30_PARSZA KEDOSZIM

30.Cotygodniowe studium Tory
Parsza Kedoszim ‫ְדשׁים‬
ִ ‫( ק‬Świętość)
Wajikra 19,1 - 20,27
Streszczenie parszy:
Parsza Kedoszim zaczyna się wezwaniem Izraela, aby być świętym ze względu na ich związek z Kadosz
Izrael - "Świętym Izraela". Dlatego ta część Tory koncentruje się na określeniu kodeksu świętości, który
zawiera więcej micwot (przykazań) w zakresie praktycznej etyki niż wszystkie poprzednie części Tory.
Zaczyna się mową JHWH do Mojżesza,: "Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Jahwe, Bóg, wasz".
Ten werset jest środkowym tekstem całej Tory (zwoju Pięcioksięgu) i nazywany jest często „Sercem
Tory” Lebaw Tora.
Parsza zaczyna się słowami:
I rzekł Jahwe do Mojżesza, mówiąc: "Mów do całej społeczności Izraelitów i powiedz im: Świętymi
bądźcie, bo Ja jestem Jahwe, Bóg wasz, jestem święty. (Kpł 19:1-2)
Co to jest świętość?
W języku hebrajskim słowo keduszah ( kaf-dalet-szin ‫ )ק ד שׁ‬oznacza świętości lub "oddzielenie" (inne
słowa hebrajskie, które używają tego rdzenia to Kadosz (święty), Kiddusz (uświęcając wino), Kadisz
(uświęcając Imię), kiduszim (ceremonia zawarcia małżeństwa), i tak dalej). Kadosz kojarzy się ze sferą
sacrum, dlatego że jest zupełnie oddzielone od tego, co jest grzesznym profanum. Jako takie, jest
wywyższone ponad wszystko, całkowicie unikalne i nieporównywalne z niczym innym ( Iz. 57,15 ),
( Iz. 40:25 ), całkowicie sprawiedliwe ( Iz. 5:16 ), wspaniałe i budzące lęk ( Psalm 99:3 ), pełne światła
i mocy ( Iz. 10:7 ) i jest wybrane i powiedziane jak o samym Bogu ( Ez. 22:26 ). Istotnie, świętość jest
synonimem samego Boga (Hakadosz Baruch hu - Święty, niech będzie błogosławiony).
Idea świętości (Kadosz) w związku z tym zakłada zróżnicowanie: królestwo świętych jest całkowicie
oddzielone od pospolitego, powszechnego lub profanum. Święty jest w liczbie pojedynczej, sugerujący,
nawet "strach" i lęk (patrz Neh 1:5. ; Psalm 68:35 ). Jako Święty (hakadosz), Bóg jest całkowicie
unikalny, odrębny, święty i "oddzielony" jako Jedyny w swoim rodzaju. On sam jest godny prawdziwego
uwielbienia i adoracji, bo tylko On jest niezrównany, bez rywala na stanowisku w odniesieniu do świata
jako Stwórca i Władca. Tak, tylko JHWH jest nieskończenie i wiecznie Inny - samoistny, "Jestem, który
jestem" - dokładniej: „Będę Który Będę” hebr. ASZER EHJE ASZER ( Wj. 3:15 ).
Świątobliwość, następnie zakłada więcej niż abstrakcyjną lub neutralną "metafizyczną" separację czy
odrębność (jak sugerują różne formy dualizm), ale raczej oddzielenie od tego, co przyziemne (chullin),
banalne, pospolite, lub złe. Innymi słowy, świętość oznacza moralne dobro i doskonałość.
To niemożliwe, aby Święty mógł tolerować grzechy, ponieważ to naruszyłoby rozróżnienie między
sacrum i profanum, a tym samym zniweczyło charakter Jego świętości. Święte jest w opozycji do
profanum, a zatem Bóg musi nienawidzić i przeciwstawić się, temu co narusza świętość i jest grzeszne.
Rzeczywiście, jednym z pierwszych aktów Pana Boga w porządku stworzenia było oddzielenie
niebiańskiego światła od ciemności, jak podaje w Genesis 1:4;
I widział Bóg, że światłość jest dobra. I Bóg oddzielił światło od ciemności.
Ten werset wskazuje, że królestwo świętych (reprezentowana przez boskie światło) jest pojęciowo różne
od świata, z jego niedoskonałością, choć może przejawiać się w świecie tak długo, jak jego integralność
jest ściśle zachowana. W praktyce w odniesieniu do ludzi i ich stosunku do Boga, świętości opisuje stan
konsekracji przez oddzielenie od profanum przez etyczne postępowanie, moralność i kulturę.
Powołanie do świętości
W tej części Tory podane są różne praktyczne micwot, przez które Żyd jest uświęcony, lub powołanym
do Kadosz - świętości - a zatem nadaje się do relacji z Bogiem. Bóg jest nie tylko "całkowicie inny"
(tzn., transcendentny), ale także przenika wszystkie stworzenia (czyli "immanentny"), i ci, którzy są
powołani do Jego obecności muszą zostać świętymi dla niego. Takie praktyczne cele świętości
i uświęcania są uzyskiwane poprzez zachowywanie przykazań (micwot). Te przykazania są zarówno
aseh micwot (przykazania pozytywne) i micwot ta'aseh lo (przykazania negatywne). Ponadto chukkim
podane w "kodeksie", powoduje dalsze oddzielne Żyda, co wymaga stałej separacji od wulgarnej
cywilizacji tj. niemoralnego stylu życia okolicznych narodów, społeczeństwa.
W tej Parszy trzy razy podane jest wezwanie do świętości (uświęcania się):
1. Będziecie świętymi, bo Ja jestem święty JAHWE, twój Bóg. ( Kapł. 19:2 )
‫ְדשׁים ִתּהְיוּ כִּי קָדוֹשׁ ֲאנִי יְהוָה אֱלהֵיכֶם‬
ִ ‫ק‬
2. Oczyśćcie więc i bądźcie świętymi, bo Ja jestem JAHWE, Bóg twój. ( Kapł. 20:7 )
‫הֵיכֶם‬$‫ְרשׁים כִּי ֲאנִי יְהוָה ֱא‬
ִ ‫ִשׁם וִ ְהיִיתֶם ק‬
ְ ‫וְ ִה ְת ַקדּ‬
3. Świętymi bądźcie dla mnie, bo ja jestem święty, JAHWE, i oddzieliłem was od innych narodów,
abyście należy do Mnie. ( Kapł. 20:26 )
‫ ְבדִּל ֶא ְתכֶם מִן־ ָה ַעמִּים ִלהְיוֹת לִי׃‬+ָ‫ְדשׁים כִּיקָדוֹשׁ ֲאנִי יְהוָה ו‬
ִ ‫וִ ְהיִיתֶם לִי ק‬
Dlatego, że JHWH jest święty, Izraelici nie mogli być w relacji z Nim, jeśli uczestniczyli w praktykach
bałwochwalczych i profanum. Byli oni zatem powołani, aby być oddzieleni od wszystkiego, co bezbożne
(Kpł 11,44 -45). Ich powołanie do świętości oparte było na fakcie, że byli własnością samego Boga,
który miał oddzielić ich od innych narodów (Kpł 20:26).
Szacunek dla rodziców i zachowywanie Szabatu
‫ִשׁמרוּ‬
ְ ‫ֶת־שׁבְּתתַי תּ‬
ַ ‫בִיו תִּירָאוּ וְא‬-ְ‫אִיש אִמּוֹ ו‬
isz immo v'aviv tira'u v'et-Szabtotai tiszmoru
Kodeks świętości dla Żydów zaczyna się od powtórzenia czwartego i piątego przykazania z Dekalogu,
a mianowicie przykazanie, że powinniśmy szanować naszych rodziców (i dziadków) i zachowywać
szabat. Musimy szanować naszych rodziców słowa, nie mówią, kiedy, traktować ich z szacunkiem.
