pobierz

Konferencja
pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
Przyroda i różnorodność biologiczna.
Współczesna potrzeba ochrony
przyrody- zadania rządu,
samorządów, organizacji
pozarządowych
dr Maria Palińska
Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej
Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą” dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
„Przyroda cierpi z powodu człowieka.
Dar panowania nad przyrodą powinniśmy
wykorzystać w poczuciu
odpowiedzialności, świadomości, że jest
to wspólne dobro ludzkości.
Woda, powietrze, ziemia, las, zwierzęta,
rośliny zostały stworzone przez Boga
zasługują na szacunek ze strony
człowieka.”
Jan Paweł II
2
• Przyroda:
w najszerszym znaczeniu to świat,
wszechświat, rzeczywistość materialna.
Termin ten obejmuje zjawiska świata
fizycznego – zarówno nieożywionego, jak
życia – w ogóle, bez szczególnego
uwzględniania lub z wyłączeniem
produktów działalności ludzkiej i
ludzkiego oddziaływania na przyrodę.
3
Ochrona przyrody
• Jan Gwalbert Pawlikowski (1860-1939) –
ochrona przyrody jako „ochrona oblicza
ziemi” i uznał ja jako „dziecko XX wieku”
motywy:
- natury estetycznej,
- historyczno-pamiątkowy,
- przyrodniczo-naukowy
4
Ochrona przyrody
• prof.Romuald Olaczek
„.nauka, idea, ruch społeczny i
działalność praktyczna, zmierzająca do
zachowania twórczych, naukowych io
estetycznych wartości przyrody oraz
kształtowania racjonalnego i
przyjaznego stosunku do przyrody”
5
Różnorodność biologiczna
• zróżnicowanie wszystkich istot
występujących na Ziemi w
ekosystemach lądowych, morskich i
słodkowodnych oraz w zespołach
ekologicznych, których są częścią;
dotyczy to różnorodności w obrębie
gatunku, pomiędzy gatunkami oraz
różnorodności ekosytemów.
6
Bioróżnorodność chronimy po to,
aby
 podtrzymać mechanizmy działania żywej przyrody,
 zachować jej zdolność do przetrwania zmian środowiska,
 nie tracić wartości, jeszcze nie odkrytych i niewykorzystanych, a
które mogą być podstawą rozwoju i gwarancją przeżycia
przyszłych pokoleń
7
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Prawo a Ochrona przyrody
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r ( Dz.U.1997r. Nr 78, poz. 483)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2001r. Nr 62, poz. 627, z późn.
zm.)
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U z 2013 r,
poz. 1399) - tekst ujednolicony,
Ustawa z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz. U. z 2013 r., poz. 228),
Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r., Nr 152, poz. 897),
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21)
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008r. Nr
199, poz. 1227 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie(Dz.U. z 2007r.
Nr 75, poz. 493 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. z 2001r. Nr 63, poz.
638, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. z 2005r. Nr
25, poz. 202 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2005r. Nr
180, poz. 1495, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz.U. z 2009r. Nr 79, poz. 666)
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 1996r. Nr 132
poz.622, z późn. zm)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.)
U Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 1991r. Nr 101, poz. 444 z pożn. zm.)
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 1995r. Nr 16, poz. 78, z
późn. zm)
8
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004r. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z
2003r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.)
Ustawa z. 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt (Dz.U.z 1997r. Nr 111, poz.724, z późn.
zm.)
Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających
azbest(Dz.U. z 1997r. Nr 101, poz. 628, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz.U. z 2004r. Nr 11, poz. 94, z późn.
zm.)
Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. z 2007r. Nr 147, poz.
1033)
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 1994r. Nr 89, poz. 414, z późn.
zm.)
Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 1991r. Nr 77,
poz. 335, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2011r. Nr 163,
poz. 981)
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. 1989r. Nr
30, poz. 163, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004r. Nr
173, poz. 1807, z późn zm.)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 1997r. Nr 137, poz.926,
z późn. zm.)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (Dz.U. z 1974r. Nr 24, poz. 141, z późn.
zm.)
9
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu
(EMAS) (Dz.U. z 2011r. Nr 178, poz. 1060)
Kodeks Cywilny (Dz.U. z 1964r. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. (Dz.U. z 1994r. Nr 85, poz. 388, z
późn zm.)
