nie zasłaniać okien w chłodne słoneczne dni.
Energia słoneczna nic nie kosztuje a dostarcza dodatkową ilość ciepła do pomieszczenia, zmniejszając tym samym ilość ciepła jaką musiałby dostarczyć grzejnik.
zapobiegać powstawaniu przeciągów.
Przeciągi skutecznie obniżają temperaturę w pomieszczeniu i powodują zwiększone
zapotrzebowanie ciepła do ogrzania powietrza.
skręcanie zaworów termostatycznych w czasie dłuższej nieobecności.
Podczas dłuższych wyjazdów należy skręcić zawory termostatyczne, ale w taki sposób
aby nadmiernie nie wychładzać pomieszczenia. Pamiętać należy, że ogrzewamy nie tylko powietrze w pomieszczeniu, lecz również jego ściany i znajdujące się w nim wyposażenie, które kumulują ciepło.
Nadmierne wychłodzenie pomieszczenia spowoduje, że jego ponowne nagrzanie będzie
trwało długo i pochłonięta zostanie duża ilość energii cieplnej.
Ponadto należy brać pod uwagę „interesy” naszych sąsiadów – zamykając całkowicie
ogrzewanie w swoim mieszkaniu powodujemy, że „wychładzamy” przegrody mieszkań
sąsiadów.
zwracać uwagę na właściwe użytkowanie pomieszczeń wspólnych budynku.
Klatki schodowe, korytarze i piwnice, często traktowane są jako „niczyje” i ogrzewane
są w sposób niekontrolowany. W okresie grzewczym należy zwracać uwagę min. na
zamykanie okien i drzwi na klatkach schodowych, zamykanie okien w piwnicach
i innych pomieszczeniach wspólnych. Koszty ogrzewania pomieszczeń wspólnych
obciążają wszystkich użytkowników mieszkań w budynku.
Przypominamy, że w Spółdzielni obowiązuje uchwała Walnego Zgromadzenia nr
18/WZ/2012 z dnia 16.06.2012, która precyzuje zasady trwałego ograniczenia ogrzewania pomieszczeń wspólnych.
Ograniczenie takie nastąpić może na wniosek mieszkańców danego budynku posiadających lokale mieszkalne o powierzchni przekraczającej 50% powierzchni wszystkich
mieszkań i pracowni w budynku.
W przypadku podjęcia takiej decyzji niezbędne będzie:
- opracowanie nowych współczynników redukcyjnych dla mieszkań sąsiadujących
z pomieszczeniami wspólnymi, w których ograniczono ogrzewanie,
- opracowanie nowego „bilansu” cieplnego w celu zmniejszenia mocy zamówionej,
- opracowanie projektu zrównoważenia hydraulicznego instalacji c.o.,
- regulacji instalacji c.o. w zakresie wynikającym z w/w projektu.
PIAST
11
8. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące rozliczeń kosztów
c.o.
1. Dlaczego góra grzejnika jest ciepła, a dół zimny?
W grzejnikach ciepło jest przenoszone przez strumień wody, a potem oddawane do
pomieszczenia na drodze promieniowania i konwekcji. Przy prawidłowo zaprojektowanej,
wyregulowanej i eksploatowanej instalacji c.o. oraz prawidłowo działających zaworach
termostatycznych, różnice temperatur na powierzchni grzejnika są w pełni uzasadnione
i prawidłowe. Wynika to z faktu, że woda przenosząca ciepło rozpływa się wewnątrz grzejnika od góry w dół, oddając po drodze ciepło, co objawia się odpowiednim zmniejszeniem
temperatury na dole grzejnika oraz w jego części oddalonej od zaworu termostatycznego.
Różnica temperatur między górą a dołem grzejnika uzależniona jest od wielkości przepływu strumienia czynnika grzewczego, od temperatury zewnętrznej i żądanej temperatury
wewnątrz pomieszczenia.
2. Dlaczego podzielniki montowane są w górnej (ciepłej) części grzejnika, a nie niżej
gdzie temperatura grzejnika jest niższa?
Sposób montażu wynika z normy, która zaleca że podzielnik winien być zamontowany
w połowie długości i na 75% wysokości grzejnika. Jest to najbardziej reprezentatywny
punkt oddawania ciepła przez grzejnik. Wszystkie podzielniki w danym budynku muszą
być jednakowego typu, jednakowej marki i montowane w jednakowy sposób.
