3rozwój emocjonalny konf PEPohorecka [tryb zgodności]

2015-06-22
Rozwój emocjonalny i
społeczny dziecka w
młodszym wieku szkolnym
Ewa Pohorecka
08.06.2015 Kraków
Rozwój emocjonalny dziecka kładzie podwaliny
pod rozwój każdej innej zdolności umysłowej
Na długo przed opanowaniem mowy dzieci
komunikują się z nami wyrażając swoje emocje
rozwija to wiarę w siebie ( poczucie własnej
wartości)
poczucie bezpieczeństwa
poczucie sprastwa i motywację do osiągnięć w
innych sytuacjach
1
2015-06-22
SAMOKONTROLA – wyznacznik rozpoznawania i
kontrolowania swoich uczuć.
Test cukierka przeprowadzony wśród 4 – latków:
- jedne dzieci zjadły natychmiast
- grupa dzieci, która odroczyła zjedzenie cukierka
po 15 min otrzymała nagrodę w postaci drugiego
cukierka – dzieci osiągnęły wyższe wyniki w
testach szkolnych, lepsze przystosowanie
społeczne i satysfakcjonujące kontakty z
rówieśnikami
SAMOREGULACJA EMOCJONALNA
wiąże się z koncentracją uwagi
odłożenia zaspokojenia potrzeby na
później
umiejętności pracy w określonych
warunkach
Najwyższy potencjał umysłowy nie
zapewni sukcesu, jeżeli brak
umiejętności emocjonalnych i
dojrzałości do ich wykorzystania
2
2015-06-22
UKŁAD LIMBICZNY
zespół struktur nerwowych
rządzi życiem emocjonalnym i społecznym
kształtuje się pod wpływem wyposażenia
genetycznego i działań środowiska na
dziecko (wpływ rodziców, rodzeństwa,
opiekunów, kolegów, stylu wychowawczego
i warunków środowiskowych)
TEMPERAMENT
wyposażenie emocjonalne wrodzone
OSOBOWOŚĆ
wyposażenie genetyczne wzbogacone
doświadczeniem
wskazówki dla układu limbicznego do
tworzenia zwielokrotnionych połączeń
3
2015-06-22
CIAŁO MIGDAŁOWATE
- STRUKTURY LIMBICZNE tzw NIŻSZE
znajdujące się w starszej ( ewolucyjnie )
części mózgu.
Zlokalizowane między częścią podkorową a korą
mózgową, rozwijają się wcześniej niż kora
mózgowa
odpowiadają za fizjologiczne przejawy emocji
uszkodzenie ciała migdałowatego – ślepota
emocjonalna, deficyt zdolności społecznych
KORA LIMBICZNA
miejsce umożliwiające odczuwanie
emocji w sposób świadomy
emocje są przekładane na nastrój,
motywację, świadomość społeczną
wystepuje tu bardzo rozległa sieć połączeń
nerwowych.
4
2015-06-22
EMOCJE
wpływają na każdy aspekt myślenia
spostrzeganie wzrokowe
planowanie
podejmowanie decyzji
nawiązywanie relacji
wybory
Informacja o stanie emocjonalnym przekazywana jest z części
przyśrodkowej i dolnej płata czołowego.
Zachowanie i osąd uzależnione są od zakrętu orbitofrontalnego
(uszkodzenie – brak hamulców, zachowania społeczne
nieakceptowalne, słaba motywacja)
KORA MÓZGOWA – CIAŁO MIGDAŁOWATE
droga hamowania – tłumienie,
nadmierne pobudzenie struktur
kontrolowanie uczuć, powściąganie
reakcji emocjonalnych
samokontrola
rozwija się bardzo wolno
CIAŁO MIGDAŁOWATE – KORA MÓZGOWA
droga pobudzania
5
2015-06-22
PÓŁKULE MÓZGOWE
opracowują emocje w różny sposób
prawa półkula odpowiada za
emocje,kontroluje czynności zmysłów i
narządu ruchu
lewa półkula uzupełnia analitycznie prawej
(np. rozumienie mowy lewa półkula, ale
zawartość emocjonalna – prawa półkula)
Różnice temperamentalne i sposób
zachowań społecznych
dominujący lewy płat- nieśmiałość,
introwertyzm
dominujący lewy płat – otwartość,
asertywność
6
2015-06-22
U małych dzieci różnice pojawiają się wcześnie i
są uwarunkowane genetycznie.
