Przedmiotowy System Oceniania

Przedmiotowy System Oceniania
Opracowanie: Ewa Betiuk
Zaproponowana forma dydaktyczna – Przedmiotowy System Oceniania jest przeznaczona do podręcznika Historia 1. Kształcenie
w zakresie podstawowym. Podręcznik dla liceum i technikum, WSiP, Warszawa 2007.
Autorami tego podręcznika są J. Choińska – Mika, W. Lengauer, M. Tymowski, K. Zielińska.
PSO precyzuje wymagania na poszczególne oceny do kolejnych tematów lekcyjnych.
W prezentowanym materiale uwzględnione zostały wiadomości i umiejętności podlegające ocenie opisanej stopniem szkolnym:
dopuszczający, dostateczny, dobry, bardzo dobry.
Pominięte zostały dwie oceny skrajne – niedostateczny – właściwy dla zerowego poziomu wiedzy i umiejętności oraz celujący – jako ocena
przeznaczona dla uczniów biorących z powodzeniem udział w olimpiadach przedmiotowych, tematycznych i konkursach o charakterze
ogólnopolskim, a także o bardzo wysokim poziomie wiedzy i umiejętności z historii.
Nr
lekcji
1
1.
Temat lekcji
Ocena dopuszczająca
2
3
Epoki historyczne. Źródła Po lekcji uczeń:
historyczne i metody
• rozróżnia pojęcia –
poznawania przeszłości
„historia”, „prea) Czym jest historia?
historia”, „kultura
b) Dlaczego badamy
duchowa”, „kultura
dzieje ludzkości?
materialna”,
c) Dlaczego dzielimy
„starożytność”,
przeszłość na epoki?
„antyk”, „starod) Jakie epoki wydzielili
żytność klasyczna”,
w dziejach historycy? • „średniowiecze”,
e) Czym są źródła
• „epoka nowożytna”,
historyczne?
„epoka najnowsza”
f) Etapy badania
• definiuje pojęcie
historycznego.
„źródło historyczne”.
Poziom wiedzy ucznia
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
4
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• podaje przykłady
• wymienia kolejne
• wyjaśnia przyczyny
faktów, zjawisk,
etapy pracy
różnic w periodyzacji
procesów histobadawczej historyka i
dziejów Europy
rycznych i podaje ich
wyjaśnia ich cel .
Zachodniej i Polski,
przykłady,
• uzasadnia
• rozróżnia
przydatność
poszczególne typy
prowadzenia badań
źródeł historycznych i
historycznych .
podaje ich przykłady,
• czerpie informacje ze
źródła pisanego i
ikonograficznego,
1
2.
3.
3
4
5
• odróżnia w tekście
narracji historycznej
hipotezę od tezy,
• uzasadnia stosowanie
cezur w podziale
dziejów na epoki.
Najdawniejsze dzieje
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
człowieka.
• definiuje pojęcia:
• lokuje w czasie
• wymienia i poa) Pochodzenie
„hominidy”,
i przestrzeni ludy
rządkuje chronoloczłowieka.
„antropogeneza”,
semickie i
giczne etapy rozwoju
b) Osiągnięcia ludzi w
„antropologia”,
indoeuropejskie,
istot człowieczasach
„paleolit”, „mezolit”,
kowatych,
prehistorycznych.
„neolit”,
• wymienia i
c) Znaczenie rewolucji • wymienia osiągnięcia
porządkuje
neolitycznej.
człowieka w okresie
chronologicznie epoki
d) Zróżnicowanie
od paleolitu do
z najdawniejszych
językowe ludów
neolitu .
dziejów człowieka od
starożytności.
paleolitu do neolitu .
Starożytna cywilizacja
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Mezopotamii i pierwsze
• wyjaśnia pojęcia:
• wymienia największe • wyjaśnia znaczenie
imperia.
