Strategia Rozwoju Leszna

Transkrypt

Zał cznik 1
Do uchwały w sprawie:
przyj cia misji, wizji i celów strategicznych dla miasta Leszna
oraz procedury wdra ania strategii rozwoju miasta
Strategia Rozwoju Leszna
Diagnoza sytuacji
po 7 latach działania strategii
2004r.
dr Jacek Nowak
dr Waldemar Budner
dr Waldemar Gulczy ski
Opis obecnej sytuacji
Przeprowadzone analizy potwierdzaj poprawno i trwało zasadniczych
rozwi za przyj tych w „Strategii rozwoju Leszna” wykonanej w 1997 roku. Główne
ustalenia przedstawione w obecnej analizie SWOT (aneks 4) pokazuj , e wiele
ocen jest nadal aktualnych, np. do silnych stron nale y ci gle du a ró norodno
bran owa gospodarki i wysokie zatrudnienie w usługach a do słabych niestety
niewystarczaj cy udział bran wykorzystuj cych nowe technologie. Niektóre
elementy nabrały obecnie wi kszego znaczenia ni oczekiwano, np. rozwój
szkolnictwa wy szego, problemy zwi zane z przeciwdziałaniem bezrobociu i
konkurencja innych o rodków podobnego rz du a inne zostały przecenione, takie jak
pozytywna ocena tendencji gospodarczych kraju i wynikaj cy z tego trend w spadku
liczby be zrobotnych. Przyj ta wtedy strategia wykazała jednak du trwało i
elastyczno tak w sferze ustale tematyczn ych jak i organizacyjnych, co pozwala jej
by aktualn w zasadniczych elementach tak e obecnie. Poziom wizji, misji i celów
strategicznych okazał si trwały i zasadniczo aktualny.
Przeprowadzone rozmowy pokazały, e kierownictwo samorz du uto samia si z
przyj tymi celami i ogóln koncepcj realizacji dotychczasowej Strategii.
Dostrzegane s ci gle du e mo liwo ci stymulowania rozwoju miasta wynikaj ce z
tego pierwotnego opracowania. Istnieje kadra pracowników urz du posiadaj ca
do wiadczenie w realizowaniu i monitorowaniu strategii.
Wysoko oceniane s potencjalne mo liwo ci komunikacyjne dokumentu strategii.
Przyj te w takim dokumencie zapisy pozwalaj prowadzi dialog na poziomie
polityczn ym z radnymi, na poziomie społecznym i gospodarczym z mieszka cami i
przedsi biorcami. Strategia ułatwia tak e komunikacj z innymi jednostkami
administracji niezb dn przy podejmowaniu współpracy dotycz cej, np. realizacji
wi kszych projektów współfinansowanych przez UE. Wa na jest rola strategii jako
rodka komunikacji wewn trznej wskazuj cego pracownikom cele wydziałów metody
działania przyj te w jednostkach organizacyjnych urz du.
Problem
Mimo zasadniczej zgody władz samorz dowych Leszna na kontynuowanie
dotychczasowej Strategii z 1997 roku wymaga ona przystosowania do aktualnej
sytuacji. Do wiadczenia wynikaj ce z 7 lat realizacji strategii oraz zmiany w
otoczeniu samorz du leszczy skiego a tak e wewn trz samej organizacji zmuszaj
do przeprowadzenia korekt dotychczasowej strategii. Proponowane zmiany powinny
lepiej dopasowa cele strategiczne do aktualnych potrzeb miasta i jego mieszka ców
oraz zapewni wi ksz skuteczno podejmowanych działa .
Nale y u zna , e nie sprawdził si podział na dwa oddzielne cele gospodarcze, który
miał pokazywa konieczno zaanga owania rodków dla dwóch grup
zainteresowanych: miejscowych przedsi biorców i inwestorów zewn trznych. Ze
wzgl du na fakt, e oba zadania s praktycznie realizowane przez te same jednostki
organizacyjne i osoby w samorz dzie i z powodu braku widocznych pozytywn ych
skutków obecno ci dwóch celów, nale y u zna , e praktyczniej b dzie poł czy te
dwa cele. Rozdzielenie aktywno ci mo na uzyska na ni szym poziomie.
2
Tak e realizacja dwu pierwszych celów, dotycz cych obsługi mieszka ców i rozwoju
infrastruktury oraz poprawy stanu rodowiska przyrodniczego, praktycznie przenikała
si wzajemnie. Ze wzgl du na to, e odbiorc podejmowanych działa w obu celach
byli mieszka cy a prawidłowe wykonanie zada wymaga szerokiej koordynacji w
ramach struktur samorz dowych, to w tym wypadku tak e nale y rozwa y
poł czenie tych celów.
W wyniku analizy w yników przeprowadzanych warsztatów oraz zgromadzonych
danych i dokumentów (aneks 2,3,5) przeprowadzono analiz SWOT (aneks 4). Ta
analiza stanu istniej cego słu y jako ciowej ocenie silnych i słabych stron miasta
oraz okre leniu zewn trznych szans, jak równie zagro e jakie mog utrudnia
jego rozwój. Silne i słabe strony nale y ro zumie jako czynniki ułatwiaj ce - z jednej
strony, i utrudniaj ce - z drugiej, po dany rozwój miasta. Szanse dla miasta
wynikaj z zewn trznych okoliczno ci, które sprzyjaj rozwojowi, wskazuj one na
potencjalne korzy ci jakie miasto mo e osi gn dzi ki nim czy to poprzez
wykorzystanie silnych stron czy to prze z niwelowanie słabych stroni. Zagro enia to
okoliczno ci zewn trzne, które mog utrudni lub ograniczy mo liwo ci rozwoju.
Po uporz dkowaniu i zagregowaniu elementów analizy SWOT przeprowadzono
analiz wpływu pozwalaj c wyodr bni zagadnienia strategiczne wynikaj ce z tej
analizy (aneks 4).
Proponowane działania usprawniaj ce dotychczasow strategi powinny
uwzgl dnia nast puj ce zagadnienia strategiczne:
•
Przyszła zwi kszona dost pno funduszy unijnych jest najwa niejsz
szans , która potencjalnie mo e wzmocni prawie wszystkie wyró nione silne
strony i mo e pomóc niwelowa słabe strony. Miasta, które potrafi wykaza
si wysok sprawno ci w pozyskiwaniu funduszy europejskich mog uzyska
znaczn przewag w stosunku do konkuruj cych o rodków. Nale y wi c
precyzyjnie rozpozna mo liwo ci i stara si uruchomi odpowiednie zespoły
ludzkie oraz rodki finansowe. (czynnik D)
•
Dogodne poło enie w zachodniej Polsce mi dzy dwoma dobrze rozwijaj cymi
si aglomeracjami (jak na polskie warunki) daje uprzywilejowan pozycj w
stosunku do innych o rodków o podobnej wielko ci. Nale y poszukiwa
rozwi za , które b d maksymalizowa korzy ci z tego poło enia i
podejmowa praktyczne d ziałania buduj ce powi zania gospodarcze,
kulturalne itd. (czynnik A)
•
Osi gni ta wcze niej przez Leszno pozycja o rodka subregionalnego
powinna by utrzymywana przez rozwój funkcji i usług skierowanych na
obsług kilku najbli szych powiatów. W sieci osadniczej du ych regionów
takie o rodki s niezb dne zwłaszcza w d ziedzinie usług edukacyjnych,
medyczn ych, okołobiznesowych, kulturalnych, sportowych. (czynnik B)
•
W dziedzinie gospodarczej najwa niejsz zalet Leszna jest ró norodno
bran owa jego gospodarki i nale y sprzyja jej utrzymaniu staraj c si
unowocze nia istniej ce bran e przez wprowadzanie nowych technologii,
3
zach caj c do korzystania z nowoczesnych rozwi za informatyczn ych,
poprawiaj c jako miejscowej siły roboczej. Nale y zabiega o uruchomienie
w Lesznie działalno ci gospodarczej, która stałaby si lokomotyw dla
pobudzenia wykorzystywania nowych technologii i zwi kszenia produkcji
eksportowej. (czynniki 4, 5, 6)
•
Dla unikni cia zagro e wynikaj cych ze strony konkuruj cych o rodków
działaj cych w regionie oraz ze strony du ych aglomeracji nale y eksponowa
istotne elementy przewagi Leszna nad konkurencj . W wypadku konkurencji
miast w le cych w bezpo rednim otoczeniu przewaga ta polega na
posiadanej ju pozycji i zwi zanej z tym obecno ci wielu usług i funkcji
ponadlokalnych. Z kolei w przypadku du ych aglomeracji nale y eksponowa
walory niewielkiego, dobrze zorganizowanego miasta, wolnego od wielu
niekorzy ci du ych aglomeracji a jednocze nie posiadaj cego dobr
dost pno i wiele usług wy szego rz du. (czynniki 1, 7, 8)
Nale y te uw zgl dni mi dzynarodowe do wiadczenia mówi ce o aktualnych
czynnikach zapewniaj cych szanse na dynamizowanie lokalnej gospodarki:
– posiadanie zdrowej struktury gospodarczej obejmuj cej m.in.
kooperuj ce przedsi biorstwa ró nej wielko ci, bran wykorzystuj ce
nowe technologie pozwalaj ce na skuteczne konkurowanie na rynkach
mi dzynarodowych (potrzebne s przedsi biorstwa wiod ce ze
wzgl du na wielko , zaawansowanie technologiczne i umiej tno
poruszania si po mi dzynarodowych rynkach oraz przedsi biorstwa
potrafi ce zaprezentowa wypełnienie rygorów rodowiskowych)
- posiadanie na lokalnym rynku pracy znacznej grupy pracowników o
wszechstronnym wysokim wykształceniu, gotowych do inwestowania
we własny rozwój zawodowy i zdobywanie nowych umiej tno ci,
dobrze przygotowanych do posługiwania si nowymi technologiami,
- oferowanie wysokiej klasy infrastruktury technicznej zwłaszcza
transportowej i telekomunikacyjnej
- oferowanie wysokiej klasy infrastruktury społecznej: placówki
o wiatowe, obiekty umo liwiaj ce organizowanie imprez sportowych,
rekreacyjnych, kulturalnych, usługi ochrony zdrowia
- wysokiej jako ci rodowisko zapewniaj ce dobre warunki do ycia i
mo liwo ci korzystania z aktywnej rekreacji
Proponowane rozwi zania powinny usprawnia prace urz du i całego samorz du
przez integrowanie przyjmowania celów podejmowanych działa z systemem
zarz dczym zapewniaj cym jednocze nie powi zanie z:
• wieloletnim planem finansowym i inwestycyjnym,
• strukturami organizacyjnymi i obowi zuj cymi procedurami
administracyjnymi.
System powinien posiada mechanizm monitorowania badania skuteczno ci w
realizacji strategii na wszystkich jej poziomach od poszczególnych zada i projektów
a po cał strategi .
4
Jednocze nie strategia musi by elementem utrzymywania dialogu mi dzy
strukturami samorz dowymi a społecze stwem. Powinna posiada elementy
nadaj ce si dobrze do informowania o post pach w realizacji strategii.
Warianty
Przed zaproponowaniem rekomendacji nale y rozwa y ró ne mo liwe wersje
usprawnie dla dotychczas realizowanej Strategii Rozwoju Leszna. Trzy ro zwa ane
warianty b d ró niły si zakresem proponowanych zmian w dotychczasowej
strategii. Ka da z tych propozycji jest mo liwe do przyj cia przez samorz d i zapewni
pewien post p w usprawnieniu obecnej wersji strategii.
•
Zmiany dotycz ce celów strategii wynikaj ce z zaktualizowanej analizy
strategicznej.
Pierwszy wariant jest zakresem niezb dnego minimum. Upływ czasu
powoduje, e nale y ro zpatrzy aktualn sytuacj wewn trzn i zewn trzn
samorz du oraz przejrze cele strategiczne i dopasowa dotychczasowe
sformułowania do przeprowadzonej analizy strategicznej. Z tych celów nale y
wyprowadzi cele ni szych stopni i przygotowa programy ich zrealizowania.
Cało prac nale y przeprowadzi w oparciu o współprac osób i jednostek
działaj cych wewn trz struktur samorz dowych jednocze nie oferuj c ch
współdziałania z podmiotami zewn trznymi.
Takie podej cie sprowadzałoby si do kontynuowania metod działania
znanych z dotychczasowej strategii, korzystaj c ze zdobytych do wiadcze i
sprawdzonych mechanizmów. Te działania posłu ył yby do zrealizowania
aktualnych celów.
Zalet tego wariantu zmian jest opieranie si na sprawdzonych w zorach
post powania, mały opór organizacyjny, małe ryzyko i jednocze nie uzyskanie
nowego aktualnego programu działania.
Wad przedstawianego podej cia jest rezygnacja z d enia do wykorzystania
strategii jako narz dzia formuj cego now skuteczn kultur organizacyjn
skupion na zapewnianiu efektywno ci i skuteczno ci działa oraz
prowadzeniu stałego dialogu z klientami organizacji.
•
Zmiany dotycz ce celów i mechanizmów monitorowania strategii.
Wariant ten proponuje oprócz usprawnie przedstawionych wy ej w
pierwszym podej ciu wprowadzenie sytemu wska ników pozwalaj cych
monitorowa post py w realizowaniu strategii na wszystkich poziomach od
poziomu zada i projektów do najwy szego poziomu celów strategicznych.
System wska ników powinien obejmowa efektywno , czyli odnosi
konkretne rezultaty do poniesionych nakładów, skuteczno , czyli pokazywa
finalne rezultaty i szerokie wpływy w ynikaj ce z podejmowanych działa .
5
Zalety. Taki system wska ników i przypisanie odpowiedzialno ci za post py w
realizowaniu strategii na ró nych jej poziomach powinien zapewni
zd ynamizowanie wdra ania ustale przyjmowanych w strategii.
Wady tego wariantu wi
si z konieczno ci zwi kszania zaanga owania
pracowników i członków najwy szego kierownictwa w przygotowywanie
propozycji wska ników. Podej cie wymaga du ej konsekwencji w
posługiwaniu si opracowanymi narz dziami. Takie dodatkowe wymagania i
nacisk na posługiwanie si ilo ciowymi wska nikami mo e rodzi opory w ród
cz ci pracowników i konieczno ich pokonywania.
•
Zmiany dotycz ce celów i mechanizmów monitorowania strategii oraz
sposobów informowania o strategii.
Ten wariant dodatkowo zakłada, e zostanie przygotowana polityka
informacyjna dotycz ca strategii. Przygotowuj c now budow
hierarchicznego układu strategii zostan podj te decyzje, o których poziomach
realizacji strategii b d informowani na bie co mieszka cy. B d zie to
najni szy poziom zada i projektów oraz poziom programów i celów
strategicznych
Zalety dodatkowe tego wariantu, w stosunku do poprzednio omawianych
polegaj na poło eniu dodatkowego nacisku na poprawianiu komunikacyjnej
roli strategii. Taki wariant strategii b dzie mie dla odbiorców zewn trznych
prost , zro zumiał struktur . B dzie nadawa si lepiej do prezentowania w
mediach. Lepsza czytelno strategii w ród mieszka ców i przedsi biorców
powinna zaowocowa wi kszym zainteresowaniem, a z czasem mo na liczy
na wi ksze zaanga owanie z ich strony. Taka struktura strategii powinna
tak e wpływa mobilizuj co na pracowników administracji.
Wady tego podej cia mog wi za si z uproszczeniem (które mo e pój za
daleko) struktury strategii i przesadnym nastawieniem na sukces medialny.
Powinny temu przeciwdziała obowi zuj ce tak e w tym wariancie
rozbudowane mierniki efektywno ci i skuteczno ci działa na wszystkich
poziomach strategii.
Rekomendacje
Po ocenie przydatno ci przedstawionych wariantów dla aktualnej sytuacji Leszna
proponuje si zasadniczo zrealizowanie wariantu trzeciego, tzn. utrzymanie
zasadniczej struktury strategii z dodaniem poziomu „programu”, który b dzie słu ył
do prezentowania strategii na zewn trz. Proponuje si pozostawienie sformułowa
wizji i misji oraz wprowadzenie korekt w liczbie i sformułowaniach celów
strategicznych. Zmiany te wynikaj z d enia do uproszczenia struktury strategii,
poprawieniu komunikatywno ci dokumentu i skupieniu si na skuteczno ci
podejmowanych w strategii ustale . Jednocze nie s to zmiany zgodne z w ynikami
zaktualizowanych analiz strategicznych. Obecne trzy cele strategiczne obejmuj cały
zakres poprzednich pi ciu celów strategicznych.
Istotna zmiana w przedstawionej propozycji strategii polega na wprowadzeniu
poni ej celów strategicznych tzw. „Programów”, które maj posiada nazwy
6
zawieraj ce jasny przekaz informacyjny i nadaj ce si do anga owania
zewn trzn ych partnerów. Programy te b d zawiera projekty i zadania z zestawem
mierników umo liwiaj cych ocen efektywno ci i skuteczno ci. Obecnie
zaproponowane sformułowania nazw dla „Programów” maj charakter wył cznie
przykładowy. Programy i ich nazwy musz zosta sformułowane lokalnie na drodze
debaty społecznej.
Zasadnicze rekomendacje skupiaj si na potrzebie opracowania wska ników
pozwalaj cych na ocen post pów w realizacji strategii odnosz cych si do
poszczególnych szczebli strategii. Takie podej cie wymusi te staranniejsze
przygotowywanie propozycji zada i projektów proponowanych dla realizacji strategii.
Proponowany kształt strategii zawiera nast puj ce elementy:
Wizja Leszno miastem redniej wielko ci oferuj ce mieszka com doskonałe
warunki do ycia i dobre miejsca pracy, a jednocze nie dla regionu b d ce
centrum usługowym posiadaj cym szerok ofert w dziedzinie handlu,
finansów, o wiaty, kultury, medyc yny, informacji, rekreacji i sportu.
Misja –
Leszno jest miastem, którego władze, podmioty gospodarcze, organizacje
społeczne i mieszka cy, kontynuuj c tradycje wielkopolskie w warunkach
rosn cej konkurencji, współpracuj ze sob d
c do lepszego wykorzystania
lokalnych zasobów, mo liwo ci wynikaj cych z wielko ci i poło enia miasta w
celu podniesienia jego atrakcyjno ci, poziomu ycia mieszka ców i rozwoju
gospodarczego.
Cel strategiczny:
1. Zmniejszanie poziomu bezrobocia przez zd ynamizowanie lokalnej gospodarki i
przyci gni cie nowych inwestycji. Budowanie podstawy do trwałego rozwoju
gospodarczego.
Przykładowe wst pne programy:
1.1. Gospodarka i przedsi biorczo
1.2. Nowe inwestycje
Cel strategiczny:
2. Poprawienie warunków ycia ludno ci przez doskonalenie usług publicznych i
stwarzanie warunków dla inicjatyw słu cych zaspokajaniu potrzeb społeczno ci
lokalnych
2.1. Bezpieczne miasto
2.2. Pomocna dło
2.3. Mój dom – moje miasto
2.4. Nasze szkoły - nasza przyszło
2.5. Zdrowe społecze stwo
2.6. Czyste rodowisko
7
Cel strategiczny:
3. Budowanie ponadlokalnej pozycji miasta jako centrum wiadczenia usług dla
otaczaj cego subregionu
3.1. Centrum południowo-zachodniej Wielkopolski
3.2. Szkoł y w y sze
3.3. Imprezy regionalne (kultura, sport)
Analizowane materiały:
• Dotychczasowa strategia Leszna
• Ocena realizacji Strategii i jej zada
• Wyniki Bada Opinii Publicznej
• Badanie ankietowe podmiotów gospodarczych z 2003
• Analiza SWOT z 2003 roku
• Ocena sytuacji gospodarczej przedsi biorstw leszczy skich - wyniki ankiety
przeprowadzonej w 2003 roku
• Sytuacja finansowa miasta Leszna w latach 2002 -2011
• Strategia rozwoju handlu w Lesznie na tle realizowanych zało e ro zwoju
społeczno-gospodarczego miasta, CENTRUM EKSPERTYZ
GOSPOD ARCZYCH Fundacji Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 2002.
• Strategia Województwa Wielkopolskiego
• WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE profil wra liwo ci gospodarki
regionalnej na integracj z uni europejsk , opracowanie INSTYTUT BAD A
NAD GOSPODARK R YNKOW , pod redakcj Macieja Tarkowskiego
Gda sk 2003
• Roczniki Statystyczne
Aneks 2
Opis sytuacji wewn trznej i zewn trznej po 7 latach realizacji strategii
Aneks 3
Ocena sytuacji gospodarczej przedsi biorstw leszczy skich - wyniki ankiety
przeprowadzonej w 2003 roku
Aneks 4
Analiza SWOT
Aneks 5
Prognoza sytuacji finansowej miasta Leszna
8
Aneks 2
Opis sytuacji po 7 latach działania strategii
Zmiana uwarunkowa wewn trznych rozwoju miasta
1. Warunki demograficzno-społeczne
Rozwój ludno ciowy Leszna
Ludno według wieku
Struktura społeczno-zawodowa
Aktywno zawodowa
Zamo no mieszka ców
Pomoc społeczna
Rynek pracy
Struktura zatrudnienia
Bezrobocie
2. Warunki naturalne, stan i ochrona rodowiska
3. U ytkowanie gruntów w Lesznie
4. Infrastruktura techniczna
5. Edukacja
Przedszkola
Szkolnictwo podstawowe
Szkolnictwo ponadgimnazjalne
Szkolnictwo wy sze
6. Kultura
7. Sport, turystyka, rekreacja
1. Warunki demograficzno-społeczne
Liczba ludno ci stanowi uniwersalny miernik potencjału społeczno-gospodarczego
miasta, zwłaszcza, gd y w stosunku do niej nast puje rozdział dóbr i urz dze
dotycz cych infrastruktury miasta i poziomu obsługi jego mieszka ców. Wzrost
ludno ciowy jest niew tpliwie pewn cech rozwoju społeczno-gospodarczego, ale
nie mo e by on uwa any wprost za wska nik rozwoju miasta.
