Erasmus - Polska Fundacja im. Roberta Schumana

Seminaria europejskie
13. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
29 kwietnia 2014 r.
[email protected]
Seminarium 29 kwietnia poświęcone zostało nowemu programowi Unii Europejskiej na lata 2014-2020
Erasmus+. Gośćmi spotkania były Anna Kowalczyk z Narodowej Agencji Programu Erasmus+ oraz Maja
Selan, koordynatorka Wolontariatu Europejskiego w Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana.
Jako pierwsza głos zabrała przedstawicielka Narodowej Agencji. Wyjaśniła, że Erasmus+ skupia aż 7
dotychczasowych programów z lat 2007-2014: Uczenie przez całe życie, Młodzież w działaniu, Erasmus
Mundus, Tempus, Edulink, Jean Monnet i Alfa. Celem tej zmiany było skonsolidowanie działań,
wprowadzenie większej synergii poszczególnych działań, wywieranie większego wpływu na polityki
krajowe i europejskie. To, żeby funkcjonowanie programów było dla wszystkich klarowniejsze.
Jeszcze wcześniej, przed 2007, mieliśmy do czynienia z zupełnie osobnymi programami, kierującymi się
odrębnymi regułami. Poszczególne programy powstawały w reakcji na bieżące potrzeby. Miały być
narzędziami wpływania na rzeczywistość, np. na bezrobocie młodzieży. U genezy leżał też proces
boloński. Pi;6erwszym programami były Tempus i Erasmus. To uczelnie jako pierwsze chciały
współpracować (współpraca studentów, wykładowców). Potrzebne były ramy, bo inaczej studentom nie
uznano by studiowanych za granicą przedmiotów.
Wyzwaniami, z którymi ma się zmierzyć Programu Erasmus+, jest wysokie bezrobocie wśród młodzieży,
a także przygotowanie dobrze wykształconych, wykwalifikowanych pracowników. Program na promować
innowacyjne formy uczenia, większą współpracę szkół, między uczelniami i przedsiębiorcami. Ma też
wprowadzać w życie założenia strategii i polityk europejskich.
Program nastwiony jest na współpracę międzynarodową. Nie ma w nim miejsca na dofinansowanie
inicjatyw lokalnych. Każdorazowo musi być zagraniczny partner. Kontakty między partnerami mają
polegać na wymianie wiedzy, doświadczeń.
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.
W Programie Erasmus+ bierze udział 28 krajów członkowskich UE. Docelowo mają w nim brać udział
także inne państwa (niektóre umowy nie zostały jeszcze podpisane): Islandia, Lichtenstein, Norwegia,
Szwajcaria, Turcja, Macedonia, a także kraje partnerskie (państwa Partnerstwa Wschodniego,
śródziemnomorskie, Bałkany Zachodnie, Rosja). W niektórych obszarach programu mogą też brać udział
inne kraje, jeśli ich udział jest niezbędny.
Erasmus+ wrzuca programy edukacyjne i młodzieżowe do jednego worka. Podzielony został na 3 akcje.
Akcja 1 to wyjazdy w celach edukacyjnych (wolontariat, stypendia, staże), Akcja 2 to długotrwała
współpraca instytucji (organizacji młodzieżowych, uczelni i pracodawców, władz lokalnych itd.), które
wypracowują wspólne rezultaty. Akcja 3 to wsparcie dla reform edukacyjnych (projekty z udziałem
decydentów zajmujących się edukacją; projekty wpływające na władze, od których zależy polityka
edukacyjna). Erasmus+ zakłada, że ludzie wyjeżdżają, żeby się czegoś nauczyć i wracają do swojego
kraju.
Budżet programu na lata 2014-2020 to 14,7 mld euro. Jest to wzrost o 40% w stosunku do
wcześniejszych programów. Widać, ze działania tego typu są ważne dla Komisji Europejskiej. Z tej kwoty
77% idzie na szkolenia i kształcenie, 10% na młodzież. Natomiast Akcja 1 to 63% całego budżetu.
Następnie Anna Kowalczyk omówiła ofertę programu w dwóch obszarach – szkolnictwa wyższego
i młodzieży. Co do szkolnictwa wyższego, od razu zapewniła, że wyjazdy na zagraniczne stypendia nadal
będą możliwe. Ale najpierw uczelnie korzystające z dobrodziejstw programu muszą mieć „Kartę
Erasmusa”, akredytację. Co do zagranicznych stypendiów, kiedyś można było wyjechać tylko raz. Teraz
będzie to możliwe kilka razy pod warunkiem, że stypendia nie przekroczą dozwolonej długości (okres
stypendiów nie może łącznie przekroczyć 12 miesięcy w przypadku licencjatu, 12 miesięcy w przypadku
studiów magisterskich, 24 miesięcy w przypadku studiów jednolitych oraz 12 miesięcy dla doktorantów).
