Informacja o wynikach działalności nadzorczej i opiniodawczej RIO

Wyniki działalności opiniodawczej Regionalnej Izby Obrachunkowej
we Wrocławiu w sprawach dotyczących wykonania samorządowych
budżetów i udzielenia absolutorium za rok 2011
1.
Wyniki opiniowania przedłożonych sprawozdań rocznych z wykonania budżetu za
rok 2011 (art. 13 pkt 5 ustawy o r.i.o.)
Organy wykonawcze 196 nadzorowanych jednostek samorządu terytorialnego i 12
związków międzygminnych (dalej JST) w wykonaniu obowiązku, o którym mowa w art. 267
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.;
dalej u.f.p.) – przedstawiły Regionalnej Izbie Obrachunkowej we Wrocławiu (dalej Izbie)
sprawozdanie roczne z wykonania budżetu za rok 2011, celem zaopiniowania.
Składy Orzekające Izby – na podstawie art. 13 pkt 5 ustawy z dnia 7 października 1992
r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.; dalej
ustawa o r.i.o.), wydały o przedłożonych sprawozdaniach 208 opinii, z tego 177 (85,1%)
opinii pozytywnych, 25 opinii pozytywnych z uwagami i 6 opinii negatywnych.
Lp. Jednostki samorządu terytorialnego
1. Ogółem, z tego:
2. - gminy
3. - miasta na prawach powiatu
4. - powiaty
5. - województwo samorządowe
6. - związki międzygminne
Liczba wydanych opinii z tego
pozytywne
razem
pozytywne
negatywne
z uwagami
208
177
25
6
166
135
25
6
3
3
0
0
26
26
0
0
1
1
0
0
12
12
0
0
Opinię negatywną wydano o:
 przedłożonym przez Burmistrza Przemkowa sprawozdaniu z wykonania budżetu
gminy Przemków za rok 2011 – z powodu przekroczenia ustawowo dopuszczonej
granicy zadłużenia, (60% wykonanych dochodów), określonej w utrzymanym
w mocy art. 170 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych,
przy wykonaniu dochodów w wysokości 27.314.990 zł (81,8% planowanych)
i wydatków w wysokości 29.350.683 zł, w tym majątkowych w wysokości 6.562.044
zł; zadłużenie Gminy w roku budżetowym wzrosło o 10.634.143 zł i na koniec 2011
r. wyniosło 35.438.604 zł, co stanowiło 129,7% wykonanych dochodów (121,6%
przy uwzględnieniu wyłączeń ustawowych);
 przedłożonym przez Wójta Krośnic sprawozdaniu z wykonania budżetu gminy
Krośnice za rok 2011 – z powodu przekroczenia granicy zadłużenia, przy wykonaniu
dochodów w wysokości 23.571.013 zł (64,3% planowanych) i wydatków
w wysokości 25.372.525 zł, w tym majątkowych w wysokości 5.985.469 zł;
zadłużenie Gminy w roku budżetowym wzrosło o 1.963.410 zł i na koniec 2011 r.
