docW_5
download 
Reklamacja Transkrypt
W_5
Materiały do zajęć z EiOP - L. Wicki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw by Ludwik Wicki Ekonomika i organizacja produkcji Poprzedni: otoczenie Następny: Skala Dr inż. Ludwik Wicki Założenia w modelu firmy w warunkach konkurencji niedoskonałej Teoria firmy – model klasyczny Budową modeli, które służą do analizy procesów Warunki współczesnej gospodarki są jednak dalekie od by Ludwik Wicki decyzyjnych w firmach działających w różnych strukturach rynkowych, zajmuje się teoria firmy. Dzięki modelowemu ujęciu niektórych zjawisk można porównać działanie firm funkcjonujących w różnych warunkach, np. rynku o konkurencji doskonałej lub monopolistycznej, czy rynku zdominowanego przez monopole lub oligopole. stanu konkurencji doskonałej. Powszechne w niej by Ludwik Wicki monopole i związki oligopolistyczne, ingerencja państwa oraz nasilająca się internacjona-lizacja i globalizacja działania sprawiają, że w budowie modeli ekonomicznych trzeba założyć: funkcjonowanie firmy w warunkach niepewności (braku informacji o rynku i konkurentach), wpływ polityki państwa na funkcjonowanie firm, wpływ międzynarodowych powiązań państw i przedsiębiorstw. Cele działania przedsiębiorcy Warunki działania w warunkach konkurencji niedoskonałej W tradycyjnej teorii firmy przyjmowano Jeśli przyjmiemy, że firma działa w warunkach by Ludwik Wicki założenie, że celem zarówno firmy, jak i właściciela sprawującego nad nią całkowitą kontrolę jest maksymalizacja zysku. Przyjęta w modelach tradycyjnej teorii firmy funkcja celu w postaci maksymalizacji zysku wynikała z dwóch przesłanek: 2009-2010 Wykład 3. Teoria firmy by Ludwik Wicki innej niż doskonała konkurencji to kierujący przedsiębiorstwem menedżerowie mogą zdecydować, że cel ich działania będzie inny, niż oczekują tego jego właściciele. Maksymalizacja zysku może być tylko jednym z wielu, i niekoniecznie głównym motywem działania. subiektywnych motywów przedsiębiorcy, obiektywnych warunków doskonałej konkurencji, w jakich firma funkcjonowała. 1 Materiały do zajęć z EiOP - L. Wicki Założenia modelu ekonomicznego małej firmy Założenia a realia gospodarcze W konstruowaniu modelu ekonomicznego małej firmy Założenia klasyczne nie zawsze są spełnione, gdyż: by Ludwik Wicki problem stwarza jej „personalizacja”, czyli utożsamienie celu firmy z celem przedsiębiorcy, co powoduje, że model staje się podobny do omawianego w ekonomii klasycznej, gdzie przyjmuje się, że: firma ma jeden cel, którym jest maksymalizacja zysku, cele firmy są utożsamiane z celem przedsiębiorcy, przedsiębiorca jest jednocześnie menedżerem, co eliminuje firmy konflikt między własnością a kontrolą. Modele firmy odpowiednie dla małych i średnich przedsiębiorstw W przypadku małych firm przydatne do analizy by Ludwik Wicki ich funkcjonowania wydają się modele: koncepcja przedsiębiorstw menedżerskich, koncepcje behawiorystyczne. Koncepcje menedżerskie Twierdzenie o rozbieżności interesów między by Ludwik właścicielami z jednej strony a menedżerami nieWicki będącymi właścicielami, ale kontrolującymi firmę z drugiej strony. Teza ta wynika z czynników ograniczających swobodę menedżerów, co wynika z faktu, że przedsiębiorstwo musi uzyskiwać przynajmniej minimalny poziom zysku, który: 2009-2010 umożliwi wypłatę dywidendy w wysokości zadowalającej akcjonariuszy, pozwoli na podjęcie inwestycji koniecznych do sprawnego działania przedsiębiorstwa, zapobiegnie spadkowi wartości giełdowej firmy, podtrzyma dobrą reputację firmy w banku, itp. by Ludwik Wicki Wiele średnich przedsiębiorstw działa w formie różnego rodzaju spółek, niekiedy z dużą liczbą współwłaścicieli (maksymalizacja zwrotu z