W Lesznie mieszka obecnie prawie 64 tys. ludno ci. Wielko ta mo e by
uwa ana za siln stron miasta. Ujawniaj si tutaj:
- korzy ci skali rynku pracy, zbytu, konsumentów,
- istnieje mo liwo efektywnego funkcjonowania infrastruktury społecznej i
technicznej na potrzeby lokalnego rynku (popyt na usługi ponadregionalne szczególnie w zakresie infrastruktury społecznej - o wiata, słu ba zdrowia, kultura
- wzmacniany jest potrzebami stosunkowo zamo nych gmin o ciennych),
- wygoda zamieszkania (blisko ), przy relatywnie niskich kosztach utrzymania (np.
tanie i dobrej jako ci mieszkania i domy, ceny mieszka na rynku wtórnym w
Lesznie 1000-1500/1 m 2 , [w Po znaniu 2,2-2,4 tys. zł]),
- mieszka cy wskazuj na czysto i porz dek w mie cie oraz ycie w czystym
rodowisku.
Jednocze nie, przy tej wielko ci miasta, nie ujawniaj si niekorzy ci skali, nie
powinny wyst powa trudno ci dost pno ci do usług, a raczej ujawnia si łatwo
dost pu zarówno do usług podstawowych, jak i usług wy szego rz du oraz terenów
zieleni wokół miasta.
9
1.1. Rozwój ludno ciowy Leszna
Liczba ludno ci Leszna wzrasta systematycznie, w stosunkowo
równomiernym tempie w skali roku od 1,4 ‰ w 1998 r. do 10,1 ‰ w 1992 r. W
pi cioleciu 1991 – 1996 dynamika wzrostu była nieco wy sza (4,5%) ani eli w
okresie 1997 – 2002 (2,3%) (patrz tab.1)
Tab. 1. Rozwój ludno ci w Lesznie (w latach 1991-2002)
Dynamik
a
Ludno
wzrostu G sto
Lata
M czy ni
Kobiety
ogółem
Na1 km 2
(rok
poprzedni
=100)
1991
59 523
28 241
31 282
1 866
1992
60 168
28 614
31 554
101,1
1 886
1993
60 490
28 806
31 684
100,5
1 896
1994
61 007
29 104
31 903
100,9
1 913
1995
61 336
29 411
31 989
100,5
1 921
1996
61 945
29 571
32 374
101,0
1 942
1997
62 187
29 690
32 497
100,4
1 950
1998
62 274
29 777
32 497
100,1
1 952
1999
62 597
29 917
32 680
100,5
1 962
2000
62 837
30 094
32 743
100,4
1 970
2001
63 310
30 391
32 919
100,7
1 985
2002
63 634
30 407
33 227
100,5
1 994
ródło: Obliczenia własne na podstawie danych UM Leszno GUS
Rozwój ludno ci jest wynikiem zarówno dodatniego przyrostu naturalnego jak i
migracji z zewn trz. Tylko w 2002 r. saldo migracji było na rekordowo niskim
poziomie 40 osób. Wpłyn ł na to zarówno spadek liczby osób napływaj cych do
Leszna jak i wzrost liczy osób wymeldowuj cej si z miasta. Nietypowym zjawiskiem,
które wyst piło w 2002 roku była wysoka liczba osób, które wymeldowały si z
Leszna i zamieszkały za granic – 34 osoby (15 m czyzn i 19 kobiet). W
poprzednich latach relacje pomi dzy PN i SM był y bardziej zrównowa one (patrz tab.
2. i 3.).
Tab. 2. Ruch naturalny ludno ci w Lesznie
Lata
Mał e st Urodzenia
Zgony
Przyrost naturalny [‰]
wa
1991
335
838
631
207
3,5
1992
349
787
550
237
3,9
1993
318
767
559
208
3,4
1994
332
743
606
137
2,2
1995
343
676
554
122
2,0
1996
309
664
539
125
2,0
1997
481
582
461
121
1,9
1998
404
666
594
72
1,2
1999
418
594
534
60
1,0
2000
412
672
538
134
2,1
10
2001
2002
356
583
523
60
0,9
344
574
467
107
1,7
ródło: Obliczenia własne na podstawie danych UM Leszno
Tab. 3. Migracje ludno ci w Lesznie
Saldo
Lata
Napływ
Odpływ
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
migracji
[ w ‰]
1 608
574
1 034
17,4
1 137
629
508
8,4
666
544
122
2,0
801
529
267
4,4
456
230
216
3,5
912
568
348
5,6
625
448
177
2,8
597
513
93
1,5
764
615
149
2,4
674
590
86
1,4
819
547
274
4,3
601
561
40
0,6
ródło: Obliczenia własne na podstawie danych UM Leszno
1.2. Ludno według wieku
Struktura wieku mieszka ców Leszna jest stosunkowo korzystna. Ludno w
wieku przedprodukcyjnym obejmuje 21,9% mieszka ców (dla porównania w Polsce –
22,3%, w woj. wielkopolskim – 23,6%, a w miastach woj. wielkopolskiego – 21,3%),
grupa w wieku produkcyjnym – 65,2% (Polska – 62,6%, woj. wielkopolskie – 63,1%,
miasta – 64,7%), a w wieku poprodukcyjnym przekracza 12,9% ludno ci miasta
(Polska – 15,1%, woj. wielkopolskie – 13,6%, miasta 14,0%). W stosunku do
struktury wieku ludno ci Polski, struktura Leszna charakteryzuje si nieco mniejszym
udziałem grupy ludno ci młodej (w wieku przedprodukcyjnym) i wyra nie mniejszym
udziałem ludno ci starszej (w wieku poprodukcyjnym).
Od 1996r. nast pił spadek udziału osób w wieku przedprodukcyjnym z 28 do
23% oraz wzrost w grupie osób w wieku produkcyjnym z 60 do 65%.
Tab. 4. Ludno
Wiek
Ogółem
0-4 lata
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
Leszna według płci i wieku (stan w 2002 r.)
ogółem
m czy ni kobiety
63634
30407
33227
3091
1615
1476
3481
1802
1679
4304
2187
2117
5468
2804
2664
5617
2817
2800
5218
2550
2668
4312
2186
2126
3877
1879
1998
4619
2187
2432
5578
2559
3019
5213
2449
2764
11
55-59
3470
60-64
2551
65-69
2268
70-74
1821
75-79
1431
80-84
786
85 i wi cej
529
ródło: Dane UM Leszno
1629
1161
945
756
485
253
143
1841
1390
1323
1065
946
533
386
1.3. Struktura społeczno-zawodowa
Aktywno ekonomiczna ludno ci
Demograficzne cechy społecze stw oddziałuj na aktywno zawodow i
struktur zatrudnienia. Aktywno zawodow okre la współczynnik obci enia
zawodowego, czyli liczba ludno ci w wieku nieprodukcyjnym przypadaj ca na 100
osób w wieku produkcyjnym. Współczynnik ten wynosił w Lesznie 57,2 osób (w
Polsce – 60,7).
Tab. 5. Charakterystyka ekonomiczna ludno ci Leszna w 2002 r.
Wiek
Wiek produkcyjny
przedprodukcyjny
Razem (0-17 lat) W tym Razem
Mobilny Niemobilny (45-59/64
0-14 (18-59/64 (18-44 lata)
lat
lata)
lata)
w tys.
14,2
11,1
41,3
26,1
15,2
Aktywni zawodowo
Bierni Nieustalo Współczyn
Razem
Pracuj Bezrobotni zawodo ny status nik
2
-wo3
na rynku aktywno ci
cy1
pracy
zawodowej
Wiek
poprodukcyjny
8,1
Wska nik
zatrudnienia5
4
w tys.
29,6
24,3
5,3
22,1
0,9
w%
57,2
47
1
- Pracuj cy – osoby w wieku 15 lat i wi cej które wykonuj prace przynosz c
zarobek lub dochód
2
- Be zrobotni – osoby, niepracuj ce, aktywnie poszukuj ce pracy i gotowe do jej
podj cia
3
– Bierni zawodowo - osoby w wieku 15 lat i wi cej, które nie pracuj , nie maj
pracy, nie poszukuj jej lub poszukuj ale nie s gotowe do jej podjecia
4
- Współczynnik aktywno ci zawodowej - udział aktywnych zawodowo w ogólnej
liczbie ludno ci danej kategorii
5
- Wska nik zatrudnienia – udział pracuj cych w ogólnej liczbie ludno ci danej
kategorii
Struktura wykształcenia
Obserwuje si korzystne zmiany struktury wykształcenia ludno ci. W 1995 roku (na
podstawie bada ankietowych) ludno z wykształceniem zasadniczym zawodowym
12
- 30%; w 2002 r. wska nik ten spadł do poziomu 24%. Oznacza to, e grupa ludno ci
wykształceniem zawodowym wyra nie obni yła swój udział w strukturze
wykształcenia (spadek z 30 do 24%). Wyra nie wzrósł udział ludno ci z
wykształceniem wy szym: w 1988r. - 9%, w 1995r. - wy sze i pomaturalne a 16%,
w 2002 r. 17,1%.
O ile w 1995 roku najwi ksz grup w strukturze wykształcenia tworzyły osoby
z w ykształceniem niepełnym zawodowym i zasadniczym zawodowym - a 30%, to
obecnie grup t tworz osoby z w ykształceniem rednim ogólnym i zawodowym –
36,7%. Przytoczone dane pozwalaj stwierdzi , e obserwuje si w ci gu ostatnich
lat pozytywn tendencj zmian struktury wykształcenia mieszka ców Leszna. Na dal
wysoki odsetek (22,8 %) stanowi grupa osób z w ykształceniem podstawowym.
Utrzymuj ca si du a grupa ludno ci bez wykształcenia redniego (maturalnego),
zarówno ogólnokształc cego jak i zawodowego, a z niewystarczaj cymi
kwalifikacjami do obejmowania skomplikowanych stanowisk pracy w przyszło ci,
wymaga zwrócenia wi kszej uwagi na system o wiaty w mie cie.
Zamo no mieszka ców Leszna jest stosunkowo wysoka. Przeprowadzone
badania ankietowe ujawniły dobre wyposa enie gospodarstw domowych. Standard
zamieszkiwania - zarówno w zakresie wyposa enia mieszka w podstawowe
urz dzenia wodoci gowo-kanalizacyjno-gazowe, jak i w sensie wielko ci mieszkania
i zag szczenia izb - jest dobry i stale si podnosi (patrz tab. 6, porównaj rozdz.
infrastruktura techniczna). W ci gu ostatnich 10 lat przeci tna powierzchnia
u ytkowa mieszkania przypadaj ca na 1 osob wzrosła o 3,1 m 2 i wynosi 22,1 m 2
(w wielkopolsce 21,7 m 2 , w Polsce tylko 21,0 m 2).
Tab. 6.
Lata
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Mieszkania w Lesznie (w latach 1990-2002)
Zasoby
Powierzchnia u ytkowa
mieszkaniowe mieszkania na osob w m2
17 525
18,5
17 895
18,0
18 495
19,0
18 673
19,4
18 792
19,3
18 881
19,3
19 000
19,3
19 104
19,4
19 242
19,5
19 429
19,7
19 634
19,8
19 715
19,8
20 400
22,1
ródło: GUS
Liczba osób na
mieszkanie
3,33
3,28
3,25
3,19
3,20
3,21
3,21
3,21
3,19
3,17
3,15
3,21
3,11
W latach 1993-2002 obserwuje si wyra ny wzrost liczb y zarejestrowanych
samochodów osobowych. W ko cu 1997 roku liczba samochodów na 1000
mieszka ców przekroczyła poziom 247 (w ci gu czterech lat wzrost o 17,6%). W
roku 2002 wska nik ten wzrósł do poziomu 293 (wzrost w ci gu pi ciu lat o 15,8%).
W ostatnich dziewi ciu latach liczba samochodów wzrosła a o 44%. Na 1000
mieszka ców przypadały w 2002 r. 293 samochody (3,4 osoby/1 samochód).
13
Tab. 7. Samochody osobowe w Lesznie (w latach 1993 – 2002)
Lata
Liczba samochodów Ilo samochodów Liczba
osobowych
na 1000
mieszka ców
mieszka ców
na 1 samochód
1993
12 726
210
4,8
1994
13 213
217
4,6
1995
13 831
225
4,4
1996
14 413
233
4,3
1997
15 334
247
4,1
1998
15 844
253
3,9
1999
16 924
270
3,7
2000
17 503
279
3,6
2001
18 328
290
3,5
2002
18 561
293
3,4
Przeci tne wynagrodzenie w sektorze przedsi biorstw stale wzrastało i
wzrost ten był wy szy od poziomu inflacji. Przeci tne wynagrodzenie brutto w
Lesznie w 2002 r. wynosiło 1 970 zł. , w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosło o 8
% (w 2001r. ró nica wynosiła 13 %). - przy wska niku inflacji 1,9%. Przeci tne
miesi czne wynagrodzenie brutto w Lesznie było ni sze od redniej krajowej o 163
zł. Mimo ni szej przeci tnej płacy w porównaniu do Polski siła nabywcza ludno ci
jest stosunkowo du a. Podatek od dochodów osobistych na 1 mieszka ca w 2002 r.
był o 254 zł. w y szy od kwoty dla Polski.
Analiza przeci tnego wynagrodzenie brutto wg głównych działów gospodarki
w Lesznie wskazuje, e najwy sze w ynagrodzenie otrzymały osoby za trudnione w
dziale „Zaopatrywanie w energi elektryczn , ga z i wod ”, natomiast najni sze było
w „Hotelach i restauracjach”. W porównaniu do 2001r. wynagrodzenie w dwóch
działach spadło: „Handel i naprawy” oraz „Obsługa nieruchomo ci, wynajem i
działalno zwi zana z prowadzeniem interesów”. Znaczny w zrost wynagrodzenia
nast pił w „Transporcie, gospodarce magazynowej i ł czno ci”.
Tab. 8. Wynagrodzenia w Lesznie według działów gospodarki narodowej
Działy GN
Przeci tne wynagrodzenie brutto
2000
1 781
X
2001
1822
1333
2002
1970
1428
1 733
1726
1836
Zaopatrywanie w energi elektryczn , 2 135
gaz i wod
Budownictwo
1 798
Handel i naprawy
1 735
Hotele i restauracje
1 329
2432
2441
1779
1596
1910
1582
1330
1334
Transport, gospodarka magazynowa i 1 463
ł czno
1599
2273
Ogółem
Rolnictwo
Przemysł
14
Po rednictwo finansowe
2 411
Obsługa nieruchomo ci, wynajem i
działalno zwi zana z prowadzeniem 1 734
interesów
Administracja publiczna i obrona
2 403
narodowa; gwarantowana prawnie
opieka socjalna
Edukacja
1 865
2662
2768
1865
1725
2588
2629
2015
2125
Ochrona zdrowia i opieka socjalna
1 616
1716
1938
Pozostała działalno usługowa ,
komunalna, socjalna i indywidualna
1 674
1844
1851
ródło: Dane UM Leszno X - b rak danych
Pomoc społeczna. Stał pomoc społeczn w Lesznie obj tych b yło w 1996
roku 139 rodzin i korzystało z niej nieco ponad 300 osób. W 2002r. renty socjalnej
zasiłku stałego i stałego wyrównawczego udzielono 566 osobom.
Zubo enie rodzin - w latach 1998-2002 nast pił wzrost liczby rodzin
korzystaj cych z usług pomocy społecznej z 2 175 do 4 717. Miejski O rodek
Pomocy Rodzinie obj ł w 2002r. pomoc 4 717 rodzin (o 476 wi cej ni w 2001r.).
W porównaniu z 2001r. nast pił wzrost liczby udzielonych wiadcze społecznych w
wi kszo ci stosowanych form pomocy. Wi e si z tym równie wzrost wydatków
ponoszonych z bud etu miasta Leszna na wiadczenia społeczne – o 35%
Form pomocy społecznej jest równie przyznawanie dodatków
mieszkaniowych. W 2002r. wydano 3 950 decyzji o przyznaniu dodatku, o 325
decyzji wi cej ni w 2001r.
Liczba osób korzystaj cych z pomocy społecznej w ci gu ostatnich trzech lat
stopniowo wzrastała, zasi g strefy biedy i niedostatku jest jednak niewielki,
szczególnie w porównaniu do miast podobnej wielko ci.
wiadczenia społeczne w 1996 roku stanowiły w Lesznie 1,1 mln zł w
bud ecie miasta (ok. 2,2% wydatków) i 2,0 mln z bud etu centralnego. W 2002r.
wydatki na pomoc spoleczna wynosiły 16,65 mln zł.
POMOC SPOŁECZNA w Lesznie w 2002 r.
Poszczególne jednostki udzieliły pomocy nast puj cej liczbie osób:
•
MOPR ud zielił wsparcia 3940 rodzinom
•
275 osób obj to pomoc Domu Seniora
•
132 osoby obj to pomoc dla dzieci umieszczonych w rod zinach zast pczych i
usamodzielnianych wychowanków
•
46 osób obj to pomoc
rodowiskowego Domu Samopomocy
•
131 osób skorzystało z pomocy Noclegowni dla bezdomnych m czyzn
•
107 osób obj to pomoc w formie usług opieku czych
•
13 osób skierowano do DPS w tym 7 do DPS w Lesznie
•
517 otrzymało dofinansowanie ze rodków PFRON
15
Powody przyznania rodzinom pomocy materialnej:
•
Bezrobocie - 1 865
•
Ubóstwo - 1 701
•
Długotrwała choroba - 758
•
Niepełnosprawno - 872
•
Bezradno w sprawach opieku czo-wychowawczych - 324
•
Alkoholizm - 238
•
Bezdomno - 140
•
Ochrona macierzy stwa - 137
•
Przystosowanie do ycia po opuszczeniu zakładu karnego - 50
•
Narkomania – 9
Tab. 9. Formy pomoc y społecznej realizowane w Lesznie w 2002 r.
1998
1999
2000
2001
2002
Zadania zlecone
Liczba osób /rodzin
Renta socjalna
132
169
211
260
307
Dodatki piel gnacyjne 0
1
0
2
0
Zasiłki stałe
Zasiłki stałe
wyrównawcze
Zasiłki na leki
Ochrona
macierzy stwa
Zasiłki celowe
Zasiłki okresowe
ZUS
Składki zdrowotne
Zasiłki rodzinne
14
65
75
78
89
34
44
77
126
170
8
3
0
0
0
143
97
115
119
107
102
977
59
0
95
79
477
122
338
81
0
293
127
430
92
44
111
508
60
0
403
114
579
52
Zasiłki piel gnacyjne 55
56
88
113
120
Pomoc dla
kombatantów
Zadania własne
Leczenie i koszty
leczenia
23
54
36
30
0
126
90
252
330
310
Sprawienie pogrzebu 18
13
5
4
1
Opał
ywno
477
475
527
45
527
496
618
583
875
1 244
Dofinansowanie do
bud etu domowego
630
723
641
1 094
1 329
Odzie , obuwie,
wyposa enie szkolne, 363
bielizna po cielowa
128
306
370
606
16
Kolonie, turnusy
rehabilitacyjne,
półkolonie
704
216
150
185
150
Remont, malowanie
mieszka
23
22
58
81
81
Posiłki
504
640
642
915
1161
Dopłaty (przedszkola,
387
łobek)
268
238
166
305
Wyprawki dzieci ce
35
45
45
6
0
0
0
40
Zasiłek celowy
273
610
specjalny
Rynek pracy
Struktura zatrudnienia
Ogółem w Lesznie w 2002r. pracuj cych (osoby wykonuj ce prace
przynosz c im dochód) było 17 781 osób W porównaniu z 2001r. liczba
pracuj cych wzrosła o 2%. Poni ej przedstawiona jest liczba pracuj cych w
poszczególnych sekcjach wg PKD.
Tab.10. Pracuj cy w Lesznie według Polskiej Klasyfikacji Działalno ci
2001r.
2002r.
Sekcje wg PKD
Liczba
zatrudnionych
ogółem
Liczba
zatrudnionych Zmiany Udział
‘02/’01 %
ogółem
Ogółem
Rolnictwo
Przemysł
Zaopatrywanie w energi
elektryczn , ga z i wod
17427
96
7496
17 781
69
7353
354
-27
-143
0,4
41,4
288
290
2
2
Budownictwo
1440
1081
-359
6
Handel i naprawy
1893
1733
-160
10
Hotele i restauracje
140
104
-36
1
Transport, gospodarka
magazynowa i ł czno
685
1875
1190
11
Po rednictwo finansowe
565
579
14
3
17
Obsługa nieruchomo ci,
wynajem i działalno
zwi zana z prowadzeniem
interesów
Administracja publiczna i
obrona narodowa;
gwarantowana prawnie
opieka socjalna
591
554
-37
3
779
757
-22
4
1631
1672
41
9
Ochrona zdrowia i opieka
1548
socjalna
Pozostała działalno
275
usługowa , komunalna,
socjalna i indywidualna
1420
-128
8
294
19
2
Edukacja
Najwi cej osób pracuje w przemy le: 41,35 % ogółu zatrudnionych, kolejnym
działem pod wzgl dem liczby pracuj cych osób jest „Transport , gospodarka
magazynowa i ł czno ” oraz „ Handel i naprawy”. W porównaniu z rokiem
poprzednim tylko w czterech działach nast pił wzrost liczby pracuj cych osób.