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo Łowieckie. (Dz.U. z 1995r. Nr 147, poz.713,
z późn. zm.)
Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów
cieplarnianych (Dz.U. z 2011r. Nr 122, poz. 695)
Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz.U.
z 2007r. Nr 124, poz. 859)
Ustawa z 15 listopada 1984 o podatku rolnym (Dz.U. z 1984r. Nr 52, poz. 268, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. z 2010r. Nr
182, poz. 1228)
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001r. Nr
112, poz. 1198 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz.U. z 2008r. Nr 138, poz.
865 )
Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz.U. z
2001r. Nr 76, poz. 811)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz.
1591)
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób
zakaźnych zwierząt (Dz.U. z 2004.69.625, z późn. zm.)
10
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody (Dz.U. z 2004r. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.)
11
Troska o przyrodę jest obowiązkiem
organów administracji publicznej, jednostek
organizacyjnych i osób fizycznych, przy
czym organy administracji publicznej mają
obowiązek zapewnienia warunków prawnych,
organizacyjnych i finansowych dla ochrony
przyrody, a wraz z instytucjami naukowymi,
oświatowymi i publicznymi środkami masowego
przekazu także do prowadzenia odpowiedniej
działalności edukacyjnej, informacyjnej
i promocyjnej.
12
Organami ochrony środowiska
są organy
administracji publicznej powołane do wykonywania zadań z
zakresu ochrony środowiska.
Zgodnie z artykułem 376 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku
Prawo Ochrony Środowiska, organami ochrony środowiska są:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta
Starosta (prezydent miasta na prawach powiatu)
Sejmik województwa
Marszałek województwa
Wojewoda
Minister właściwy do spraw środowiska (Minister Środowiska)
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
Regionalny dyrektor ochrony środowiska
Organy Inspekcji Ochrony Środowiska
13
WÓJT, BURMISTRZ, PREZYDENT
MIASTA
• Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest organem
ochrony środowiska działającym na poziomie gminy. Do
jego kompetencji zaliczane są przede wszystkim
zadania wynikające z planowania przestrzennego oraz
rozpatrywanie wszelkich drobnych spraw, nie
należących do kompetencji starosty lub powiązanych z
korzystaniem ze środowiska przez osoby fizyczne nie
będące przedsiębiorcami.
14
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta posiada uprawnienia do
wydawania następujących decyzji dotyczących korzystania ze
środowiska:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – decyzja ta stanowi - obok miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego podstawowy instrument, przez który organ gminy może regulować wiele
zagadnień lokalnych, w tym sprawy ochrony środowiska;
zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości
zezwolenie na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych
od właścicieli nieruchomości
zezwolenie na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie opróżniania zbiorników
bezodpływowych i transporty nieczystości płynnych
decyzja w sprawie zatwierdzenia ugody zawartej pomiędzy właścicielami gruntów w sprawie zmiany stanu
wody na gruntach
decyzja w sprawie nałożenia obowiązku prowadzenia pomiarów emisji
decyzje ustalające wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące eksploatacji instalacji, z których
emisja nie wymaga pozwolenia
przyjmowanie określonych w ustawie POŚ wyników pomiarów, wykonywanych przez prowadzących ) instalacje
przyjmowanie zgłoszeń instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, mogących negatywnie oddziaływać
na środowisko
przyjmowanie informacji o posiadanych substancjach stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska
wydawanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach planowanych przedsięwzięć mogących zawsze lub
potencjalnie oddziaływać na środowisko
wydawanie postanowień w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla
planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko
wydawanie postanowienia w sprawie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko
wydawanie postanowień w sprawie dodatkowych obowiązków związanych z ochroną obszarów NATURA 2000
dla przedsięwzięć innych niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, które nie jest
bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, ale może potencjalnie
znacząco oddziaływać na obszar NATURA 2000
15
STAROSTA (PREZYDENT MIASTA NA
PRAWACH POWIATU)
Starosta (także prezydent miasta na prawie powiatu)
jest organem ochrony środowiska, którego
kompetencje dotyczą bardzo szerokiego zakresu
spraw środowiskowych. Przede wszystkim ma prawo
wydawać pozwolenia na wprowadzanie substancji lub
energii do środowiska dla przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko, dla których
sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko
może być wymagane. Jemu również zgłasza się
instalacje, z których emisja wprawdzie nie wymaga
pozwolenia, ale mogące negatywnie oddziaływać na
środowisko. Staroście ponadto podlegają te wszystkie
pozostałe inwestycje/przedsięwzięcia, które na mocy
przepisów nie podlegają innym organom.