Wysyła macierzysta uczelnia, na którą się potem wraca. Uczelnie wprowadzają własne kryteria
określające, kto może być stypendystą. Jednak uczelnie wyższe nie będą już mogły zmieniać wysokości
stypendiów. Stawki na utrzymanie i koszty podróży będą sztywne. Wcześniej uniwersytety zaniżały
czasem stypendia, żeby móc wysłać większą liczbę osób. Ponadto, stypendium musi być wypłacane
przez cały okres wyjazdu. Wcześniej zdarzało się, że stypendium kończyło się w trakcie pobytu studenta
zagranicą (uczelnia przymykała oko, że student zostawał na dłużej). Stawki zależeć będą od kraju
ojczystego i kraju wyjazdu.
Nowością jest to, że absolwenci też mogą wyjechać na Erasmusa, jeśli powrót będzie miał miejsce przed
upłynięciem roku od ukończenia uczelni. Jak stwierdziła przedstawicielka Agencji, chodzi tu jednak raczej
o możliwość wyjazdu na praktyki, a nie na zajęcia na uczelni (Erasmus+ oferuje studentom również
możliwość odbycia praktyki w przedsiębiorstwach). Taki absolwent musi zostać zakwalifikowany na
wyjazd jeszcze jako student. Praktyki mogą trwać od 2 do 12 miesięcy, a stypendia studenckie od 3 do 12
miesięcy.
Przewidziano też wspólne studia drugiego stopnia (Joint Masters Degree) oraz system gwarancji spłaty
pożyczek zaciągniętych w celu zrealizowania studiów drugiego stopnia za granicą. Odnośnie tego
ostatniego, aktualnie wyłaniane są banki, które będą wchodzić w ten system.
Niestety młodzi pracownicy (będący już na rynku pracy) nie są objęci Programem Erasmus+, tylko
Europejskim Funduszem Społecznym (EFS), a dokładnie finansowanym przez EFS polskim Programem
Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER). To tutaj ma się znaleźć możliwość wyjechania na
staż.
Erasmus+ ma też ofertę dla kadry uniwersyteckiej.
Co do młodzieży, to o zagraniczny wyjazd mogą się starać zarówno młodzi, jak i osoby pracujące
z młodzieżą. Pierwszym elementem są wymiany młodzieży. Nazwa jest jednak myląca, bo
w rzeczywistości nie chodzi tu o wizytę i rewizytę, a jedynie o wyjazd grupy młodzieży na zaproszenie
innej grupy młodzieży. Celem zagranicznego wyjazdu ma być uczenie się od siebie nawzajem. Tematyka
wyjazdu jest bardzo elastyczna. Trzeba mieć instytucję wnioskującą o dofinansowanie, która posiada
osobowość prawną. Zwykle wnioskuje organizacja zapraszająca (składa wniosek do agencji w danym
kraju). W takiej wymianie muszą wziąć udział co najmniej 2 kraje. Wyjazd trwa od 5 do 21 dni plus podróż.
Uczestnicy muszą mieć od 13 do 30 lat. Liczba uczestników to 16-60 osób. Niestety ustalone koszty
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.
podróży nie zawsze pokrywają rzeczywiste koszty. Środki na wyżywienie i nocleg to w przypadku wizyty
w Polsce 34 euro na osobę dziennie. Osoby niepełnosprawne mogą jednak liczyć na pełne pokrycie
kosztów.
Kolejną ofertą dla młodzieży jest Wolontariat Europejski (EVS). Tematyka wyjazdu na wolontariat także
jest bardzo szeroka – opieka na dziećmi, zwierzęta, ekologia itd. Wolontariat pozwala zdobyć nowe
umiejętności i nowe doświadczenie. Nie jest to wyjazd turystyczny, ani staż. Nie jest to też praca na
etacie. Ma być realizacją jakiejś pasji. Jest to wyjazd dobrze zaplanowany, wolontariusze są przeszkalani,
spotykają się z innymi wolontariuszami.
O sfinansowanie wnioskuje organizacja goszcząca, która musi posiadać akredytację. Musi być też
organizacja wysyłająca. Baza instytucji/organizacji uczestniczących w EVS znajduje się w internecie.
Wyjazd trwa od 2 do 12 miesięcy. Wyjazdy są indywidualne i grupowe. Osoba wyjeżdzająca musi mieć od
17 do 30 lat. Osoby z mniejszymi szansami (nie ma sztywnej definicji tego pojęcia) mogą wyjechać na
krótszy okres – od 2 tygodni do 2 miesięcy. Pieniądze na wolontariat nie trafiają bezpośrednio do
wolontariusza, lecz do organizacji goszczącej. To ona załatwia wolontariuszowi zakwaterowanie, daje
środki na jedzenie lub zapewnia wyżywienie, opłaca komunikację miejską. Wolontariusze, którzy pracują
powyżej 2 miesięcy, otrzymują też kieszonkowe (w Polsce równowartość 85 euro na miesiąc, tak więc nie
ma co liczyć na zrobienie oszczędności). Osoby ze specjalnymi potrzebami mogą liczyć na 100procentowe pokrycie kosztów. Pokrywane są też wizy, ubezpieczenia itd. Zapewniane jest wsparcie
językowe.