3. Czy opłaty byłyby niższe, gdyby podzielniki montowane były niżej?
Ilość zużytego ciepła w rozliczanej nieruchomości rejestrowana jest przez ciepłomierz
zainstalowany w węźle cieplnym, a na podstawie jego wskazań nieruchomość jest obciążana kosztami ogrzewania, co oznacza że suma wskazań podzielników nie ma żadnego
wpływu na koszty ogrzewania budynku. Podzielnik kosztów służą do ustalania % udziału
lokalu w kosztach ogrzewania budynku, co następuje poprzez ustalenie % udziału wskazań
podzielników w danym lokalu w sumie wskazań podzielników we wszystkich lokalach
w budynku. Przy założeniu że wszystkie podzielniki montowane są odpowiednio niżej
(w zimniejszej części grzejnika), to ich wskazania we wszystkich lokalach byłby odpowiednio niższe, co oznacza, że ich % udział nie uległby zmianie.
4. Jak działa podzielnik?
Podzielnik dwuczujnikowy (a takie mamy zamontowane w zasobach Spółdzielni) rejestruje
i wyświetla na ekranie liczbę impulsów, zależną od różnicy temperatury powierzchni grzejnika i pomieszczenia.
Szybkość zaliczania impulsów jest tym wyższa im wyższa jest temperatura grzejnika. Podzielnik elektroniczny nie zalicza impulsów w okresie przerwy w ogrzewaniu budynku.
Podzielnik dwuczujnikowy posiada 2 czujniki mierzące: jeden temperaturę ściany grzejnika, a drugi umieszczony na obudowie od strony ogrzewanego pomieszczenia, temperaturę
powietrza w pomieszczeniu.
Ponieważ ilość ciepła emitowanego przez grzejnik zależy od różnicy temperatury
powierzchni grzejnika i temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu, podzielnik dwuczujnikowy eliminuje ze wskazań podzielnika wpływ innych niż grzejnik źródeł ciepła w ogrzewanym pomieszczeniu.
12
PIAST
5. Z czego się składają koszty ogrzewania budynku?
Podstawą do rozliczenia kosztów ciepła na poszczególne lokale rzeczywiście poniesione
koszty - wynikające z faktur MPEC Kraków.
Obejmują one ( zgodnie przepisami Prawa energetycznego) następujące składniki, uwidocznione w fakturach wystawianych przez MPEC Kraków:
• Opłatę za moc zamówioną (za MW) – zapłata za gotowość dostarczenia do budynku
takiej ilości ciepła jaka wynika z obliczeniowego (projektowego) zapotrzebowania ciepła w najbardziej niekorzystnych warunkach pogodowych, określonych dla danej miejscowości jako tzw., temperatura obliczeniowa zewnętrzna (dla m. Krakowa wynosi ona
– 20oC).
• Opłatę za ciepło (za GJ) – zapłata za faktyczną ilość dostarczonego ciepła w okresie
rozliczeniowym zmierzoną przez licznik energii cieplnej (ciepłomierz) zainstalowany
w węźle cieplnym.
• Opłatę a czynnik grzewczy (za m3) – zapłata za pobraną lub straconą wodę w instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania (uzupełnienie ubytków wody powstałych np.
z powodu nieszczelności instalacji lub jej zrzutu w przypadku remontu instalacji).
• Opłaty przesyłowe:
- stała (za MW) – zależna od mocy cieplnej, tak samo jak oplata za moc zamówioną,
za gotowość dostawcy do zapewnienia określonej w umowie ilości ciepła.
- zmienna (za GJ) – zależna od ilości pobranego ciepła, służy pokryciu kosztów transportu nośnika ciepła do odbiorcy, tzn. kosztu pracy pomp.
6. W jaki sposób rozliczane są poszczególne koszty dostarczonego do budynku ciepła?
a) Podane w pkt.5 opłaty za MW (opłata za moc zamówiona i opłata stała), są kosztami
niezależnymi od faktycznego zużycia ciepła przez budynek, koszty te ponoszone
są przez Spółdzielnię przez cały okres rozliczeniowy (rok kalendarzowy).
Zmniejszenie tych kosztów nastąpić może jedynie w przypadku termomodernizacji
budynku, W wyniku której zmniejszeniu ulega obliczeniowa moc zamówiona.
W/w opłaty stanowią około od 22% do 31% całkowitych kosztów ogrzewania budynku.
W/w koszty rozliczane są proporcjonalnie do powierzchni mieszkań oraz proporcjonalnie do mocy grzejników (lokale użytkowe i garaże).
b) Podane w pkt.5 opłaty za GJ ( opłata za ciepło i zmienna), są kosztami wynikającymi
z faktycznego zużycia ciepła przez budynek.