Związane jest z tym przykazanie micwa przestrzegania szabatów (liczba mnoga) JHWH, które obejmuje
cotygodniowy odpoczynek szabatu, jak również mo'edim (wyznaczone czasy) żydowskiego kalendarza.
Cześć dla Boga, przez powstrzymanie się od bałwochwalstwa
‫א ַתעֲשׂוּ ָלכֶם‬$ ‫הֵי ַמ ֵסּכָה‬$‫ל־ ִתּפְנו אֶל־ ָה ֱאלִילִים וֵא‬+
al-tifnu el-ha'elilim, veilohei maseikhah lo ta'asu lakhem
Kodeks świętości kontynuuje powtórzenie drugiego z Dziesięciu Przykazań , a mianowicie zakazu
bałwochwalstwa (tzw. zarah avodah – obcy kult).
Pozostawienie pokłosia swojego zbioru dla ubogich
5‫ת ָשׂ ְד‬+ְ‫א ְת ַכלֶּה פּ‬$
Lo te'khaleh pe'at sadekha
Każdy rolnik musi zostawić kraniec pola (pe'at sadekha) dla ludzi biednych, kiedy zebrał żniwo.
To nazywa się też Peia (Pe-jot "skraj"). Ogólnie rolnik powinien zostawić 1/50 ze swoich upraw na Peia
dla ubogich. Pozostałe przykazania dla rolników obejmują leket - pozostawianie gałązek z winogronami
dla ubogich i szikchah - pozostawienie zebranych snopków dla biedaków, które zostały przypadkowo
upuszczone w czasie zbiorów.
Zaraz po tych przykazaniach dotyczących pozostawienia pokłosia dla innych, Kapł. 19:11 powtarza
ósme z dziesięciu przykazań , wskazując, że zapominanie o losie biednych jest równoznaczne z kradzieżą
w oczach Boga. Pożądliwa chciwość w ogóle jest to zabroniona w (Kpł 19,13), gdzie powtarza się
dziewiąte z dziesięciu przykazań .
Nie można przeklinać innych:
‫א ִתתֵּן ִמכְשׁל‬$ ‫א־ ְת ַקלֵּל ֵחרֵשׁ וְִל ְפנֵי ִעוֵּר‬$
Lo-tekallel Cheresz v'lifnei iveir lo titein mikszhol
Przykazanie to dosłownie mówi: "Nie będziesz przeklinać głuchych i nie położysz przeszkody przed
niewidomym, ale to oznacza, że powinniśmy powstrzymać się od wszystkich rodzajów okrutnego,
nienawistnego wypowiadania się lub zachowania w ogóle. Poza tym wszystkim, jeśli nie wolno przeklinać
kogoś, kto nas nie słyszy, jak bardzo jest zabronione od kogoś, kto może przeklinać?
Zakaz stawiania przeszkody przed niewidomym również oznacza, że nie mamy wprowadzać w błąd innych.
Wprowadzanie w błąd zmusza ich do zrobienia fałszywych kroków w ich chodzeniu z Bogiem. Nie można celowo
dawać wprowadzających w błąd informacji lub złych rad dla innych, ponieważ powoduje to, że druga osoba
"potyka się" i upada.
Mamy oceniać innych pozytywnie:
5‫ִשׁפּט ֲעמִית‬
ְ ‫ְבּ ֶצדֶק תּ‬
B'Cedek tiszpot "amitekha
To jest nieuniknione (i psychologicznie konieczne), że oceniamy innych ludzi, ale to przykazanie mówi:
"Sprawiedliwie będziesz sądził bliźniego", co oznacza, że mamy być wstrzemięźliwi i dobrze myśleć o innych
ludziach. Pirkei Avot również mówi, "innych osądzaj pozytywnie tzn życzliwie wg ich zasług!" (Avot 1:6), inni
mędrcy mówią , że oznacza to, że należy zawsze starać się usprawiedliwiać postrzegane grzechy które widzimy
w innych.
Ta micwa jest połączona z zakazem mówienia lashon hara(mówienie zła, nawet jeśli jest to prawdziwe
sprawozdanie o innych) za pomocą rachilut - plotki.
i unikać plotek ...
5‫ ָרכִיל ְבּ ַעמֶּי‬9‫א־תֵל‬$
Lo-telekh rakhil b'ameykha
"Nie będziesz szerzył oszczerstw między krewnymi". Rechilut jest w rzeczywistości typem laszon hara ("zły
język"), które polega na powiedzeniu czegoś złego o innej osobie, nawet jeśli zdarza się, aby być prawdziwe.
Plotki, które rozprzestrzenia się za moci ra (ktoś, kto przynosi zło), ponieważ informacje trzeciej strony są
często źródłem niezrozumienia, niechęci, i zamieszania w życiu innych.
Bóg domaga się od nas prawdy w słowach, ponieważ plotki i gadanie zawsze prowadzić ludzi do urazy i kłótni.
Zasada b'tzedek tiszpot "amitekha oznacza, że chociaż można zobaczyć w charakterze innych wady i usterki,
wasza sprawiedliwość nie będzie ograniczać się do win innych, ale trzeba starać się patrzeć na innych w
możliwie najlepszym świetle.
Nie wolno nam nienawidzić naszego brata:
5‫ ִבּ ְל ָב ֶב‬5‫חי‬-‫ִשׂנָא אֶת־‬
ְ ‫א־ת‬$
Lo-tisna et-achikha bilvavekha
"Nie wolno nienawidzić swojego brata w twoim sercu". Przykazanie to wykracza poza pojęcie z krwi i ciała
brata, ponieważ werset w dalszym ciągu mówi, że musimy odwołać się do naszych bliźnich, kiedy widzimy coś,
co jest grzechem w swoim życiu. Innymi słowy, Kol Israel bazeh zeh arevim - cały Izrael jest odpowiedzialny
za siebie - a to oznacza, że weźmie w odpowiednim czasie i ryzyko, aby upomnieć naszych sąsiadów w sposób
sprawiedliwy.
Wiąże się z tym oto przykazanie tikkom v'lo-titor ("Nie będziesz szukał pomsty i żywił urazy"), który kończy się
istotą prawa - jest to punkt centralny i serce tego, co stanowi świętość:
Ale kochaj go jak siebie samego ...
‫ ֲאנִי יְהוָה‬5‫ פָּמוֹ‬5‫ ַה ְב ָתּ ְל ֵר ֲע‬-ְ‫ו‬
v'ahavta l're'akha kamokha - Ani Adonai JHWH
"Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego". Należy zauważyć, że dopełnienie czasownika (ahav kochaj) należy do bliźniego twego bliźniego. Ale kto właściwie jest moim bliźnim? Niektórzy nauczyciele
faryzeuszów twierdzili, że rea słowo (sąsiad) odnosi się tylko do bliźniego Żyda - nie dla innych w ogóle na
świecie. Jednak jest to oczywisty fałsz, ponieważ nieznajomy (ger) został wyraźnie włączony w obiekt swojej
miłości ( Kpł 19:34 ). Pamiętaj, że Jeszua Mesjasza odpowiedział na to pytanie, obracając go wokół. Zamiast
próbować znaleźć kogoś godnego miłości bliźniego, ma pytanie do godnego i miłości bliźniego jak siebie ( Łk
10:29-37 ). Wyrażenie "ahavta l'kamokha re'akha jest uważane za najbardziej uniwersalną i kompleksową
zasadę postępowania wobec innych znalezioną w całej Torze. Tak więc Hillel, współczesny Jezusa, powiedział o
tym zdaniu: "To, czego nienawidzisz, nie rób bliźniemu twemu To jest cała Tora, reszta jest komentarzem.".
Pan Jezus powiedział: "wszystko, cokolwiek byście, chcieli żeby ludzie wam czynili, i wy im czyńcie: na tym
polega Prawo i Prorocy" ( Mt 7:12 ). Apostoł Paweł napisał również: "Miłość nie wyrządza zła bliźniemu, Przeto
miłość jest doskonałym wypełnieniem Prawa" (por. Rz 13:10. zobacz także Gal 5:14. ).