Najwi kszy w zrost odnotowano w "Transporcie, gospodarce magazynowej i
ł czno ci" o 173%. Du y spadek nast pił natomiast w działach "Budownictwo",
"Handel i naprawy, „Przemysł”, "Ochrona zdrowia i opieka socjalna".
Poziom bezrobocia w rejonie Leszna systematycznie spadał do 1998 roku. W 1993
roku si gał 16,1%, w 1995 roku - 13,2%, a w ko cu 1996 roku spadł do 9,8%. W
stosunku do innych miast województwa leszczy skiego stopa bezrobocia była
wyra nie ni sza. Od 1999 roku jest notowany wzrost liczby be zrobotnych tak w ród
kobiet jak i m czyzn (wykres poni ej ilustruje ta tendencj ). Du y problem stanowi
du y udział w ród bezrobotnych ludzi bardzo młodych i niewykształconych.
W 2002 r. w Powiatowym Urz dzie Pracy w Lesznie zarejestrowanych było 4
428 mieszka ców Leszna , kobiety stanowiły 54 %. Liczba be zrobotnych jest
najwy sza w okresie ostatnich 12 lat.
Tab. 11. Bezrobocie w Lesznie w latach 1990-2002
Lata
1990
1993
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Ogółem
Kobiety
1 810
1 109
4 031
2 387
2 731
1 830
1 836
1 275
1 754
1 200
2 581
1 637
3 164
1912
4 008
2 246
4 428
2 375
% kobiet
61
59
67
69
68
63
60
56
54
18
Tab. 12. Struktura bezrobotnych w Lesznie według wieku
Lata
1990
1993
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
15-24
25-34
35-44
45-54
55 i wi cej
506
613
1 283
1 199
912
706
640
438
635
396
957
600
1063
712
1 288
996
1 315
1 120
556
1 160
745
510
454
653
775
896
987
120
360
334
218
259
353
585
788
937
15
29
34
21
10
17
29
40
69
Spo ród 5 przedziałów wiekowych najliczniejsz grup bezrobotnych w 2002r.
stanowili ludzie młodzi, w wieku 15-24 lat - 30% ogółu bezrobotnych.
Struktura bezrobotnych w Lesznie według wykształcenia
Bezrobotni z w ykształceniem zasadniczym zawodowym stanowi
najliczniejsz grup - 37% ogółu bezrobotnych, najmniej bo zaledwie 4% to
bezrobotni z wykształceniem wy szym. Podobnie było w latach poprzednich.
Tab. 13. Bezrobocie w rejonie Leszna
(obejmuje Leszno, Włoszakowice, Lipno, Osieczna, Krzemieniewo, Rydzyna,
wi ciechowa, Wijewo)
bezrobotni
Stopa
Lata
liczba ofert pracy
ogółem
bezrobocia
1993
7 172
14,1
1 086
1994
6 676
13,7
1 580
1995
5 829
12,0
2 229
1996
4 743
9,8
2 516
1997
3 226
6,5
2 291
1998
2 962
6,1
1 816
1999
4 414
8,5
1 714
2000
5 502
10,3
2 029
2001
7 001
13,0
1 678
2002
7 514
14,2
1 897
Wska nik bezrobocia (w 2002 r.) dla rejonu Leszna [14,2%] jest ni szy od
wska nika dla Polski [18,0%]. W ród bezrobotnych rejestruj cych si w 2002r. 19,5%
to absolwenci. Najwi cej bezrobotnych absolwentów pochodziło ze szkół
policealnych i rednich zawodowych – 37,4% oraz zasadniczych szkół zawodowych
– 33,2% ogółu rejestrowanych absolwentów. Porównuj c liczb bezrobotnych w
powiecie leszczy skim w 1998 i 2002r. nale y podkre li wyra n y w zrost z 2 962
osób do 7 514.
19
2. Warunki naturalne, stan i ochrona rodowiska
Ukształtowanie powierzchni. Leszno poło one jest na Wysoczyznie
Leszczy skiej (cz
południowa miasta) o monotonnej, płaskiej powierzchni i
Pojezierze u Leszczy skim (cz
północna miasta) o bardziej urozmaiconej
rze bie, wyniesione w stosunku do Wysoczyzn y z moren czołow do wysoko ci 40
m i spadkami terenu do 10%. Rze ba terenu miasta nie stwarza przeszkód w
realizowaniu zagospodarowania i zabudowy miejskiej.
Warunki glebowe. U ytki rolne Leszna obejmuj 1.460 ha (tj. 45,8%) ogólnej
powierzchni), dominuj grunty orne, które zajmuj a 1.200 ha. Najwi ksze obszary
gruntów ornych wyst puj w obr bach Leszno i Gronowo (rejony urbanistyczne z
dominuj c funkcj upraw polowych to: Mi dzytorze, Antoniny, a w cz ci tak e
Gronowo).
Warunki glebowe - z punktu widzenia gospodarki rolnej - oceni mo na
jako dobre, lepsze ni rednio w Wielkopolsce. Dobre gleby wyst puj głównie na
zachód i północ od centrum miasta. Ogółem grunty z glebami II - IV klasy
bonitacyjnej wyst puj na powierzchni około 580 ha, tzn. obejmuj około 38,1% UR
Leszna, nieco wi kszy ich udział wyst puje w powierzchni gruntów ornych (39,5%).
Gleby II i III klasy bonitacyjnej okre la si w Polsce jako gleby dobre,
natomiast gleby IVa i IVb jako gleby dobre z ograniczeniami. W Lesznie w klasie IVb
wyst puj gleby okre lane jako mało zasobne w składniki pokarmowe,
okresowo suche, z mał urodzajno ci naturaln (gleby w kompleksie ytnioziemniaczanym). W klasie IVa wyst puj czarne ziemie na glinach o lepszej
urodzajno ci naturalnej ale mało korzystnych warunkach wodno-powietrznych,
okresowo nadmiernie uwilgocone - na tych terenach korzystne s uprawy ro lin
wodnolubnych.
Powierzchnia gruntów ornych z glebami klasy IVa w pi ciu wyró nionych
obr bach geodezyjnych Leszna obejmuje 150,4 ha a gruntów IVb - 73,5 ha.
Najbardziej korzystne warunki glebowe wyst puj w obr bie Gronowo, gdzie
prawie 70% powierzchni gruntów ornych to grunty z glebami do IV klasy wł cznie.
W ród gruntów ornych obr bu Gronowo (obejmuje on tak e jednostk urbanistyczn
Antoniny) gleby II klasy bonitacyjnej wyst puj na powierzchni 15,2 ha (4,3% GO) i
s to głównie grunty prywatne. Gleby III (a+b) klasy bonitacyjnej wyst puj na
powierzchni około 120 ha, czyli a 36,6% gruntów ornych obr bu - s to równie w
przewadze grunty prywatne, w cz ci tylko pa stwowe (około 10 ha). Pozostałe
grunty Gronowa to gleby klasy IVa i IVb - 112 ha (31,7% gruntów ornych) i s to w
cz ci grunty prywatne ale tak e komunalne i pa stwowe. Grunty z glebami klasy
IVb w obr bie Gr onowo obejmuj prawie 45 ha powierzchni - w tym grunty
Agencji Własno ci Rolnej około 3,3 ha, grunty prywatne 34,3 ha. Pozostałe to grunty
komunalne i inne pa stwowe. Grunty te jako grunty z glebami o słabej urodzajno ci
naturalnej mo na byłoby przekwalifikowa pod inne funkcje. Jest to szczególnie
wskazane za wzgl du na korzystne warunki mikroklimatu pod budownicto
mieszkaniowe w tej cz ci miasta. Grunty z glebami V klasy (89,8 ha) i VI klasy (17,7
ha) to około 30% gruntów rolnych obr bu Gronowo; wyst puj one we wszystkich
formach własno ci.
Ogółem grunty orne klasy IVb , V i VI obejmuj powierzchni 806,6 ha, a
bior c pod uwag pozostałe u ytki rolne powierzchnia gruntów z glebami tych klas
wzrasta o prawie 200 ha. Przynajmniej na tych terenach, gdzie wyst puj korzystne
warunki hydrogeologiczne pod zabudow oraz korzystne warunki mikroklimatu,
nale y zastanawia si nad zmian funkcji u ytkowania z rolnictwa na funkcje
osiedle cze b d przemysłowe. Natomiast tam, gdzie warunki hydrogeologiczne i
20
warunki mikroklimatu s niekorzystne dla mieszkalnictwa, wskazane jest
przeprowadzania zadrzewie , zalesie oraz wprowadzanie funkcji zieleni publicznej
z usługami sportu i rekreacji. Wył czenie z u ytkowania gruntów ornych mo e by
poparte istniej cym zagro eniem zanieczyszczenia warstwy wierzchniej gleby
zwi zkami miedzi, a w cz ci zachodniej miasta tak e zwi zkami ołowiu.
Przeprowadzone w pierwszej połowie lat 90-tych badania stopnia
zanieczyszczenia gleb metalami ci kimi wykazały podwy szon zawarto ołowiu
w glebie (powy ej 20 mg/kg) stwierdzono w cz ci zachodniej miasta (obszary
peryferyjne) i na zachód od miasta. Stwierdzono równie podwy szon zawarto
miedzi w warstwie wierzchniej gleb (powy ej 20 mg/kg) na terenie całego miasta.
W stosunku do pozostałych pierwiastków (nikiel, kadm, cynk) nie stwierdzono
przekroczenia poziomu tła geochemicznego tych pierwiastków. Opublikowane wyniki
analiz nie ujawniły tak e ska enia metalami ci kimi warstwy uprawnej gleb Leszna.
Budowa geologiczna to przede wszystkim podło e trzeciorz dowe o
mi szo ci od 7,0 do 50 m gł boko ci, na które składaj si gliny zwałowe, osady
zastoiskowe oraz piaski i wiry. Osady czwartorz dowe to głównie namuły
organiczne oraz torfy w bardzo cienkiej warstwie, a tak e nasypy mineralne
(sztuczne) si gaj ce od 2 do 3 m. Budowa geologiczna nie stwarza zasadniczych
przeszkód w zagospodarowaniu; jednak lokalnie wyst puje nadmierna
plastyczno glin oraz grunty p yłowe skłonne do p cznienia.
Surowce mineralne. Na terenie miasta, w rejonie Zaborowa i Strzy ewic,
wyst puj znaczne zło a kruszywa naturalnego o wysokiej jako ci. Zło e to
posiadaj znaczenie ponadregionalne. Inne surowce wyst puj w s siedztwie
Leszna; główne znaczenie mog mie zło a gazu ziemnego, wykazuj one jednak
znaczne zaazotowanie i zasiarczenie. Przy obecnych relacjach cen eksploatacja tych
złó nie b dzie opłacalna, natomiast perspektywicznie (np. w perspektywie 25 lat)
mog one stanowi alternarywne ródło surowców energetyczn ych na potrzeb y
miasta.Zasoby wodne. W zakresie tym stwierdza si ubogie wyst powanie wód
powierzchniowych, a tym samym ubogi powierzchniowy odpływ wód. Obserwuje si
przenikanie wód do gruntu (infiltracj wód do gruntów łatwoprzepuszczalnych). Wod y
gruntowe na gruntach łatwoprzepuszczalnych na znacznej powierzchni miasta
zalegaj bardzo wysoko - na gł boko ci 1 - 2 m, a w obni eniu Rowu Polskiego
(południowa cz
miasta) nawet płycej ni 1 m ppt. Obni enie poziomu zalegania
wód jest tutaj bardzo trudne. Na gruntach trudno przepuszczalnych, gd zie wyst puje
podło e gliniaste, zalegaj wody wierzchówkowe na gł boko ci 1 - 2 m oraz wody
ródglinne poni ej 2 - 3 m ppt.
Na znacznych obszarach Leszna warunki hydro-geologiczne stanowi
powa ne utrudnienie dla budownictwa z uwagi na płytko wyst puj ce wody
gruntowe, trudne do trwałego obni enia. Nie jest to bariera nie do pokonania.
Zasoby wód podziemnych dla celów komunalnych i gospodarczych s
wystarczaj ce, ale zaliczy je nale y do wód redniej jako ci (II klasa, jedynie w
niewielkim stopniu s to wody klasy Ib), brak wód bardzo dobrej jako ci (Ia). S to
wody czwartorz dowe, warstwy wodono nej o korzystnych warunkach hydrogeologicznych i dobrym współczynniku filtracji. Zasoby wód podziemnych ulegaj
jednak degradacji jako ciowej na skutek zanieczyszcze antropogenicznych. Woda
ze wszystkich czterech funkcjonuj cych uj komunalnych (Strzy ewice, Zaborowo,
Karczma Borowa i ul. Poniatowskiego) wymaga uzdatnienia. rednioroczny pobór
wody ze wszystkich uj wynosi 3 865 tys. m 3. Po u zdatnieniu woda dostarczana do
wodoci gów spełnia rygory jako ciowe, zgodne z normami Unii Europejskiej.
21
Problemy jako ci wody zostały ro zwi zane wraz z oddaniem do u ytku ostatniej
stacji uzdatniania w 1995 roku. W zakresie zaopatrzenia w wod oraz
odprowadzania cieków istniej rezerwy (potencjał rozwojowy), co stwarza
mo liwo lokowania w mie cie przemysłu wodochłonnego.
Ilo pobranej wody z uj razem ( tys. m 3)
3 865 - o 115 mniej ni w 2001r.
Woda dostarczona odbiorcom razem (tys.m 3) 2 595 - o 77 mniej ni w 2001r.
w tym :
gospodarstwa domowe
2 024 (32 m 3 / 1 m.)
przemysł
475
po zostali odbiorcy
97
Klimat lokalny. W mie cie wyst puje niewielkie zró nicowanie klimatu
lokalnego w wyniku słabo urozmaiconej rze b y powierzchni. Ró nice mikroklimatu
ujawniaj si w efekcie ró nej gł boko ci wód gruntowych oraz zró nicowania
pokrycia ro linno ci . Ogólnie mo na powiedzie , e północna cz
miasta ma
korzystne warunki termiczne i wilgotno ciowe oraz lepsze warunki hydro-geologiczne
zabudowy na glebach piaszczystych. Południowa cz
miasta (na zachód oraz
południowy-zachód od Zaborowa) charakteryzuje si zdecydowanie niekorzystnymi
warunkami mikroklimatu (wysoka wilgotno , zastoiska chłodnego powietrza, cz ste
mgły). Wschodnia cz
miasta - w s siedztwie kompleksu le nego - ma korzystne
warunki mikroklimatu zarówno dla budownictwa mieszkaniowego jak i celów
rekreacyjnych.
Warunki aerosanitarne. Ich ocena na obszarze Leszna jest trudna do
przeprowadzenia. W latach 1993 - 1996 notowano wahania zarówno wielko ci emisji
gazów jak i wska ników imisji zanieczyszcze pyłowych. Według danych PIO
emisja SO2 w 1993 roku na obszarze Leszna wyniosła 874 tony, w 1994 roku - 3.711
ton, w 1995 - 3.490 ton. Podobne wahania wyst powały w zakresie emisji dwutlenku
azotu, tlenku w gla i dwutlenku w gla, a w mniejszym stopniu tak e pyłów.
Przeprowadzone badania zarówno w latach 90-tych, jak i obecnie wykazuj
wahania wska ników. Niestety mimo nieznacznej poprawy w tym zakresie,
dopuszczalne normy s cz sto przekraczane (szczególnie w okresie grzewczym).
Imisja pyłu zawieszonego w punkcie pomiarowym w centrum miasta przekracza
warto dopuszczaln 40mg/m 3, rednio o 13 mg/m 3.
Uwag zwraca uci liwa emisja zanieczyszcze z lokalnych kotłowni
indywidualnych. Uci liwo ta wynika nie tylko z ilo ci emitowanych zanieczyszcze
ale, przede wszystkim z faktu małej wysoko ci emitorów (do 40 m) oraz jej wpływu
na wzrost st enia w przyziemnej warstwie powietrza. Odczuwalny jest brak
instrumentów stymuluj cych zmian ogrzewania na ekologiczne. Nie najlepsz
sytuacj warunków aerosanitarnych pogł bia te starzej cy si tabor rodków
komunikacji miejskiej.
Notowany jest równie wzrost nat enia hałasu wzdłu dróg - badania
poziomu hałasu w ci gu drogi nr 5 w zabudowie wielorodzinnej wykazały
przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu we wszystkich punktach pomiaru.
Gospodarka ciekami uległa znacz cej poprawie ju w połowie 1996 roku,
po uruchomieniu oczyszczalni Henrykowo. Ilo odprowadzanych cieków
systematycznie maleje z 3300 tys. m 3 w 1996 roku do 2750 tys. m 3 w roku 2002.
Oczyszczanie nast puje w oczyszczalni mechanicznej i biologicznej. Oczyszczane
jest 100% cieków z miasta Leszna. Przepustowo dobowa oczyszczalni cieków 24 000 m 3 na dob , oznacza znaczn re zerw w stosunku do aktualnych potrzeb.
22
cieki odprowadzane kanalizacj komunaln (tys. m 3 rocznie) 2 746 (o 13 wi cej ni
w 01r.)
w tym z gospodarstw domowych
1 814 (o 17 wi cej ni w 2001r.)
przemysłu
398 (o 54 mniej ni w 2001r.)
pozostałych odbiorców
82 (o 13 mniej ni w 2001r.)
Całkowite uregulowanie gospodarki ciekami w Lesznie wymaga jeszcze
systemowych rozwi za zwi zanych z osadami po ciekowymi, zako czenia
rekultywacji terenów dawnych wylewisk oraz pól irygacyjnych, a tak e ich wła ciwego
zagospodarowania.
Gospodarka odpadami.
W zakresie uregulowania gospodarki odpadami komunalnymi Urz d Miasta Leszna
zabiega o uzyskanie dofinansowanie z Funduszu Spójno ci. Zakres rzeczowy
przedsi wzi cia zakłada:
- budow składowiska odpadów o powierzchni 8,5 ha i pojemno ci 3,9 mln m3
(przed komprymacj ) przy jednoczesnej eksploatacji kilku kwater w celu
składowania ujednoliconych odpadów;
- rekultywacj obecnie istniej cego składowiska prowadzon równolegle z budow
nowego składowiska, co pozwoli wykorzysta masy ziemi z budowy kwater
wgł bnych do rekultywacji obni aj c jednocze nie koszty obydwu przedsi wzi ;
- budow Zakładu Utylizacji – wyposa onego w lini sortownicz do doczyszczania
odpadów wyselekcjonowanych „u ródła” i lini sortownicz do odzysku
surowców z odpadów zmieszanych;
- kompostowni komorow – wykorzystuj c odpady zielone, wyselekcjonowane
odpady organiczne z odpadów komunalnych oraz osady ciekowe z oczyszczalni
cieków;
- stacj rozbiórki odpadów wielkogabarytowych (meble, AGD, RTV);
- plac do magazynowania odpadów z rozbiórki domów, remontów dróg – produkcja
kruszywa budowlanego;
B dzie to przedsi wzi cie ponadgminne (Miasto Leszno oraz gminy powiatu
leszczy skiego) i dotyczy b dzie około 110 000 mieszka ców.
Przedsi wzi cie zrealizowane zostanie w latach 2004 – 2006.
Od listopada 2001r. rozpocz to w Lesznie segregacj odpadów „u ródła”. W
pa dzierniku obj to ni wszystkich mieszka ców miasta. Uporz dkowaniem
gospodarki odpadami w Lesznie zajmuje si przekształcony w spółk prawa
handlowego Miejski Zakład Oczyszczania. W 2002r. Miejski Zakład Oczyszczania
wywiózł ogółem 145 633 m 3 nieczysto ci stałych – o 4,3% mniej ni w roku
ubiegłym. Z tego 129 018 m 3 nieczysto ci pochodziło z miasta Leszna , a pozostała
cz
z 7 okoliczn ych gmin.
3. U ytkowanie gruntów w Lesznie
Powierzchnia Leszna obejmuje 3.194 ha z ewidencji gruntów.
Struktura funkcjonalna u ytkowania gruntów miejskich wykazuje nast puj ce
cechy:
- U ytki rolne obejmuj 14,6 km 2, co stanowi 45,8% powierzchni miasta, dominuj
w nich grunty orne( 1.216 ha, czyli 38,1% pow. miasta); funkcje rolnicze
23
wyst puj głównie w cz ci peryferyjnej miasta - północny-wschód oraz
południowy-zachód. Wi kszo gruntów to gleby powy ej IV klasy bonitacyjnej;
gleby słabe (V - VI klasa bonitacyjna) dominuj w jednostkach: Strzy ewice (ok.
88%), Zaborowo (80%) i Leszno (70%). Najlepsze gleby (III-IV klasa bonitacyjna,
ladowo te II klasa) i intensywna gospodarka rolna wyst puje w jednostce
Gronowo.
- Lasy i grunty le ne stanowi zaledwie 2,33 km 2 , tzn. 7,2% powierzchni miasta.
Wyst puj głównie w cz ci wschodniej miasta ł cz c si z kompleksem le nym
poza granicami administracyjnymi. Mniejsze obszary zalesione wyst puj tak e w
cz ci północno-wschodniej miasta.
- Tereny komunikacyjne obejmuj ponad 4,20 km 2, tzn. 13,2% powierzchni miasta.