Wysokość tych kosztów uzależniona jest od:
- ilości dni grzewczych,
- średnich temperatur zewnętrznych w okresie grzewczym.
W/w koszty dzielone są na:
- niezależne od użytkowników lokali koszty ogrzewania pomieszczeń wspólnych (klatki
schodowe, korytarze, wózkownie, suszarnie itp.). Lokale mieszkalne są obciążane tymi
kosztami proporcjonalnie do swojej powierzchni (m2)
- zależne od użytkowników koszty ogrzewania zajmowanych przez nich lokali. Koszty
te rozliczane są w oparciu o wskazania podzielników lub liczników, a w przypadku
lokali nieopomiarowanych na podstawie mocy elementów grzejnych zamontowanych
w takich lokalach.
PIAST
13
c) Podana w pkt.5 opłata za czynnik grzewczy za m3 (ilość wody) ustalana jest na podstawie wskazań wodomierza zainstalowanego w węźle cieplnym.
Zużycie wody wynikające ze wskazań wodomierza pomniejszane jest o podane
w umowie normowe straty czynnik grzewczego, które ujęte są w cenie GJ.
Ponadto w obowiązującym w Spółdzielni regulaminie przyjęto ustalenia, ze użytkownik
lokalu ponosi koszty zrzucenia wody z całego pionu instalacji c.o. w przypadku gdy
wymienia grzejnik lub remontuje instalację c.o. Naliczane użytkownikom lokali opłat
z tego tytułu:
- w budynkach do 5-ciu kondygnacji: 30zł/netto/grzejnik + podatek VAT,
- w budynkach ponad 5 kondygnacji: 50zł/netto/grzejnik + podatek VAT
zmniejszają koszty opłat za czynnik grzewczy obciążające budynek.
7. Co to są współczynniki wyrównawcze i po co są stosowane?
Indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania ma na celu realizowanie zasady „płacenia za
siebie”, a tym samym do motywowania do oszczędzania energii cieplnej. Aby zasada
ta spełniała wymogi sprawiedliwości, konieczne jest aby potrzeby cieplne poszczególnych
lokali były dla celów rozliczeń porównywalne w przeliczeniu na 1m2 ich powierzchni.
Są lokale przy ścianach szczytowych, pod nieogrzewanym poddaszem, nad nie ogrzewaną
piwnicą, wreszcie lokale nad prześwitami (bramami) lub obok nich.
Lokale te mają, w przeliczeniu na metr kwadratowy powierzchni, większe zapotrzebowanie
ciepła do utrzymania normalnej temperatury niż lokale znajdujące się w środkowej części
budynku. Biorąc pod uwagę fakt, że w Polsce większość lokali spółdzielczych była przydzielana, a nie wybierana przez ludzi wprowadzono (Prawo energetyczne) do systemu
rozliczeń „współczynniki wyrównawcze”. Współczynniki te wylicza się na podstawie
projektowanego zapotrzebowania na ciepło lokali w danym budynku, a ich wielkość określa o ile % zapotrzebowanie na ciepło w danym lokalu jest większe od potrzeb cieplnych
„najcieplejszego” lokalu w budynku. Tak ustalony współczynnik stosuje się do sumy zużycia wszystkich podzielników w danym lokalu- zmniejsza on te sumy.
W przypadku rozliczeń dokonywanych przez firmę ISTA Polska współczynniki
te mają Oznaczenie LAF.
8. Czy rozliczanie kosztów ogrzewania wg wskazań podzielników jest zgodne z polskim prawem?
Podzielniki kosztów są prawnie usankcjonowanym narzędziem służącym do rozliczania
kosztów ogrzewania zależnych od indywidualnego zużycia.
Problematykę te regulują następujące akty prawne:
- ustawa Prawo energetyczne,
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r, w sprawie warunków technicznym jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
- wymagania techniczno-systemowe dla podzielników określone w Polskich Normach:
PN-EN 834 i PN-EN 835.
9. Czy firma rozliczeniowa ma wpływ na wysokość indywidualnych kosztów
ogrzewania ?
Firma rozliczeniowa zobowiązana jest do rozliczenia kosztów ogrzewania budynku:
- zgodnie z obowiązującym w Spółdzielni regulaminem,
PIAST
14
- podanych przez Spółdzielnię kwot kosztów ogrzewania budynku oraz naliczonych przedpłat zaliczkowych.
