Jak u dziecka rozwija się mowa? Żaden człowiek nie rodzi się z

Agnieszka Karbowiak
pedagog-logopeda
Jak u dziecka rozwija się mowa?
Żaden człowiek nie rodzi się z umiejętnością mówienia. Tę zdolność
dziecko nabywa poprzez naśladownictwo otoczenia, w ciągu kilku pierwszych
lat swojego życia. Warto wiedzieć, że rozwój mowy można podzielić na etapy:
I - to okres melodii trwający od 0 do 1 roku po urodzeniu. Można wtedy
zaobserwować:
− wokalizację odruchową - od 0 do 6 tygodnia życia,
− głużenie ( przypadkowe dźwięki przypominające gruchanie) – od 2 do 6
miesiąca życia,
− gaworzenie (powtarzanie usłyszanych lub własnych dźwięków np. ciągów
sylabowych) – od 6 do 9 miesiąca życia,
− echolalię (powtarzanie) fizjologiczną – od 9 do 11 miesiąca życia.
II – to okres wyrazu trwający od 1 do 2 roku życia.
Pojawiają się wtedy onomatopeje ( wyrazy dźwiękonaśladowcze), wypowiadane
są pierwsze wyrazy. Dziecko posługuje się głoskami : a, o, u, i, y, e oraz pi, bi,
mi, n, l, t, d. Pod koniec tego etapu powinno wypowiadać już ok. 300 słów, przy
znacznie bardziej obszernym słowniku biernym.
III – okres zdania, który trwa od 2 do 3 roku życia.
To najbardziej gwałtowny rozwój słownictwa. Dziecko opanowuje już ok. 1000
słów, stopniowo posługuje się mową za pomocą zdań złożonych, jego mowa jest
w 80% zrozumiała dla otoczenia. Pojawiają się samogłoski ą, ę oraz spółgłoski:
wi, f, fi, ś, ź, ć, dź, ń, k, ki, g, gi, h, hi, j, l, a pod koniec tego okresu : s, z, c, dz.
Czasami mogą już się pojawić głoski : sz, ż, cz, dż, a także r.
IV – okres swoistej mowy dziecięcej, trwający od 3 do 5 roku życia.
Pojawiają się lub już utrwalają głoski sz, ż, cz, dż, r. Mowa nie zawsze jest
jeszcze doskonała, mogą występować przestawienia dźwięków (metatezy),
uproszczenia grup spółgłoskowych, wypadanie dźwięków (elizje), skróty czy
zlepki wyrazowe.
Pod koniec tego okresu dziecko nabywa umiejętności różnicowania trzech
szeregów tzn. sz, ż, cz, dż – s, z, c, dz – ś, ź, ć, dź oraz i-l-r. Prawidłowo
wymawia wszystkie głoski i buduje zdania poprawnie gramatyczne.
V – dojrzałość szkolna (6 – 7 rok życia)
To czas, kiedy dziecko powinno już z pewnością mówić dobrze, w swoich
wypowiedziach zachowując właściwy akcent, rytm oraz melodię.
Przedstawione etapy rozwoju mowy to uogólniony schemat, należy bowiem
pamiętać, że każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny i możliwe są
pewne odchylenia od przyjętych norm – dopuszcza się opóźnienia w granicach
6 – 8 miesięcy.