Przewa aj c ich cz
stanowi tereny dróg (9,4% pow. miasta), co potwierdza
du g sto dróg w mie cie; jednak znaczn cz
terenów komunikacyjnych
stanowi tereny kolejowe obejmuj c 120 ha (3,8% powierzchni miasta). S to
tereny własno ci Skarbu Pa stwa, w tym cz
u ytkowana jest ekstensywnie.
Tereny drogowe to grunty pa stwowe i komunalne (mniej wi cej po 48%
powierzchni dróg) i minimalnie drogi na terenach prywatnych.
- Tereny osiedlowe ogółem zajmuj 9,9 km 2, tzn. 31% powierzchni miasta; dominuj
tereny zabudowane (763 ha, czyli ponad 77% terenów osiedlowych), tereny
niezabudowane, okre lane te jako budowlane - perspektywiczne, stanowi 131 ha
(około 13% terenów osiedlowych - mo na je traktowa jako tereny rezerwowe pod
budownictwo mieszkaniowe ale tak e usługi lub ziele ). Jednocze nie zaledwie 96
ha, tzn. 9,7% powierzchni terenów osiedlowych stanowi tereny zieleni. Szeroka
oferta terenów pod budownictwo jednorodzinne - w latach 2002-03 miasto sprzedało
56 działek pod budownictwo jednorodzinne. W ofercie znajduj si działki w rejonie
ulic Estkowskiego i Henrykowskiej o ł cznej powierzchni 9 287 m 2
Tereny z dominuj c funkcj przemysłu i składów (głównie jednostki:
Fabryczna, Okr na i Spółdzielcza, obejmuj powierzchni 375,5 ha - tzn. a 37,9%
terenów osiedlowych, jest to jednak prawie 12% powierzchni miasta.
- Niewielka powierzchnia nieu ytków - 0,6% powierzchni miasta - głównie w grupie
gruntów Skarbu Pa stwa - 17 ha, by mo e do przej cia na ziele publiczn b d
budownictwo.
- Bardzo mała powierzchnia terenów pod wodami - 0,3% powierzchni miasta równie głównie własno ci Skarbu Pa stwa, tak e w perspektywie do przej cia na
tereny rekreacyjne b d usługi z towarzysz c zieleni .
- Ziele miejska obejmuje obszar 1,13 km 2. Tereny zieleni urz dzonej i
ogólniedost pnej zajmuj w Lesznie zaledwie 3,5% powierzchni miasta i, nie
maj charakteru zwartego przestrzennie systemu zieleni miejskiej. S one pod
nadzorem Miejskiego Zakładu Zieleni . W skład zieleni miejskiej wchodz :
Parki
17,3 ha - 5 parków
Aleje
12,1 ha - 5 alei
Place
1,9 ha - 3 place
Ziele ce
29,6 ha
Rowy i skarpy
15 ha
Parkingi trawiaste
1,0 ha
Miejsca Pami ci Narodowej
0,9 ha
Lasy komunalne
16,9 ha
Nieu ytki
18,4 ha
24
Ogółem wyodr bnia si pi parków, z których najwi kszy to Park 1.000-lecia (10 ha)
oraz 15 ziele ców o bardzo ró nej powierzchni i znacznym rozproszeniu. Na
powierzchni 3 ha w Parku 1000-lecia usytuowane jest Mini ZOO. Znajduje si
w nim 130 ró nych gatunków zwierz t.
Zakład zieleni zwraca uwag , e powierzchnia terenów zieleni w Lesznie w
ci gu ostatnich lat wzrosła. Tereny zieleni miejskiej s zadbane i estetyczne.
System zieleni Leszna cechuje jednak rozproszenie przestrzenne. Zwraca
tak e uwag niewielka powierzchnia terenów sportu i rekreacji z zieleni . Mniejsz
ni w du ych miastach powierzchni zieleni publicznej w przeliczeniu na jednego
mieszka ca rekompensowa mog blisko poło one kompleksy le ne w s siedztwie
granic miasta, ogródki działkowe w mie cie, natomiast w zakresie funkcji
biologicznych tak e tereny rolne. Uzupełnieniem zieleni jest tak e otoczenie domów
jednorodzinnych i ogródków przydomowych.
Struktura u ytkowania gruntów w ostatnich latach zmieniła si
nieznacznie. Przestrzenny układ urbanistyczn y jest wyra n y, wyst puj jednostki o
konkretnych funkcjach. Mo na wyodr bni tutaj 12 rejonów urbanistycznych o
wyra nie zró nicowanych funkcjach u ytkowania gruntów. Funkcje mieszkaniowe
obejmuj obszar ródmie cia (około 75 ha), dzielnic Nowe Miasto (około 355 ha)
oraz cz
dzielnicy Przylesie. Funkcja przemysłu i składów to rejon Fabryczna
(około 52 ha), Okr na (174 ha) i Spółdzielcza (115 ha). Pozostałe rejony to
mieszkalnictwo niskie, a tak e obszary rolnicze (Antoniny - około 215 ha i
Mi dzytorze - około 520 ha). Struktura zagospodarowania miasta jest
uporz dkowana, nie wyst puj konflikty przestrzenne. Uwag zwraca mała
powierzchnia terenów obj tych planami zagospodarowania przestrzennego. Tylko
19% powierzchni miasta obj ta jest planami po ustawowym uniewa nieniu
miejscowego planu ogólnego.
4. Infrastruktura techniczna
Miasto Leszno charakteryzuje wysoki poziom wyposa enia w infrastruktur
komunaln , chocia jej jako techniczna w cz ci obszarów miejskich wymaga
poprawy. Z sieci wodoci gowej korzysta 98,0% ludno ci miasta (o 2,3% wi cej ni w
1996 r.), z sieci kanalizacyjnej 89,0% (o 4,8 % wi cej ni w 1996 r.), a z sieci
gazowej 90,2% ludno ci. Wyposa enie terenów miejskich w infrastruktur techniczn
jest jednak nierównomierne. Braki wyst puj głównie na obszarach peryferyjnych i s
najbardziej widoczne w zakresie kanalizacji sanitarnej i deszczowej, w niewielkim
stopniu tak e sieci wodoci gowej. Rejony najwi kszych braków w zakresie
infrastruktury to: Zatorze, Zaborowo, Gronowo, w mniejszym stopniu tak e
Leszczynko. S to tereny o niewielkim zaludnieniu, ale perspektywicznie mog by
wykorzystane pod budownictwo mieszkaniowe i inne funkcje miejskie. Zauwa alny
jest te brak „korelacji” w bie cej realizacji rozwoju infrastruktury technicznej.
Opó nienia w wyposa aniu gruntów komunalnych w poszczególne media stanowi
utrudnienie przy zbywaniu gruntów.
Ogólna długo dróg i ulic w Lesznie równie wzrosła w okresie 1996 – 2002 z 134,3
km do 159,0 km. Jako dróg miejskich nie jest wystarczaj ca, około 35% długo ci
dróg stanowi drogi nieutwardzone i drogi do kapitalnego remontu (szczególnie w
obr bie zabudowy jednorodzinnej). Wyst puj one głównie na terenach
peryferyjn ych miasta. W układzie komunikacyjnym zwraca uwag :
- brak wystarczaj cej ilo ci bezkolizyjnych skrzy owa z lini kolejow Pozna Wrocław (istnieje tylko jeden wiadukt),
25
- brak obwodnic tranzytowych
- niedostateczne poł czenia komunikacyjne z dzielnicami peryferyjnymi Zaborowo
(droga nr 323), Gronowo (dojazd tylko drog nr 5),
- brak drogi dojazdowej do dzielnicy przemysłowej przy ul. Spółdzielczej w zwi zku
z planowan budow centrum logistycznego
- przebieg drogi nr 5 stwarza potencjalnie zagro enie dla jako ci wody uj cia w
Karczmie Borowej - planowany przebieg drogi nr 5 w bliskiej odległo ci od jednego z
miejskich uj wody mo e spowodowa obni enie jako ci wydobywanej wody.
W Lesznie zbudowano do ko ca 2002 r. cie ki rowerowe oraz ci gów pieszorowerowych o ł cznej długo ci 14,5 km (w 2002 r. wybudowano i ulepszono ok. 2,23
km dróg). Ilo ta jest jednak nadal niedostateczna.
Zmiany w infrastrukturze technicznej miasta zawiera tab. 15.
Tab. 15. Zmiany w infrastrukturze technicznej w Lesznie w 1996 i 2002 r.
Wyszczególnienie
1996 r.
2002 r.
Sie wodoci gowa:
% ludno ci korzystaj cej
95,7
98,0
długo sieci w [km]
128,1
130,9
Sie kanalizacyjna:
84,2
89,0
długo sieci w [km]
94,1
121,6
Sie gazowa:
94,6
90,0
liczba odbiorców gazu sieciowego
17 995
16395
długo sieci w [km]
133,0
156,7
Długo dróg i ulic w [km]
134,3
159,0
Liczba odbiorców energii
20 887
elektrycznej
ródło: Dane UM Leszno, US w Poznaniu
21675
5. Edukacja
Przedszkola
W 2002 roku na terenie miasta działało 16 przedszkoli miejskich, oddział
przedszkolny przy SP 9, 1 przedszkole prowadzone przez Zgromadzenie Sióstr w.
El biety i 1 przedszkole niepubliczne - ul. Rejtana (razem 19 czyli o 3 mniej ni w
1996 r.). W przedszkolach funkcjonowały zarówno oddziały 9 jak i 5 godzinne.
rednia liczba dzieci obj tych wychowaniem przedszkolnym wynosiła 2 040
dzieci - o 31 dzieci mniej ni w roku 2002. Tendencja spadkowa utrzymuje si od
1996r. Z przedszkola korzystało 81% dzieci urodzonych w rocznikach
przedszkolnych (o 2% wi cej ni w 2001 r.).
Szkolnictwo podstawowe
W roku 1996 w 14 szkołach podstawowych (w tym 1 prywatnej) uczyło si
ponad 8 tys. dzieci. W roku szkolnym 2002/03 do 11 szkół podstawowych (sze lat
26
nauki) prowadzonych prze z miasto ucz szczało 4 822 uczniów (o 165 osób mniej ni
w roku poprzednim), natomiast pracowało w nich 319 nauczycieli zatrudnionych na
pełen etat (15 uczniów na 1 nauczyciela). W Zespole Szkół Prywatnych przy Al.
Krasi skiego funkcjonuje prywatna szkoła podstawowa, do której ucz szcza 106
dzieci, prywatne gimnazjum - 38 dzieci.
W sierpniu 2001r. zlikwidowano dwie szkoły podstawowe SP 8 i 11, uczniowie z tych
szkół zostali przeniesieni do SP 7.
Do 9 gimnazjów funkcjonuj cych w mie cie (3 lata nauki po szkole
podstawowej) ucz szcza 2719 uczniów, uczy w nich 163 nauczycieli zatrudnionych
na pełen etat (17 uczniów na 1 nauczyciela).
Uczniowie klas czwartych wszystkich szkół podstawowych maj w programie
jedn bezpłatn godzin w tygodniu zaj nauki pływania na basenie.
Szkolnictwo ponadgimnazjalne
W Lesznie w 1996 r. działały 3 licea ogólnokształc ce (w tym 1 prywatne), w
2002r. 9 liceów ogólnokształc cych. Liczba szkół zawodowych o ró n ych
specjalizacjach wzrosła z 58 w 1996r. do 87 w 2002r.
W zwi zku z reform szkolnictwa miasto przej ło w 1999 r. prowadzenie 9
zespołów szkół rednich. W prywatn ym liceum ogólnokształc cym mieszcz cym si
przy ul. D browskiego pobieraj nauk w systemie dziennym 53 osoby, natomiast w
liceum przy Al. Krasi skiego 7 osób.
W ród szkół policealnych s szkoły prywatne:
• w budynku na ul. Estkowskiego 2 mie ci si Zespół Policealnych Studiów
Zawodowych
• na ulicy Poniatowskiego 2 znajduje si Prywatne Policealne Studium Biznesu
Tab. 16. Szkolnictwo ponadgimnazjalne w Lesznie
Rodzaj szkoły
Liczba szkół
Liczba uczniów
2002/2003
2002/2003
Liceum
9
2665
ogólnokształc ce
rednie techniczne i 53
6 473
zawodowe
Zasadnicze
6
911
zawodowe
Policealne
28
1 456
ródło: Dane US w Poznaniu
Szkolnictwo wy sze
W 1996 r. działały dwie szkoły wy sze (filia Akademii Rolniczej w Poznaniu
oraz Wy sza Szkoła Marketingu i Zarz dzania. Od 1998r. działa roczne Policealne
Studium Finansów nale ce do ogólnopolskiej sieci Towarzystwa Edukacji Bankowej
z Po znania. W 2002 roku powstał przy ul. Słowia skiej Instytut Edukacji i Biznesu, w
skład którego wchodz 3 szkoły policealne.
W Lesznie w roku akademickim 2002/2003 działały ju cztery szkoły wy sze. S to:
• Pa stwowa Wy sza Szkoła Zawodowa – 2 895 studentów
•
studia dzienne - 1 642
27
•
studia zaoczne – 1 253
•
Wy sza Szkoła Marketingu i Zarz dzania - ogółem 823 studentów
studia dzienne 135
studia zaoczne 688
•
•
•
•
•
Wy sza Szkoła Humanistyczna - 903
studia dzienne - 374
studia zaoczne – 529
•
Oddział Zamiejscowy Akademii Ekonomicznej w Poznaniu - studia zaoczne ,
683 osoby
Ł cznie ucz szczaj do szkół wy szych w Lesznie 5 304 osoby (o 727 osób
wi cej ni w roku poprzednim). Nast pił wi c du y 16% wzrost liczby studentów. W
zwi zku z utworzeniem w Lesznie Pa stwowej Wy szej Szkoły Zawodowej od 2002r.
nie działaj ju w Lesznie Oddziały Zamiejscowe Akademii Rolniczej w Poznaniu
oraz Politechniki Pozna skiej
Tab. 21. Kierunki kształcenia leszczy skich uczelni wy szych
Pa stwowa Wy sza Szkoła Zawodowa Wy sza Szkoła Marketingu i
(kierunki)
Zarz dzania (specjalno ci)
•
nauki politechniczne
•
zarz dzanie i marketing
•
nauki edukacyjne
•
zarz dzanie finansami
•
rolnictwo i ekonomia
przedsi biorstw
•
wychowanie fizyczne
•
zarz dzanie o rodkami hodowli i
•
turystyka
rekreacji konnej
•
muzyka
•
zarz dzanie w administracji
•
informatyka w zarz dzaniu
•
hotelarstwo i gastronomia
•
zarz dzanie w słu bie zdrowia i
instytucjach niedochodowych
•
samorz d terytorialny i polityka
społeczna
•
zarz dzanie miastem i rodowiskiem
Wy sza Szkoła Humanistyczna
(kierunki)
•
Pedagogika:
•
pedagogika opieku czowychowawcza
•
pedagogika resocjalizacyjna
•
pedagogika pracy socjalnej
•
pedagogika dorosłych i doradztwo
zawodowe
•
Socjologia:
•
socjologia społeczno ci lokalnych i
samorz du terytorialnego
•
socjologia kultury i komunikacji
społecznej
Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
Studia licencjackie i uzupełniaj ce
magisterskie
28
Podsumowuj c t cz
diagnozy mo na stwierdzi e:
- Szkolnictwo w Lesznie jest dobrze rozwini te na ró nych poziomach kształcenia;
- w Lesznie istnieje dobra baza szkolnictwa (obiekty o wiatowe utrzymane s na
dobrym poziomie, dwa obiekty powstały w ostatnich trzech latach i reprezentuj
wysoki standard); jednocze nie przy szkołach baza sportowa jest nadal jeszcze
słaba;
- zwraca uwag niewystarczaj ca oferta zaj pozalekcyjnych w szkołach;
- Leszno staje si wa nym o rodkiem kształcenia na poziomie rednim i wy szym
w skali subregionalnej (stały napływ młodzie y ucz cej si do szkół rednich (12
534 uczniów) i szkół wy szych (5 304 studentów);
- bogata oferta edukacyjna jest na stosunkowo niewysokim poziomie, a ponadto
kierunki kształcenia w lokalnych uczelniach s nie w pełni dostosowane do
potrzeb rynku pracy (na koniec 2003r. w ród bezrobotnych absolwentów z
wy szym wykształceniem 34% stanowiły osoby, które uko czył y leszczy skie
szkoły wy sze).
6. Kultura
Miasto Leszno posiada w swojej ofercie kulturalnej: Muzeum Okr gowe,
Miejskie Biuro Wystaw Artystyczn ych, 3 domy i o rodki kultury, Miejsk Bibliotek
Publiczn , kino oraz około 130 obiektów zabytkow ych. Najwa niejsze z nich to:
• Ratusz i kamienice przy R ynku,
• Ko ciół farny w. Mikołaja na ul. Ko cielnej,
• Ko ciół w. Jana na ul. Bolesława Chrobrego,
• Ko ciół w. Krzy a z lapidarium przy Pl. dr Metziga,
• Pałac Sułkowskich na Pl. Ko ciuszki.
ycie kulturalne Leszna tworz liczne imprezy cykliczne, które na stałe wpisały si w
krajobraz miasta. Nale do nich:
Dni Leszna (pokazy artystyczne, koncerty kameralne, programy rozrywkowe itp.)
Koncert Noworoczny w sali MOK
Koncert Orkiestry D tej Miasta Leszna z oka zji odzyskania niepodległo ci przez
Leszno; wi to Konstytucji 3 Maja
Wojewódzki Przegl d Widowisk Jasełkowych i Grup Kol dniczych
Koncert Piosenki Religijnej
Przegl d zespołów folklorystyczn ych
Turnieje estradowe szkół i przedszkoli
Leszczy skie Dni Literatury
Lato w Amfiteatrze
Prezentacje Leszczy skiego rodowiska Plastycznego(biennale)
Leszczy skie Lato z Folklorem
Konkurs Poezji Staropolskiej
Wojewódzki Przegl d Orkiestr Południowo Zachodniej Wielkopolski
Dni Kultury Chrze cija skiej
Konkurs Literacko-Fotograficzno-Plastyczn y „Konfrontacje”.
•
•
•
•
•
Wiele z organizowanych imprez ma znaczenie ponadlokalne :
Ogólnopolski konkurs Recytatorski Twórczo ci Stanisława Grochowiaka
Ogólnopolski Konkurs Literacki im. St. Grochowiaka
Ogólnopolski Turniej Ta ca Towarzyskiego
Ogólnopolski Dzieci cy Festiwal Piosenki Lwowskiej
Ogólnopolski Konkurs Literacko-Plastyczno-Fotograficzn y "Konfrontacje"
29
Ogólnopolski Konkurs na Rze b i Drzeworyt o Tematyce Mu zycznej
•
Mi dzynarodowy Listopad Poetycki
•
Leszczy ski Festiwal Muzyczn y im. R. Maciejewskiego
•
Ogólnopolski Konkurs Muzyczny
Mimo, e realizowana w licznych placówkach działalno ma ró norodny
charakter, to zainteresowanie ofert kulturaln w ród mieszka ców jest małe. Oferta
kulturalna jest do uboga -uwaga ta dotyczy szczególnie stałych imprez kulturalnych
o szerokim zasi gu i masowym charakterze. Odczuwalny jest brak oferty kulturalnej
wy szego rz du. Z problemem tym wi e si brak odpowiedniej bazy materialnej
(sali widowiskowej) oraz kadr dla stworzenia oferty kulturalnej na odpowiednim,
wysokim poziomie.
Słab stron miasta stanowi te brak obiektów umo liwiaj cych przeprowadzenie
du ych konferencji, EMPiK-u, klubu studenckiego.
•
7. Sport, turystyka, rekreacja
Leszno posiada kilka cennych w skali Polski obiektów sportoworekreacyjnych:
• lotnisko Centralnej Szkoły Szybowcowej (najwi ksze w Europie 126 hektarowe
trawiaste lotnisko szybowcowe),
• pływalni Akwawit z centrum rekreacyjno-rehabilitacyjnym, kortami tenisowymi i
nowoczesnym hotelem,
• stadion u lowy z boiskiem do piłki no nej,
• kr gielni (MKKS „POLONIA”),
• hal sportowo-widowiskow Trapez,
• hale do jazdy konnej,
• korty tenisowe (Leszczy skie Towarzystwo Tenisowe),
• Sala szermiercza,
• SKATE PARK (przy stadionie i przy SP nr 9).
Mimo znacz cej ró norodno ci obiektów cz
bazy sportowo-rekreacyjnej nale y
uzna za niedoinwestowan . Nale y do niej przede wszystkim stadion u lowy (brak
o wietlenia). W Lesznie bardzo uboga jest oferta sportów zimowych (brak
lodowiska).
Dobrze rozwini ta sie hotelowa i gastronomiczna Leszna jest wietn baz
wypadow dla turystów. Okolice miasta to atrakcyjny region przyrodniczo-turystyczny
posiadaj cy te liczne i starannie utrzymane obiekty dziedzictwa kulturowego.
Istnieje tam wiele mo liwo ci sp dzania wolnego czasu: jeziora, stadniny koni,
cie ki rowerowe, zabytki. Atrakcyjno rekreacyjno-sportow podniósłby
niewykorzystany zbiornik wodnego w Zaborowie (zakaz k pieli).
Tab. 22. Baza noclegowa w Lesznie i jej wykorzystanie w 2002 r.