16
Starosta ma prawo wydawać następujące
decyzje środowiskowe:
• pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
• decyzja uzgadniająca zakres, sposób i termin zakończenia
rekultywacji,
• pozwolenie zintegrowane,
• decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu,
• pozwolenie wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód
• pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych
• pozwolenie wodnoprawne na rolnicze wykorzystanie ścieków, w
zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód,
• pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie do urządzeń
kanalizacyjnych ścieków zawierających substancje szczególnie
szkodliwe dla środowiska wodnego,
17
Starosta ma prawo wydawać
następujące decyzje środowiskowe
• pozwolenie wodnoprawne na długotrwałe obniżenie zwierciadła
wody podziemnej,
• pozwolenie wodnoprawne na odwadnianie obiektów lub wykopów
budowlanych oraz zakładów górniczych,
• pozwolenie wodnoprawne na wydobywanie kamienia, żwiru, piasku,
innych materiałów oraz ich składowanie,
• pozwolenie na wytwarzanie odpadów,
• decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami
niebezpiecznymi,
• zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów,
• zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub
transportu odpadów,
18
Starosta ma prawo wydawać następujące
decyzje środowiskowe
• koncesja na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin
pospolitych (np. żwir lub piasek), bez użycia materiałów
wybuchowych, na powierzchni nie przekraczającej 2 ha i
przewidywanym rocznym wydobyciu nie przekraczającym 20 000
m3,
• zatwierdzenie projektu prac geologicznych, których wykonanie
nie wymaga koncesji,
• decyzja w sprawie nałożenia obowiązku prowadzenia pomiarów
emisji
19
Starosta ma prawo wydawać następujące
decyzje środowiskowe
• przyjmowanie określonych w ustawie POŚ wyników pomiarów,
wykonywanych przez prowadzących instalacje
• nakładające na zarządzających drogą, linią kolejową, linią
tramwajową, lotniskiem lub portem obowiązki prowadzenia
pomiarów,
• nakładające obowiązek przeprowadzenia przeglądu
ekologicznego, w razie stwierdzenia okoliczności wskazujących
na możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko.
• o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku scalania,
podziału lub wymiany gruntów
• opiniowanie projektów uchwał dotyczących programów ochrony
powietrza przygotowywanych przez marszałka województwa
20
MARSZAŁEK
WOJEWÓDZTWA
• jest organem ochrony środowiska na
szczeblu wojewódzkim. Organy
samorządu województwa mogą
prowadzić własną politykę w zakresie
ochrony środowiska, której wytyczne
wyznaczają m.in. w strategia rozwoju
regionalnego, wojewódzki plan
zagospodarowania przestrzennego i
wojewódzki program ochrony
środowiska.