Oznacza to, że firma rozliczeniowa nie ma żadnego wpływu na wysokość indywidualnych kosztów ogrzewania.
Ponadto przysługujące firmie rozliczeniowej wynagrodzenie za serwis rozliczeniowy ustalane jest w oparciu o ilość rozliczonych podzielników (lokali, pomieszczeń), a więc jest
niezależne od wysokości kosztów ogrzewania budynku czy indywidualnych kosztów
ogrzewania poszczególnych lokali.
WYNIKI ANKIETY
dotyczącej wymiany podzielników (uchwała nr 14/WZ/2012)
Lp.
Adres budynku
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
2
Altanowa 18
Bronowicka 4
Bytomska 11, 13
Chmiela 1
Chocimska 1
Chocimska 19
Chocimska 20
Chocimska 25
Chrobrego 29
Czarnowiejska 41, 43
Czarnowiejska 61
Czarnowiejska 73
Czysta 9
Dunin-Wąsowicza 3
Dunin-Wąsowicza 11
Dunin-Wąsowicza 16
Dunin-Wąsowicza 20
Emaus 15
Fałata 4, Kraszewskiego 34
Felicjanek 8
Filarecka 17A, B
Filarecka 24
Friedleina 18
Friedleina 29
Friedleina 33, 35
Friedleina 37
Friedleina 40, Składowa 14
Friedleina 49, Składowa 12
Helclów 15
Helclów 19A
Helclów 23
Kazimierza Wielkiego 22
Kazimierza Wielkiego 32
Kazimierza Wielkiego 42, 52
Kazimierza Wielkiego 60, 62
Kazimierza Wielkiego 67, 69, 71
Kazimierza Wielkiego 73, 75, 77
Kazimierza Wlielkiego 79
powierzch.
ogrzew.
ogółem (m2)
3
4 553,83
877,70
2 443,20
3 208,10
2 453,50
1 808,00
1 805,50
327,20
2 007,50
3 400,60
1 287,80
1 791,00
528,80
2 248,70
710,70
781,00
2 175,10
1 038,00
2 773,50
820,80
2 631,00
953,70
676,90
883,20
1 326,40
756,20
1 675,20
1 648,40
768,90
1 170,10
1 047,50
1 652,80
569,60
2 429,40
1 530,10
1 753,40
1 405,70
1 090,40
Złożone ankiety za
%
wymianą podzielników (m2)
4
3 412,13
440,70
2 106,30
1 914,40
1 817,80
1 248,00
1 300,10
202,30
1 582,70
2 238,40
856,70
1 259,40
398,10
1 685,66
439,00
601,60
1 927,10
813,60
1 796,10
457,60
1 889,90
521,50
584,20
627,10
915,10
515,10
1 286,30
1 261,70
694,00
881,50
653,00
1 378,40
443,00
1 305,10
970,70
1 346,00
1 264,00
922,20
(4:3)
5
74,93%
50,21%
86,21%
59,67%
74,09%
69,03%
72,01%
61,83%
78,84%
65,82%
66,52%
70,32%
75,28%
74,96%
61,77%
77,03%
88,60%
78,38%
64,76%
55,75%
71,83%
54,68%
86,31%
71,00%
68,99%
68,12%
76,78%
76,54%
90,26%
75,34%
62,34%
83,40%
77,77%
53,72%
63,44%
76,77%
89,92%
84,57%
PIAST
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
15
K. Wielkiego 80, Nowowiejska 1, 3
Kazimierza Wielkiego 87
Kazimierza Wielkiego 91A, 93, 95, 97
Kazimierza Wielkiego 109
Kazimierza Wielkiego 113
Kazimierza Wielkiego 140
Kijowska 12
Kolberga 7
Kolberga 14A
Kościuszki 31
Kościuszki 57
Kościuszki 65
Królewska 53
Królewska 55
Królowej Jadwigi 37B
Królowej Jadwigi 37C
Królowej Jadwigi 77
Lea 8
Lea 30
Lelewela 3
Lelewela 11, 13
Lubelska 7
Łazarza 15
Łobzowska 24 A
Łobzowska 46a
Łobzowska 50
Łokietka 13
Łokietka 17
Łokietka 19
Łokietka 21
Mazowiecka 5
Mazowiecka 13
Mlaskotów 1,3,5, Senatorska 27
Nowowiejska 11
Nowowiejska 37
Obopólna 3
Odrowąża 40
Odrowąża 46
Pawlikowskiego 14
Pokoju 6
Racławicka 1
Racławicka 2
Siemieńskiego 1