Sza'atnez - Unikanie domieszek (kilajim)
Dalsze restrykcje dotyczące mieszania dwóch rodzajów upraw w tym samym polu, nawet krzyżowanie bydła,
może być rozumiane jako metafora czystości i oddzielenie świętego i profanum. Takie zabronione domieszki
nazywane są kilayim. Nawet odzież miała być czysta i wolna od mieszanki wełny i lnu (tzw. sza'atnez, skrót
hebrajskiego słowa "Szuy =" kombinowane "tavei" = przędzy, "Nuz" = tkaniny ). Koce z wełny, swetry,
spodnie, kurtki, suknie, garnitury bielizna, bluzki, itp., nie mogą składać się z sza'atnez ale muszą być
sprawdzone przez specjalnie testy.
Orla - Zakazane pierwsze owoce
Orla to słowo odnosi się do zakazanego owocu z nowo posadzonych drzew owocowych. Tora nakazuje, że z
nowo posadzonych drzew owocowych nie może jeść ich owoców w pierwszych trzech latach (Kpł 19:23), a w
czwartym roku, wszystkie owoce muszą być przyniesione do Świątyni (jako ofiara ) lub sprzedane, a pieniądze
przekazane Świątyni. W ciągu pierwszego roku owoce z drzewa, są święte i należą wyłącznie do Boga. Jest to
uważane za "mukceh" - oddzielone od nas.
Istnieje kilka rodzajów dziesięciny w Torze:
1.
Behemah ma'aser: Wszystkie bydło Koszer było tithed i jedna dziesiąta zwierząt była sprowadzana do
Jerozolimy i by złożył w ofierze w Świątyni.
2.
Ma'aser Riszon: dziesiąta część produkcji rolnika zostanie oddana dla lewity (którzy nie mają własnego
skrawka ziemi w Izraelu) jako dziesięcinę. Stanowiło to wsparcie dla kapłaństwa Izraela.
3.
Ma'aser Szeni: sama ziemia była tithed sekund (dodatkowe) czas (po wydzieleniu ma'aser Rishon) na
1, 2, 4 i 5 rok siedmioletniego cyklu szabatowego. Ta produkcja trafia do Jerozolimy by tam ją
wspólnie zjeść.
4. Ma'aser Kesofim: Dzisiaj najczęściej dziesięcina odbywa się w kategoriach pieniędzy, zwany kesofim
ma'aser (dziesiąta pieniędzy). Jest to tradycyjny termin na dziesięcinę z dochodów pieniężnych i tym różni się
od dziesięciny z roli i hodowli bydła. Każdy Żyd ma obowiązek dać jedną dziesiątą swoich dochodów na cele
charytatywne. To zwyczaj, który wraca do Abrahama (Rdz 14:20) i Jakuba (który obiecał Bogu, że " ze
wszystkiego co mi dajesz, ja na pewno oddam Tobie dziesięciny " ( Gen. 28:22).
Dodatkowe przepisy, lud święty
Jedzenie krwi jest surowo zabronione i podlega karet dosłownie "uciąć" chodzi o skrócenie życia. Taka sama
kara ma zastosowanie do tych, którzy angażują się w praktyki interpretacji wróżby (ov) lub wykonywania
jakiejkolwiek formie czarów (yidoni). Bycie przesądnym jest przeciwko Prawdzie Tory. JHWH trzeba czcić w
świątyni Bożej.
Jest nakazana cześć dla osób starszych i uczonych Tory (zaliczone przez mędrców do zakein, osoby starsze,
ze względu na ich mądrość poprzez swoje badania i pracę nad Torą). Musimy okazać, wielki szacunek dla
uczonego w Torze. Kiedy wchodzi do pokoju, musimy wstać. Musimy także pamiętać, aby szanować naszych
nauczycieli.
Następnie są określone różne kary dla tych, którzy angażują się w ofiary z dzieci i rozpustę seksualną, w tym
homoseksualizm (Kpł 20,13), a następnie kazirodztwa, Parsza kończy się wezwaniem do świętości przed
JHWH, Bogiem Izraela:
‫ ְבדִּל ֶא ְתכֶם מִן־ ָה ַעמִּים ִלהְיוֹת לִי׃‬+ָ‫ְדשׁים כִּיקָדוֹשׁ ֲאנִי יְהוָה ו‬
ִ ‫וִ ְהיִיתֶם לִי ק‬
Wihjetem li kedoszim ki kadosz ani JHWH waabdil etkem min haamim lihjot li
Świętymi bądźcie dla mnie, bo ja jestem święty, JAHWE, i oddzieliłem was od innych narodów,
abyście byli moimi. (Kpł 20:26)
Czytanie z haftory (Jechezkel/Ezekiel 22:1-19) i Amos 9,7-15:
Część Hafṭarah (Aszkenazyjskiej) dotyczy Izraela i jego rozproszenie ewentualnych regathering w acharit
hayamim, do końca dni.
Amos 9;7-15 przewiduje zniszczenie i wygnania starożytnego państwa Izraela, gdyż Izrael nie spełnia jego
przeznaczenia by zostać świętym. Jednak naród żydowski, dom Jakuba, nigdy nie zostanie zupełnie zniszczony,
tylko "przesiany" przez sito historycznych emigracji. Izrael ostatecznie będzie przebudowany na światłość dla
narodów: "Ja je zasadzę na swojej ziemi, i nigdy nie będzie już ponownie wysiedlony z ich ziemi, którą im
dałem, mówi, Bóg, wasz Pan."
W tej haftarze znajdujemy najbardziej ostrą krytykę kiedykolwiek zapisaną w świętych księgach jakiegokolwiek
narodu. Prorok stwierdza, że działając z pełną świadomością naród Izraela zniszczył każdą świętość judaizmu.
Jerozolima stała się miejscem mordu i przelewu krwi. Książęta Izraela wykorzystywali swoją władzę, by
przelewać krew. Ci, których mamy obowiązek chronić - ojcowie, matki, sieroty, wdowy i przybysze - są poniżani
i oszukiwani. W interesach dominują kłamstwa i przekupstwo. W życiu prywatnym jest niewierność i gwałt.
Pełen odrazy Bóg zdecydował ukarać naród. Zniszczenie i wygnanie przyjdą rychło, ale nie przedwcześnie, mówi
prorok.
Czego możemy nauczyć się z tych fragmentów? Dlaczego jakiś naród chciałby zachować tak ostry opis własnych
grzechów z przeszłości? Prorok mówi nam, że Żydzi nie są genetycznie różni od innych narodów. Podobnie jak
wszyscy zdolni są do grzechu i zbrodni. Wybranie nie oznacza automatycznej świętości.
Słowa proroka uczą nas, że Żydzi będą odpowiadać na swoje grzechy. Bóg kocha Izrael. Ale jeśli Żydzi grzeszą,
żadne ofiary, żadne "łapówki" nie kupią bożego przebaczenia. Wyjątkowość nie oznacza zwolnienia z
odpowiedzialności. Prorok mówi nam także, że zniszczenie i wygnanie nie będą ostateczne. Arogancja, która
prowadziła do zła, będzie złamana przez trud i cierpienie. Doświadczając okupacji i opresji Żydzi dowiedzą się,
jak czuli się ci, którzy cierpieli z ich rąk. Gniew Boga uświadomi Żydom, że miłość Boga jest bezwarunkowa, ale
i to, że od Żydów wymaga się więcej. Plemienna solidarność czy rytuały nie zastępują etyki.