„miasto – państwo”,
państwa starożytnego
stosowania żelaza,
a) Od miast – państw
„imperium”, „ustrój”
Bliskiego Wschodu
prawo-dawstwa oraz
Sumeru do imperium
teokratyczny”,
oraz sytuuje je
komunikacji dla
perskiego –
„satrapia”, „despocja
w czasie i przestrzeni
funkcjonowania
powstawanie i rozpad
wschodnia”,
na mapie,
państw starożytnego
organizmów
Bliskiego Wschodu ,
• wymienia
• odróżnia miasta –
państwowych
najważniejsze
państwa od
• wymienia twórców
starożytnego
osiągnięcia ludów
większych
potęgi perskiej.
Bliskiego Wschodu.
Bliskiego wschodu.
organizmów
b) Osiągnięcia ludów
państwowych
i
6
Po lekcji uczeń:
• odkrywa i nazywa
różne kryteria
klasyfikacji epok
w najdawniejszych
dziejach człowieka.
Po lekcji uczeń:
• porównuje imperium
perskie z
wcześniejszymi
państwami Bliskiego
Wschodu.
1
4.
5.
2
Bliskiego Wschodu
w epoce brązu i
początkach epoki
żelaza.
c) Państwo perskie –
największe imperium
Bliskiego Wschodu.
Cywilizacja starożytnego
Egiptu.
a) Chronologia dziejów
Starożytnego Egiptu.
b) Egipt jako despocja
wschodnia.
c) Człowiek z strukturze
społecznej Egiptu.
d) Wierzenia Egipcjan.
e) Osiągnięcia kultury
egipskiej.
Starożytny Izrael.
a) Od koczowników do
rolników, od
plemienia do państwa
i diaspory – etapy
dziejów ludu Izraela.
b) Przyczyny i skutki
ukształtowania się
diaspory.
c) Biblia – święta
księga Judaizmu.
3
•
•
Po lekcji uczeń:
• definiuje pojęcia:
despocja wschodnia,
synkretyzm religijny,
4
imperiów,
wyjaśnia doniosłość
trzech rewolucji:
metalurgicznej,
urbanistycznej
i pisma.
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia związki
między strukturą
społeczną a wierzeniami religijnymi
starożytnych
Egipcjan.
5
Po lekcji uczeń:
• synchronizuje etapy
dziejów Egiptu z
dziejami cywilizacji
mezopotamskiej,
6
Po lekcji uczeń:
• odkrywa odrębności
i podobieństwa
między cywilizacjami
egipską
i mezopotamską.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
• identyfikuje postacie: • wyjaśnia pochodzenie • odkrywa związki
„diaspora”, „niewola
Abrahama, Mojżesza,
nazw i tytułów:
między judaizmem
egipska”, „niewola
Saula, Dawida,
Izrael, Palestyna,
a chrześcijaństwem .
babilońska”,
Salomona, Heroda
Biblia, Stary
„Królestwo Izraela”,
Wielkiego,
Testament, Nowy
„Królestwo Judy”,
Testament, Tora,
• lokuje w czasie i
„religia mojżeprzestrzeni trwanie
szowa”, „judaizm”,
Starożytnego Izraela.
• podaje główne zasady
religii mojżeszowej.
1
6.
7.
2
Starożytne cywilizacje
Indii i Chin.
a) Chronologia
starożytnych
cywilizacji Indii i
Chin.
b) Przedaryjska
cywilizacja doliny
Indusu.
c) Cywilizacja Ariów –
struktury społeczne i
wierzenia.
d) Buddyzm.
e) Osiągnięcia
cywilizacji chińskiej.
f) Kontakty międzycywilizacyjne.
Początki cywilizacji
greckiej.
a) Starożytni Grecy –
nazwa, język i
osadnictwo.
b) Przyrodniczo –
geograficzne
uwarunkowania
dziejów starożytnych
Greków.
c) Kultura minojska i
mykkeńska u
początków
cywilizacji greckiej.