Smoluchowskiego 7
Stachowicza 6
Szlachtowskiego 17
Świętokrzyska 10
Warmijska 11
Włóczków 2, 6
Wygoda 9
Wygoda 13
Zakątek 5
Zakątek 7
Zakątek 8
Zakątek 13
razem całe zasoby:
1 175,70
779,30
66,28%
3 614,50
2 321,20
64,22%
2 844,90
1 573,60
55,31%
3 154,50
2 650,10
84,01%
3 166,70
2 393,40
75,58%
1 794,50
1 369,60
76,32%
1 254,10
833,10
66,43%
966,40
603,20
62,42%
1 112,80
969,50
87,12%
513,20
414,90
80,85%
2 057,00
1 329,10
64,61%
2 077,80
1 307,00
62,90%
2 638,10
1 760,10
66,72%
2 729,70
2 157,60
79,04%
456,10
236,70
51,90%
404,60
404,60
100,00%
917,20
710,90
77,51%
1 735,80
1 288,50
74,23%
1 438,20
773,90
53,81%
829,60
749,80
90,38%
1 472,80
1 336,70
90,76%
1 820,30
1 344,80
73,88%
730,70
635,90
87,03%
1 806,90
952,00
52,69%
mieszkańcy zrezygnowali z podzielników
783,80
477,90
60,97%
1 868,40
1 169,30
62,58%
3 102,70
1 967,40
63,41%
4 340,80
3 183,80
73,35%
619,90
448,10
72,29%
1 142,30
922,00
80,71%
942,70
789,10
83,71%
2 710,20
1 757,10
64,83%
2 136,60
1 716,00
80,31%
1 127,50
858,60
76,15%
2 608,00
1 855,30
71,14%
656,20
475,70
72,49%
562,40
450,30
80,07%
827,00
668,80
80,87%
3 046,60
1 996,70
65,54%
1 451,60
1 089,10
75,03%
1 003,10
786,00
78,36%
581,10
384,60
66,18%
1 734,70
1 286,10
74,14%
613,10
434,90
70,93%
1 105,10
739,60
66,93%
1 298,30
1 170,90
90,19%
1 060,70
881,10
83,07%
3 631,70
2 246,20
61,85%
494,80
494,80
100,00%
1 340,40
1 066,10
79,54%
3 119,00
2 551,40
81,80%
3 167,90
2 985,00
94,23%
3 138,40
2 261,70
72,07%
3 164,70
2 187,50
69,12%
155 101,23
112 153,09
72,31%
PIAST
16
„NIE dla czadu!”
Tragedie ludzkie są często konsekwencją niewiedzy. Sposoby na uniknięcie zatrucia tlenkiem węgla są bardzo proste. Do zatruć dochodzi, bo często nie zdajemy sobie sprawy,
co może stać się, gdy nie przestrzegamy podstawowych zasad bezpieczeństwa, bo nie mamy świadomości, że tak naprawdę niewiele potrzeba, aby nasze mieszkania i domy stały się
bardziej bezpieczne. Problem wzrasta szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, jest gazem silnie trującym, bezbarwnymi bezwonnym (powoduje to problemy z jego wykryciem). Powstaje wówczas, gdy coś się spala
(pali), a w otoczeniu, gdzie przebiega ten proces jest za mało powietrza (tlenu).
Potencjalne źródła czadu w pomieszczeniach mieszkalnych to: kominki, gazowe podgrzewacze wody, piece węglowe, gazowe lub olejowe i kuchnie gazowe. Zagrożeniem jest nie
tylko brak dopływu powietrza, ale też nieprawidłowy odpływ spalin. W związku z tym
groźne są zapchane lub nieszczelne przewody kominowe oraz uszkodzone połączenia między kominami i piecami.
Szczelnie pozamykane okna (czasami jeszcze dodatkowo uszczelnione), pozaklejane kratki
wentylacyjne, brak otworów wentylacyjnych w drzwiach łazienkowych, jak również brak
regularnych kontroli drożności przewodów wentylacyjnych i kominowych sprawiają, że
w naszych mieszkaniach lub domach możemy nie być bezpieczni. W niewietrzonych
pomieszczeniach bardzo łatwo może dojść do tragedii.