Paradoksalnie, gdy wszystko zdaje się być stracone, kiedy inni wyśmiewają Izraelitów jako odrzuconych przez
Boga, Żydzi będą wiedzieli lepiej. Znając idolatrię, będą wiedzieli, że Bóg jest Bogiem (Ez 22:16). Potem
przypomną sobie, że muszą zawrócić z drogi zła i odnaleźć na nowo swoje najlepsze wartości. Będą wiedzieli,
iż Bóg jest ich Bogiem - przed grzechem i po nim, przed upadkiem i po nim, przed teszuwą i po niej.
Czytanie z Brit Chaddasza 1 Piotr 1:13-16 i 1 Kor 6:9-20:
Nowy Testament czytany do tej Parszy powtarza wezwanie do świętości. W 1 Liście św Piotra, powołanie do
świętości opiera się „w całości na nadziei, w łasce która wam przypadnie przy objawieniu Jezusa w końcu dni”,
w czytaniu z 1 Koryntian, Paweł przedstawia te same moralne ograniczenia będące znakiem ludu Bożego.
Wyznawcy Mesjasza są wolni od grzechu, który przenika z obcej im kultury, w szczególności są wolni od
rozwiązłości seksualnej, która jest faktycznie bałwochwalstwem.
Wyznawca Mesjasza Jeszua nie jest zwolniony z wezwania do osobistej świętości, gdyż JHWH, Bóg Izraela jest
ten sam wczoraj, dzisiaj i zawsze.
30. Kedoszim (Świętymi)
3 Mojż. 19:1-20:27
• Wezwanie do świętości (19:2) • Dwa najważniejsze przykazania „pozytywne” (19:3) • Nakaz
spożywania ofiar spokojnych (szelamim) w ciągu dwóch dni (19:4-8) • Pozostawianie części plonu dla
biednych (19:9-10) • Różne przykazania moralne (19:11-17) • Przykazanie miłości bliźniego na równi z
sobą (19:18) • Ustawy zakazujące mieszania gatunków (19:19) • Ustawa o obcowaniu z niewolnicą
(19:20-22) • „Obrzezka” drzew (19:23-25) • Różne przykazania i ustawy (19:26-37) • Zakaz kultu
Molocha (20:2-5) • Zakaz korzystania z usług czarowników i wróżbitów (20:6) • Wezwanie do świętości
(20:7-8) • Kary za niemoralność (20:9-22) • Zakaz naśladowania zwyczajów otoczenia (20:23-27) •
Gdzie należy właściwie umiejscowić przykazanie "Bądźcie świętymi"? Najważniejszy bodaj fragment tej
parszy? Czy jest to konkluzja zawartych w tym rozdziale 18 zakazów dotyczących pewnych relacji
seksualnych? A może jest to wprowadzenie do kodeksu zawartego w rozdziale 19?
Wedle Rambama obie te możliwości umniejszałyby znaczenie świętości w Bożym planie dotyczącym
ludzkiego zachowania. Dla Rambama świętość jest kluczem do wypełnienia całej Tory. Nie stoi ona
gdzieś obok, przeciwnie - musi zabarwiać i wypełniać realizacje każdego z przykazań. Bez tego
wszechogarniającego nakazu, aby być świętym - mówi Rambam - grożą nam "łajdacy z przepisami
z Tory". Ktoś taki mechanicznie wypełnia wszystkie nakazy i przestrzega każdego zakazu. Ale Tora nie
wypełnia jego osobowości. Tam zaś, gdzie Tora milczy, łajdak działa brutalnie i samolubnie.
Zdaniem Rambama nakaz świętości, nakaz, by nieustannie dążyć w stronę uświęcenia, wyklucza
możliwość łajdaka. Ujęty ogólnie nakaz boży nie tylko wiąże się z każdym konkretnym przykazaniem,
ale także wypełnia miejsca milczenia pomiędzy nimi. W Torze Bóg mówi do nas dwojakim językiem stereo, można powiedzieć - językiem szczegółowych przykazań i zarazem słowami jednego,
wszechobejmującego wezwania. Idealne życie jest wtedy, gdy słyszymy równocześnie określone
przykazanie i towarzyszący mu szept: "Bądź świętym". Świętość osiąga się poprzez wierną i stałą
odpowiedź na każde z przykazań, ale także słuchając najogólniejszego nakazu. Dla Rambama świętość
jest momentem określającym nie tylko tę parszę, ale również - każdą prawdziwie wypełnioną ludzką
czynność.
Popatrzmy na jedną krótką dwar Torę na temat naszej parszy z książki "Maor Waszemesz":
"Daber el kol adapt bnei Israel weamarta alehem Kedoszim Tihju..." "Dalej Haszem powiedział do
Moszego: 'Mów do całej społeczności Izraelitów i powiedz im: Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty,
Haszem, Bóg wasz!'" (Wajikra 19:1-2) - Raszi wyjaśnia, że to nauczanie było powiedziane w haghel (do
wszystkich ludzi zebranych razem) ponieważ większość głównych zasad Tory polega na kedoszim tihju
(byciu świętym). Słowa Rasziego wymagają wyjaśnienia. Dlaczego powinno być tak, że to zostało
powiedziane w haghel? Po drugie, jest wiele micwot, które są związane z każdym w Izraelu.
Rambam pisze, że jeśli mieszkasz w złym sąsiedztwie, jeśli mieszkasz w państwie ze złymi przywódcami,
musisz opuścić to miejsce i nawet zmieniać miejsce na miejsce, państwo na państwo, dopóki nie
znajdziesz miejsca z ludźmi o dobrych manierach. A jeśli ich nie znajdziesz, idź do lasu lub na pustynię
i żyj tam samotnie. Ponieważ wpływ społeczności jest krytyczny.
To rozwiązanie, jakim jest ucieczka od społeczeństwa, jest dobre jedynie wtedy, gdy ktoś nie chce
otrzymać złego wpływu. Ale żeby osiągnąć kedusza eljona ( wzniesioną świętość) i znaleźć się blisko
Boga, nie możesz uczynić tego samotnie, musisz mieć przyjaciół, rabinów, sprawiedliwych ludzi wokół
siebie i przyłączyć się do nich w pracy dla Boga, we wspólnym studiowaniu Tory. Jedynie tą drogą
możesz osiągnąć wysoki poziom dwekut (bycia blisko Boga). I im większa jest grupa, również świętość
i poziom, jaki mogą osiągnąć, są większe.
Nasi mędrcy w Talmudzie ostrzegają nas, że przez izolację samych siebie od ludzi, możemy stać się
głupimi, co oznacza - nie będziemy podlegali złemu wpływowi, ale też - nie będziemy mogli otrzymać
dobrego wpływu od dobrych ludzi.
Kabaliści wyjaśniają, że każdy, kto przyłączy się do grupy, wnosi do wspólnej duszy grupy swoją część
duszy, swoją szczególną, osobistą iluminację, która pochodzi z duszy. Więcej ludzi wnosi ich części
duszy, tak że każdy z członków może uzupełnić swoją własną duszę. To jest powodem, dla którego
Mojżesz zdecydował się powiedzieć tę paraszę Kedoszim Tihju (Bądźcie święci) publicznie, w obecności
całego ludu zebranego razem. Tą drogą możemy zrozumieć wers "Kedoszim tihju - ki kadosz ani"
("Bądźcie świętymi - bo Ja jestem święty") jako porównanie świętości Boga z naszą własną świętością.
Bóg mówi: "Jeśli chcecie być świętymi jak Ja jestem, musicie być wszyscy razem, wtedy będziecie
doskonale podobni do mnie".
Zasady współżycia z sąsiadami
Rozdział 19 Księgi Kapłańskiej zawiera długą listę nakazów dotyczących moralnego i kultowego
postępowania. Lista ta porusza tak wielką rozmaitość kwestii, że z pozoru trudno doszukać się w niej
jakiegoś logicznego porządku. Ale podany w nim materiał ściśle wiąże się z Dekalogiem i zbiorem
pouczeń moralnych przekazanych w Księdze Przymierza (Wj.22,21-23,9). Przytacza się tu lub
wzmiankuje wszystkie dziesięć przykazań, a niektóre z nich objaśnia lub rozwija w nowy sposób.