3
4
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wymienia główne
• lokuje w przestrzeni • synchronizuje etapy
• odkrywa związki
osiągnięcia cywilicywilizację
rozwoju starożytnych
hinduizmu,
zacji przedaryjskiej
przedaryjską, aryjską,
cywilizacji Indii
buddyzmu
i aryjskiej w Indiach,
chińską.
i Chin z dziejami
i konfucjanizmu ze
Bliskiego Wschodu.
strukturami
• wyjaśnia pojęcia:
starożytnych
„cywilizacja
cywilizacji
przedaryjska”,
azjatyckich,
„cywilizacja
miejska”, „warna”,
• odkrywa znaczenie
„kasta”, „bramihinduizmu,
buddyzmu
nizm”, „hinduizm”,
„buddyzm”, „taoizm”,
i konfucjanizmu we
„konfucjanizm.
współczesnej Azji.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• definiuje pojęcia:
• lokuje w czasie
• wymienia osiągnięcia • wyjaśnia związki
„kultura minojska”,
i przestrzeni kulturę
kultury mykkeńskiej
między kulturami:
„kultura mykkeńska”,
mykkeńską i
i minojskiej,
mykkeńską, minojską
„agora”, „kolonia”,
minojską, wielką
i grecką.
• klasyfikuje język
„metropolia”,
kolonizację,
grecki jako jeden z
„oligarchia”,
• lokuje w czasie Wieki
języków
„demokracja”,
Ciemne, powstanie
indoeuropejskich.
„arystokracja”,
polis greckich ,
„tyrania”,
„monarchia”.
1
8.
2
Świat grecki w VII –
VI wieku p.n.e. –
powstanie polis.
Wielka kolonizacja.
3
4
5
6
d)
• Rozróżnia formy
ustroju greckich polis
[B],
• Rozróżnia przyczyny
i skutki Wielkiej
Kolonizacji [B],
• wymienia krainy
starożytnej Grecji
oraz nazwy plemion
greckich [A],
• wyjaśnia pochodzenie
nazwy „Grecy” [C].
Po lekcji uczeń:
Ateny i Sparta
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
a) Kształtowanie się
• rozróżnia i stosuje
• lokuje w czasie
• odkrywa ograniczenia • odkrywa
ustrojów polityczno –
pojęcia: „strateg”,
i przestrzeni
i możliwości
podobieństwa
społecznych Aten
„ostracyzm”,
oligarchię spartańską
antycznej oligarchii
i różnice między
i Sparty.
„demagog”,
i demokrację ateńską,
i demokracji,
starożytną demokrab) Porównanie ustrojów
„hegemonia”, „urząd • identyfikuje postacie: • porównuje
cją grecką a demospołeczno –
kolegialny”, „heloci”,
kracją współczesną.
Drakon, Solon,
funkcjonowanie
politycznych Aten
„periojkowie”.
Pizystrat, Kleistenes,
oligarchii
i Sparty.
Perykles, Likurg,
i demokracji.
• rozróżnia instytucje
polityczne Sparty
i Aten,
• wyjaśnia znaczenie
praw Drakona, reform
Solona, reform
Kleistenesa.
1
9.
10.
2
Wojny persko – greckie
i ich miejsce w tradycji
cywilizacji europejskiej.
a) Pośrednie
i bezpośrednie
przyczyny wojen
grecko i perskich.
b) Przebieg wojen
Greków z Persami.
c) Zakończenie wojen
grecko – perskich.
3
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje
głównych bohaterów
wojen z Persami
(Miltiadesa,
Leonidasa,
Temistoklesa).
4
Po lekcji uczeń:
• podaje daty bitew
pod: Maratonem,
Termopilami,
Salaminą, Platejami,
wojny peloponeskiej,
• lokalizuje na mapie
główne krainy Persji
oraz miejsca bitew
Greków z Persami,
• podaje daty:
opanowania Jonii
przez Persów,
wybuchu powstania
jońskiego, pokoju
Kaliasa.
Świat grecki w V – IV
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
wieku p.n.e.