Do zatruć często dochodzi w nowo wyremontowanych mieszkaniach, z nowymi
piecami, nie mającymi indywidualnych przewodów napowietrzających i gdzie z przyczyn oszczędnościowych zlikwidowano (zasłonięto) przewody wentylacyjne, a okna
i drzwi są zbyt szczelne. Mieszkanie doskonale szczelne „nie oddycha”; brak dostępu
tlenu może doprowadzić do tragedii.
Zatrucia tlenkiem węgla są niebezpieczne, gdyż powodują stan silnego niedotlenienia
narządów wewnętrznych (np. serca, mózgu). Zatrucie tego typu przebiega kilku etapowo.
Początkowo pojawiają się lekki ból głowy i zawroty, ogólne zmęczenie, duszność, później
trudności z oddychaniem, przyśpieszony, nieregularny oddech oraz wymioty. Osłabienie
i ospałość, którą czuje osoba zaczadzona oraz zaburzenia zdolności oceny zagrożenia,
powodują, że jest ona całkowicie bierna i nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny.
Często dochodzi do utraty przytomności i jeżeli natychmiast nikt nie przyjdzie z pomocą –
do śmierci. Przy wysokim stężeniu tlenku węgla, zgon może nastąpić już po minucie.
Warto w domu lub mieszkaniu zainstalować czujkę dymu oraz czujkę tlenku węgla.
Podstawową funkcją czujki tlenku węgla (czadu) jest wykrywanie czadu i generowanie
sygnałów alarmowych w sytuacji wykrycia jego nadmiernego stężenia w powietrzu.
Podniesiony poziom bezpieczeństwa w pomieszczeniach, zmniejsza ryzyko zaczadzenia,
pozwala na szybką reakcję użytkownika w sytuacji zagrożenia życia. Tego typu czujki
powinny znaleźć się w pokojach z kominkiem, w pomieszczeniach z kuchenkami gazowymi, łazienkach z gazowymi podgrzewaczami wody, garażach. Czujka odpowiednio wcześnie zasygnalizuje niebezpieczeństwo, wydając bardzo głośny dźwięk. Nawet śpiącego
sygnał ten potrafi obudzić i postawić na nogi. Mamy wtedy szansę na opuszczenie zagrożonego obszaru.
PIAST
17
Zdrowie, a nawet życie Twoje i Twoich bliskich może w dużej mierze również zależeć
również od tego jak poważnie potraktujesz treść naszych rad.
TLENEK WĘGLA (CZAD) – INFORMACJE OGÓLNE
Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?
Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, jest gazem silnie trującym, bezbarwnymi bezwonnym, nieco lżejszym od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w nim
rozprzestrzenia. Powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw, m.in.: drewna, oleju,
gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy, spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości
tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania. Może to wynikać z braku dopływu świeżego
(zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie albo z powodu
zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego, a także przedwczesnego
zamknięcia paleniska pieca lub kuchni. Jest to szczególnie groźne w mieszkaniach,
w których okna są szczelnie zamknięte lub uszczelnione na zimę, a wentylacja jest wadliwa, bądź wcale nie działa. Czad może powstać także w czasie pożaru. Brak sygnałów, które
alarmowałyby ludzi o obecności tlenku węgla stanowi istotny czynnik, który przyczynia się
do zatrucia tą substancją. Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla
jest gazem niewyczuwalnym dla człowieka. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym człowieka
tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do
organizmu. Stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Uniemożliwia
prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych
narządów. Następstwem ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał albo nawet śmierć.
Kto narażony jest na działanie tlenku węgla?
Na działanie tlenku węgla narażona jest każda osoba przebywająca w środowisku nim skażonym. Efekty działania czadu, przy takim samym stężeniu, mogą być jednak różne dla
różnych osób.
Do grupy największego ryzyka należą:
• noworodki, niemowlęta i dzieci,
• kobiety ciężarne,
• osoby w podeszłym wieku,
• osoby z wadami serca oraz chorobami oskrzelowo-płucnymi,
• osoby z wadami serca oraz niewydolnością układu oddechowego.
Cięższym zatruciom ulegają także osoby wykonujące prace związane z dużym wysiłkiem
fizycznym, które znacznie szybciej, niż podczas odpoczynku, ze względu na zwiększoną
częstość i głębokość oddechu, pochłaniają dawki trujące, a nawet śmiertelne.
Jak zapobiegać zatruciu?