Mówiąc ogólnie, w. 1-8 odnoszą się do obowiązków religijnych, w. 9-18 obejmują upomnienia dotyczące
obowiązków względem sąsiadów, a w. 19-36 (zaczynające się od: „Będziecie przestrzegać moich ustaw”)
traktują przede wszystkim, chociaż nie wyłącznie, o poganach i praktykach zabobonnych, których należy
się wystrzegać (np. spożywanie krwi, czary, prostytucja, wróżby i wiara w obecność i moc złych
duchów).
Nakaz, zawarty w w. 2: „Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Jahwe, Bóg wasz!”, wskazuje na
ostateczną podstawę całego prawa Izraela. W Biblii nie ma rozdziału między teologią a obowiązkiem
moralnym. Powyższy nakaz logicznie dowodzi, że moralność człowieka znajduje ostateczne uzasadnienie
w świętości Boga. Być świętym oznacza żyć w sposób, który odzwierciedla moralną doskonałość Boga.
Złodziejstwo, niesprawiedliwość, łgarstwo, fałszywe świadectwo, oszukiwanie na wadze i w miarach,
nienawiść, mściwość sprzeciwiają się woli Bożej. Świętość zaczyna się w domu, od okazywania
szacunku matce i ojcu, i obejmuje pewne obowiązki religijne, ale nie ogranicza się do osobistej
pobożności. Ma ona wymiar społeczny, a oznak jej obecności należy się dopatrywać w całym życiu ludu.
Można zwrócić uwagę na w. 9-10, w których znajduje wyraz troska o biednych. Wiersze te stanowią
świetny przykład, jak należy interpretować prawo biblijne (a można by powiedzieć Biblię w ogóle) w
danych okolicznościach. Nakaz ten sformułowany jako zasada głosząca, że nie należy zbierać kłosów do
ostatniego źdźbła, lecz pozostawić część „dla ubogiego i dla przybysza”. Jeżeli zinterpretujemy ten nakaz
dosłownie, stanie się oczywiste, że nie można go zastosować do naszego współczesnego społeczeństwa,
gdzie ubodzy mieszkają zazwyczaj w ośrodkach miejskich, z dala od pól uprawnych. Jednak cel tego
nakazu jest jasny: powinniśmy wynaleźć najbardziej skuteczne sposoby pomocy ubogim naszych czasów.
Podstawową zasadą tego nakazu jest wezwanie do charytatywnego współdziałania, a nie specyficzne
zastosowanie go w kulturalnym środowisku starożytnego Izraela. Jubileuszowe prawa podane w
Kpł 25 ponownie przekazują bardzo istotne wskazówki w kwestii bogactwa i ubóstwa.
Po zakazach („nie będziesz wydawać niesprawiedliwych wyroków”; „nie będziesz żywił w sercu
nienawiści do brata”; „nie będziesz szukał pomsty”) rozdział ten wydaje się osiągać punkt kulminacyjny
w w. 18, który Jezus i Paweł przytaczali jako streszczenie wymagań: „Będziesz miłował bliźniego swego
jak siebie samego” (Mt 22,39; Ga 5,14). Co znaczy „miłować swego bliźniego”? W pozostałej części
rozdziału podaje się konkretne przykłady: nie wolno uciskać (wyzyskiwać) słabszego i zwlekać z
wypłaceniem należnej zapłaty (w.13), należy unikać szerzenia oszczerstw (w. 16), strzec się wzajemnej
nieuczciwości (w. 11-12), szanować starszych (w. 32).
Zakaz wszelkiego łączenia, podany w w. 19 (łączenie dwóch gatunków zwierząt, obsiewanie pola
dwoma rodzajami nasion lub wykonywanie ubrań z różnych materiałów), był związany z przestrzeganiem
tego, co Izrael uznawał za Boży porządek życia. Ludzie nie powinni łączyć tego, co Bóg uczynił różnym
(por. Rdz 1,1-2,4a).
Wielkie przykazanie miłości swego bliźniego zostało tak rozszerzone, aby objęło także przybyszów
(w. 33-34). Izrael powinien być szczególnie wrażliwy na potrzeby przybyszów, którzy osiedlili się w
Izraelu, „boście sami byli cudzoziemcami w ziemi egipskiej” (Pwt 10,19). Ale czy tak faktycznie jest we
współczesnym państwie Izrael?
Świętymi bądźcie
Przetoż poświęcajcie się, a bądźcie świętymi; bom Ja Jahwe, Bóg wasz. A strzeżcie ustaw moich,
i czyńcie je; Jam Jahwe poświęcający was. 3 Mojż. 20:7-8
Wezwanie do świętości ściśle związane jest z pełnieniem przykazań. U źródła słowa święty, świętość,
poświęcać (‫ )קדשׁ‬kryje się idea odłączenia, oddzielenia. Miejsce Święte oddzielone jest od miejsc
pospolitych. Człowiek święty, poświęcony, to taki, który odłącza się, oddziela się by znaleźć się
w obszarze świętości, Miejsca Świętego, uświęconego obecnością Bożą.
Świętość nie jest bezpośrednim skutkiem pełnienia przykazania (Micwa). Świętość to akt poświęcenia się
Bogu – oby Jego Imię było poświęcone przez to słowo – po to, by On stał się mocą poświęcającą.
Wewnętrzny akt odłączenia się od pomieszanego i rozdwojonego świata, od zła i grzechu, od samego
siebie wreszcie, skutkuje wejściem w obszar działania praw świętości. Respektowanie Bożego Prawa
wystawia człowieka polegającego na Bogu na działanie Jego świętości, Jego łaski.
Żaden człowiek nie jest przymuszany do świętości. Świętość, odłączenie się, musi być aktem wolnej
woli. Można lekceważyć rodziców. Można lekceważyć Boże prawo. Można też szanować rodziców
i przestrzegać Szabatu dla interesu, ze strachu lub przyzwyczajenia. Żadna z tych postaw nie gwarantuje
jednak wejścia w obszar działania świętości Boga, „wystawienia” się na Jego świętość. Tylko bojaźń
Boża (Jireh – respekt, szacunek i podziw wywołany zetknięciem się z mocą przerastającą nasze
możliwości pojmowania zjawisk) jest należytą motywacją zapewniającą warunki do uzyskania Bożego
poświęcenia.
Trzy pozytywnie sformułowane przykazania z dekalogu: (1) Jam Pan Bóg wasz, (4) Szabatów moich
przestrzegajcie (5) bójcie się ojca i matki, wymienione w 3 Mojż. 19:3 w porządku wstępującym, gdzie
najważniejsze wymienione jest na końcu jako uzasadnienie wszystkiego, otwierają drogę do prawdziwej
świętości. Szacunek dla rodziców, którzy mogą nam coś przekazać w spadku, szacunek dla rodziców,
którzy imponują nam duchowym dorobkiem swego życia, szacunek dla rodziców, których boimy się
ludzkim strachem, to tylko częściowe, czyli niedoskonałe uczucia, które nie mogą nas doprowadzić do
świętości. Owa moc odłączenia pokazuje się najwyraźniej w okazaniu czci ojcu niedołężnemu i po ludzku
patrząc nie zasługującemu na szacunek, tylko dlatego, że jest to Prawem Mocy Bożej.
Pełnieniu ustawy, z własnej dobrej woli miłości i odłączenia się do świętości Bożej, często
konfrontowane jest z pytaniem, „a właściwie dlaczego tak”. I najpierw jedyną dobrą odpowiedzią na to
pytanie jest zawsze: „dlatego że On tak powiedział”. Ufność działa najbardziej tam, gdzie kończy się
zasięg poznawania zmysłami i działania ludzkiego intelektu. Wiara jest przedłużeniem intelektu w
obszarach wykraczających poza ludzkie poznanie.