21
Zadania marszałka
• realizowanie zadań w zakresie spraw związanych z opłatami za
korzystanie ze środowiska, a w szczególności za:
• wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
• pobór wód,
• składowanie odpadów;
• realizacja zadań w zakresie spraw związanych z opłatą
produktową i opłatą za substancje kontrolowane, w tym
gromadzenie i egzekucja opłaty produktowej,
• prowadzenie ewidencji: wprowadzonych na rynek krajowy
opakowań i niektórych produktów, odzyskanych i poddanych
recyklingowi odpadów opakowaniowych i poużytkowych, wysokości
należnej opłaty produktowej oraz sprawozdań rocznych
przedsiębiorców i organizacji odzysku,
22
• przeprowadzanie kontroli podmiotów korzystających ze
środowiska w zakresie wywiązywania się z obowiązków odnośnie
opłat za emisję gazów lub pyłów do powietrza, pobór wód,
odprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, składowanie odpadów,
tj. naliczanie i wnoszenie opłat,
• sporządzanie wykazów zawierających zbiorcze informacje o
zakresie korzystania ze środowiska,
• sporządzanie informacji o przeprowadzonych kontrolach w
zakresie opłat,
• prowadzenie i obsługa zbioru informacji geologicznych,
• uzgadnianie warunków realizacji przedsięwzięcia dla
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla
których sporządzenie raportu jest zawsze obowiązkowe, z
wyłączeniem dróg oraz linii kolejowych,
• zobowiązanie decyzją do sporządzenia przeglądu ekologicznego
instalacji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, dla których sporządzanie raportu
oddziaływania na środowisko jest obligatoryjne,
23
• udzielanie pozwoleń zintegrowanych,
• prowadzenie spraw dotyczących pozwoleń wodnoprawnych,
• prowadzenie rejestru rodzajów, ilości oraz miejsc występowania
substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska,
• uzgadnianie wydawanych przez starostę zezwoleń na
prowadzenie działalności na zbieranie odpadów przedsiębiorcy
prowadzącemu punkt zbierania pojazdów,
• prowadzenie wykazu przedsiębiorców prowadzących stacje
demontażu oraz punkty zbierania pojazdów i przekazywanie do
centralnej ewidencji pojazdów informacji o umieszczeniu lub
usunięciu z wykazu przedsiębiorców prowadzących stacje
demontażu i punkty zbierania pojazdów,
• przyjmowanie rocznych sprawozdań od przedsiębiorców
prowadzących stacje demontażu,
• wydawanie pozwoleń na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza
dla inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla
których sporządzanie raportu jest obligatoryjne,
24
• przedstawianie do zaopiniowania właściwym starostom projektu
uchwały w sprawie programu ochrony powietrza, mającego na celu
osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu
• przekazywanie ministrowi właściwemu do spraw środowiska
informacji o programach ochrony powietrza i co 3 lata raportów
z realizacji programów ochrony powietrza
• nakładanie na podmiot korzystający ze środowiska, zaliczony do
podmiotów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla
których sporządzanie raportu jest obligatoryjne, obowiązku
prowadzenia pomiarów poziomów substancji w powietrzu, dla
których istnieje przekroczenie dopuszczalnego poziomu,
• powiadamianie o ryzyku wystąpienia przekroczeń dopuszczalnych
albo alarmowych poziomów substancji w powietrzu oraz o
wystąpieniu przekroczeń dopuszczalnych, docelowych albo
alarmowych poziomów substancji.
25
WOJEWODA
•
•
•
Działania na rzecz ochrony środowiska stanowią jedno z zadań organów
administracji rządowej zarówno szczebla centralnego, jak również
wojewódzkiego. Pozycja wojewody ma tu szczególne znaczenie, ponieważ
jest on koordynatorem działań, jakie podejmują organy administracji
publicznej w tej dziedzinie na obszarze województwa.
Wojewoda jest zwierzchnikiem administracji zespolonej, czyli rządowej
administracji terenowej. Bezpośrednio podlega mu Wojewódzki
Inspektor Ochrony Środowiska
Obok administracji zespolonej, częścią administracji terenowej w
województwie jest administracja niezespolona, nie podlegająca
wojewodzie, lecz bezpośrednio właściwemu ministrowi lub centralnemu
organowi administracji rządowej. W województwie przedstawicielem
organów ochrony środowiska administracji niezespolonej jest Regionalny
Dyrektor Ochrony Środowiska
26
Wojewoda
• Jako zwierzchnik zespolonej administracji rządowej wojewoda
kieruje nią i koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do
skutecznego jej działania i ponosi odpowiedzialność za efekty jej
działania. Podstawowe zadania w zakresie ochrony środowiska:
• kontrola przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska,
• monitoring środowiska oraz
• przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska,
• wojewoda wykonuje przy pomocy Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska. Rola wojewody sprowadza się z reguły do
funkcji koordynującej, określenia zadań i kontroli ich wykonania.
27
DYREKTOR OCHRONY
ŚRODOWISKA
• Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska – centralny organ
administracji rządowej w zakresie. ochrony środowiska oraz
ochrony przyrody, wykonujący swoje zadania przy pomocy
Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.
• Organ został powołany na mocy ustawy z dnia 3 października
2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko. Wykonuje zadania określone w art.