Podstawową przyczyną zatruć jest niepełne spalanie, do którego może dojść np. gdy
zbyt szczelnie zamknięte są okna, brak jest właściwej wentylacji. Powoduje to powstawanie tlenku i utrudnia jego odpływ. Tyle spalin wypłynie na zewnątrz, ile świeżego
powietrza napłynie do pomieszczenia. Przede wszystkim należy więc zapewnić możliwość
stałego dopływu świeżego powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej,
kuchni węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin. Ponadto należy regularnie
18
PIAST
sprawdzać prawidłowość działania urządzeń mogących być źródłem tlenku węgla, szczelność wewnętrznych instalacji gazowych, przewodów kominowych i wentylacyjnych
oraz kanałów nawiewnych.
Pamiętaj aby:
• uchylić okno w mieszkaniu, gdy korzystasz z jakiegokolwiek źródła ognia,
• nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych,
• przy instalacji urządzeń grzewczych korzystać z usług wykwalifikowanej osoby,
• użytkować sprawne technicznie urządzenia i kontrolować ich stan techniczny,
• stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia
do obrotu,
• w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji,
(nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację),
• systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru
do otworu, bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka
powinna przywrzeć do ww. otworu lub kratki,
• często wietrzyć pomieszczenie, w którym odbywa się proces spalania (kuchnie,
łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić nawet niewielkie
rozszczelnienie okien,
• rozmieścić czujki tlenku węgla w części domu, w której śpi Twoja rodzina – poprawienie bezpieczeństwa gdy czujki umieszczone są w każdym pomieszczeniu,
• nie zostawiać samochodu w garażu z włączonym silnikiem, nawet jeżeli drzwi
do garażu pozostają otwarte,
• nie bagatelizować takich objawów jak: duszności, bóle i zawroty głowy, nudności,
wymioty, oszołomienie, osłabienie, przyśpieszenie czynności serca i oddychania,
gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady
lekarskiej.
Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla?
• lekki ból, mdłości, wymioty, ogólne zmęczenie i osłabienie – lekkie zatrucie,
• nasilający się ból głowy, senność, zaburzenia świadomości i równowagi, trudności
z oddychaniem, oddech przyśpieszony, zaburzenia rytmu serca – średnie zatrucie,
• drgawki, utrata przytomności – ciężkie zatrucie.
Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny
zagrożenia, powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia
trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera.
Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
• należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza,
• jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże
powietrze,
• rozluźnić poszkodowanemu ubranie – rozpiąć pasek, guziki, ale nie rozbierać go,
gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia,
PIAST
19
• wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe – 999, straż pożarna – 998
lub 112), jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy
niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.
BEZPIECZNE UŻYTKOWANIE GAZOWYCH URZĄDZEŃ
Gaz ziemny jest szeroko rozpowszechnionym nośnikiem energii, stosowanym powszechnie
w gospodarstwach domowych. Szczelność instalacji gazowej jest dla każdego oczywistym
warunkiem bezpiecznego użytkowania gazu, gdyż jego mieszanina z powietrzem grozi
wybuchem. Większość użytkowników gazu nie wie jednak, kiedy może pojawić się zagrożenie zatruciem tlenkiem węgla (potocznie zwanym czadem).
W Polsce każdego roku, z powodu zatrucia tlenkiem węgla pochodzącym z gazowych
grzejników wody przepływowej, umiera ok. 100 osób, a kilka razy więcej ulega zatruciu
wymagającym hospitalizacji. Przeważająca większość wypadków śmiertelnych zdarza się
między 1 listopada a 31 marca, a więc w porze chłodnej. Przyczynami są niesprawne instalacje wentylacyjne oraz zamknięte, szczelne okna. Można łatwo zapobiec powstawaniu
tlenku węgla i jego przenikaniu do mieszkań, spełniając cztery podstawowe warunki
bezpiecznego użytkowania urządzeń spalających gaz:
• prawidłowa instalacja,
• stały dopływ świeżego powietrza,
• swobodny odpływ spalin,
• właściwa eksploatacja zapewniająca dobry stan techniczny urządzenia gazowego.
PRAWIDŁOWA INSTALACJA
Zainstalowania lub wymiany piecyka gazowego może dokonać jedynie uprawniony specjalista, zgodnie z instrukcją producenta. Wykonywanie prac instalacyjnych i regulacyjnych
przez osobę nieuprawnioną może stworzyć zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców.
Takie same wymagania, co do prac instalacyjnych i regulacyjnych, dotyczą kuchenek
gazowych. Kuchenka powinna znajdować się jak najbliżej wywiewnej kratki wentylacyjnej, a stanowiska pracy powinny być usytuowane między oknem a kuchenką, tak, aby nad
nimi następował przepływ świeżego powietrza.