Baza noclegowa turystyki:
Obiekty Miejsca noclegowe
Ogółem
Korzystaj cy
Udzielone noclegi
Stopie wykorzystania miejsc noclegowych w %
Wynaj te pokoje
ródło: Dane UM Leszna
5
280
20 971
41 240
(36,4% w 2001 r.) 39,6
12 139
30
Lata 2000-2002 przyniosły spadek liczby osób korzystaj cych z noclegów w
Lesznie z 27 333 do 20 971osób. Oznacza to jeszcze zbyt małe zainteresowanie
turystów Lesznem i okolicami.
Opis sytuacji po 7 latach działania strategii
Zmiana uwarunkowa zewn trznych rozwoju miasta
1. Poło enie Leszna
1.1. Zmiana w hierarchii administracyjnej miast
1.2. Poło enie komunikacyjne
2. Osadnictwo
2.1. Sie osadnicza województwa wielkopolskiego
2.2. Procesy urbanizacyjne
2.3. Struktura funkcjonalna miast
3. Walory przyrodniczo-turystyczne i warto ci kulturowe
1. Poło enie Leszna
1. 1. Zmiana w hierarchii administracyjnej miast
Leszno w wyniku reformy administracyjnej (1. VI. 1975 r.) stało si stolic
województwa leszczy skiego utworzonego z obszaru dawnego województwa
pozna skiego oraz powiatu Góra (dawne woj. wrocławskie) i w cz ci z powiatu
Wschowa (dawne woj. zielonogórskie). Wcze niej poło one na peryferiach
województwa pozna skiego, Leszno awansowało w strukturze administracyjnej do
rangi stolicy regionu (województwa). Obszarowo województwo leszczy skie było
jednym z najmniejszych w kraju (41 miejsce). Powierzchnia jego wynosiła 4154
km 2, co stanowiło zaledwie 1,3% obszaru kraju. Równie pod wzgl dem liczby
ludno ci województwo nale ało do najmniejszych (46 miejsce). Niespełna 400
tys. mieszka ców stanowiło 1% ludno ci Polski.
Leszno b d c geograficzn i historyczn cz ci Wielkopolski znalazło si w
granicach administracyjnych utworzonego województwa wielkopolskiego, w wyniku
kolejnej reformy administracyjnej kraju w dniu 1 stycznia 1999 r. Nowe województwo
wielkopolskie powstało z o miu byłych województw, głównie z pozna skiego (w
cało ci) i wi kszej cz ci województw: koni skiego, kaliskiego, pilskiego i
leszczy skiego. Swym kształtem województwo przypomina byłe pozna skie z okresu
1950-1975. Pod wzgl dem obszaru współczesne województwo wielkopolskie jest od
niego o 10% wi ksze. Zasadnicza ró nica terytorialna dotyczy północnej cz ci
województwa. Pozostałe ró nice w przebiegu granic s nieznaczne i obejmuj kilka
pojedynczych gmin.
Reforma administracyjna restytuowała po redni szczebel administracji –
powiat. Leszno w wyniku zmian administracyjnych zostało zdegradowane do rangi
siedziby powiatu grodzkiego i ziemskiego, w skład którego wchodz gminy:
Krzemieniewo, Lipno, Osieczna, wi ciechowa, Rydzyna, Wijewo i Włoszakowice .
31
1.2. Poło enie komunikacyjne
Leszno charakteryzuje bardzo korzystne poło enie mi dzy Po znaniem i
Wrocławiem z jednej strony oraz blisko granicy zachodniej z drugiej. Przez Leszno
przebiegaj wa ne drogi: mi dzynarodowa trasa E-261 / 5, ł cz ca Leszno
bezpo rednio z Poznaniem (odległym o 80 km) i Wrocławiem (odległym o 98 km),
oraz droga krajowa 12 w kierunku Głogowa (odległo 50 km) i Jarocina, dalej do
Kalisza (120 km). Z pewno ci brak realizacji autostrad w pobli u Leszna stwarza
pewne ograniczenie w dost pno ci komunikacyjnej. Tym niemniej modernizowana
droga ekspresowa nr 5 - ułatwia dost p do Poznania, Wrocławia oraz autostrad.
Dobry jest stan g stej sieci dróg gminnych i lokalnych w otoczeniu miasta.
Równie korzystne s poł czenia kolejowe. Z Leszna biegn promieni cie
linie kolejowe w sze ciu kierunkach, do: Poznania, Jarocina, Ostrowa Wlkp.,
Wrocławia, Głogowa i Wolsztyna. Najwa niejsz rol w przewozach odgrywa jedyna
zelektryfikowana linia o znaczeniu mi dzynarodowym Wrocław-Leszno-Pozna .
Bardzo dobre poł czenie kolejowe z Poznaniem, Wrocławiem (poł czenie co
godzin ) i Warszaw (5 bezpo rednich poł cze o czasie przejazdu 3,5 godz.
Zagro eniem dla miasta jest spadek rangi Leszna jako w zła PKP spowodowany
przeniesieniem wi kszo ci funkcji administracyjnych do Ostrowa Wlkp. i
ograniczeniem liczby etatów.
Szans dalszego zwi kszenia dost pno ci komunikacyjnej miasta mo e by
budowa pasa startowego na lotnisku umo liwiaj ca l dowanie małych samolotów
pasa erskich. Potencjalna budowa bazy NATO w Krzesinach mo e ograniczy
korzystanie z przestrzeni powietrznej w Lesznie.
G sta sie drogowa i kolejowa stwarza warunki bardzo dobrej dost pno ci
przestrzennej Leszna z wszystkich kierunków; stwarza du e udogodnienia zarówno
dla rozwoju przemysłu, usług i rolnictwa, jak i dla ruchu turystycznego. Stanowi
zatem jedn z wa niejszych szans rozwojowych miasta. Jako dróg i ich
przepustowo nie odpowiada jeszcze standardom transportu samochodowego na
poziomie mi dzynarodowym i krajowym.
2. Osadnictwo
System osadniczy odgrywa podstawow rol w tworzeniu i funkcjonowaniu
regionu. Ma charakter krytyczn y co o znacza, e zasadnicze zmiany i przekształcenia
regionu odbywaj si przez ten system i uwarunkowane s jego zmianami.
2.1. Sie osadnicza województwa wielkopolskiego
Podział administracyjny i jego struktura w powojennej Polsce była niestabilna.
Dotyczy to równie obszaru Wielkopolski. Podział administracyjny jako wa ny
element organizacji przestrzennej społecze stwa i pa stwa powinien nawi zywa do
historycznie ukształtowanej struktury systemu osadniczego. Tymczasem na
przestrzeni kilkudziesi ciu lat w Polsce przeprowadzono kilka zasadniczych zmian
podziału administracyjnego i jego struktury. Decyzje te b yły cz sto nieracjonalne i
miały charakter polityczny. Ich konsekwencj były cz ste przesuni cia granic
administracyjnych województw, zmiany struktury osadniczej województw, zmiany w
hierarchicznej strukturze osadniczej o rodków, zmiany układów funkcjonalnoprzestrzennych, awanse i degradacje administracyjne miast (zmiana rangi),
przekształcenia osiedli wiejskich w miejskie i odwrotnie. Procesy te miały równie
wpływ na dynamik rozwoju miast i zmiany ich struktury funkcjonalnej.
32
Tab. 1. Poło enie Leszna na tle ró nych jednostek administracyjnych
w latach 1950 – 1999
Lata i jednostka
Powierzchn % pow. Powiaty**
Miasta
administracyjna
ia
kraju
w km 2
1950 woj. pozna skie
26 943
8,6
34 (29+5)
48
1975 woj. leszczy skie
4 154
1,3
20
1999 woj. wielkopolskie
29 826
9,5
35 (31+4)
108
** - w nawiasie podano kolejno liczb powiatów ziemskich i grodzkich
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Sie miejsk byłego województwa leszczy skiego tworzyło 20 o rodków. Była
ona bardzo dobrze rozwini ta. W kraju tylko czterna cie województw posiadało
wi cej miast. Najwi ksze miasto - Leszno do czasu reformy administracyjnej liczyło
62,6 tys. mieszka ców. Pi miast liczyło ponad 10 tys. mieszka ców (Ko cian 25,0
tys., Rawicz 22,0 tys., Gosty 21,0 tys., Wschowa 15,0 tys., Góra 13,0 tys. Pozostałe
14 miast mie ciło si w przedziale od 1300 do 5200 osób.
Stolica regionu - Leszno była miastem dominuj cym. Jednak analiza rozkładu
miast województwa według wielko ci i kolejno ci wskazuje na wyra nie silniejszy
rozwój miast powy ej 10 tys. mieszka ców (szczególnie: Gostynia, Wschowy,
Rawicza i Góry) w porównaniu do pozostałych miast regionu, których rozwój jest
proporcjonalny. Ten typ rozkładu zwi zan y jest z obszarem, który charakteryzuje
du a liczba miast, przy zmniejszaj cej si ró nicy wielko ciowej w grupie miast
około 20 tys. Zatem mimo dominacji miasta pierwszego - Leszna, system
wykazywał pewne tendencje do policentryczno ci.
Tab. 2. Struktura sieci miejskiej województwa leszczy skiego w 1995 r.
Miasta według Liczba miast
Ludno miast
wielko ci
bezwzgl dna
udział w %
w liczbach
udział w %
zaludnienia
bezwgl.
do 2 tys.
5
25
8 449
4,4
2-5 tys.
8
40
23 138
12,0
5- 10 tys.
1
5
5 157
2,7
10 - 20 tys.
2
10
27 613
14,4
20 -50 tys.
3
15
66 686
34,6
50 tys.
1
5
61 450
31,9
Razem
20
100
192 493
100,0
ródło: Opracowanie własne na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa
Leszczy skiego WUS 1996
Sie miejsk województwa wielkopolskiego w tworzy 109 o rodków1. Stanowi
to a 12,3% ogólnej liczby miast w Polsce. Jest wi c ona bardzo dobrze rozwini ta.
adne z województw nie posiada wi cej miast. Najwi kszym miastem jest Pozna
(580 tys. mieszka ców) o rodek metropolitarny o znaczeniu krajowym. Sze
miast liczy ponad 60 tys. mieszka ców. S to byłe miasta wojewódzkie: Kalisz (109,4
tys.), Konin (82,2 tys.), Piła (75,2 tys.) i Leszno (63,6 tys.) oraz Ostrów Wlkp. (73,4
tys.) i Gniezno (70,2 tys.). Ze w zgl du na potencjał ludno ciowy i gospodarczy
tworz one grup o rodków regionalnych. Kolejne 14 miast mie ci si w przedziale
1
1. stycznia 2000 r. status miasta uzyskała kolejna miejscowo
Nekla.
33
od 20 do 31 tys. osób. S to głównie miasta powiatowe, które wraz z pozostałymi
mniejszymi o rodkami powiatowymi tworz ni szy – subregionalny (który mo na
okre li inaczej jako „po redni”) poziom hierarchiczny struktury osadniczej. Ze
wzgl du na poło enie i du e zró nicowanie pod wzgl dem demograficznym i
gospodarczym ich ranga jest niejednakowa. Jest tak e najwi kszy w kraju odsetek
miast małych nie przekraczaj cych 10 tys. mieszka ców, których liczba stanowi a
65,7% wszystkich miast województwa (patrz tab. 4.).
Tab. 3. Struktura sieci miejskiej województwa wielkopolskiego (stan w dniu
1.01.1999).
Miasta według Liczba miast
Ludno miast
Wielko ci
bezwzgl dna
udział w %
w liczbach
udział w %
zaludnienia
bezwzgl dnych
do 2 tys.
12
11,1
20 617
1,1
2-5 tys.
38
35,2
120 845
6,3
5- 10 tys.
21
19,4
148 250
7,7
10 - 20 tys.
16
14,8
234 526
12,2
20 -50 tys.
14
13,0
352 053
18,2
50 – 100 tys.
5
4,6
368 713
19,1
100 tys. i wi cej 2
1,9
684 876
35,5
Razem
108
100
1 929 880
100,0
ródło: Opracowanie własne na podstawie Rocznika Statystycznego Miast 1999
Tab. 4. Najwi ksze miasta województwa wielkopolskiego [w tys.] (stan w dniu
31.XII.)
Lp.
Miasto
Ludno 1998
Ludno
2002
1.
Pozna
578,2
577,1
2.
Kalisz
106,6
109,4
3.
Konin
83,4
82,2
4.
Piła
76,8
75,2
5.
Ostrów Wlkp.
74,7
73,4
6.
Gniezno
71,4
70,2
7.
Leszno
62,2
63,6
8.
rem
30,6
30,4
9.
Turek
30,9
29,9
10.
Krotoszyn
29,2
29,4
ródło: Dane GUS Warszawa
G sto sieci miejskiej jest du a i przekracza znacznie redni krajow . Na
jedno miasto przypada tu rednio 276,2 km 2, podczas gdy w całym kraju a 357,6
km 2 (mniej tylko w województwach l skim [178] i dolno l skim [224]). Miasta nie s
rozmieszczone równomiernie. Najwi ksza koncentracja miast znajduje si w
centralnej i południowej cz ci regionu, najmniejsza za w cz ci wschodniej i
północnej.
Znacznie wy sza od redniej krajowej (1015,2 km 2) jest równie g sto sieci
miast powiatowych. Jeden o rodek tej kategorii obsługuje w województwie
34
wielkopolskim przeci tnie 962,1 km 2. Sytuacja ta uwarunkowana jest specyfik
struktury wielko ciowej miast województwa (por. tab. 4).
Analizowany typ ro zkładu zwi zany jest z obszarem, który charakteryzuje:
dominuj ca wielko najwi kszego miasta o znaczeniu ponadregionalnym,
wykształcona grupa sze ciu miast pełni cych funkcje regionalne (Kalisz, Konin,
Leszno, Piła, Ostrów Wlkp., Gniezno) oraz proporcjonalny rozwój pozostałych
mniejszych miast regionu. Najwi ksze miasto regionu - Pozna - jest miastem
dominuj cym. Jego wielko w porównaniu do nast pnego w kolejno ci miasta –
Kalisza jest nieproporcjonalnie du a. Analiza rozkładu miast województwa według
wielko ci i kolejno ci wskazuje na słabszy ro zwój dwóch miast redniej wielko ci, a
mianowicie Konina i Piły. Wielko pozostałych miast jest do proporcjonalna i
zbli ona do rozkładu modelowego okre lonego na podstawie zasady wielko ci i
kolejno ci (zwanej reguł Zipfa).
Podsumowuj c mo na stwierdzi , e mimo dominacji miasta pierwszego Poznania, s ystem wykazuje tendencje do policentryczno ci. Ro zmieszczenie
o rodków regionalnych jest prawidłowe. Poło enie i wielko Leszna oraz
pozostałych pi ciu miast umo liwia wykształcenie i utrzymanie przez ka de z tych
miast odpowiedniego co do wielko ci obszaru rynkowego2, zaspokojenie potrzeb
podstawowych mieszka ców regionu, a tak e usług wy szego rz du.
2.2.
Procesy urbanizacyjne
Ocena procesu urbanizacji zarówno byłego województwa leszczy skiego, jak i
obecnego województwa wielkopolskiego nie jest jednoznaczna. Z jednej strony
obszar województwa leszczy skiego charakteryzowała du a g sto sieci miast. Z
drugiej jednak ludno zamieszkuj ca miasta wynosiła 192,5 tys., co stanowiło tylko
48,5% ogółu mieszka ców regionu. Wska nik ten był znacznie ni szy w stosunku do
redniej krajowej (61,9%) i plasuje województwo na 28 miejscu. Jednocze nie tempo
wzrostu ludno ci miejskiej województwa leszczy skiego kształtowało si
powy ej redniej krajowej (tab. 5).
Tab. 5. Rozwój ludno ciowy województwa leszczy skiego.
Liczba ludno ci
Lata
województ miasta
udział
Leszno
udział
udział
wo
województ ludno ci
(w tys.)
Leszna w Leszna w
leszczy sk wa
miejskiej
ludno ci
ludno ci
ie
leszczy sk województ
województ miejskiej
(w tys.)
iego (w
wa (w %)
wa (w %) województ
tys.)
wa (w %)
1983
368,8
166,7
45,2
52,9
15,5
31,7
1986
378,2
176,6
46,7
55,7
15,3
31,5
1989
384,5
183,5
47,7
57,6
15,3
31,4
1991
389,4
188,3
48,3
59,5
15,0
31,6
1993
394,2
190,8
48,4
60,5
14,7
31,7
1995
397,2
192,5
48,5
61,5
14,3
31,9
ródło: Obliczenia własne na podstawie Rocznika Statystycznego GUS 1984,1987,
1990, 1994, 1996.
2
Taka sytuacja odpowiada rozkładowi o rodków sieci osadniczej zgodnej z zasad rynkow reguły Christallera.
Obszary rynkowe Leszna oraz Kalisza i Ostrowa Wlkp. Obejmuj swoim zasi giem cz ciowo tak e tereny
przyległych województw
35
Na poziom wska nika urbanizacji woj. wielkopolskiego wyra onego
procentowym udziałem miast w ogólnej liczbie ludno ci wpływa relacja g sto ci sieci
miejskiej i ich struktury wielko ciowej. Obszar nowego województwa charakteryzuje
równie bardzo du a g sto sieci miast. Jednak ludno zamieszkuj ca miasta
wynosi 1937,7 tys., co stanowi tylko 57,7% ogółu mieszka ców regionu. Wska nik
ten jest ni szy w stosunku do redniej krajowej (61,9%) i plasował województwo
dopiero na 10 miejscu. Pierwsze pod tym wzgl dem w kraju jest województwo
l skie, w którym 79,6% ogółu ludno ci zamieszkuje miasta. Wynika to wła nie ze
specyfiki struktury wielko ci miast województwa wyra aj cej si bardzo du ym
udziałem miast małych, stanowi cych 65,7% ogólnej liczby miast województwa
(najwi cej spo ród wszystkich województw).
2.3.
Struktura funkcjonalna miast
Byłe województwo leszczy skie nale ało do województw rolniczoprzemysłowych, charakteryzuj c si wysokim poziomem produkcji rolnej oraz dobrze
rozwini tym i ró norodnym przemysłem. To wła nie w du ej mierze sprawiło, e to
rolnicze województwo znajdowało si w ród dobrze rozwini tych regionów kraju.
Województwo wielkopolskie pod wzgl dem funkcjonalnym jest znacznie
bardziej niejednorodne. Ukształtowały si tu obszary zró nicowane pod wzgl dem
rodzaju prowadzonej na nich działalno ci. S to obszary dominacji rolnictwa i
gospodarki le nej, rekreacyjne, o funkcjach przemysłowych i usługowych. Dwa
ostatnie rodzaje działalno ci skoncentrowane s głównie w miastach.
Miasta województwa wielkopolskiego skupiaj 7,2% pracuj cych w
gospodarce narodowej. Najwi kszym rynkiem pracy dysponuje Pozna , gdzie
pracuje 219 390 osób (stan w dniu 31. XII. 2002 r.) – koncentruj c 38,1% ogółu
zatrudnionych w miastach. Rynek pracy w pozostałych miastach kształtuje si
wzgl dnie proporcjonalnie do ich liczby ludno ci. Jest zatem bardzo mocno
zró nicowany.
Struktura zatrudnienia w miastach wykazuje coraz wi ksz przewag
zatrudnienia w sektorze usług (obecnie 59,2% ogółu zatrudnionych). W przemy le i
budownictwie (sektor II) pracuje 40,0% ogółu zatrudnionych, w rolnictwie zaledwie
0,8%. Jest to zatem struktura to sama ze struktur zatrudnienia w miastach w
Polsce. Odzwierciedla ona ogólna tendencje zmian przejawiaj c si w stopniowym
zaniku dominuj cego znaczenia funkcji przemysłowych i przemysłowo-usługowych
nas korzy wzrostu zatrudnienia w III sektorze. Tendencja ta jest równie
charakterystyczna dla Leszna (patrz tab. 6.)
Tab. 6. Zmiany struktury zatrudnienia Lesznie (w %)
19 77 19 80 19 85 19 88 19 92 19 95 19 98 20 02
R+ 42
41.
38.
36.
39.
36.
37,
35,
P .7
1
7
6
7
6
2
2
U 38 UM 38. UM 37. UM 35. UM 28. U 27. UN 24, UN 23, UN
M .5 P
7
P
1
5
2
4
4
5
U 18
20.
24.
27.
32.
36.
38,
41,
N .8
2
2
9
1
0
4
3
Obja nienia: UM- usługi materialne; UN – usługi niematerialne; R+P – rolnictwo i
przemysł; UMP – usługi materialne i przemysł
ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS
36
Przeobra enia struktury zatrudnienia zwi zane z ro zwojem III sektora
gospodarki narodowej powoduj wzrost znaczenia usług o charakterze
niematerialnym. Funkcje produkcyjne przestaj decydowa o dynamice rozwojowej
miast, szczególnie du ych i redniej wielko ci. Zjawisko to jest charakterystyczne
równie dla du ych i rednich miast województwa wielkopolskiego. Odst pstwo
stanowi niektóre małe miasta (szczególnie poni ej 5 tys. mieszka ców), które tak e
ze w zgl du na poło enie i brak wi kszych zakładów przemysłowych ł cz cz sto
funkcje usługowe ze specjalizacj w dziedzinie obsługi rolnictwa dla najbli szego
zaplecza (patrz tab. 6).
Działalno przemysłowa3 skoncentrowana jest w centralnej cz ci
województwa w obszarze aglomeracji pozna skiej. W Poznaniu oraz Kórniku,
Luboniu, Mosinie, Murowanej Go linie, Swarz dzu, St szewie i Kostrzynie pracuje
ponad 30% ogółu pracowników tego sektora zatrudnionych w miastach województwa
wielkopolskiego. Je eli doda jeszcze pracuj cych w gminach wiejskich powiatu
pozna skiego to liczba ta jest jeszcze w y sza. W tej najbardziej zurbanizowanej
cz ci województwa pracuje około 1/3 ogółu pracuj cych w przemy le.