wyniosło 21.404.900 zł, co stanowiło 90,8% wykonanych dochodów (nie wykazano
przesłanek zastosowania wyłączeń ustawowych);
 przedłożonym przez Burmistrza Szczytnej sprawozdaniu z wykonania budżetu
gminy Szczytna za rok 2011 – z powodu przekroczenia granicy zadłużenia, przy
wykonaniu dochodów w wysokości 19.131.077 zł (91,3% planowanych) i wydatków
w wysokości 18.426.032 zł, w tym majątkowych w wysokości 3.384.275 zł;
zadłużenie Gminy w roku budżetowym obniżyło się o 1.008.466 zł i na koniec 2011
r. wyniosło 12.805.695 zł, co stanowiło 66,9% wykonanych dochodów (wygasły
przesłanki zastosowania wyłączeń ustawowych);
 przedłożonym przez Burmistrza Wiązowa sprawozdaniu z wykonania budżetu gminy
Wiązów za rok 2011 – z powodu przekroczenia granicy zadłużenia (60%


wykonanych dochodów), przy wykonaniu dochodów w wysokości 18.885.377 zł
(88,7% planowanych) i wydatków w wysokości 19.377.391 zł, w tym majątkowych
w wysokości 1.347.408 zł; zadłużenie Gminy w roku budżetowym obniżono
o 164.308 zł, na koniec 2011 r. wyniosło 12.356.249 zł, co stanowiło 65,4%
wykonanych dochodów (nie wystąpiły przesłanki wyłączeń ustawowych);
przedłożonym przez Burmistrza Żarowa sprawozdaniu z wykonania budżetu gminy
Żarów za rok 2011 – z powodu przekroczenia granicy 60% wykonanych dochodów,
przy wykonaniu dochodów w wysokości 30.311.992 zł (86,5% planowanych)
i wydatków w wysokości 31.394.230 zł, w tym majątkowych w wysokości 3.527.906
zł; zadłużenie Gminy w roku budżetowym z tytułu zaciągnięcia kredytów wzrosło o
890.394 zł i na koniec 2011 r. wyniosło 19.056.085 zł, co stanowiło 62,9%
wykonanych dochodów (wzrost kwoty długu łącznie o 3.941.052 zł był efektem
zaliczenia do tytułów dłużnych zobowiązań wynikających z mów nienazwanych
o terminie płatności dłuższym niż rok);
przedłożonym przez Burmistrza Głuszycy sprawozdaniu z wykonania budżetu gminy
Głuszyca – z powodu znaczącego wzrostu zadłużenia, w tym zobowiązań
wymagalnych (łącznie o kwotę 6.427.839 zł), przy wykonaniu dochodów
w wysokości 23.496.012 zł (82,8% planowanych) i wydatków w wysokości
27.059.839 zł, w tym majątkowych w wysokości 3.990.252 zł; zadłużenie Gminy na
koniec 2011 r. wyniosło 15.418.104 zł, co stanowiło 65,7% wykonanych dochodów
(59,8% przy uwzględnieniu wyłączeń ustawowych na kwotę 1.388.667 zł).
Odwołanie do Kolegium Izby od negatywnej opinii Składu Orzekającego
o sprawozdaniu z wykonania budżetu za rok 2011 – na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o r.i.o.
– wniósł Burmistrz Głuszycy. Kolegium, po rozpatrzeniu odwołania, postanowiło utrzymać
w mocy negatywną opinię wyrażoną w uchwale Składu Orzekającego (uchwała Kolegium nr
41/2012).
O wydaniu negatywnych opinii o sprawozdaniu z wykonania budżetu za rok 2011 –
zgodnie z dyspozycją art. 21 ust. 2 ustawy o r.i.o. – Prezes Izby poinformowała Ministra
Finansów i Wojewodę Dolnośląskiego (pismo z 21 maja 2012 r.).
Opinie pozytywne z uwagami – wydano o 25 sprawozdaniach rocznych z wykonania budżetu
za rok 2011, przedłożonych przez wójtów i burmistrzów gmin. Uwagi zawarte w opiniach
dotyczyły wystąpienia nieprawidłowości, wskazujących naruszenie przepisów ustawy
o finansach publicznych, w tym w związku z:
1) niezachowaniem reguły wydatkowej, o której mowa w art. 242 ust. 2 u.f.p. (Chojnów w.,
Domaniów, Kowary, Mściwojów, Piechowice, Wleń, Złotoryja m., Żmigród, Żukowice),
2) zamknięciem roku budżetowego deficytem wyższym niż planowany (Domaniów,
Janowice Wielkie, Jemielno, Kowary, Mysłakowice, Kłodzko w., Żórawina), czym
naruszono zasadę uprzedniości budżetu, w tym określenia deficytu i źródeł jego pokrycia
w uchwale budżetowej, o czym stanowi art. 211 ust. 4 w związku z art. 212 ust. 1 pkt 3
u.f.p.,
3) włączeniem środków niestanowiących przychodów budżetu w finansowanie deficytu lub
przypadających w roku budżetowym spłat kredytów (8 przypadków włączenia raty
subwencji ogólnej – część oświatowa, przekazanej w grudniu na styczeń 2012 r.), co
stanowi naruszenie kompetencji, wynikających z art. 212 ust 1 pkt 3 i 4 w związku z art.