STAŁY DOPŁYW ŚWIEŻEGO POWIETRZA
Stały dopływ świeżego (zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie gazu ma podstawowe znaczenie. Brak dopływu świeżego powietrza powoduje niedobór tlenu. Wynikiem tego niedoboru jest niezupełne spalanie i powstawanie tlenku węgla.
Następuje to wówczas, gdy np. okna mieszkania są szczelnie zamknięte. Stały dopływ
świeżego powietrza do mieszkania jest również warunkiem niezbędnym swobodnego
odpływu spalin. W związku z tym należy pamiętać, aby przed każdą kąpielą dobrze przewietrzyć łazienkę, szczelne okna były wyposażone w nawiewniki powietrza, a podczas
kąpieli uchylone było okno w mieszkaniu lub lufcik. Zasłanianie kratek wentylacyjnych,
zarówno nawiewnej w drzwiach do łazienki, jak i wywiewnej na wlocie do przewodu
wentylacyjnego, grozi śmiertelnym zatruciem.
SWOBODNY ODPŁYW SPALIN
Piecyk gazowy powinien być szczelnie przyłączony do przewodu spalinowego, a przewód
spalinowy musi być szczelny i drożny. Nieszczelny komin powoduje osłabienie ciągu
lub może być przyczyną przenikania spalin do sąsiadujących z nim pomieszczeń i zatrucia
PIAST
20
znajdujących się tam osób. Przewody kominowe (dymowe, spalinowe i wentylacyjne)
należy kontrolować zgodnie z obowiązującymi przepisami. Kontrola powinna być przeprowadzona przez osoby uprawnione, a obowiązek poddania obiektu kontroli spoczywa
na właścicielu lub zarządcy.
Warunkiem swobodnego odpływu spalin jest jednak nie tylko drożny przewód spalinowy, lecz także stały dopływ świeżego powietrza do pomieszczenia, w którym następuje spalanie gazu. Nie będzie odpływu spalin, jeżeli pracujący piecyk gazowy będzie
się znajdował w zamkniętym, uszczelnionym mieszkaniu. Stały dopływ powietrza
do pomieszczenia, w którym włączono piecyk gazowy, jest więc warunkiem niezbędnym do spełnienia dwóch podstawowych wymagań bezpieczeństwa - zupełnego spalania gazu i swobodnego odpływu spalin.
Podczas kąpieli nie należy włączać wentylatora w kuchni lub w innym miejscu w mieszkaniu, ponieważ jego działanie osłabia naturalny ciąg spalin w przewodzie spalinowym
piecyka gazowego.
DOBRY STAN TECHNICZNY URZĄDZENIA GAZOWEGO
Urządzenia gazowe powinny być utrzymywane w czystości i w dobrym stanie technicznym, a także okresowo kontrolowane zgodnie z zaleceniami producenta.
Obowiązek utrzymania wymaganego stanu technicznego urządzeń gazowych i ich udostępnienia do kontroli nakłada na użytkownika lokalu Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych
użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74 z dnia 9.09.1999 r., poz. 836, § 17 ust.
1 i 2). W trosce o bezpieczeństwo własne i swojej rodziny do tego obowiązku powinien się
poczuwać każdy użytkownik urządzeń gazowych. Piecyk gazowy używany od wielu lat
należy niezwłocznie zgłosić do kontroli. Stary, zużyty, nieczyszczony i rozregulowany
piecyk gazowy zagraża życiu. Naprawa i konserwacja urządzenia gazowego może
być powierzona wyłącznie osobom posiadającym stosowne uprawnienia.
Dbając o bezpieczeństwo mieszkańców, pamiętaj:
• Usuwaj stwierdzone przez kominiarza usterki.
• W żadnym wypadku nie zakrywaj kratek wentylacyjnych w pomieszczeniach, gdzie
znajdują się urządzenia gazowe.
• Zapewniaj stały dopływ powietrza zewnętrznego, niezbędnego do prawidłowego
funkcjonowania urządzeń grzewczych.
• O wadliwie działających urządzeniach grzewczo-kominowych natychmiast informuj
właściciela lub zarządcę.
• Nie dokonuj samowolnych przeróbek i podłączeń do przewodów kominowych.
Od stosowania się do powyższych rad może zależeć zdrowie i życie
Twoje oraz Twoich bliskich!
Wystarczy jedynie odrobina przezorności.