Półkule mózgowe nie rozwijają się jednocześnie:
tendencja do naprzemiennych skoków wzrostu
cykle rozwojowe trwają kilka lat
okresy wahań rozwojowych – tygodnie, miesiące
bardzo istotny wpływ zmian na zachowania i
funkcjonowanie dziecka
W chwili narodzin dziecko ma około
połowy wyposażenia emocjonalnego:
aktywne jest ciało migdałowate, połączenie z
podwzgórzem i pniem mózgu
mielinizacja układu nerwowego to faza
doskonalenia się synaps i kontroli nad niższym
układem limbicznym
7
2015-06-22
Rozwój emocjonalny dziecka pozostaje
w ścisłym związku z cechami układu
nerwowego, endokrynologicznego i ze
stanem zdrowia
Zależnośc w tym zakresie jest
dwukierunkowa
-zaburzenia fizyczne zakłócają rozwój
emocjonalny
-nieprawidlowy rozwój emocjonalny
może wywołać zaburzenia somatyczne i
neurowegetatywne
Emocje mają swój znak ( + lub - ), natężenie i treść.
Dzięki dojrzewaniu układu nerwowego odbywa się
intelektualizacja uczuć
- przechodzenie od nieuswiadomionych emocji do
uczuć wyższych
-możliwa jest samokontrola emocji.
Uczenie się wzorca emocjonalnego zakłada
-naśladowanie obserwowanych osób znaczacych
-prawidłową samoocenę
-zaspokojenie potrzeb fizycznych i psychicznych
dziecka
8
2015-06-22
POWTARZALNOŚĆ
istotny wpływ na zapamiętywanie,
przechowywanie i odtwarzanie
śladów pamięciowych
wpływ na rozwój emocjonalny i społecznychreagowanie na stałą i czułą opiekę
zaspokajanie potrzeb dziecka
rozwój poczucia sprastwa
umacnianie poczucia konsekwencji i zaufania
do otoczenia
PRZYWIĄZANIE
wpływ opieki i zaspokajania potrzeb dziecka
do 2rż
związek z osobą „ znaczącą”
wrażliwość i gotowość matki do reagowania
na sygnały dziecka
właściwa opieka obniża poziom stresu u
dziecka ( kortyzol)
9
2015-06-22
OBSZARY „ JA” W ROZWOJU
EMOCJONALNYM:
- JA SPOŁECZNE
- JA PRYWATNE
- JA EKSKLUZYWNE
- JA INKLUZYWNE
TRZY KRYZYSY ROZWOJOWE
POZWALAJĄCE PRZEORGANIZOWAĆ
OBRAZ SIEBIE
1.PIERWSZA GRUPA RÓWIEŚNICZA
2.ROZPOCZĘCIE EDUKACJI SZKOLNEJ
3.OKRES ADOLESCENCJI
10
2015-06-22
INTEGRACJA SENSORYCZNA
1. ZMYSŁ DOTYKU –
niedowrażliwość i nadwrażliwość
2.ZMYSŁ RÓWNOWAGI –
niedowrażliwość i nadwrażliwość
3. ZMYSŁ PROPIOCEPCJI –
niedowrażliwośc i nadwrażliwość
Dzieci do 6 rż nie są dojrzałe emocjonalnie ani
poznawczo.
Płaty czołowe zaczynają funkcjonować efektywnie
po 6 rż i do tego czasu dziecko może mieć trudności
z nadążaniem za rozumowaniem osoby dorosłej:
trudności z celowo wykorzystywaną pamięcią i
rozumieniem abstrakcyjnych pojęć
niedostateczne możliwości samokontroli
przewaga procesów pobudzania nad hamowaniem
problemy w wysiedzeniu bez ruchu i chłonięciem
nauczanego materiału.
11
2015-06-22
NIE MA MOŻLIWOŚCI PRZYSPIESZENIA
ETAPÓW ROZWOJU, KIEDY OBSZARY
ROZWOJU NIE DOJRZAŁY.
TRUDNOŚCI ROZWOJU EMOCJONALNEGO
wzmacniane są poprzez niewłaściwe oddziaływania
wychowawcze (nadopiekuńczość – zaniedbanie, brak granic
– nadmierna kontrola)
nadmierną ilość bodźców
nadmierny kontakt z mediami
niewystarczająca stymulacja wielosensoryczna
brak lub niewystarczający trening społeczny
niewłaściwa metodyka pracy nauczyciela
podkreślanie wagi osiągnięć i nadmierne porównanie
dokonań różnych dzieci
wymagania nieadekwatne do aktualnych możliwości
dziecka
12
2015-06-22
CO WPŁYWA POZYTYWNIE NA ROZWÓJ EMOCJONALNY
I SPOŁECZNY DZIECKA
wykorzystanie w zabawie i nauce stymulacji 5-ciu
zmysłów
rozwijanie umiejętności ruchowych
wymagania lekko powyżej możliwości dziecka
dużo swobodnych zabaw
kontakty z rówieśnikami
rozwój zainteresowań
wprowadzanie odraczania nagrody
akceptacja, życzliwość, czas osoby dorosłej
jasne granice i zasady
jasne konsekwencje
czas i cierpliwość
współpraca przedszkola i szkoły z rodzicami
prawidłowa komunikacja interpersonalna
13