127 tej ustawy, jest także organem w zakresie ochrony przyrody
w rozumieniu art. 91 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody , organem w zakresie ochrony środowiska w rozumieniu
art. 376 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony
środowiska a także uczestnikiem krajowego system
ekozarządzania i audytu w rozumieniu ustawy z dnia 15 lipca 2011
r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS)
28
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podlega
ministrowi właściwemu do spraw środowiska (obecnie
Ministrowi Środowiska).
Do ogólnych zadań Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska
należy w szczególności:
• współudział w realizacji polityki ochrony środowiska,
• kontrola odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w
środowisku i ich naprawę,
• zbieranie danych i opracowywanie informacji dotyczących m.in.
programu Natura 2000
• współpraca z organami ochrony środowiska innych państw,
organizacjami międzynarodowymi, Komisją Europejską, Głównym
Konserwatorem Przyrody, Państwową Radą Ochrony Przyrody,
jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami
ekologicznymi,
• udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko,
• wykonywanie zadań związanych z siecią Natura 2000 oraz z
udziałem organizacji w systemie ekozarządzania i audytu
29
Regionalny dyrektor ochrony środowiska
• jest organem administracji rządowej niezespolonej (organem
administracji rządowej zespolonej jest wojewoda, realizuje
zadania przewidziane w ustawach na obszarze województwa.
• W zakresie swoich kompetencji wydaje akty prawa miejscowego
w postaci zarządzeń. Obsługę jego urzędu zapewnia regionalna
dyrekcja ochrony środowiska, zgodnie z podziałem terytorialnym
Polski powołano 16 tego typu jednostek budżetowych.
Regionalnego dyrektora ochrony środowiska powołuje i odwołuje
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska.
30
Zadania RDOŚ:
• przeprowadzanie ocen oddziaływania na środowisko lub udział w
tych ocenach
• prowadzenie postępowań w trybie ustawy o zapobieganiu
szkodom w środowisku i ich naprawie
• współpraca z organami jednostek samorządu terytorialnego w
sprawach ocen oddziaływania na środowisko i ochrony przyrody
• wydawanie decyzji i prowadzenie postępowań na terenach
zamkniętych w przypadkach określonych w ustawie z dnia 3
października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko
• Tworzenie i likwidacja form ochrony przyrody
• Współpraca z organizacjami ekologicznymi
31
DYREKTOR ZARZĄDU
GOSPODARKI WODNEJ
•
•
•
•
•
•
•
Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej jest centralnym organem
administracji rządowej utworzonym w celu gospodarowania wodami,
nadzorowanym przez Ministra Środowiska, powoływanym i odwoływanym
przez Prezesa Rady Ministrów. Organ został ustanowiony na mocy
ustawy Prawo Wodne.
Prezes KZGW realizuje swoje zadania w kwestii gospodarowania wodami,
a w szczególności w sprawach zarządzania wodami oraz korzystania z
wód, przy pomocy Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.
Urząd ten został utworzony 1 lipca 2006 roku w miejsce Departamentu
Zasobów Wodnych Ministerstwa Środowiska i Biura Gospodarki Wodnej.
Prezes KZGW sprawuje nadzór nad:
dyrektorami regionalnych zarządów gospodarki wodnej,
funkcjonowaniem państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej
(Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej),
funkcjonowaniem państwowej służby hydrogeologicznej (Państwowego
Instytutu Geologicznego).
32
MINISTER ŚRODOWISKA
• kieruje działem administracji rządowej – środowisko, na
podstawie par. 1ust. 2 pkt. 2 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 16 listopada 2007 w sprawie szczegółowego
zakresu działania Ministra Środowiska
kieruje następującymi działami administracji rządowej:
• gospodarka wodna;
• środowisko.
sprawuje nadzór nad:
• Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska;
• Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki;
• Prezesem Wyższego Urzędu Górniczego;
• Prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej;
• Generalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska.