• definiuje pojęcia:
• podaje daty wojny
a) Hegemonia Aten na
ostracyzm, demagog,
peloponeskiej,
morzu i wojna
• identyfikuje
• wyjaśnia rolę rodziny
peloponeska.
wybitnego ateńskiego
w życiu społeczności
b) Demokracja ateńska
polityka Peryklesa.
greckiej polis,
po wojnach grecko –
• wyjaśnia rolę
perskich.
niewolników w
c) Jednostka i
gospodarce greckich
społeczeństwo w
państw (V – IV wiek
starożytnej Grecji.
p.n.e.) oraz miejsce
tej grupy w
społeczności polis.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje władców • odkrywa znaczenie
perskich – Cyrusa,
wojen grecko –
Wielkiego, Dariusza
perskich dla tradycji
I, Kserksesa oraz
cywilizacji
władcę lidyjskiego –
europejskiej.
Krezusa,
• wyjaśnia charakter i
znaczenie kontaktów
grecko – lidyjskich w
Azji Mniejszej.
Po lekcji uczeń:
• odkrywa ograniczenia
i możliwości
demokracji ateńskiej.
Po lekcji uczeń:
odkrywa podobieństwa
i różnice między
starożytną demokracją
grecką a demokracją
współczesną.
1
11.
12.
2
3
Religia, literatura, sztuka i Po lekcji uczeń:
filozofia Greków.
• rozróżnia i stosuje
a) Periodyzacja dziejów
pojęcia: „kultura
kultury greckiej.
klasyczna”,
b) Jednostka i
„cywilizacja
społeczeństwo w
klasyczna”, „bogowie
starożytnej Grecji.
olimpijscy”,
c) Bogowie olimpijscy i
„mitologia”,
ich kult.
„akropol”, „agora”,
d) Architektura, rzeźba i
„kanon”, „igrzyska
malarstwo
olimpijskie”,
starożytnych
„gimnazjon”,
Greków.
„tympanon”,
e) Literatura Grecka.
„biblioteka”.
f) Filozofia grecka.
4
Po lekcji uczeń:
• lokuje w czasie etapy
rozwoju kultury
greckiej,
• wymienia głównych
bogów olimpijskich
oraz identyfikuje ich
atrybuty,
• identyfikuje główne
postacie twórców
kultury greckiej i ich
dzieła,
• identyfikuje style oraz
dzieła greckiej
architektury i rzeźby,
• wymienia formy kultu
w religii greckiej.
Filozofia grecka
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
a) Jońska filozofia
•
• identyfikuje postacie:
przyrody.
Talesa, Heraklesa,
• rozróżnia i stosuje
b) Szkoły – pitagorejska
Demokryta,
pojęcia: „filozofia”,
i eleacka.
Pitagorasa, Sokratesa,
„jońska filozofia
c) Sofiści.
Platona, Arystotelesa,
przyrody”,
d) Wielcy filozofowie:
„idealizm”, „racjo• identyfikuje poglądy
Sokrates, Platon,
nalizm”, „materiafilozofów greckich,
Arystoteles.
lizm”, „logika”,
• lokuje w czasie i
„dialektyka”, „etyka”,
przestrzeni greckie
„retoryka”,
szkoły filozoficzne.
„sofistyka”,
„Akademia”,
„Likejon”.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia znaczenie
• odkrywa rolę kultury
mitów greckich w
greckiej jako
kulturze europejskiej,
podstawy kultury
europejskiej.
• wyjaśnia związek
między formami
życia społeczno –
politycznego a
przemianami kultury
greckiej.
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia kolejne
etapy rozwoju
filozofii greckiej.
Po lekcji uczeń:
• odkrywa znaczenie
filozofów greckich
w dziejach myśli
ludzkiej.
1
13.
14.
2
3
4
Wyprawa Aleksandra
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Wielkiego. Hellenizm.
• rozróżnia i stosuje
• identyfikuje postacie:
a) Macedonia – kraj i
pojęcia: „falanga”,
Filipa II, Aleksandra
mieszkańcy.