217 ust. 2 u.f.p.,
4) dopuszczeniem do wystąpienia zobowiązań wymagalnych i zapłaty odsetek z tytułu
zwłoki w regulowaniu zobowiązań (Czernica, Kondratowice, Lubań m., Lwówek Śląski,
Lądek Zdrój, Lewin Kłodzki, Milicz, Oława w.), czym naruszono zasady dokonywania
wydatków i zaciągania zobowiązań, o których mowa w art. 44 ust. 3 i art. 46 ust. 1 u.f.p.,
5) zagrożeniem przekroczenia ustawowej granicy zaciągania zobowiązań dłużnych,
określonej w art. 170 ust. 1 u.f.p. z 2005 r., wobec ukształtowania się relacji kwoty długu
powyżej 59% wykonanych dochodów (Bierutów, Janowice Wielkie, Oława w.),
2
6) niezachowaniem ustawowych wymogów szczegółowości i terminu przedłożenia
rocznego sprawozdania, o których mowa w art. 267 ust. 1 pkt 1 i w art. 269 u.f.p.
W opiniach pozytywnych z uwagami – w przypadku wystąpienia wydatków z tytułu
zwrotu dotacji, przekroczenia planu wydatków, wystąpienia zobowiązań wymagalnych,
wystąpienia wydatków z tytułu odsetek za nieterminowe regulowanie zobowiązań –
zawierano pouczenie o kwalifikowaniu do czynów naruszenia dyscypliny finansów
publicznych, o których mowa w art. art. 9, 11 i 16 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r.
o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 14,
poz. 114 ze zm.).
Wyniki opiniowania sprawozdań z wykonania budżetów JST za rok 2011, z których
wynika wydanie 6 opinii negatywnych (za rok 2010 wydano 2 opinie negatywne) wskazują,
że realizacja samorządowych budżetów w regionie Dolny Śląsk w 2011 r., podobnie jak
w roku poprzednim, łączyła się z wysokim ryzykiem wzrostu zadłużenia, w tym wobec
konieczności finansowania deficytów i przypadających spłat ze środków pochodzących
z zaciągnięcia nowych kredytów, co pozostawało w bezpośrednim związku z opóźnieniem
w przekazywaniu środków dofinansowania projektów realizowanych z udziałem środków
UE.
Z przedłożonych Izbie sprawozdań z wykonania budżetów jednostek samorządu
terytorialnego województwa dolnośląskiego w roku 2011, wynika:
1) realizacja dochodów w wysokości 13.856,7 mln zł, tj. o 1.074 mln zł (o 8,4%) wyższych
od wykonanych w 2010 r. i wykonanie wydatków w wysokości 14.692,8 mln zł, tj.
o 665,7 mln zł (o 4,7%) wyższych niż w 2010 r., w tym wydatków majątkowych
w wysokości 3.554,9 mln zł, czyli o 115,2 mln zł (o 3,3%) wyższych niż w 2010 r.,
2) wykonanie ustalonych w budżetach dochodów w 97,6% a wydatków w 94,7%
planowanych wielkości (w 2010 r. wykonanie wyniosło, odpowiednio 97,0% i 93,9%
planowanych),
3) rok budżetowy deficytem zamknęło 133 jednostki, łącznie na kwotę 926,6 mln zł
(w 2010 r. deficyt 171 budżetów wyniósł łącznie 1.296 mln zł),
4) zadłużenie wzrosło o 1.019 mln zł (o 19%) i na koniec 2011 r. (łącznie ze
zobowiązaniami wymagalnymi) wyniosło 6.381 mln zł, co stanowiło 46% wykonanych
dochodów (wartość wskaźnika zadłużenia uległa podwyższeniu o 4 pkt proc.).
2.
Wyniki opiniowania wniosków komisji rewizyjnych organów stanowiących
jednostek samorządu terytorialnego w sprawie absolutorium za rok 2011 (art. 13
pkt 8 ustawy o r.i.o.)