Każdemu człowiekowi wolno być pospolitym. Jednak dla tych, którzy wybierają drogę poświęcenia i
świętości Boga nie ma innego sposobu, jak odłączenie się od zła określonego przez granicę negatywnych
przykazań i wznoszenie się w duchu, w niezauważalnym dla innych ludzi oddaniu dla Bożego Słowa we
wszystkich Jego przejawach.
I będziecie MI świętymi, bom Ja święty PAN, i odłączyłem was od innych narodów, abyście byli MOIMI.
3 Mojż. 20:26
Łaskawe prawa i ciężkie groźby
Bóg wyraża swoja wolę w co najmniej dwojaki sposób - raz w pogodny, łagodny, optymistyczny
sposób opowiadając nam o swoich wymaganiach, innym razem zmienia się w surowego prokuratora
i grozi nam bezlitosną karą za przestępstwa, o których sposobie popełnienia prawie że dowiadujemy się
z tego pełnego groźby dla ewentualnego nieposłuszeństwa prawa, bo do głowy nam nawet nie
przychodzi, że takie podłe rzeczy można robić...
Tak dzieje się w przeczytanym przez nas fragmencie, który rozpada się na dwie części optymistyczną i pełną surowych, groźnych zapowiedzi. Tę metodę nie tylko stosuje Mojżesz, ale również
apostołowie czy Pan Jezus - raz są łagodni, piszą o miłości i mądrości - innym razem napominają do
wyrzeczeń, przekonują o potrzebie cierpień i prześladowań, ostrzegają przed nieposłuszeństwem
i wynikającą z niego karą...
Zdaje się, że do końca naszej życiowej pielgrzymki przyświecać będą nam promienie słońca na
pogodnym niebie obok dni, kiedy nad naszymi głowami wisieć będą deszczowo-burzowe, ciemne
chmury Bożego zagniewania lub trudnego Ojcowskiego ćwiczenia (nie zawsze łatwo odróżnić w
trudnych chwilach - co w nich gniewem, a co ćwiczącą łaską...).
Mam głębokie przekonanie, że wszystko co nas spotyka z ręki Pana, wszystkie słowa i prawa, które
wychodzą z Jego nieomylnych ust - wszystko to przygotowuje całemu Bożemu Stworzeniu niezwiędłą
radość i błogosławieństwo...
Będziecie MI świętymi
I będziecie mi świętymi, bom Ja święty Jahwe, i odłączyłem was od innych narodów, abyście byli
moimi. 3 Mojż. 20:26
Idea świętości obrosła przez tysiąclecia jej funkcjonowania w rozmaitych środowiskach kulturowych
i teologicznych rozmaitością znaczeń i praktycznych realizacji. W naszym polskim, katolickim otoczeniu
kojarzy się ona z wyjątkowymi przymiotami charakteru człowieka oddanego wyłącznej Bożej służbie.
W dalszej kolejności zaś – z „ołtarzowym" kultem takich osób, który dzisiaj bywa wymieniany na nieco
„tańszą" monetę ideologicznego wzoru postępowania.
Idea hebrajskiej świętości mniej wiąże się z przymiotami charakteru, a bardziej z pewną metodą
postępowania, która to takich zmian w charakterze prowadzi. Świętość dla Boga jest bowiem związana
z przestrzeganiem pewnego stopnia oddzielenia się od otaczającej nie-świętości. Zasady świętości – czyli
w zasadzie rytualnej czystości polegającej na zgodności z zadanymi przez Boga regułami – dzielą świat
wartości na tutaj i tam. Owo tam nie jest przeklętym, zakazanym terytorium, ale celem usługi świętości.
Oddzielenie służy ukształtowaniu wzoru, który następnie winien przyświecać chwilowo mniej jeszcze
świętemu otoczeniu – owemu "tam", od którego zostaliśmy odłączeni.
To dlatego Bóg formułując podstawowy kodeks etyczny mówi do Izraelitów, ale przez nich także i do
nas, o świętości DLA NIEGO. Owo oddzielenie dla Boga wróci promieniami chwały Bożej zrealizowanej
w ludzkim „nośniku" do tych, od których zostaliśmy oddzieleni. Oddzielenie dla oddzielenia, świętość
dla świętości prowadzi do fanatyzmu i dzielenia świata na nas i ich, na „czystych" i „przeklęty motłoch
nie znający prawa". Takiej (pseudo)„świętości" OD kogoś lub czegoś koniecznie należy się wystrzegać,
a praktykować świętość DLA Boga, DLA tego, co On kocha oraz DLA tych, których On kocha.
PYTANIA i ODPOWIEDZI do Parszy KEDOSZIM
• Parasza: Kedoszim [‫ְדשׁים‬
ִ ‫" ]ק‬Świętość" • Rozdziały: Kapłańska 19:1-20:27
Streszczenie:
Poprzednia parsza (Acharei Mot) pouczała nas o corocznym rytuale Jom Kippur, który oczyszczał lud
z grzechów, a Przybytkowi przywracał stan czystości (tahora). Aktualna parsza kontynuuje temat
czystości i zaczyna się, gdy Bóg mówi do Izraelitów: "Bądźcie święci, bo i Ja jestem święty, Ja, Jahwe,
wasz Bóg.". Parsza następnie przechodzi do poszerzonej listy Przykazań dotyczących etyki praktycznej
trochę inaczej niż pozostałych częściach Tory, bezpośrednio łącząc świętość z posłuszeństwem moralnej
prawdzie Bożej.
Po przypomnieniu podstawowych wymagań, aby być świętymi, Bóg zaczyna wyjaśniać: "Każdy z was
będzie szanował matkę i ojca i będzie zachowywał moje szabaty. Ja jestem Jahwe, Bóg wasz!".
Obowiązek czci (lub szacunku) dla swoich rodziców przypomina piąte przykazanie, które jest punktem
wyjścia umiejętności poszanowania innych ludzi w naszym życiu. Zauważ, że zwrot "moje szabaty"
zakłada zarówno przestrzeganie cotygodniowego szabatu, jak i tych dorocznych "wyznaczonych czasów
JHWH.” Uświęcanie czasu to sposób w jaki możemy wyrazić praktyczne świętość i odwrócić się od
bałwochwalstwa.
Izraelici mieli praktykować miłosierdzie także przez pozostawienie biednym i obcym przybyszom,
krawędzi pól po zbiorach (pe'ah), zostawiając trochę kłosów, które spadną w czasie zbiorów dla biednych
by mogli to sobie zebrać do jedzenia (leket). Mieli również pozostawić opadłe owoce we swoich sadach
dla głodnych. Dziesięć Przykazań zostało ponownie przypomniane, a lud został dodatkowo
poinstruowany, by nie złorzeczyć głuchemu i nie kłaść przeszkody przed niewidomym. Mieli użyć
"dobre oko" przy ocenie innych i nie nosić żadnej urazy, niechęci czy złości. Rzeczywiście, istota
świętości może być określona jako "Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego." Bóg dalej
instruuje lud, by okazywał miłość do obcych pośród nich "kamocha" - by kochali ich jak siebie, gdyż
Żydzi byli cudzoziemcami w ziemi egipskiej.
Następnie wymienione są prawa "kilajim", które są serią zakazów mieszania niektórych ras i gatunków.
Izraelici nie mogą krzyżować różnych gatunków bydła lub mieszać różnych rodzajów nasion w swoich
siedzibach. Nie mogą również nosić ubrania z mieszaniny z dwóch rodzajów materiału lnu i wełny
(szaatnez). Ponadto, owoce nowo posadzonych drzew mogą być spożywane po pięciu latach,
a wszystkie owoce drzew uzyskane w tym okresie są zwane "orlah" - "zakazane/zablokowane."