Tab.7. Typy i klasy wielko ci miast województwa wielkopolskiego.
Typy miast wg charakteru dominacji funkcjonalnej
U
UP
PU
P
Klasy
(usługowy)
(usługowo(przemysłow (przemysłow
wielko ci
przemysłowy o-usługowy) y)
)
100 tys. i >
Pozna
Kalisz
50-100 tys. Leszno
Gniezno
Konin
Ostrów
Wlkp.
Piła
20-50 tys.
Ko cian
Chodzie
Rawicz
Gosty
Swarz dz
Jarocin
rem
Koło
W growiec
Krotoszyn
Lubo
roda Wlkp.
Turek
Wrze nia
10-20 tys.
K pno
Czarnków
Grodzisk
Mi dzychód Mosina
Wlkp.
Nowy
Oborniki
Wronki
Tomy l
Wlkp.
Pleszew
Ostrzeszów
Słupca
Rogo no
Szamotuły
Trzcianka
Wolsztyn
Złotów
X (brak
dominacji
funkcjonal
nej)
3
Pod poj ciem przemysł rozumie si nast puj ce sekcje według EKD: górnictwo i kopalnictwo, działalno
produkcyjna oraz zaopatrywanie w energi elektryczn gaz i wod .
37
5-10 tys.
2-5 tys.
Kórnik
Krzy Wlkp.
Puszczykowo
Witkowo
Czempi
Jastrowie
Murowana
Go lina
migiel
Wyrzysk
Kostrzyn
Ko min
Wlkp.
Opalenica
Pniewy
Pobiedziska
Trzemeszno
Wiele
Golina
Ksi Wlkp.
Lwówek
Odolanów
Pyzdry
St szew
Szamocin
Zduny
Bojanowo
D bie
Czerniejewo Goła cz
Kobylin
Krajenka
Margonin
Krobia
Rychwał
Łob enica
Rydzyna
Obrzycko
Skoki
Okonek
Sompolno
Poniec
Sulmierzyce Wysoka
lesin
Tuliszków
Zagórów
poni ej 2
Dobra
Osieczna
Stawiszyn
tys.
Dolsk
Pogorzela
Mikstat
Raszków
Przedecz
Wielichowo
erków
ródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Buk
Kłodawa
Nowe
Skalmierzyce
Sieraków
Zb szy
Borek Wlkp. Kłecko
Grabów
n/Prosn
Kleczew
Miejska
Górka
Miłosław
Ostroróg
Rakoniewice
Uj cie
Jutrosin
Krzywi
Pozostałe wa niejsze o rodki przemysłowe to wi ksze miasta powiatowe oraz
Wronki. Liczba pracuj cych w II sektorze przekracza 3000. Uwag zwraca skromna
reprezentacja o rodków przemysłowych w północnej cz ci regionu.
Koncentracja działalno ci usługowej w województwie jest jeszcze bardziej
wyra na. W miastach aglomeracji pozna skiej pracuje blisko 45% ogółu
zatrudnionych w miastach województwa w sektorze usług. Analiza podmiotów
gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON skłania do podobnych do
wcze niej sformułowanych wniosków. Obszar aglomeracji pozna skiej koncentruje
ponad 41% ogółu podmiotów prowadz cych d ziałalno gospodarcz w miastach
województwa, w tym miasto Pozna 36%. Wielko ta nie uwzgl dnia podmiotów
gospodarczych zlokalizowanych w zurbanizowanych gminach powiatu, jak np.
Tarnowo Podgórne czy Suchy Las. Znacznie mniejsza liczba jednostek
gospodarczych znajduje si w o rodkach regionalnych: w Kaliszu udział 5,2% ogółu
podmiotów w miastach województwa, w Pile - 3,9%, Ostrowie Wlkp. - 3,6%, Gnie nie
- 3,6%. w Lesznie - 3,5%, w Koninie - 3,3%. Ł czny ud ział podmiotów
gospodarczych w tych miastach stanowi 23,1% ogółu. W adnym z po zostałych
miast liczba podmiotów nie przekracza 3300.
Podsumowuj c mo na stwierdzi , e Leszno zalicza si do miast o relatywnie
wysokim potencjale gospodarczym (podobnie jak pozostałe byłe miasta
wojewódzkie wraz z Ostrowem Wlkp. i Gnieznem). Leszno stanowi centrum
aktywno ci ycia gospodarczego o znaczeniu regionalnym.
38
3. Walory przyrodniczo-turystyczne i warto ci kulturowe
Region leszczy ski4 stanowi ciekawy i atrakcyjny obszar charakteryzuj cy si
krajobrazem rolniczym urozmaiconym licznymi jeziorami (Poj. Sławskie, Krzywi skie i
Dolskie), terenami i obszarami chronionymi oraz starannie utrzymanymi zabytkami
architektury. Najwa niejsze obszary o funkcjach turystyczno-wypoczynkowych woj.
znajduj si nad jeziorami w okolicach Włoszakowic i Osiecznej (odpowiednio 20 i 10
km od Leszna). Walory przyrodnicze krajobrazu uzupełniane s licznymi ladami
kultury materialnej. W leszczy skiem znajduje si 5600 zabytków architektury i
sztuki (m. in. 244 zamki, pałace i dwory; 177 ko ciołów; 70 wiatraków oraz liczne
ku nie, spichlerze, kapliczki). Do najwa niejszych w ród nich nale : zamek w stylu
barokowym w Rydzynie, pałac my liwski we Włoszakowicach, zespół pałacowy w
Pawłowicach, zamek w Rokosowie, pałac w Smolicach. W ród licznych zabytkowych
budowli sakralnych do najcenniejszych w Polsce nale : Klasztor Benedyktynów w
Lubiniu, Ko ciół Kongregacji Ksi y Filipinów w Gostyniu.
Powierzchnia lasów i zadrzewie w Lesznie jest bardzo mała i wynosi
zaledwie około 230 ha. T niekorzystn jednak sytuacj w mie cie poprawia fakt, i
w jego otoczeniu znajduj si gminy, w których kompleksy le ne przekraczaj
20% powierzchni: Lipno 20,4%; Rydzyna 23,1%; Osieczna 24,2%; wi ciechowa
30,9%. W poło onej od Leszna w odległo ci ok. 15 km gminie Włoszakowice
lesisto wynosi 37,8%.
Niewykorzystane jeszcze liczne walory i atrakcje turystyczne Leszna i okolic
stanowi jedn z wa niejszych mo liwo ci rozwojowych miasta szczególnie z punktu
widzenia obecnego otwarcia granic i zmiany wizerunku Polski jako kraju
bezpiecznego i atrakcyjnego turystycznie.
4
Region leszczy ski – poj cie nieformalne, obejmuje obszar oddziaływania Les zna, czyli wi kszy ni powiat
leszczy ski, cz ciowo uto samiany z byłym województwem leszczy skim
39
Aneks 3
Ocena sytuacji gospodarczej przedsi biorstw leszczy skich wyniki ankiety przeprowadzonej w 2003 roku
Wprowadzenie
Struktura ludno ci Leszna charakteryzuje si dominuj cym udziałem ludno ci
w wieku produkcyjnym (65%) oraz znacznym udziałem ludno ci w wieku
przedprodukcyjnym (22%). Udział ludno ci w wieku poprodukcyjnym stawia Leszno
w korzystniejszej sytuacji ni Wielkopolsk jako cało oraz Polsk . Korzystniejszy w
stosunku do reszty kraju jest równie przyrost naturalny. W najbli szych latach
jednak udział ludno ci w wieku poprodukcyjnym b dzie wzrasta , co nie odbiega od
tendencji w Polsce. Zmiany te wpłyn na dochody bud etu oraz na wydatki.
Wzro nie, bowiem w najbli szych latach zapotrzebowanie na pomoc ludziom
starszym.
Mimo oznak osłabienia dynamiki gospodarczej Polski, liczba podmiotów
gospodarczych w Lesznie w latach 1996-2002 systematycznie wzrastała (w ci gu
tego okresu nast pił wzrost o ok. 30%). W ostatnim okresie jednak przyrost liczby
firm prywatnych – chocia wyra ny – był ni szy ni w całej Wielkopolsce oraz w
Polsce.
Struktura podmiotów gospodarczych Leszna jest zdominowana przez małe
przedsi biorstwa. Stanowi one 98,6% ogółu przedsi biorstw. W tej grupie z kolei
dominuj mikroprzedsi biorstwa zatrudniaj ce do 9 osób (93,7%). Taka struktura
stwarza mo liwo ci elastycznego działania w zmieniaj cych si warunkach otoczenia
(zarówno w korzystnym kierunku, jak i w niekorzystnym kierunku). Z drugiej strony
przedsi biorstwa mikro wymagaj szerszego wsparcia. Zwłaszcza dotyczy to sfery
finansowania zewn trznego- obejmuj cego zarówno działalno bie c oraz
inwestycje. Brakuje instytucjonalnego wsparcia por czeniowego przez fundusze oraz
po yczkowego z instytucji finansowych, które nie s bankami. Wobec poprawy
wyniku finansowego netto, który w zrósł w latach 2001-2002 o ponad 50% w ostatnich
latach przedsi biorstwa przejawiały mniejsz aktywno inwestycyjn w stosunku do
roku 1999. Szczególnie drastycznie wyst piło to zjawisko w okresie 2000-2001, kiedy
nakłady inwestycyjne firm spadły o 30% w stosunku do 1999.
Leszno rozwija si jako o rodek handlowy. W latach 1999-2002 wzrosła liczba
placówek handlowych. Zmiany te dokonywały si w sytuacji ustabilizowania si i
spadku zatrudnienia w tym sektorze. Redukcje zatrudnienia obj ły wi c placówki ju
wcze niej istniej ce.
Na tle Wielkopolski i Polski korzystniej kształtuje si przedsi biorczo w
Lesznie. Na tysi c osób zatrudnionych w wieku produkcyjnym przypada 196 firm (w
Wielkopolsce 150, w Polsce 141). Wi kszy jest równie udział osób którzy utrzymuj
si z pracy na własny rachunek dochodów najmu ( w porównaniu z był ymi miastami
wojewódzkimi Wielkopolski) a ponad 50% ma wykształcenie co najmniej rednie.
Napływ kapitału zagranicznego mierzonego liczb firm charakteryzuje si
ustabilizowaniem na poziomie 1999 roku (ok. 95 firm ), kiedy to nast pił dynamiczny
wzrost o ponad 50% w stosunku do roku poprzedzaj cego.
W ostatnich latach nast puje systematyczny, nieznaczn y w zrost dochodów
mieszka ców. Poziom dochodów jest jednak ni szy w stosunku do sytuacji w Polsce.
Wyniki bada ankietowych
Ocena sytuacji gospodarczej dokonanej w oparciu o dane statystyczne
uzupełniona została wynikami bada ankietowych przeprowadzonych prze z Urz d
40
Miasta jesieni ub. roku. Po przeprowadzeniu losowania warstwowego
przedsi biorstw rozesłano 150 ankiet. Odpowiedziały 74 leszczy skie firmy. Na
podstawie wyników w/w bada mo na scharakteryzowa sytuacj przedsi biorstw i
warunki ich funkcjonowania w mie cie oraz opinie o sytuacji gospodarczej Leszna i
gospodarki narodowej.
Ponad 80% z nich to jednozakładowe samodzielne lokalne przedsi biorstwa,
9,5% to centrale przedsi biorstw wielozakładowych, a 9,5% stanowiły
przedsi biorstwa z kapitałem zagranicznym. Przedsi biorstwa uczestnicz ce w
badaniu ankietowym były zró nicowane pod wzgl dem zatrudnienia i wysoko ci
obrotu. Najwi ksz grup stanowiły mikroprzedsi biorstwa zatrudniaj ce do 9 osób
(41,7%) oraz przedsi biorstwa małe o zatrudnieniu 10-49 osób (33,8%). Niespełna
10% stanowiły przedsi biorstwa wi ksze, zatrudniaj ce powy ej 250 osób. Po 4%
stanowiły przedsi biorstwa w przedziałach 50-99 osób oraz 100-249 zatrudnionych.
Na ankiet odpowiedziały równie mikroprzedsi biorstwa, które nie zatrudniaj
pracowników (4%).
Bior c pod uwag wysoko obrotów rocznych (przy braku odpowiedzi od 9,5
% badanych firm) najwi ksz grup stanowiły przedsi biorstwa najmniejsze – do 1
mln obrotów rocznie w 2002 roku (41.7%). Du y udział w ród badanych
przedsi biorstw stanowiły równie firmy nieco wi ksze, o obrotach w przedziale 1,1-4
mln zł (21,6%). Nieco ponad 8% stanowiły przedsi biorstwa najwi ksze, o obrotach
przekraczaj cych 25 mln zł.
Wi kszo badanych firm deklarowało wzrost obrotów w 2002 w stosunku do
roku poprzedniego (60%). W wietle podobnych bada w analogicznym okresie w
Wielkopolsce udział firm deklaruj cych wzrost obrotów był mniejszy.
Tylko 20% sprzedaje swoje wyroby i usługi zagranic . Pozostałe działaj na
rynku lokalnym, regionalnym i krajowym.
Zdecydowana wi kszo firm (80%) korzystnie ocenia warunki działania w
Lesznie (3% jest zadowolonych z warunków działania w mie cie, a 57% raczej tak).
W ród negatywnie oceniaj cych te warunki tylko 6% jest wyra nie niezadowolonych.
Prawie 1/3 ankietowanych nie jest w stanie wymieni korzystnych lub
niekorzystnych zmian, które zaszły w mie cie w ci gu ostatnich 3 lat. 27% firm
wymienia tylko niekorzystne zmiany, jakie zaszły w tym okresie w Lesznie. W ród
nich wymieniane s najcz ciej te zjawiska, które dotycz gospodarki w skali makronp. spadek dochodów ludno ci i firm, zła koniunktura w bran y, regres firm i ich słaba
kondycja, wysokie koszty pracy oraz gorsze przepisy (zakłady pracy chronionej)
zmniejszaj ce konkurencyjno firmy.
W ród niekorzystnych zmian polityczno-administracyjnych wymienia si utrat
statusu województwa, zł polityk pa stwa w stosunku do firm, biurokracj ,
wymagania formalne (koncesje, winiety itp.) ora z zb ytni ingerencj polityki w
gospodark .
W ród niekorzystnych zmian na rynku pracy w ymienia si niekiedy brak
wykwalifikowanych pracowników. Podkre la si te trudno ci zwi zane z
pojawieniem si wi kszej konkurencji, co zmusza firmy do obni ki cen oraz szukania
obszarów działania poza Lesznem (firmy usługowe). W ród lokalnych niekorzystnych
zmian wymienia si zatłoczenie miasta pojazdami lub koszty opłat parkingowych.
TYLKO W JEN YM PRZYPADKU ZAZNACZONO JAKO NIEKORZYSTN Y BR AK
TERENÓW POD NOWE INWESTYCJE.
Ponad 11% badanych firm wymienia tylko korzystne zmiany, które zaszły w
ostatnich 3 latach w mie cie. Przede wszystkim dotycz one poprawy infrastruktury
drogowej oraz internetowej i telekomunikacyjnej. Znacz cy ud ział maj odpowiedzi
41
podkre laj ce wzrost liczby kontrahentów i rozwój współpracy z firmami, wzrost
dost pu do wykwalifikowanych pracowników (tak e wzrost wykształcenia).
Prawie 80% firm uwa a, e osi gn ło w Lesznie sukces a 13% e sukcesu nie
osi gn ło.
Badane przedsi biorstwa s w ogromnej wi kszo ci samodzielnymi
przedsi biorstwami jednooddziałowymi; posiadaj wi c mało skomplikowan
struktur organizacyjna i stosunkowo du , lecz zró nicowan elastyczno .
Dla wi kszo ci badanych przedsi biorstw dost pno nowych terenów
przemysłowych nie wpływa na ich sytuacj . Pozostałe (poza jednym przypadkiem)
dostrzegaj korzystny wpływ dost pno ci tych terenów na ich obecn sytuacj ( 20%
redni, 15% pozytywn y, prawie 10% bardzo pozytywny). Mo na wnioskowa , e dla
lokalnych przedsi biorców nie wyst pował problem braku wolnych terenów
przemysłowych. Dotyczyło to jednak bie cej działalno ci firm. Taka ocena
znaczenia dost pno ci terenów przemysłowych mo e by zwi zana z mniejszymi
mo liwo ciami rozwoju firm w bli szej przyszło ci.
Infrastruktura i jej wpływ na sytuacj przedsi biorstw oceniana jest w sposób
zró nicowany. Przewa a jednak pozytywna (co najmniej rednia) ocena wpływu
infrastruktury na przedsi biorstwa. Dla ponad połowy przedsi biorstw infrastruktura
drogowa nie wpływa na sytuacj firmy. Dla pozostałych ma wpływ korzystny (z
wyj tkiem jednego przypadku)- dla 20% redni, a dla 10% nawet bardzo korzystny.
Stosunkowo du y odsetek firm, które dostrzegaj wpływu infrastruktury na ich
sytuacj odnosi si do jako ci wody i dost pno ci składowisk odpadów i urz dze
utylizacji.
Odno nie wpływu nowoczesnej infrastruktury na sytuacj przedsi biorstw to
18% z nich nie dostrzega wpływu Internetu. W ród pozostałych przewa a co
najmniej dobra ocena dost pno ci do tej infrastruktury, która jest podstaw budowy
gospodarki opartej na wiedzy. Jednak wpływ na tego rodzaju opini mo e mie
niewielki stopie wykorzystywania mo liwo ci Internetu przez polskie
przedsi biorstwa do celów działalno ci gospodarczej
Wi kszo firm dostrzega korzystny wpływ banków i instytucji
ubezpieczeniowych na ich sytuacj . Dotyczy to nie tylko dost pno ci, ale i jako ci
tego typu usług.
Bardziej zró nicowan rol odgrywaj pozostałe elementy rodowiska
biznesu, takie jak dost pno i jako serwisu usługi konsultingowe i reklamowe,
usługi transportowe i logistyczne oraz jako dostawców. Stosunkowo niewielki
odsetek dostrzega negatywny wpływ tych elementów infrastruktury na ich sytuacj .
Do du o firm nie dostrzega w ogóle wpływu niektórych elementów rodowiska
biznesu na sytuacj firmy, zwłaszcza dotyczy to doradztwa. Jednak sprzyjanie
rozwojowi usług okołobiznesowych wyjdzie na przeciw niedalekim oczekiwaniom firm
w tym zakresie poniewa niezale nie od obecnej oceny potrzeb y takie powinny
wzrosn . Znaczenie usług okołobiznesowych mo e dotyczy tak e całego
mikroregionu leszczy skiego. Leszno jako obszar zurbanizowany, tworz cy zwarte
rodowisko biznesowe ma niew tpliwe przewag konkurencyjn nad otoczeniem
przestrzennym.
Dost pno siły roboczej oceniana jest jako rednia i dobra, ale tylko niewielki
odsetek firm ocenia t dost pno jako bardzo pozytywn . C z
przedsi biorców
ocenia ten wpływ jako negatywny. Odnosi si do zwłaszcza do jako ci i kwalifikacji
dost pnych pracowników.
Dla ponad 35% firm, lokalizacja ich działalno ci w Lesznie traktowana jest jako
oboj tna. Pozostali oceniaj j jako korzystn , przy czym tylko 15% ocenia Leszno
42
jako bardzo korzystne miejsce lokalizacji. Oznacza to konieczno podejmowania
wysiłków, aby inne ni lokalizacyjne czynniki zach cały firmy do pozostawania w
Lesznie. Do korzystnych elementów lokalizacji zalicza si najcz ciej – w zale no ci
od przestrzennego zasi gu działalno ci firm – blisko centrum, czynnik urbanizacji
oraz poło enie w stosunku do granicy zachodniej, a tak e tradycje.
.
43
Aneks 4
Analiza SWOT
Przeprowadzona analiza stanu istniej cego słu y jako ciowej ocenie silnych i
słabych stron miasta oraz okre leniu stoj cych przed nim szans, jak równie
zagro e jakie mog utrudnia jego rozwój. Silne i słabe strony nale y ro zumie jako
czynniki ułatwiaj ce - z jednej strony, i utrudniaj ce - z drugiej, po dany rozwój
miasta. Szanse i zagro enia dla miasta wynikaj z zewn trzn ych okoliczno ci, które
sprzyjaj rozwojowi; korzy ci, jakie miasto mo e osi gn ze współpracy z innymi
obszarami w okre lonych dziedzinach, b d okoliczno ci, które utrudniaj lub
ograniczaj mo liwo ci rozwoju.
W trakcie warsztatów przeprowadzonych w 4 zespołach roboczych (ogółem 66
przedstawicieli ró nych instytucji, organizacji działaj cych w Lesznie)
• gospodarka komunalna,
• gospodarka lokalna,
• sprawy społeczne (edukacja, kultura, sport)
• sprawy społeczne (bezpiecze stwo, zdrowie, pomoc społeczna)
wyznaczono ogółem 117 szczegółowych silnych i słabych stron Leszna oraz 45
szans i zagro e wynikaj cych z otoczenia. Dotycz one ró n ych zagadnie
rozwojowych miasta, pogrupowanych odpowiednio w 12 elementów wewn trznych:
• wielko miasta,
• ludno i rynek pracy,
• gospodarka przestrzenna,
• infrastruktura,
• edukacja,
• kultura,
• sport, turystyka, rekreacja,
• ochrona rodowiska,
• finanse miasta,
• inne.