33
OBOWIĄZKI
I OGRANICZENIA
WYNIKAJĄCE
Z USTANOWIENIA FORM
OCHRONY PRZYRODY
34
• Ochrona przyrody w rozumieniu ustawy polega na
zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz
odnawianiu zasobów następujących tworów i
składników przyrody: dziko występujących roślin,
zwierząt i grzybów (zarówno tych objętych jak i nie
objętych ochroną gatunkową), siedlisk przyrodniczych
(zarówno tych pospolitych jak i rzadkich), tworów
przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych
szczątków roślin i zwierząt a także krajobrazu, zieleni
w miastach i wsiach oraz zadrzewień.
• W skrócie ochrona przyrody to ochrona wszystkich jej
elementów, zarówno tych rzadkich jak i pospolitych, a także
ochrona krajobrazu i zieleni miejskiej.
35
W związku z ustanowieniem form ochrony przyrody nałożone zostały
następujące obowiązki i ograniczenia:
Natura 2000:
Na obszarach Natura 2000 – zgodnie z ustawą o ochronie przyrody
– zabrania się podejmowania działań mogących, osobno lub w
połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać
na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:
1) pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków
roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura
2000 lub
2) wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został
wyznaczony obszar Natura 2000, lub
3) pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania
z innymi obszarami
36
Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi
nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o
charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec
braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo
regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na
obszarach morskich – dyrektor właściwego urzędu
morskiego, może zezwolić na realizację planu lub
działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na
cele ochrony obszaru Natura 2000 lub obszary
znajdujące się na liście, zapewniając wykonanie
kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia
spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów
Natura 2000.
37
W przypadku gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy
siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie może zostać
udzielone wyłącznie w celu:
1) ochrony zdrowia i życia ludzi;
2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego;
3) uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu
dla środowiska przyrodniczego;
4) wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu
publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.
38
• Na obszarach Natura 2000, nie podlega ograniczeniu
działalność związana z utrzymaniem urządzeń i
obiektów służących bezpieczeństwu
przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza,
rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski
połów ryb, jeżeli nie oddziałuje znacząco negatywnie
na cele ochrony obszaru Natura 2000.
39
Formy ochrony przyrody
w Polsce
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
parki narodowe,
rezerwaty przyrody,
parki krajobrazowe,
obszary chronionego krajobrazu,
obszary Natura 2000,
pomniki przyrody,
stanowisko dokumentacyjne,
użytki ekologiczne,
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,
ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
40
Park narodowy
• Utworzenie parku zmiana jego granic lub
likwidacja następuje w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów
41
Park Krajobrazowy
• utworzenie lub powiększenie w drodze
uchwały Sejmiku Województwa, projekt
uchwały wymaga uzgodnienia z
Regionalnym Dyrektorem Ochrony
Środowiska,
42
Obszar chronionego krajobrazu
• Uchwała Rady Sejmiku Wojewódzkiego
43
Sieć Natura 2000
• Minister Środowiska po uzyskaniu zgody
przez komisję europejską , nadzór nad
obszarami mają RDOŚ
44
Pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne,
użytki ekologiczne, zespół przyrodniczokrajobrazowy
• Uchwała Rady Gminy
45
Rodzaje ochrony przyrody
Ochrona In situ (tzn. na miejscu):
1. Ochrona obszarowa – przestrzenna (formy: parki narodowe, rezerwaty przyrody,
parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000)
a) Ochrona ścisła – całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji
człowieka w stan ekosystemów, tworów i składników przyrody oraz w przebieg
procesów przyrodniczych na obszarach objętych ochroną.
b) Ochrona czynna – stosowanie, w razie potrzeby zabiegów ochronnych w celu
przywrócenia naturalnego stanu ekosystemów i składników przyrody lub
zachowania siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów.
c) Ochrona krajobrazowa – zachowanie cech charakterystycznych danego
krajobrazu.
2. Ochrona indywidualna (formy: pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjna,
użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe).
3. Ochrona gatunkowa (ochrona roślin, zwierząt, grzybów):
a) ochrona ścisła – całoroczna ochrona osobników gatunku i stadiów ich rozwoju,
b) ochrona częściowa – ochrona gatunków roślin, zwierząt i grzybów dopuszczająca
możliwość redukcji liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników tych
gatunków lub ich części.
Ochrona ex situ (tzn. poza miejscem)
Ochrona przede wszystkim gatunkowa (ochrona dziko rosnących roślin, roślin
użytkowych, dziko żyjących zwierząt gospodarskich) w warunkach hodowlanych.