Następnie głos zabrała Maja Selan. Przypomniała, że Fundacja Schumana zajmuje się wolontariatem
Europejskim już od 14 lat. Co roku Fundacja wysyła z Polski 20-30 wolontariuszy, niekoniecznie Polaków.
Fundacja gości też każdorazowo w swoim biurze 2 wolontariuszy i pomaga też przedszkolom, które
goszczą u siebie wolontariuszy.
Ważne, żeby wolontariusz posiadał odpowiednią motywację – chciał komuś w czymś pomóc. Trzeba
wiedzieć, po co chce się wyjechać. To nie jest wyjazd rekreacyjny czy językowy. Zdaniem Mai Selan to
coś lepszego niż Erasmus. Wyjazd nie musi być związany ze studiami. Wyjechać mogą osoby bez
wykształcenia, znajomości języka, doświadczenia. Program Wolntariatu Europejskiego zapewnia bardzo
dobre wsparcie osobie wyjeżdzającej. Co do zasady przebieg wolontariatu powinien być dopasowany do
wolontariusza.
Jeśli ktoś chce wyjechać, powinien przejrzeć wyszukiwarkę projektów (bazę akredytowanych organizacji).
Zobaczyć, gdzie można wyjechać, na jak długo, jaka jest tematyka wolontariatu. W bazie można
przeczytać o warunkach wolontariatu, zadaniach. Oprócz bazy warto się też zapoznać ze stroną www
organizacji, blogami wolontariuszy, którzy pracują dla tej organizacji. Jak ktoś znajdzie interesującą
organizację goszczącą, powinien do niej napisać. Niektóre organizacje jednak nie odpowiadają na maile.
Np. mimo że są w bazie to nie prowadzą już EVS. Jeśli dana organizacja nie odpowiada, trzeba szukać
następnej, do skutku. Bardziej niż CV warto zadbać o list motywacyjnym, choć niektórym organizacjom
zależy na CV. Trzeba wyczuć, czego może oczekiwać organizacja.
Wybierając projekt dla siebie, trzeba się zastanowić, czego chcę doświadczyć, czego oczekuję od
wolontariatu, np. czy chcę mieszkać na farmie. Bo wolontariat nie wypełnia całego życia osoby
wyjeżdzającej, trzeba umieć się odnaleźć w nowym miejscu. W Wolontariacie Europejskim ważny jest
wymiar międzykulturowy. Mieszkanie w innym kraju, poznanie innej kultury. Ale można poznać też siebie
i swoją kulturę.
Organizacje goszczące pomagają wolontariuszom, organizują też szkolenia, wyjazdy, wsparcie językowe.
Organizacja wysyłająca powinna zaś dbać o to, żeby wolontariusz znał swoje prawa, żeby wiedział, że są
pewne granice. Organizacja ta ma też wiedzę o programie i o krajach, gdzie wysyła. Dobrze wybrać
organizację z doświadczeniem i najlepiej taką, która zajmuje się obszarem, którego dotyczy wolontariat.
Wniosek o sfinansowanie wolontariatu czasem składa organizacja wysyłająca, czasem goszcząca,
czasami organizacja trzecia. Trzeba przewidzieć, że cała procedura przygotowywania wyjazdu na EVS
trwa kilka miesięcy, chyba że zastępuje się w ostatniej chwili inną osobę, która miała wyjechać.
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.
W przypadku wolontariatu grupowego ma on charakter akcyjny, trwa do 2 miesięcy. Nacisk położony jest
na to, co się dzieje w grupie. Np. wolontariusze odbudowują zamek, a jednocześnie organizują zajęcia
kulturalne. W takiej sytuacji zwykle najpierw organizacje dogadują się między sobą, a potem
przeprowadzają rekrutację. Fundacja Schumana stawia jednak na wolontariat długoterminowy.
Wolontariuszem europejskim można być raz w życiu, ale jeśli wolontariat był krótszy niż 59 dni, można
ubiegać się o wyjazd jeszcze raz. Łącznie wolontariat nie może przekroczyć 12 miesięcy.
Erasmus+ oferuje także szkolenia dla pracowników młodzieżowych. Ale niekoniecznie etatowych
pracowników organizacji. Można na takie szkolnie wyjechać także będą po prostu wolontariuszem w danej
organizacji. Tak więc warto szukać takich informacji.
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.