Przeanalizowano te 5 elementów zewn trznych:
• poło enie i dost pno komunikacyjna,
• gospodarka,
• inwestycje,
• słu ba zdrowia,
• uwarunkowania krajowe i Unia Europejska.
Waga (znaczenie) wyznaczonych czynników nie jest jednakowa.
44
ANALIZA SWOT
WEWN TRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA
Silne strony
Słabe strony
Wielko miasta
Skala wielko ci miasta - zapewniaj ca
zaspokajanie potrzeb podstawowych i
wy szego rz du
Miasto na prawach powiatu
Degradacja administracyjna miasta do
rangi powiatowej - prowincjonalno
Wygodne miasto do mieszkania – nie
wyst puj zasadniczo niekorzy ci ycia
specyficzne dla wielkich miast
Pozytywny wizerunek miasta i jego
mieszka ców (Dyplom Europy, w ysokie
pozycje w rankingach atrakcyjno ci miast)
Miasto schludne w czystym rodowisku Brak programu odnowy, renowacji
centrum miasta
Brak wystarczaj cej liczby miejsc
parkingowych w centrum
Znacznie ni sze koszty ycia w
porównaniu z wielkimi miastami
Wi ksze poczucie bezpiecze stwa ni w Spadek poczucia bezpiecze stwa
du ych miastach
Wysoki wska nik wykrywalno ci
Brak posterunków Policji w dzielnicach
przest pstw
peryferyjn ych (Zatorze, Zaborowo,
Gronowo)
Ludno i rynek pracy
Zwi kszenie dynamiki wzrostu ludno ci
(do poziomu ok. 0,5 % w skali roku)
Dodatni wska nik przyrostu naturalnego i Saldo migracji do miasta dodatnie, ale na
migracji
niskim poziomie
Korzystna struktura wieku ludno ci
(stosunkowo du y ud ział osób młodych i
mały osób wieku poprodukcyjnym)
Stosunkowo du a siła nabywcza ludno ci Rosn ce rozwarstwienie społeczne pod
wzgl dem wielko ci dochodów
Wzrost liczb y mieszka ców z wy szym
Nadal niski odsetek osób z w y szym
wykształceniem
wykształceniem
Mała ilo miejsc pracy dla osób z
wy szym wykształceniem
Rezerwa na lokalnym rynku pracy
Wysoka stopa bezrobocia
(bezrobotni)
Pozytywna opinia pracodawców na temat Niedostatek wysokiej klasy specjalistów
kwalifikacji siły roboczej
szczególnie in ynierów ze znajomo ci
j zyków obcych
Niskie koszty pracy
Przeci tna płaca ni sza od redniej
krajowej
45
Gospodarka przestrzenna
Układ urbanistyczny wzgl dnie
Mała powierzchnia terenów obj tych
funkcjonalny,
miejscowymi planami zagospodarowania
przestrzennego
Struktura zagospodarowania miasta jest
uporz dkowana, nie wyst puj konflikty
przestrzenne
Brak stref izolacyjnych oddzielaj cych
tereny o ró n ym sposobie
zagospodarowania
Braki niektórych funkcji mog by
Mało lasów i terenów zieleni publicznej,
uzupełnione w otoczeniu miasta
braki terenów rekreacyjnych w mie cie
Ceny nieruchomo ci (mieszka i domów)
na rednim poziomie ale zdecydowanie
ni sze w porównaniu z wielkimi miastami
Tereny prze znaczone w planie
Brak zwartych i uzbrojonych terenów
zagospodarowania pod inwestycje
inwestycyjnych dla znacz cych
inwestorów [Strefa Aktywi zacji
Gospodarczej] (niedoinwestowanie
infrastrukturalne)
Stosunkowo du a powierzchnia gruntów
miejskich własno ci komunalnej, które po
przygotowaniu mog stanowi rezerw
terenów rozwojowych miasta.
Szeroka oferta terenów pod budownictwo
jednorodzinne
Gospodarka lokalna
Bardzo silnie rozwini ty sektor prywatny
(98%)
Znaczna ró norodno bran owa firm
Du a ilo małych firm rodzinnych
Niska dynamika rozwoju małych i
rednich p-stw
Mała liczba firm rednich i du ych
Zbyt mała ilo dobrze rozwijaj cych si
MSP, szczególnie nowoczesnych gał zi
gospodarki
Stosunkowo du a ilo instytucji
Zmniejszaj ce si nakłady inwestycyjne w
otoczenia przedsi biorczo ci
lokalnych firmach
W strukturze gospodarczej miasta
niewielki udział p-stw zaawansowanych
technologicznie
Mo liwo wykorzystania transportu
Wizerunek miasta i regionu oparty na
kolejowego przez lokalne firmy
rolnictwie, a nie na gospodarce
nowoczesnej
Brak współpracy sektorowej w biznesie
np. wspólna oferta handlowa
Sprzyjaj cy klimat inwestycyjn y w mie cie Wysokie koszty d ziałalno ci gospodarczej
(brak zach t podatkowych dla
inwestorów)
46
Infrastruktura
Rezerwy w zakresie zaopatrzenia w wod Wysokie koszty sprzeda y ciepła
oraz odprowadzania cieków
(oczyszczalnia cieków)
Wzgl dnie dobre uzbrojenie w
Brak koordynacji w bie cej realizacji
infrastruktur techniczn (98% ludno ci rozwoju infrastruktury technicznej korzysta z wodoci gu, mniejszy stopie
opó nienia w wyposa aniu gruntów
skanalizowania i zgazyfikowania)
komunalnych w poszczególne media
stanowi ce utrudnienie przy sprzeda y
gruntów
Zwarta zabudowa ułatwiaj ca rozwój
Brak utwardzonych dróg lokalnych, zł y
infrastruktury technicznej
stan dróg
Brak wystarczaj cej ilo ci bezkolizyjnych
skrzy owa z lini kolejow Pozna Wrocław
Brak obwodnic tranzytowych
Niedostateczne poł czenia
komunikacyjne z d zielnicami
peryferyjn ymi (Zaborowo, Gronowo)
Przebieg drogi nr 5 jako zagro enie dla
jako ci wody uj cia w Karczmie Borowej
Niedostateczne wykorzystanie potencjału
lotniska - brak pasa startowego dla
małych samolotów
Edukacja
Lokalizacja w Lesznie 4 szkół wy szych Brak własnych kadr w lokalnych
uczelniach
Ni szy poziom kształcenia (w porównaniu
z wi kszymi o rodkami akademickimi) i
niedostosowanie do potrzeb rynku pracy
kierunków w miejscowych szkołach
wy szych
Dobra baza materialna szkolnictwa i
Niewystarczaj ca oferta zaj
ci głe podnoszenie jej poziomu
pozalekcyjnych
technicznego
Bogata oferta edukacyjna na poziomie
rednim i zawodowym (103 szkoły)
Ró norodne kierunki kształcenia na
poziomie rednim i licencjackim
Napływ młodzie y ucz cej si (głównie z
okolic Leszna)
Kultura
Ró norodna oferta kulturalna
Do małe zainteresowanie ofert
kulturaln w ród mieszka ców
Kadra osób zaanga owanych w
Słaba baza techniczna instytucji kultury
tworzenie ycia kulturalnego
Mało stałych imprez kulturalno –
rozrywkowych o szerokim zasi gu
Istniej obiekty spełniaj ce nowoczesne Brak obiektów umo liwiaj cych
47
wymogi przy organizowaniu konferencji przeprowadzenie du ych konferencji
Sport, tur ystyka, rekreacja
Ró norodne obiekty sportowoNiedoinwestowany stadion, brak oferty
rekreacyjne
sportów zimowych (np. lodowisko)
Posiadanie lotniska sportowego
Niedostateczne wykorzystanie lotniska
Słaba baza sportowa przy szkołach
Atrakcyjne cie ki rowerowe
Niedostateczna ilo
cie ek rowerowych
Mo liwo ci sp dzania wolnego czasu w Brak terenów rekreacyjnych dla osób
mie cie i okolicach
starszych
Za mało terenów zielonych oraz
wypoczynkowo-rekreacyjnych
Niewykorzystanie zbiornika wodnego w
Zaborowie na cele rekreacyjne
Bezpłatna nauka pływania
Zmniejszenie finansowania sportu przez
lokalne firmy
Niewystarczaj ca promocja turystyczna
miasta i regionu
Słabe zainteresowanie turystów Lesznem
i okolic
Słu ba zdrowia i pomoc społeczna
Dobra baza opieki medycznej
Wojewódzki Szpital Zespolony - wysoki
Niewykorzystanie potencjału
standard
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego brak rodków finansowych
Dobrze rozbudowana sie instytucji
Bariery architektoniczne – istniej
pomocy społecznej
utrudnienia dla osób niepełnosprawnych
Wzrost liczb y osób korzystaj cych z
pomocy społecznej
Du a liczba organizacji pozarz dowych
Ochrona rodowiska
Oczyszczalnia cieków (100% cieków
Brak systemowego rozwi zania w
miejskich jest oczyszczana)
zakresie gospodarki odpadami stałymi i
osadami po ciekowymi - nieuregulowane
składowanie odpadów, brak
kompleksowej gospodarki odpadami
Stacja uzdatniania wody (mo liwo
pozyskiwania wysokiej jako ci wody w
du ych ilo ciach)
Poprawa w zakresie emisji pyłów
Zbyt du a niska emisja zanieczyszcze
do powietrza
Brak instrumentów stymuluj cych zmian
ogrzewania na ekologiczne
Wzrost nat enia hałasu wzdłu dróg
Starzej cy si tabor komunikacji miejskiej
zanieczyszcza rodowisko
Finanse miasta
Wzrastaj ce zadłu enie
Stosunkowo du y ud ział wydatków na
Spadek udziału wydatków na inwestycje
48
inwestycje w bud ecie miasta(~ 20%)
w ostatnich latach
Inne
Mo liwo ci pozyskania funduszy z UE
Niewystarczaj ca pomoc we wspieraniu
stara ró nych organizacji, instytucji,
podmiotów gospodarczych w po zyskaniu
funduszy z UE
Niskie kompetencje do zarz dzania
projektami
Niezadowalaj cy poziom usług
oferowanych prze z organy administracji
samorz dowej i kontrolnej
Brak przedstawicieli na wy szych
szczeblach władzy wykonawczej, brak
silnej reprezentacji parlamentarnej i
rz dowej
49
ZEWN TRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA
(W P Ł Y W Y Z O T O C Z E N I A)
Szanse
Zagro enia
Poło enie i dost pno komunikacyjna
Korzystne poło enie miasta – mi dzy
W bliskim poło eniu znajduj si o rodki
Poznaniem i Wrocławiem, blisko
podobnego rz du oraz Legnicka Strefa
zachodniej granicy
Ekonomiczna
Dobrze wykształcona sie osadnicza w
Spadek rangi w systemie
regionie stwarza mo liwo ci współpracy administracyjnym miast – utrata funkcji
wojewódzkich
Słaba pozycja s siednich powiatów
wzmacnia pozycj Leszna (trwało
powi za przestrzenno-funkcjonalnych
miasta)
Region reprezentuje cenne walory
rodowiska przyrodniczego i walory
kulturowe - szansa rozwoju turystyki
Okolice zasobne w surowce mineralne
Eksploatacja złó utrudniona, mo e
(gaz z.; gliny, piaski, wiry, kreda, torf,
powodowa konflikty w przestrzeni;
mo liwo wykorzystania solanek) - baza mo liwo ci wykorzystania gazu ziemnego surowcowa jako czynnik aktywizuj cy
ograniczone
Dobre i bardzo dobre warunki glebowe w Zanieczyszczenie gleb (równie powietrza)
otoczeniu
- wpływ emisji przemysłu miedziowego
Zwi kszenie dost pno ci komunikacyjnej Budowa bazy N ATO w Krzesinach miasta poprzez budow pasa startowego ograniczenie korzystania z przestrzeni
na lotnisku - mo liwo l dowania małych powietrznej przez lotnisko w Lesznie
samolotów pasa erskich
Droga ekspresowa nr 5 - łatwiejszy
Brak realizacji autostrad w pobli u Leszna
dost p do Poznania, Wrocławia oraz
autostrad
Dobra dost pno kolejowa
Spadek rangi Leszna jako w zła PKP
Gospodarka
Wzrost udziału gmin we wpływach z
Kryzys finansów pa stwa
podatków stanowi cy dochód do bud etu
pa stwa
Relatywna zamo no regionu
Niepewno co do trwało ci obecnego
wzrostu gospodarczego w Polsce
Udział w tworzeniu innowacyjnej
Wielkopolski
Rozwój technologii informatycznych
Wysokie bezrobocie
Powi zanie lokalnych firm i instytucji z
Odpływ mieszka ców młodych i
partnerami z zagranicy
wykształconych do du ych miast i UE
Rolnicze zaplecze sprzyja rozwojowi
spo ywczego przemysłu przetwórczego
Otwarcie rynków dla lokalnych firm po
Otwarcie rynku lokalnego dla firm
wej ciu do UE
zagranicznych po przyst pieniu do UE
50
Inwestycje
Napływ inwestycji do o ciennych gmin - Przejmowanie nowych inwestycji prze z
wzrost siły nabywczej ich mieszka ców
Pozna i Wrocław oraz gminy o cienne
Lokalizacja nowych inwestycji
Koncentracja lokalizacji instytucji i
(przyci ganie kapitału z zewn trz) – efekt nakładów inwestycyjnych w aglomeracjach
mno nikowy
pozna skiej i wrocławskiej
Pozyskanie rodków z zewn trz na ro zwój
Leszna jako o rodka szkolnictwa
wy szego
Napływ inwestycji do o ciennych gmin,
które poprawi swoj infrastruktur dzi ki
rodkom unijnym preferuj cym gminy do
20 tys. mieszka ców
Zmiana wizerunku Polski jako
atrakcyjnego inwestycyjnie
Słu ba zdrowia
Organem decyduj cym o szpitalu w
Lesznie jest Marszałek Województwa
Wlkp.
Działania władz wojewódzkich dla
Obni enie rangi szpitala w wyniku decyzji
wzmocnienia roli szpitala
na szczeblu wojewódzkim
Uwarunkowania krajowe i Unia Europejska
Dost p do funduszy unijnych i krajowych
Po wej ciu do UE skorzystanie z blisko ci
aglomeracji Berlina i Pragi
Pozyskanie rodków z zewn trz (z
funduszy Unii Europejskiej, z NFO iGW
oraz innych) poprzez programy przy
wykorzystaniu istniej cego zaplecza
Zmiana wizerunku Polski jako
atrakcyjnego turystycznie (napływ
turystów po wej ciu do UE)
Wzrost konkurencji towarów i usług z
krajów UE
Wzrost kosztów utrzymania - np. wzrost
cen no ników energii i wielu innych
podstawowych towarów
Brak zainteresowania społecznego dla
rozwoju funkcji turystycznej miasta i
regionu
51
Komentarz do analizy SWOT
Przeprowadzona analiza stanu istniej cego słu y jako ciowej ocenie silnych i
słabych stron miasta oraz okre leniu stoj cych przed nim szans, jak równie
zagro e jakie mog utrudnia jego rozwój. Silne i słabe strony nale y ro zumie jako
czynniki ułatwiaj ce - z jednej strony i utrudniaj ce - z drugiej, po dany rozwój
miasta. Szanse i zagro enia dla miasta wynikaj z zewn trznych okoliczno ci,
znajduj c si poza kontrol władz miasta. Szanse sprzyjaj rozwojowi, a zagro enia
to okoliczno ci, które utrudniaj lub ograniczaj mo liwo ci rozwoju.
W analizie SWOT przeprowadzonej w Lesznie przez zespoły tematyczne
wyznaczono ogółem 117 szczegółowych silnych i słabych stron Leszna oraz 45
szans i zagro e wynikaj cych z otoczenia (pełna lista elementów wyró nionych w
analizie SWOT jest zaprezentowana na stronach 7-12 tego dokumentu). Dotycz
one ró nych zagadnie rozwojowych miasta, pogrupowanych odpowiednio w 12
elementów wewn trznych:
• wielko miasta,
• ludno i rynek pracy,
• gospodarka przestrzenna,
• infrastruktura,
• edukacja,
• kultura,
• sport, turystyka, rekreacja,
• ochrona rodowiska,
• finanse miasta,
• inne
Przeanalizowano te 5 elementów zewn trznych:
• poło enie i dost pno komunikacyjna,
• gospodarka,
• inwestycje,
• polityczne uwarunkowania krajowe
• Unia Europejska.
Waga (znaczenie) wyznaczon ych czynników nie jest jednakowa. Dla ułatwienia
analizy zagregowano je w grupy. Analiza aktualnej kombinacji wszystkich
wyznaczonych czynników pozwala na okre lenie zagadnie sategicznych, czyli
znalezienie optymalnego „pomysłu na rozwój miasta”.
Zagregowane – najbardziej znacz ce czynniki oddziaływania w analizie SWOT
SILNE STRONY
1. Wielko
miasta, poł czona z atrakcyjnym poło eniem geograficznokomunikacyjnym
i coraz lepsza dost pno
przestrzenna miasta stwarza
korzy ci i przewagi konkurencyjne (zaspokajanie ró norodnych potrzeb,
relatywnie niskie koszty utrzymania, bezpiecze stwo, bardzo dobra dost pno
do dwóch du ych aglomeracji miejskich i do granicy zachodniej pa stwa).
2. Lokalne zasoby pracy (w tym bezrobotni), które charakteryzuje: dobre i
ró norodne kwalifikacje (znaczny udział pracowników z wykształceniem rednim
zawodowym), przede wszystkim ludzie młodzi, niskie koszty pracy, pozytywna
opinia pracodawców.
52
3. Struktura zagospodarowania miasta jest uporz dkowana. Nie wyst puj
konflikty przestrzenne, znaczne powierzchnie terenów niezabudowanych w grupie
terenów osiedlowych, rezerwy komunalnych terenów budowlanych, znaczna
powierzchnia komunalnych terenów rolnych, rezerwa terenów pod zalesienie.
4. Znaczna ró norodno
bran owa podmiotów gospodarczych z przewag
sektora handlowego i produkcyjno-budowlanego, przy jednoczesnym
systematyczn ym wzro cie liczby podmiotów gospodarczych (w tym równie
zagranicznych. Dominacja firm sektora prywatnego (98%). Korzystna struktura
wielko ci zakładów przemysłowych ze znaczn ym udziałem firm małych i rednich.
5. Korzystna struktura zatrudnienia - znaczne zatrudnienie w szeroko poj tych
usługach – głównie rynkowych (63 % ogółu pracuj cych), co jest
charakterystyczne dla rejonów wysoko rozwini tych. Jednocze nie du a rola
sektora produkcji i dobrze rozwini ty sektor budownictwa (36 %).
6. Szkolnictwo wy sze i rednie – wzrost liczby szkół wy szych i studentów;
bogata i zró nicowana oferta kształcenia na poziomie rednim. Efektem jest
korzystna tendencja zmian struktury wykształcenia ludno ci.
7. Mo liwo ci rozwoju sportu i turystyki wynikaj ce z posiadanych obiektów (np.
pływalni, hali sportowej, lotniska), istniej cej tradycji i du ego zainteresowania
społecznego.
8. Dbało
o rodowisko. Efektem jest stopniowa poprawa niektórych elementów
rodowiska, ograniczenie emisji pyłów, dobrze funkcjonuj ca gospodarka wodnociekowa (stacje uzdatniania wody zapewniaj wysokie parametry jako ci wód,
98% ludno ci korzysta z wodoci gów i 89 % z kanalizacji)
SŁABE STRONY
9. Spadek poczucia bezpiecze stwa. Najwy szy jak dot d osi gni ty wska nik
bezrobocia – 14,5% (cho ni szy od redniej krajowej); znaczny ud ział
bezrobotnych kobiet (54%), ludzi młodych w wi kszo ci bez wysokich kwalifikacji,
w cz ci niewykorzystana wykwalifikowana siła robocza. Wzrastaj ca liczba
przest pstw. Ankieta ycie w Lesznie 2002 wskazuje na spadaj ce poczucie
bezpiecze stwo.
10. Nadal du y udział ludno ci z wykształceniem podstawowym i zasadniczym
zawodowym. Konieczno
wzrostu nakładów na rozwój szkolnictwa i
dopasowania kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy.
11. 85% powierzchni miasta bez miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego
-
stwarza
ograniczenia
w
swobodnym
kształtowaniu
przestrzennego rozwoju miasta. Brak stref izolacyjnych oddzielaj cych tereny o
ró nym sposobie u ytkowania.
12. Niewystarczaj cy udział przemysłu wysokich technologii, brak kilku du ych –
znacz cych inwestorów, stwarza ograniczenie oddziaływania Leszna jako
bieguna wzrostu w subregionie, Wizerunek miasta jako o rodka przemysłowego
kojarzy si bardziej z gospodark tradycyjn ni opart na wiedzy.
13. Niedostateczne powi zania komunikacyjne w mie cie. Braki dróg i ich zła jako
znacznej cz
ci miasta, du y udział dróg o nieutwardzonej nawierzchni.
53
14. Zasoby gruntów komunalnych w cz
ci pozbawione uzbrojenia technicznego,
bariery finansowe dozbrajania obszarów peryferyjnych.
15. Słaba
baza
materialna
instytucji
kultur y
ograniczaj ca
mo liwo ci
organizacyjne
16. Brak wyra nego, stałego post pu w zakresie ochrony niektórych elementów
rodowiska
przyrodniczego
(wahania
st e
zanieczyszcze
powietrza,
okresowe przekraczanie dopuszczalnych norm imisji pyłu w centrum miasta,
nieuporz dkowana gospodarka odpadami, nat enie hałasu, lokalne zagro enie
imisj z małych kotłowni).