46
SKUTKI PRAWNE OBJĘCIA
OCHRONĄ
Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:
1) żubry – w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym;
2) wilki – w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
3) rysie – w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
4) niedźwiedzie – w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich
oraz w uprawach rolnych;
5) bobry – w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.
47
Odpowiedzialność ta nie obejmuje utraconych
korzyści, tzn., że dostaniemy odszkodowanie tylko za
faktyczne szkody wyrządzone przez zwierzęta, nie
dostaniemy natomiast odszkodowania za potencjalne
korzyści, które moglibyśmy uzyskać gdyby do szkody
nie doszło.
Oględzin, szacowania szkód, a także ustalania
wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje
regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na
obszarze parku narodowego dyrektor tego parku.
48
Właściciele lub użytkownicy gospodarstw rolnych
i leśnych mogą współdziałać z regionalnym dyrektorem
ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego
z dyrektorem tego parku, w zakresie sposobów
zabezpieczania upraw i płodów rolnych, lasów oraz
zwierząt gospodarskich przed szkodami
powodowanymi przez zwierzęta.
Współdziałanie może obejmować budowę urządzeń lub
wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom,
finansowane z budżetu właściwego miejscowo
dyrektora parku narodowego lub regionalnego
dyrektora ochrony środowiska, w ramach zawartych
umów cywilnoprawnych.
49
Odszkodowanie nie przysługuje:
1) osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu
Państwa;
2) jeżeli poszkodowany:
a) nie dokonał sprzętu upraw lub płodów rolnych w ciągu 14 dni od
zakończenia zbiorów tego gatunku roślin w danym regionie,
b) nie wyraził zgody na budowę przez regionalnego dyrektora ochrony
środowiska lub dyrektora parku narodowego urządzeń lub wykonanie
zabiegów zapobiegających szkodom;
3) za szkody:
a) powstałe w mieniu Skarbu Państwa, z wyłączeniem mienia oddanego do
gospodarczego korzystania na podstawie Kodeksu cywilnego,
b) nieprzekraczające w ciągu roku wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na
jeden hektar uprawy,
c) w uprawach rolnych założonych z naruszeniem powszechnie stosowanych
wymogów agrotechnicznych,
d) wyrządzone przez wilki, niedźwiedzie lub rysie w pogłowiu zwierząt
gospodarskich pozostawionych, w okresie od zachodu do wschodu słońca,
bez bezpośredniej opieki.
50
• Szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne, występujące w
parkach narodowych, strefach ochronnych zwierząt łownych oraz
w rezerwatach przyrody szacuje się oraz dokonuje wypłaty
odszkodowań według zasad określonych w rozdziale 9 ustawy z
dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie
• Szacowanie szkód wyrządzonych przez zwierzęta łowne w
strefie ochronnej zwierząt łownych należy do zadań Służby Parku
Narodowego, a w rezerwatach przyrody – do sprawującego
nadzór nad rezerwatem.
• Odszkodowania za szkody spowodowane przez zwierzęta łowne w
parku narodowym oraz strefie ochronnej zwierząt łownych są
pokrywane ze środków parku narodowego, a za szkody
spowodowane w rezerwatach przyrody – ze środków regionalnej
dyrekcji ochrony środowiska.
• W sprawach spornych dotyczących wysokości odszkodowań za
szkody wyrządzone przez zwierzęta orzekają sądy powszechne.
51
Agnieszka Świejkowska
52
Organizacje ekologiczne – ich
rola w ochronie przyrody
Ustawa „Prawo o stowarzyszeniach”
została uchwalona aby uwspółcześnić warunki i podstawy prawne
działalności społecznej obywatela, jego uczestnictwa w życiu
publicznym, wyrażania poglądów, realizacji zainteresowań.
wymienia 2 rodzaje stowarzyszeń.
Stowarzyszenie i stowarzyszenie zwykłe (uproszczona forma
stowarzyszenia).
53
Nową, rozszerzoną formą działalności są organizacje
pożytku publicznego-organizacje działające wyłącznie
dla pożytku społecznego, nie nastawione na zysk.