„filipika”, „diadoch”,
III, Wielkiego,
b) Zwycięstwo Filipa II
„muzeum”, „epoka
Dariusza III,
nad Grekami.
hellenistyczna”,
Demostenesa,
c) Powstanie Związku
„hellenizacja”,
Epikura,
Korynckiego.
„orientalizacja”,
Archimedesa,
d) Podboje Aleksandra
„stoicyzm”,
Eukliadesa,
Wielkiego.
„epikureizm”, „węzeł
Arystarcha,
e) Monarchie
gordyjski”,
Eratostemesa, podaje
hellenistyczne.
„monarchia
daty: bitwy pod
f) Kultura
hellenistyczna”,
Cheroneją, początku
hellenistyczna.
„siedem cudów
wyprawy Aleksandra
świata”.
wielkiego,
• lokuje w czasie i
przestrzeni imperium
Aleksandra.
Początki dziejów Rzymu i Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
narodziny imperium.
• podaje daty: założenia • identyfikuje postacie:
a) Italia – obszar i
Rzymu, początku
mitycznych
mieszkańcy.
Republiki, zakońzałożycieli Rzymu,
b) Od Rzymu
czenia podboju Italii,
Tarkwiniusza
Królewskiego do
przez Rzym, wojen
Pysznego, Pyrrusa,
republiki.
punickich,
Hannibala, Scypiona
c) podboje rzymskie w • wyjaśnia pojęcia:
Afrykańskiego,
Italii.
„wilczyca
• porównuje sposób
d) Ekspansja Rzymu w
kapitolińska”,
zakładania kolonii
basenie Morza
przez Greków i
„pyrrusowe
Śródziemnego.
zwycięstwo”, „wojna
Rzymian.
punicka”,
5
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia znaczenie
imperium Aleksandra
Wielkiego i
monarchii
hellenistycznych dla
dziejów Bliskiego
wschodu.
6
Po lekcji uczeń:
odkrywa znaczenie epoki
i kultury hellenistycznej
w dziejach cywilizacji
światowej.
Po lekcji uczeń:
• porównuje politykę
Rzymu wobec
podbitych ludów
w Italii i na innych
obszarach.
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia przyczyny
sukcesu ekspansji
Rzymu, wyróżniając
czynności militarne,
polityczne
i kulturalne.
1
e)
15.
2
Polityka wobec
ludów podbitych.
Rozkwit i upadek
Republiki w Rzymie.
a) Ustrój republiki
rzymskiej w II – I
wieku p.n.e.
b) Przemiany
gospodarcze,
społeczne i
polityczne w II – I
wieku p.n.e.
c) Postanie cesarstwa.
3
4
„republika”, „senat”,
„patrycjusze”,
„plebejusze”,
„kolonia rzymska”,
„obywatelstwo
rzymskie”,
„autonomia”,
„imperium”,
• wymienia i lokuje w
przestrzeni krainy
historyczne i państwa
związane z dziejami
Rzymu.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• rozróżnia i stosuje
• podaje daty: śmierci
pojęcia: „republika”,
Cezara, bitwy pod
„obywatelstwo
Akcjum, początku
rzymskie”,
Cesarstwa
„zgromadzenie
Rzymskiego,
ludowe”, „senat”,
• identyfikuje postacie:
„konsul”, „dyktator”,
Spartakusa, braci
„cenzor”, „kwestor”,
Grakchów, Mariusza,
„nobilowie”,
Cezara, Oktawiana
„ekwici”, „trybun
Augusta.
ludowy”, „plebs”,
„proletariat”,
„latyfundium”,
„weteran”,
„triumwirat”,
„cesarstwo”,
„pryncypat”.
5
Po lekcji uczeń:
• lokuje w czasie
i przestrzeni kryzys
Republiki, podboje
Cezara, I i II
triumwirat.
• wyjaśnia przyczyny
i skutki reform
Grakchów oraz
reformy wojskowej
Mariusza,
• wyjaśnia przyczyny i
skutki dyktatury
Cezara.