Lp Jednostki samorządu terytorialnego
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ogółem, z tego:
- gminy
- miasta na prawach powiatu
- powiaty
- województwo samorządowe
- związki międzygminne
Liczba wydanych opinii z tego
pozytywne
razem
pozytywne
negatywne
z uwagami
208
204
3
1
166
163
3
0
3
3
0
0
26
25
0
1
1
1
0
0
12
12
0
0
Zgodnie z przepisami ustaw ustrojowych, komisje rewizyjne organów stanowiących
wszystkich nadzorowanych jednostek samorządu terytorialnego (196 JST i 12 związków)
sformułowały i przekazały Izbie – celem zaopiniowania – 208 wniosków w sprawie
absolutorium z tytułu wykonania budżetu za rok 2011, z tego 205 wniosków w sprawie
udzielenia absolutorium i 3 wnioski w sprawie nieudzielenia absolutorium (Burmistrzowi
Głuszycy, Burmistrzowi Milicza, Zarządowi Powiatu Jaworskiego). Ponad 98,1%, spośród
przekazanych wniosków w sprawie absolutorium za rok 2011 – Składy Orzekające Izby
3
zaopiniowały pozytywnie, czyli uznały je za sformułowane w oparciu o kryteria dotyczące
oceny wykonania budżetu. Wnioski 3 komisji rewizyjnych (Milicz, Wiązów, Żmigród)
uzyskały opinie pozytywne z uwagami, a 1 wniosek (KR Redy Powiatu Jaworskiego) został
zaopiniowany negatywnie.
Dla porównania, w 2011 r. do zaopiniowania przekazano 206 wniosków w sprawie
absolutorium za rok 2010, w tym 2 wnioski w sprawie nieudzielenia absolutorium (Wójtowi
Lubania i Zarządowi Powiatu Świdnickiego).
W negatywnej opinii o wniosku w sprawie nieudzielenia absolutorium Zarządowi
Powiatu Jaworskiego – II Skład Orzekający, po rozpatrzeniu zarzutów stanowiących
podstawę sformułowania wniosku przez KR Rady Powiatu Jaworskiego, uznał je za
niezwiązane bezpośrednio z oceną wykonania budżetu przez organ wykonawczy.
W 3 opiniach pozytywnych z uwagami o wnioskach w sprawie absolutorium z tytułu
wykonania budżetu za rok 2011 – Składy Orzekający wskazały uchybienia proceduralne,
które dotyczyły:
1) braku udokumentowania rozpatrzenia przez komisję rewizyjną sprawozdania finansowego
oraz informacji o stanie mienia, wskazujące na możliwość niedopełnienia wymogów,
o których mowa w art. 270 ust. 2 u.f.p. (2 przypadki w odniesieniu do wniosków
w sprawie udzielenia absolutorium),
2) niepełnego uzasadnienia wniosku absolutoryjnego, wobec niewypracowania jednoznacznej
opinii dotyczącej wykonania budżetu, w tym wobec zaliczenia nieterminowego wykonania
obowiązków sprawozdawczych do przesłanek sformułowania negatywnego wniosku
(1 przypadek).
Wyniki opiniowania wniosków w sprawie absolutorium za rok 2011 wskazują, że
komisje rewizyjne organów stanowiących dolnośląskich JST i związków międzygminnych,
działając na tym etapie procedury absolutorium komunalnego, dopełniły im przypisanych
obowiązków.
3.
Opinie wydane w sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu wójtowi
absolutorium (art. 13 pkt 8 ustawy o r.i.o.)
Do badania nadzorczego (w terminie do 31 lipca 2012 r.) przekazano 197 uchwał
w sprawie absolutorium za rok 2011, z tego 192 uchwały w sprawie udzielenia absolutorium
i 5 uchwał w sprawie nieudzielenia absolutorium (Wójtowi Platerówki, Burmistrzowi
Głuszycy, Burmistrzowi Milicza, Burmistrzowi Ścinawy, Zarządowi Powiatu Jaworskiego),
z których 4 spełniały kryteria dotyczące wydania opinii przez skład orzekający, określone
w art. 13 pkt 8 ustawy o r.i.o.