kapitału). Nie zawsze można przyjąć, że cel działania przedsiębiorcy jest w pełni tożsamy z firmą. Właściciel małej firmy często deleguje część swoich uprawnień i zadań, a realizujący je menedżerowie starają się osiągnąć własne cele, nie zawsze zgodne z celami właściciela. Dla części właścicieli zysk nie jest najważniejszym motywem działania. Ważniejsze może okazać się uzyskanie określonego poziomu dochodów, satysfakcja z posiadania firmy i kierowania nią. Koncepcje menedżerskie Opierają się one na następujących założeniach: by Ludwik Wicki Teza o rozdziale własności i kontroli. Zasada, zgodnie z którą firmy działają w otoczeniu dającym ich menedżerom określone „pole swobody”. Menedżerowie nie są więc w swoich działaniach zdeterminowani przez otoczenie i akcjonariuszy – właścicieli, lecz mają pewną swobodę w realizacji swoich celów, przy czym z ich perspektywy nie musi być to maksymalizowanie zysku. W konsekwencji przedsiębiorstwo realizuje obok innych celów, także cele samych menedżerów (indywidualne i grupowe). Koncepcje behawiorystyczne Punktem wyjścia w takich modelach jest analiza procesu by Ludwik Wicki decyzyjnego w wieloproduktowych, działających w warunkach niepewności korporacjach. Firma realizuje wówczas wiele celów, gdyż składa się z różnych grup związanych: z różnymi rodzajami prowadzonej działalności (produkcja, zaopatrzenie, itp.), ze szczeblami zarządzania (robotnicy, kierownicy niższego szczebla, kierownicy wyższego szczebla, eksperci, doradcy, itd.), z grupami nacisku (akcjonariusze, banki, dostawcy, odbiorcy, itp.), z których każda ma własny cel i własne potrzeby (wyższe zarobki, wyższe dywidendy, warunki pracy, władza i prestiż). Firma rozwija się „popychana” przez dynamikę kolidujących wzajemnie celów. Przedstawione modele zwykle dobrze opisują firmy już rozwinięte, o dużej skali działalności, z rozbudowaną strukturą zarządzania i wielozakładową organizacją. 2 Materiały do zajęć z EiOP - L. Wicki Modele ekonomiczne firm Modele ekonomiczne firm Cele działalności firmy Liczba osób decydujących by Ludwik Wicki Jedna osoba Wiele osób Maksymalizacja zysku Typ firmy (1) Typ firmy (2) Zaspokojenie innych potrzeb Typ firmy (3) Typ firmy (4) Modele ekonomiczne firm W typie (2) decydentem jest wiele osób, ale celem by Ludwik Wicki pozostaje maksymalizacja zysku. Celem właścicieli jest maksymalizacja zysku, zaś celem menedżerów maksymalizacja sprzedaży albo wzrost firmy zapewniający im pozycję i status, albo własna wygoda interesy i pozycja. W typie (1) decydentem jest jedna osoba, a celem by Ludwik Wicki firmy jest maksymalizacja zysku. Może istnieć w warunkach konkurencji doskonałej i niedoskonałej Modele ekonomiczne firm Typ (3) zakłada, że decydentem jest jedna osoba, która w swoim działaniu kieruje się różnymi by Ludwik Wicki motywami, a tym samym maksymalizacja zysku nie jest celem najważniejszym i jedynym. Przedsiębiorcę charakteryzują: umiarkowana skłonność do ryzyka, preferowanie skutecznej i innowacyjnej działalności, gotowość do ponoszenia odpowiedzialności, preferowanie konkretnych rezultatów działalności, zainteresowanie planowaniem i organizacją. Dążenie do realizacji tych celów stanowi główny motyw działania przedsiębiorcy. W związku z tym zysk jest miarą sukcesu, a nie celem samym w sobie. Modele ekonomiczne firm Typ (4) reprezentuje podejście zawarte jest w behawiorystycznym modelu firmy. Ten typby Ludwik Wicki firmy nie uwzględnia przedsiębiorcy jako głównego elementu procesu podejmowania decyzji. To dynamika wzajemnie kolidujących celów poszczególnych członków organizacji decyduje o jej rozwoju. Model ten może wyjaśniać w jaki sposób pracownicy firm mogą pełnić funkcje przedsiębiorcy. 2009-2010 3