Różne inne przepisy są wspomniane dalej, w tym bardzo restrykcyjne prawa wobec różnych praktyk
okultystycznych, takich jak wróżby, spożywanie krwi, brukanie ciała poprzez tatuaże, kultowe kaleczenie
ciała, uprawianie prostytucji sakralnej i haniebne praktyki ofiar z dzieci. Wszeteczeństwo jest surowo
zabronione, a kary za seksualne grzechy są dokładnie podane. Lud został ostrzeżony, aby zachował
wszystkie te prawa albo zostanie "wypluty" z Ziemi Obiecanej. Parsza kończy się nakazem: "Będziecie
dla mnie święci, bo i Ja jestem święty. Ja, Jahwe, który was oddzieliłem od innych narodów po to,
żebyście należeli do Mnie."
PYTANIA:
1. Jakie jest hebrajskie słowo "świętość", i co ono znaczy?
2. Co znaczy słowo "Kedoszim"?
3. Bóg powiedział Mojżeszowi, że dzieci Izraela mają być świętymi. Dlaczego?
4. Jeśli "ofiara pokoju" została złożona w ofierze, to kiedy musiała być całkowicie zjedzona?
5. Kiedy zbiera się plony ziemi, czy mamy nakaz zostawić coś dla kogo?
6. Kiedy ma być wypłacona zapłata dla pracownika najemnego?
7. Czy kiedykolwiek dopuszczalne jest okazać stronniczość dla bogatych w sprawach ich osobistych
orzeczeń/wyroków?
8. Co to jest laszon hara?
9. Co rozumie się przez to przykazanie "winien upomnieć bliźniego by ponosić grzechu z jego powodu"?
10. Mamy "czcić" (yirah) naszych rodziców, ale jeśli rodzic namawia dziecko do popełnienia grzechu,
to czy dziecko musi słuchać?
11. Jaka zasada jest implikowana przez powiązanie przykazań nie "Nie przeklinaj głuchego" i
"nie kładź przeszkody/zgorszenia" przed osobą niewidomą?
12. Dokładnie jakie rodzaje tatuaży są zezwolone w Torze?
13. Dlaczego po wielu przykazaniach często powtarzana się fraza: "Ja jestem JHWH"?
14. Wyjaśnij prawo dotyczące owocobrania z drzew owocowych w Izraelu.
15. Jakie słowa uczą nas, aby szanować i traktować godnie starych ludzi?
16. Czy Żyd może traktować obcego (‫ ) גֵּר‬jak "outsidera", który jest niemile widziany?
17. Jeśli ktoś celowo przeklina rodziców - żywych lub martwych - co jest jego karą?
18. Jeśli dwie osoby cudzołożą, jaka jest kara?
19. Jeśli mężczyzna "leży z mężczyzną jak z kobietą," jaka jest za to kara?
20. Czy to zawsze źle osądzać innych?
21. Co znaczą słowa "w sprawiedliwości będziesz sądził bliźniego"?
22. Jeśli widzisz, że twój przyjaciel robi coś sprzecznego z prawem Bożym, należy go upomnieć,
nawet "70 po 7" razy. Czy to oznacza, że możemy go zawstydzić lub wprowadzić w zakłopotanie?
23. Lo Tikkom ( ‫ )לא־תִקּם‬znaczy "nie mścij się." Daj przykład mściwego działania.
24. Lo Tittor (‫ )לא־תִטּר‬znaczy "nie żyw urazy." Podaj przykład trzyma urazy.
25. Jakie jest "wielkie przykazanie" Tory?
26. Jest napisane: "Każdy z was powinien czcić swoją matkę i swojego ojca"(Kpł 19,3). Dlaczego
matka jest wspomniana przed ojcem?
27. Czy możesz wymienić Dziesięć Przykazań?
28. Jakie były konsekwencje jeśli ludzie nie chcieli słuchać Bożych przykazań?
ODPOWIEDZI:
1. Keduszah ( ‫ְדוּשּׁה‬
ָ ‫) ק‬, od rdzenia słowa znaczącego "oddzielone" jako święte. Osobista świętość zwana
jest "uświęceniem" i oznacza oddzielenie od grzechu i nieczystości. Wierzący w Jeszuę mają "przypisaną
świętość" swego Zbawcy (1 Kor 1:30).
2. "Święci." Ci, którzy są "nazwani" tym słowem, by służyć Bogu są "Kedoszim" ( ‫ְדוֹשׁים‬
ִ ‫) ק‬.
3. Aby być w relacji ze świętym Bogiem, ludzie sami muszą być święci, bo ciemność i światło nie może
współistnieć, a moralna czystość i prawda Boga są nie oddzielne do Jego natury.
4. Szelamim musiało być spożyte do końca drugiego dnia lub zniszczenie tj spalone (Kpł 19:5-6).
5. Nakazano nam zostawić narożnik pola (pe'ah: [‫ה‬-ֵ‫ ) ]פּ‬oraz pokłosie żniwa (leket: [‫ )] ֶלקֶט‬dla
ubogich i obcych (Kpł 19:9). Ponadto, jest polecenie, aby nie obierać naszych sadów i winnic z owoców
całkiem, ale by pozostawać spadłe owoce dla ubogich (Kpł 19:10).
6. Pod koniec dnia. Zapłata najemnego robotnika nie może być odłożona przez noc (Kpł 19:13).
7. Nie, musimy sadzić bezstronnie (‫) ְבּ ֶצדֶק‬, nie faworyzując ani bogatego człowieka z powodu jego
wpływów, ani biednej osoby gdy potrzebuje pomocy (Kpł 19:15).
8. "Zła mowa" obejmuje rechilut ( ‫) ְרכִילוּת‬, "plotkę", "oszczerstwa", itp. Laszon hara polega mówieniu
czegoś złego o innej osobie, nawet jeśli jest to prawdziwe. Mędrcy łączą przykazanie by "nie stać
bezczynnie patrząc na przelanie krwi bliźniego" z laszon hara, bo szkodzić czyjejś reputacji jest jak
zamach na życie.
9. Bóg nakazuje nam upomnieć bliźniego odnośnie potencjalnych skutków jego postępowania.
Wyrażenie "nie ponosić grzechu "(‫ִשּׂא ָעלָיו ֵחטְא‬
ָ ‫ )לא־ת‬znaczy zdaniem Mędrców, że musimy napominać
życzliwie w uprzejmy i miłosierny sposób (Kpł 19:17). Jedną z najgorszych rzeczy jakie można zrobić,
drugiemu jest ignorowanie/lekceważenie jego powołania do życia przed Bogiem.
10. Nie.
11. Że nigdy nie powinniśmy być okrutni dla innych, np. dla osób niepełnosprawnych. Należy pamiętać,
że oznacza to, że nie wolno przeklinać kogoś "naszym słowem," dać komuś złe rady, itp. Lifnei iver lo
titen mikhszol: [‫] ִל ְפנֵי עִוּר לא ִתתֵּן ִמכְשׁל‬
12. Żadne (Kpł 19:28).
13. 1. Przypomina nam, że nic nie jest ukryte przed Jego oczami; 2. Przypomina nam, że Bóg zawsze
pomaga przestrzegać przykazań (mictwot)
14. Owoc z drzewa jest "orlah" (zakazany, wyłączony/zablokowany) w ciągu pierwszych 4 lat po
zasadzeniu drzewa. Podczas 4 roku, wszystkie owoce są uznane za nadające się dla Boga i świętych.
W 5 roku, można jeść owoce (Kpł 19:23-25).
15. Mipnei Sevah Takum ( ‫שׂיבָה תָּקוּם‬
ֵ ‫) ִמ ְפּנֵי‬: "Przed siwizną wstaniesz, będziesz szanował oblicze starca”
(Kpł 19:32). Zasada ta jest również stosowana dla okazania szacunku dla uczonego w Torze, niezależnie
od jego wieku.
16. Nie, mają być oni traktowani jak " syna rodzeni synowie narodu", którzy mają być szanowani i
kochani, jak każdy inny Żyd (Kpł 19:33-34).