Składy Orzekające Izby – po zbadaniu trybu w jakim podjęto uchwały oraz po analizie
materialno-prawnych przesłanek ich podjęcia (na podstawie wyciągów z protokołów debat
absolutoryjnych) – wydały:
 negatywną opinię o uchwale Rady Gminy w Platerówce, której zarzucono brak
podstaw do sformułowania uchwały o nieudzieleniu absolutorium, przy
nierozstrzygnięciu sprawy absolutorium w wyniku głosowania, który przy wniosku
o udzielenie absolutorium ukształtował się następująco: 7 za, 6 przeciw, 2
wstrzymujące;
 negatywną opinię o uchwale Rady Miejskiej w Ścinawie, której zarzucono brak
obiektywności w ocenie wykonania budżetu, w tym zasadności zarzutów
dotyczących małej efektywności w pozyskiwaniu dochodów i braku nadzoru nad
działalnością zakładu budżetowego. Ponadto, wynik głosowania nad projektem
uchwały w sprawie udzielenia absolutorium, który ukształtował się w sposób
następujący: 3 za, 8 przeciw, 0 wstrzymujących – nie znalazł materialno-formalnego
potwierdzenia w dokumencie „uchwała Rady Miejskiej”;
 pozytywną z uwagami opinię o uchwale Rady Miejskiej w Miliczu, przy podjęciu
której podnoszono kwestie niezwiązane wprost z oceną wykonania budżetu,
a złożone przez Burmistrza wyjaśnienia odnosiły się do wykonania budżetu na tle
4
wykonania z dwóch lat poprzednich, niemniej nie odnosiły się do niewykonania
zadań, na finansowanie których wyemitowano obligacje;
 pozytywną opinię o uchwale Rady Miejskiej w Głuszycy, którą podjęto
z zachowaniem procedury, określonej w art. 271 u.f.p. i spełnieniu warunku
bezwzględnej większości głosów, o którym mowa w art. 28a ustawy o samorządzie
gminnym.
Dla porównania – w 2011 r. do nadzoru Izby przekazano 207 uchwał w sprawie
absolutorium za rok 2010, z tego 206 uchwał w sprawie udzielenia absolutorium i 1 uchwałę
w sprawie nieudzielenia absolutorium (Wójtowi Gminy Lubań), a wynik jej oceny przez
Skład Orzekający – znalazł wyraz w wydaniu pozytywnej opinii.
4.
Informacja o wynikach badania nadzorczego uchwał w sprawie absolutorium za rok
2011 (art. 11 ust. 1 pkt 6 ustawy o r.i.o.)
Uchwałę absolutoryjną z tytułu wykonania budżetu za rok 2011 – w ustawowym
terminie (do 30 czerwca 2012 r.) – podjęły organy stanowiące 197 jednostek, które w 192
przypadkach postanowiły o udzieleniu absolutorium, a w 5 przypadkach o nieudzieleniu
absolutorium (Wójtowi Platerówki, Burmistrzowi Głuszycy, Burmistrzowi Milicza,
Burmistrzowi Ścinawy, Zarządowi Powiatu w Jaworze).
Informację o nierozstrzygnięciu absolutorium za rok 2011 w wyniku głosowania,
przekazały organy 9 gmin (Jerzmanowa, Lewin Kłodzki, Malczyce, Piława Górna,
Piechowice, Przemków, Wiązów, Ziębice, Złoty Stok)..
Obowiązku podjęcia uchwały absolutoryjnej, w terminie określonym w art. 271 ust. 1
u.f.p., nie dopełniły organy stanowiące 2 związków (Związku Gmin Powiatu
Dzierżoniowskiego ZGPD-7 i Związku EKOGOK).
W wyniku badania nadzorczego uchwał w sprawie absolutorium za rok 2011
(2 niezakończone na dzień sporządzenia informacji) – Kolegium Izby uznało:
 193 (99% zbadanych) za podjęte bez naruszenia prawa, z tego 192 uchwały
w sprawie udzielenia i 1 uchwałę w sprawie nieudzielenia absolutorium,
 2 uchwały za podjęte z istotnym naruszeniem prawa (uchwała Rady Gminy
w Platerówce, uchwała Rady Powiatu w Jaworze) i orzekło o ich nieważności
(uchwały Kolegium nr 48/2012 i nr 49/2012).
Opracowała: Elżbieta Jerzmańska
3 sierpnia 2012r.
5