24 kwietnia 2003 roku weszła w życie ustawa o
działalności pożytku publicznego i wolontariacie.2
Ustawa ta reguluje następujące zasady:
• prowadzenia przez organizacje pozarządowe działalności pożytku publicznego jak
również możliwości korzystania z tej działalności przez administrację publiczną,
• sposobu uzyskiwania statutu organizacji pożytku publicznego przez organizacje
pozarządowe,
• szczegółów nadzoru tych organizacji,
• działalności wolontariuszy.
54
Art. 5 niniejszej ustawy stanowi o współpracy administracji
publicznej z organizacjami pozarządowymi przy realizowaniu
zadań publicznych.
Współpraca powinna odbywać się na zasadach:
• zlecania organizacjom realizacji zadań publicznych,
• wzajemnego informowania o kierunkach działania, konsultowania
zakresów działalności,
• tworzenia wspólnych zespołów złożonych z przedstawicieli
organizacji i administracji publicznej,
• zlecanie zadań może mieć formę powierzenia zadania wraz z
dotacją na ich realizację, bądź wspierania tych zadań także
popartego dotacją.
55
Ustawa z 3 października 2008 roku o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska i o ocenach
oddziaływania
• Organizacja ekologiczna- taka, która
w statucie ma cel ochrona środowiska
• Stroną w ocenach oddziaływania może
być organizacja ekologiczna
56
Inne aspekty organizacji
ekologicznych
• Prace na rzecz środowiska i ochrony
przyrody
• Liga Ochrony Przyrody, Polski Klub
Ekologiczny, Ogólnopolskie Towarzystwo
Ochrony Ptaków, Stowarzyszenie „Pro
Natura”….
• Włocławskie Centrum Edukacji
Ekologicznej
57
JAK UZYSKAĆ INFORMACJĘ
O ŚRODOWISKU?
58
Kto udziela informacji o środowisku?
Organy administracji, które są w ich posiadaniu czyli:
• wójt, burmistrz lub prezydent miasta;
• starosta;
• sejmik województwa;
• marszałek województwa;
• wojewoda;
• minister właściwy do spraw środowiska;
• Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;
• regionalny dyrektor ochrony środowiska
59
Informacje te są upubliczniane za pośrednictwem
Biuletynu Informacji Publicznej prowadzonego przez
każdy organ administracji na swojej oficjalnej stronie
internetowej.
BIP nie zawiera jednak treści dokumentów, a jedynie
informacje o tym gdzie są dostępne dokumenty (w
jakim urzędzie, w jakich godzinach itp.)
W celu dotarcia do dokumentu konieczne jest
złożenie wniosku o udostępnienie informacji o
środowisku.
60
Koszty udostępniania informacji o
środowisku
Część informacji o środowisku można uzyskać bezpłatnie, za inne trzeba jednak zapłacić
•
opłata za wyszukiwanie informacji wynosi 5 zł, jeżeli wymaga wyszukania do dziesięciu
dokumentów. Jeżeli informacja wymaga wyszukania więcej niż dziesięciu dokumentów,
pobiera się dodatkową opłatę, mnożąc kwotę5 zł przez liczbę dodatkowych dokumentów i
przez współczynnik różnicujący 0,1.
•
Opłata za przekształcanie informacji polegające na skanowaniu dokumentów wynosi 0,10 zł za
każdą stronę.
Opłaty za sporządzanie kopii dokumentów lub danych w formacie 210 mm x 297 mm (A4), w
formie wydruku lub kserokopii, wynoszą:
1) 0,15 zł za stronę kopii czarno-białej;
2) 1,5 zł za stronę kopii kolorowej.
Za sporządzanie kopii dokumentów lub danych w formacie większym niż A4 opłaty są zwiększane
wg następujących współczynników różnicujących:
- 2 – w przypadku kopii w formacie A3;
- 4 – w przypadku kopii w formacie A2;
- 8 – w przypadku kopii w formacie A1;
- 16 – w przypadku kopii w formacie A0.
Jeżeli wniosek dotyczy udostępnienia informacji w formie elektronicznej, pobiera się opłatę nie
wyższą niż 1,50 zł za każdą płytę CD lub DVD.
61
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
dr Maria Palińska
601051871
[email protected]
Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej
ul Komunalna 4
87-800 Włocławek
www.wcee.org.pl
62