17. Zostaje on skazany na śmierć (Kpł 20:9).
18. Śmierć obu (Kpł 19:10).
19. Śmierć obu (Kpł 19:13).
20. Nie, ale musimy sądzić innych sprawiedliwie (Jan 7:24).
21. To znaczy, że mamy sądzić rzetelnie, bez stronniczości, ale stosując zasadę życzliwości "dobre oko"
(ajin tovah) rozszerzeżając to (kaf zechut) na wszystkich zainteresowanych. B'tzedek tiszpot amitekha
ְ ‫) ְבּ ֶצדֶק תּ‬.
(‫ִשׁפּט ֲעמִי ֶתך‬
22. Nie możemy, mamy napominać w pokorze, miłości i szacunku dla innych w naszych sercach.
23. Rozmyślne odmówienie drugiemu w potrzebie, bo on raz, kiedyś odmówił tego tobie.
24. "Zrewanżowanie się." Jestem skłonny komuś pomóc, mimo że kiedyś odmówił mi pomocy ...
25. Kochaj bliźniego jak siebie samego; Ve'ahavta l'reakha kamokha: [‫ ַה ְב ָתּ ְל ֵרעֲך כָּמוֹך‬-ְ‫]ו‬
26. Aby nauczyć nas, że choć mamy oczywiście obawiać naszego ojca, tak samo musimy obawiać się
matki.
27. Przykazania DEKALOGU:1 ) Ja jestem JHWH twój Bóg; 2 ) nie ma innych bogów;
3) nie [wzywaj] imienia nadaremno /na próżno; 4) zachowuj Szabat; 5) czcij rodziców;
6) nie morduj; 7) nie cudzołóż; 8) nie kradnij;[nie porywaj człowieka] 9) nie przysięgaj fałszywie;
10) nie pożądaj. (por. Wj. 20:1-17).
28. Mieli być "wyrzuceni z kraju"[‫( ]תָקיא‬taki ) dosłownie znaczy - „wyrzygani” (Kpł 20:22).
TEMATY do DYSKUSJI:
1. Nasz fragment Tory odkrywa, że uświęcanie czasu jest praktycznym sposobem w jaki możemy
wyrazić świętość i odwrócić się od bałwochwalstwa. "Każdy z was powinien czcić matkę i ojca oraz
święcić moje szabaty... Nie zwracajcie się ku idolom i nie odlewajcie sobie bożków z metalu. Ja jestem
Jahwe, wasz Bóg."(Kpł 19:3-4). Osobista świętość jest "kluczem", który jednoczy różne prawa
wymienione w Torze, i stanowi nasz obowiązek aby "chodzić z JHWH" (halakhah). Omów, jaki związek
istnieje między czcią dla rodziców, przestrzeganiem świąt, a "chodzeniem w świętości".
2. Jednym z aspektów świętości jest poczucie "odrębności" od panującej kultury. Kapłańska Rabba
stwierdza, że Bóg powiedział do Mojżesza: "Powiedz Izraelitom, że tak jak ja jestem oddzielony, więc ty
musisz być oddzielony;. tak jak Ja jestem Święty, więc i ty musisz być świętym "Podobnie Apostoł
Paweł nauczał, że mamy się "upodobniać" (σύµµορφος) do Mesjasza (Rzym. 8:29), ale nie "upodobniać"
do wzoru (συσχηµατίζω) z tego świata (Rz 12:2). Słowo forma znaczy być podobny do postaci (µορφή),
podczas gdy druga jest stroną bierną czasownika i znaczy przyjąć sposób (σχηµα) widzenia rzeczy tego
świata. Omów, w jaki sposób staramy się nie stać się "wedle wzoru z tego świata."
3. Z drugiej strony, praktykowanie osobistej świętości nie musi się łączyć z "rezygnacją" życia na
świecie stania się przez ascetyczne wycofanie mnichem. Wręcz przeciwnie, Tora odkrywa, że świętość
jest przeżywana w codziennych doświadczeniach życiowych. Jak twoja praktyka wpływu świętości
wpływa na innych w twoim świecie? Czy Twój styl życia, to świadectwo dla innych o rzeczywistości
Boga?
4. Przykazanie miłości bliźniego "kamocha" (jak siebie samego) podane jest w związku z przebaczeniem.
W Kpł.19:18 czytamy Lo tikkom, v'lo tittor: "Nie wolno mścić się lub żywić urazy ... ale trzeba kochać
bliźniego jak siebie samego." W tradycji żydowskiej," przed Jom Kippur ludzie nie pokutują, dopóki nie
pogodzą się ze sobą." W związku z większą Chwałą Nowego Przymierza, można stwierdzić, "z Krzyża
Jeszuy nie mogą skorzystać ci, którzy nie są gotowi wybaczyć innym za ich grzechy przeciwko tobie
"(Mt 6,14-15). Dyskutuj jaka jest łączność między przebaczeniem i miłością ...
5. Natychmiast po stwierdzeniu, że nie powinni angażować się w plotki (lub laszon hara), Bóg
polecenia: Lo ta'amod al dam re'ekha: "Nie wolno stać bezczynnie, gdy życie bliźniego życie jest
zagrożone"(Kpł 19:16), co sugeruje, że nie powinniśmy pozwolić, aby nasi sąsiedzi stali się ofiarami.
Mędrcy uznają pozwalanie na mówienie źle o innych jako rodzaj "stania bezczynnie", ponieważ
szkodzenie czyjejś reputacji jest jak zamach na jego życie. Innym przykładem "lo ta'amod" byłaby
odmowa przedstawienia prawdy ze strachu przed konsekwencjami. Dyskutuj ...
6. Ostatecznie mamy problem ze "świętością" gdyż, jesteśmy zdecydowanie nie świętymi ludźmi.
To jest podobne do tego, że Prawo jest "święte, sprawiedliwe i dobre", ale my jesteśmy "sprzedani w
niewolę grzechu "(Rzym. 7:12-14). Ale dziękuję Bogu za naszego Zbawiciela Jeszua, który udziela nam
świętości i wyzwala nas od bezowocnych prób zadowolenia Boga poprzez zasady "własnego
starania/wysiłku" (1 Kor. 1:30; Tytusa 3:5, Rz. 8:1-2). Ponieważ dzięki Jeszua, nie pracujemy w celu
uzyskania świętości, ale raczej z miejsca Jego świętości (1 Kor. 15:57). Dyskutuj.
Błogosławieństwo końcowe po czytaniu Tory:
‫ֲשׁר‬
ֶ ‫ הָעוֹלָם א‬9‫תָּה יְהוָה אֱלהֶינוּ ֶמ ֶל‬+ 9‫בָּרוּ‬
‫נָתַן לָנוּ תּוֹרַת ֱאמֶת וְ ַחיֵּי עוֹלָם נָטַע בְּתוֹכֵנוּ‬
‫תָּה יְהוָה נוֹתֵן הַתּוֹרָה‬+ 9‫בָּרוּ‬
Błogosławiony jesteś, JHWH, Boże nasz, Królu wszechświata, który
dałeś nam Torę prawdy i ustanowiłeś życie wieczne pośród nas.
Błogosławiony jesteś, JHWH, dawco Tory.
UWAGA: Współcześnie większość ortodoksyjnych żydów z powodu starego zabobonu nie wymawia
oryginalnego IMIENIA BOGA Izraela ‫ יְהוָה‬JHWH , zastępując je w modlitwach różnymi
substytutami, z których najpopularniejsze to Adonai i Haszem. Dlatego w ich wykonaniu to
błogosławieństwo brzmi tak:
Baruch atta Adonai eloheinu melekh ha-olam, Aszer.
Natan lanu torat emet wechaijei olam nata betokheinu.
Baruch atta Adonai, notein hatorah .
Kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie jest dozwolone, a nawet bardzo wskazane według zasady:
„Darmo wzięliście, darmo też dawajcie”