SZANSE
A. Spodziewane korzy ci z przyst pienia Polski do UE b d szybciej odczuwane
w zachodniej cz ci kraju, zwłaszcza w o rodkach o dobrej dost pno ci
przestrzennej.
B. Potrzeba istnienia o rodków subregionalnych w sieci osadniczej du ych
polskich regionów. Osi gni ta wielko
miasta w stosunku do o rodków w
regionie okre la jego pozycj w aspekcie funkcjonalnym w przyszłej strukturze
osadniczej co daje szans na utrzymanie osi gni tej w przeszło ci pozycji
o rodka subregionalnego nawet bez pozycji zagwarantowanej administracyjnie.
C. Zmiana wizerunku Polski jako obszaru atrakcyjnego tur ystycznie daje
mo liwo ci Ziemi Leszczy skiej posiadaj cej atrakcyjne
rodowisko po
wzgl dem walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki, w otoczeniu
liczne tereny rekreacyjne.
D. Mo liwo ci pozyskania zewn trznych rodków finansowych (z funduszy Unii
Europejskiej i krajowych).
E. Spodziewany wzrost znaczenia Polski jako znacz cego producenta ywno ci
w Europie. Dobre warunki przyrodnicze, trad ycja towarowej gospodarki rolnej w
otoczeniu miasta tworz zaplecze dla przemysłu przetwórstwa spo ywczego.
F. Rozwój technologii informatycznych b dzie sprzyjał uniezale nianiu
lokalizacji
działalno ci
gospodarczej
od
najwi kszych
centrów
gospodarczych. Wzro nie znaczenie wiedzy i innowacyjno ci.
ZAGRO ENIA
G. Wzrastaj ca konkurencja innych o rodków podobnego rz du,
H. Brak autostrad i słaba przepustowo
regionalnego układu drogowego,
zmniejszenie liczby poł cze kolejowych, niewykorzystanie w pełni mo liwo ci
lotniska.
I. Utrzymywanie si w kraju i regionie stagnacji gospodarczej poł czonej z
wysokim bezrobociem, pauperyzacja społecze stwa.
J. Wzrost znaczenia du ych aglomeracji miejskich jako biegunów wzrostu oraz
przejmowanie nowych inwestycji prze z stolice województw i inne obszary o
bardzo korzystnych warunkach
K. Utrzymywanie si system decyzyjnego uzale niaj cego niektóre istotne
rodzaje usług wa nych dla społeczno ci lokalnej od decyzji zewn trznych
(podejmowane na szczeblu regionalnym lub krajowym), np. w sprawie szpitala lub
inwestycji w dziedzinie kultury lub sportu.
54
L. Stagnacja demograficzna w kraju prowadzi do szybkiego starzenia si
społecze stwa
Analiza wpływu
S IL N E
S TR ON Y
S ZAN S E
A
B
C
D
1
++
++
+
+
2
+
++
+
+
3
+
+
4
+
+
+
+
+
5
S TR ON Y
E
+
F
G
H
+
-
-
+
-
+
+
I
-
+
+
+
-
+
+
++
+
-
+
-
+
-
+
J
K
-
-
-
-
-
-
-
-
+
-
6
+
+
+
+
7
+
+
+
+
++
+
+
+
+
+
+
-
-
--
-
-
--
--
-
-
-
8
S Ł A B E
ZAGRO ENIA
9
+
10
--
11
12
--
13
-
-
-
-
+
+
-
-
+
-
+
-
-
-
--
-
-
-
15
-
--
-
+
-
-
-
+
-
-
+
-
--
--
-
14
16
-
L
-
-
-
-
--
-
-
55
-
Na podstawie analizy współzale no ci mo emy stwierdzi :
• które szanse z otoczenia wzmacniaj silne strony miasta?
• czy silna strona pozwoli przezwyci y zagro enia?
• które z zagro e zewn trzn ych dodatkowo powi kszaj słabe strony miasta?
• czy słaba strona uniemo liwia wykorzystanie szansy?
Zagadnienia strategiczne na podstawie analizy wpływów
•
Przyszła zwi kszona dost pno funduszy unijnych jest najwa niejsz
szans , która potencjalnie mo e wzmocni prawie wszystkie wyró nione
silne strony i mo e pomóc niwelowa słabe strony. (czynnik D)
Miasta, które potrafi wykaza si wysok sprawno ci w pozyskiwaniu funduszy
europejskich mog uzyska znaczn przewag w stosunku do konkuruj cych
o rodków. Nale y wi c precyzyjnie rozpozna mo liwo ci i stara si uruchomi
odpowiednie zespoły ludzkie oraz rodki finansowe.
•
Dogodne poło enie w zachodniej Polsce mi dzy dwoma dobrze
rozwijaj cymi si aglomeracjami (jak na polskie warunki) daje
uprzywilejowan pozycj w stosunku do innych o rodków o podobnej
wielko ci. (czynnik A)
Nale y poszukiwa rozwi za , które b d maksymalizowa korzy ci z tego
poło enia i podejmowa praktyczne działania buduj ce powi zania gospodarcze,
kulturalne itd.
•
Osi gni ta wcze niej przez Leszno pozycja o rodka subregionalnego
powinna by utrzymywana przez rozwój funkcji i usług skierowanych na
obsług kilku najbli szych powiatów. (czynnik B)
W sieci osadniczej du ych regionów takie o rodki s niezb dne zwłaszcza w
dziedzinie usług edukacyjnych, medyczn ych, okołobiznesowych, kulturalnych,
sportowych.
•
W dziedzinie gospodarczej najwa niejsz zalet Leszna jest
ró norodno bran owa jego gospodarki i nale y sprzyja jej utrzymaniu
staraj c si unowocze nia istniej ce bran e przez wprowadzanie
nowych technologii, zach caj c do korzystania z nowoczesnych
rozwi za informatycznych, poprawiaj c jako miejscowej siły
roboczej. (czynniki 4, 5, 6
Nale y zabiega o uruchomienie w Lesznie działalno ci gospodarczej, która
stałaby si lokomotyw dla pobudzenia wykorzystywania nowych technologii i
zwi kszenia produkcji eksportowej.)
•
Dla unikni cia zagro e wynikaj cych ze strony konkuruj cych
o rodków działaj cych w regionie oraz ze strony du ych aglomeracji
nale y eksponowa istotne elementy przewagi Leszna nad konkurencj .
(czynniki 1, 7, 8)
W wypadku konkurencji miast w le cych w bezpo rednim otoczeniu przewaga ta
polega na posiadanej ju pozycji i zwi zanej z tym obecno ci wielu usług i funkcji
ponadlokalnych. Z kolei w przypadku du ych aglomeracji nale y eksponowa
56
walory niewielkiego, dobrze zorganizowanego miasta, wolnego od wielu
niekorzy ci du ych aglomeracji a jednocze nie posiadaj cego dobr dost pno
wiele usług wy szego rz du.
i
Te zagadnienia strategiczne powinny znale odbicie w celach strategicznych
jako uzupełnienie s yntetycznej misji, a zwłaszcza w przyszłych programach
realizacyjnych tworzonych dla realizacji tych celów.
57
Aneks 5
Sytuacja finansowa miasta Leszna w latach 2002 - 2011
Lp
.
Wyszczególnienie
A. PRZYCHODY OGÓŁ EM (I+II)
I. DOCHODY OGÓŁ EM ( 1 + 2 )
1. Dochody własne
w tym :
a) z podatków i opłat lokalnych
b) z maj tku gminy
c) z udziału w podatkach stanowi cych
dochód bud etu pa stwa
d) pozostałe dochody
2. Dochody obce
w tym :
2.1. Subwencje :
a) subwencja ogólna
b) subwencja wy równawcza
c) subwencja o wiatowa
d) subwencja podstawowa
e) subwencja rekompensuj ca
f) subwencja równowa ca
f) subwencja drogowa
2.2. Dotacje :
a) na zadania własne-z bud .p-wa
b) na zadania zlecone i powierzone -z bud .pwa
c) dotacje celowe na zadania własne-z innych
ródeł
d) dotacje cel.na zad.zlec.i powierzo.-z innych
ródeł
2002
2003*
2004
2005
2006
2007
w tysi cach złotych
2008
2009
2010
2011
170 875 158 352 160 039 155 900 153 847 157 141 155 958 162 197 168 685
147 475 141 302 137 539 150 900 153 847 157 141 155 958 162 197 168 685
175 432
175 432
57 386 63 697 73 166 77 822 80 908 82 520 83 448 86 786
90 258
93 868
19 795
9 915
21 715
12 569
21 504
11 324
22 364
11 084
23 759
11 024
24 709
10 066
25 697
8 112
26 726
8 436
27 795
8 774
28 907
9 125
20 905
6 771
23 102
6 311
34 405
5 933
37 782
6 592
39 212
6 913
40 780
6 965
42 412
7 227
44 108
7 516
45 872
7 817
47 707
8 129
90 089 77 605 64 373 73 078 72 939 74 621 72 510 75 411
78 427
81 564
62 372
0
542
50 267
33
4 236
0
7 294
27 717
4 243
23 321
63 504
0
568
53 649
44
4 276
0
4 967
14 101
3 561
10 488
55 268
0
0
53 954
0
0
1 314
0
9 105
837
7 792
57 441
0
0
56 074
0
0
1 367
0
15 637
737
7 900
59 739
0
0
58 317
0
0
1 422
0
13 200
400
6 900
62 129
0
0
60 650
0
0
1 479
0
12 492
416
7 176
64 614
0
0
63 076
0
0
1 538
0
7 896
433
7 463
67 199
0
0
65 599
0
0
1 600
0
8 212
450
7 762
69 887
0
0
68 223
0
0
1 664
0
8 540
468
8 072
72 682
0
0
70 952
0
0
1 730
0
8 882
487
8 395
106
0
450
7 000
5 900
4 900
0
0
0
0
47
52
26
0
0
0
0
0
0
0
58
e) pomoc f inansowa z j.s.t.
II. Inne przychody :
3.1 Kredyty, po yczki i obligacje
.
3.2
.
w tym :
Po yczki :
a) ze rodków NFO iGW
b) ze rodków WFO iGW
Kredyty preferencyjne z BO
Kredyty komercyjne
Emisja obligacji komunalnych :
a) I emisja w kwocie ł cznej 30 mln zł
b) II emisja w kwocie ł cznej 20 mln zł
c) III emisja w kwocie ł cznej 18 mln zł
Nadwy ka bud etowa lub wolne rodki
obrotowe
B. ROZCHODY OGÓŁEM ( III + IV )
III. WYDATKI OGÓŁ EM
a) wy datki bie ce (wraz z obsług długu)
b) wy datki inwestycyjne
IV. Spłaty (kapitał)
a) po yczek
b) kredytów
c) obligacje
0
0
0
0
0
0
0
0
0
23 400 17 050 22 500
23 400 17 050 22 500
5 000
5 000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
500
000
000
0
000
000
0
0
0
0
0
5 000
0
0
5 000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
20
13
7
400
0
400
0
500
500
000
500
0
0
0
3
13
5
7
450
0
450
0
500
100
600
500
0
0
1
3
18
5
13
169 972 158 352 160 039 155 900 153 847 157 141 155 958 162 197 168 685 175 432
161 102 148 575 150 722 146 150 143 397 145 891 144 108 149 347 156 435
162 432
132 112
28 990
128 818
19 757
133 461
17 261
133 900
12 250
134 497
8 900
137 991
7 900
139 108
5 000
141 347
8 000
147 000
9 435
152 880
9 552
8 870
9 777
9 317
9 750
10 450
11 250
11 850
12 850
12 250
13 000
3 940
4 930
0
5 206
4 571
0
6 254
3 063
0
1 900
4 850
3 000
0
2 650
7 800
0
1 650
9 600
0
1 850
10 000
0
250
12 600
0
250
12 000
0
0
13 000
-7 273 -13 183
4 750
10 450
11 250
11 850
12 850
12 250
13 000
15 185
71 650
15 469
61 200
15 729
49 950
15 911
38 100
15 913
25 250
14 233
13 000
14 346
0
10,05% 10,01% 10,20%
9,81%
8,44%
8,18%
15,57%
7,71%
0,00%
V. DEFICYT/NADWY KA ( I - III )
-13 627
Spłaty ogółem ( kapitał + odsetki ) :
Dług na koniec okresu
13 075
55 969
Udział spłat kredytów, po yczek, wykupu
obligacji wraz z odsetkami w dochodach
bud etu art.. 113
8,87% 10,32%
9,50% 10,06%
Stosunek zadłu enia z tyt. kredytów,
po yczek i obligacji do dochodów ogółem
37,95%
55,55%
14 579
63 217
44,74%
13 069
76 400
47,48%
39,78%
31,79%
24,43%
59
art.. 114
Wolne rodki na koniec okresu ( A - B )*
903
0
0
0
0
0
0
0
0
0
*)plan na 31.10.2003
Sporz dził :
B.Krawiec tel. (065) 529 81 40
Spłaty zaci gni tych i planowanych rat kapitałowych i odsetek kredytów, po yczek oraz
wykup obligacji
Lp
.
Wyszczególnienie
Spłaty ogółem ( kapitał + odsetki ) :
a) spłaty po yczek
- zaci gni tych po y czek
- planowany ch po y czek
b) spłaty kredytów
- zaci gni tych kredytów
- planowany ch kredytów
c) spłaty z tytułu obligacji
d) spłaty z tytułu II emisji obligacji
e) spłaty z tytułu planowanych III emisji obligacji
3.1. Spłaty zaci gni tych po yczek,
kredytów,obligacji
po yczka z NFO iGW - kotłownia ( 9,0 mln. z ł)
a) spłata rat kapitałowych
b) ods etki
kredyt z BO - ocz ysz czalnia ( 6,5 m ln. zł)
b) ods etki
kredyt z BO - ocz ysz czalnia ( 0,5 m ln. zł)
b) ods etki
kredyt komer cyjn y - inwestycje miej. ( 3,2 m ln. zł)
b) ods etki
b) ods etki
2002
2003
2004
2005
2006
2007
w tysi cach złotych
2008
2009
2010
2011
13 075
5 181
5 181
0
6 266
6 266
0
1 628
0
0
14 579
6 122
6 122
0
5 564
5 564
0
2 312
581
0
13 069
6 650
6 650
0
3 711
3 686
25
1 787
921
0
15 185
1 979
1 979
0
5 451
3 050
2 401
4 500
2 200
1 055
15 469
0
0
0
2 967
1 646
1 321
9 000
2 100
1 402
15 729
0
0
0
1 836
1 557
279
9 400
3 000
1 493
15 911
0
0
0
1 930
1 659
271
9 496
2 900
1 585
15 913
0
0
0
263
0
263
6 174
4 800
4 676
14 233
0
0
0
257
0
257
0
10 500
3 476
14 346
0
0
0
0
0
0
0
0
14 346
13 075
14 579
13 044
11 729
12 746
13 957
14 055
10 974
10 500
0
1 859
1 600
259
1 417
1 100
317
97
63
34
807
750
57
1 277
1 217
60
903
800
103
1 405
1 200
205
81
62
19
204
200
4
719
709
10
0
0
0
0
0
0
74
63
11
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
60
po yczka z NFO iGW - oczyszczalnia ( 11,0 mln .
zł)
b) ods etki
b) ods etki
b) ods etki
b) ods etki
kredyt komer cyjn y - o wiata ( 4,3 mln. z ł)
b) ods etki
po yczka z WFO iGW - kolektor K-7 ( 1,8 mln. z ł)
b) ods etki
po yczka z WFO iGW - kan. Z atorze ( 0,8 m ln. zł)
b) ods etki
po yczka z WFO iGW - kan. Z atorze ( 0,5 m ln. zł)
b) ods etki
po yczka z WFO iGW - kan. Z aborowo ( 1,2 mln.
zł)
b) ods etki
emisja oblig acji - inwestycje m iej. ( 30,0 mln. zł)
a) wykup obligacji
b) ods etki
b) ods etki
kredyt komer cyjn y na wydat ki bie ce ( 2,5 mln. zł)
b) ods etki
po yczka z WFO iGW - kan. Z atorze ( 0,45 mln. z ł)
b) ods etki
2 526
3 582
4 438
1 456
0
0
0
0
0
0
1 800
726
786
600
186
485
400
85
589
200
389
798
600
198
313
200
113
149
100
49
132
100
32
3 000
582
802
700
102
618
600
18
718
400
318
725
600
125
686
600
86
239
200
39
223
200
23
4 100
338
716
700
16
0
0
0
1 317
1 100
217
655
600
55
919
900
19
459
450
9
203
200
3
1 400
56
0
0
0
0
0
0
1 230
1 100
130
630
600
30
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
202
348
300
523
0
0
0
0
0
0
140
62
1 628
0
1 636
0
0
0
10
0
10
0
0
0
0
280
68
2 312
0
2 312
581
0
581
276
100
176
141
126
15
16
280
20
1 787
0
1 787
921
0
921
331
200
131
331
324
7
593
500
23
4 500
2 000
2 500
2 200
1 000
1 200
352
200
152
0
0
0
838
0
0
9 000
6 800
2 200
2 100
1 000
1 100
727
600
127
0
0
0
919
0
0
9 400
7 600
1 800
3 000
2 000
1 000
684
600
84
0
0
0
873
0
0
9 496
8 000
1 496
2 900
2 000
900
836
800
36
0
0
0
823
0
0
6 174
5 600
574
4 800
4 000
800
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10 500
10 000
500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
61
b) ods etki
0
0
0
16
400
193
700
138
800
119
800
73
800
23
0
0
0
0
0
0
0
0
25
3 456
2 723
1 772
1 856
4 939
3 733
14 346
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10
0
10
15
0
15
0
0
0
2 109
2 000
109
292
250
42
1 055
0
1 055
1 035
1 000
35
286
250
36
1 402
0
1 402
0
0
0
279
250
29
1 493
0
1 493
0
0
0
271
250
21
1 585
0
1 585
0
0
0
263
250
13
4 676
3 000
1 676
0
0
0
257
250
7
3 476
2 000
1 476
0
0
0
0
0
0
14 346
13 000
1 346
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
spłata rat po yczek
3 940
5 206
6 254
1 900
0
0
0
0
0
0
spłata rat kredytów
4 930
4 571
3 063
4 850
2 650
1 650
1 850
250
250
0
0
0
0
3 000
7 800
9 600 10 000 12 600
12 000
13 000
8 870
9 777
9 317
9 750 10 450 11 250 11 850 12 850
12 250
13 000
3.2. Spłaty planowanych po yczek, kredytów,
obligacji
b) ods etki
kredyt pr eferen cyjn y na kan aliz acje ( 1,5 m ln. zł)
b) ods etki
b) ods etki
3.3. Warto
udzielonych por cze
Sporz dził :
B.Krawiec tel. (065) 529 81 40
spłata rat obligacji
Razem spłaty kapitału
62
Zał cznik 2
1. NAZWA ZADANIA NR ........
NAZWA PROGRAMU................................
............................................................................................................................................................
2. ADRESACI:
..........................................................................................
3. UZASADNIENIE
............................................................
4. OPIS ZADANIA:
...............................................................................................
5. PLANOWANY CZAS REALIZACJI:
ROZPOCZ CIE: ...............
ZAKO CZENIE:..................
6. ETAPY REALIZACJI:
- ........................
- ........................
- ........................
- ........................
- ........................
7. REALIZATOR (jednostka organizacyjna, osoba bezpo rednio odpowiedzialna):
.......................................
8. PODMIOTY
WSPÓŁPRACUJ CE:
NAZWA
ZAKRES WSPÓŁPRACY
........................
........................
........................
9. EFEKTY*:
.....................................................
........................
10. WSKA NIKI MONITOROWANIA I SPODZIEWANE REZULTATY:
Wska niki produktu**
Wska niki rezultatu***
........................
........................
........................
........................
.........................
........................
11. PLANOWANY CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI:
.......................
12. BUD ET ZADANIA:
ródło finansowania
rodki
...............................
...............
...............................
.................
* - efekty – opis zakładanych wyników osi ganych w dalszej i ogólniejszej perspektywie dzi ki
realizacji projektu lub zadania, np. przy projekcie modernizacja drogi – poprawa bezpiecze stwa ruchu
drogowego i zwi kszenie atrakcyjno ci gospodarczej miejscowo ci le cych wzdłu drogi
** - wska niki produktu – miary ilo ciowe bezpo rednich wyników projektu lub zadania, np. wykonanie
utwardzonej nawierzchni x km drogi o danym standardzie, wykonanie x zatok przy przystankach
autobusowych
*** - wska niki rezultatu – miary ilo ciowe lub opis przedstawiaj cy bezpo rednie konsekwencje
zrealizowania projektu lub zadania, np. zwi kszenie dopuszczalnej pr dko ci do 90 km/h, skrócenie
czasu przejazdu
63

Strategia Rozwoju Leszna

Transkrypt

Podobne dokumenty

wyniki głosowania

Wprowadzenie 2005

KMP LESZNO 17-LETNI BOHATER

KMP LESZNO USZKODZENIE MIENIA

KMP LESZNO POLICJANCI PODSUMOWALI SPOTKANIA

Generuj PDF - KMP Leszno

12. Adwokat nie zawsze skuteczny

KMP LESZNO POLICJANCI NA TRASIE PÓŁMARATONU W LESZNIE

czyli niegrzeczne dzieciaki.