6
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia przyczyny
i skutki zwycięstwa
Oktawiana w wojnie
domowej.
1
16.
2
Cesarstwo Rzymskie w
I – II w. n.e.
a) Obszar Cesarstwa
Rzymskiego w I – II
wieku n.e.
b) ustrój polityczny i
społeczny Cesarstwa
w okresie
pryncypatu.
c) Organizacja
prowincji w I – II
wieku n.e.
d) Rola miast i armii w
procesie romanizacji.
17.
Kultura Imperium
Rzymskiego.
a) Kultura łacińska a
kultura grecka.
b) Język łaciński,
literatura łacińska i
grecka.
c) Prawo rzymskie,
filozofia, pisarstwo
historyczne,
geografia.
d) Sztuka i architektura
rzymska.
3
Po lekcji uczeń:
• podaje daty rządów
Augusta,
• rozróżnia i stosuje
pojęcia: „limes”,
„pretorianie”,
„ekwici”,
„dekurionowie”,
• wyjaśnia pojęcia:
„pokój rzymski”,
„romanizacja”.
4
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje postacie:
Augusta, Trajana,
Marka Aureliusza,
• wylicza zdobycze
cywilizacyjne
upowszechnione
przez Rzymian w
prowincjach,
• lokuje w przestrzeni
prowincje rzymskie i
miasta założone przez
Rzymian w Europie
Zachodniej i
Środkowej.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
e) podaje daty:
• wyjaśnia pojęcia:
założenia Rzymu,
„uniwersalna
okresów Republiki i
cywilizacja
Cesarstwa w dzieśródziemnomorska”,
jach Rzymu, spisania
„prawo
prawa XII tablic,
obywatelskie”,
kodeksu Justyniana,
„geocentryczny
f) identyfikuje twórców
model świata”,
kultury Imperium
• lokuje w czasie
rzymskiego:
wymienione wyżej
Salustiusza, Senekę,
postacie twórców
Owidiusza,
kultury.
Wergiliusza,
Horacego, Plutarcha,
Tytusa Liwiusza,
5
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia znaczenie
miast i armii w
procesie romanizacji
prowincji.
6
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia
funkcjonowanie
systemu zarządzania
prowincjami w
okresie pryncypatu.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia podział
• wymienia czynniki
cesarstwa na dwa
stanowiące o jedności
obszary kulturowe –
cywilizacji
zachód i wschód,
śródziemnomorskiej,
• w różnych
• odkrywa trwanie
dziedzinach kultury
kultury rzymskiej
Imperium Romanum
w cywilizacji
wskazuje wpływy
europejskiej
kultury greckiej oraz
późniejszych epok.
oryginalne dokonania
Rzymian.
1
18.
2
Religie tradycyjne w
świcie rzymskim.
Chrystanizacja Imperium
Rzymskiego.
a) Religie Imperium
Rzymskiego.
b) Sytuacja w
Palestynie i
działalność Jezusa.
c) Pierwsze gminy
chrześcijańskie.
d) Organizacja,
doktryna i system
wartości
chrześcijaństwa.
e) Chrześcijaństwo a
władza rzymska.
3
Tacyta, Klaudiusza,
Ptolemeusza,
• rozróżnia i stosuje
pojęcia: „forum”,
„retoryka”,
„bazylika”, „termy”,
„teatr”, „amfiteatr”,
„cyrk”, „Łuk
Triumfalny”, „panteon”, „trybunał”,
„akwedukt”, „mecenas”.
Po lekcji uczeń:
• podaje daty: zdobycia
Palestyny przez
Rzymian,
ukrzyżowania Jezusa,
spisania Ewangelii,
podróży misyjnych
św. Pawła, początku
prześladowania
chrześcijan,
ogłoszenia wolności
wyznawania
chrześcijaństwa,
uznania
chrześcijaństwa za
religię panującą w
Imperium Rzymskim,
4
5
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• lokalizuje na mapie: • wyjaśnia związek
obszar życia
wczesnego
i działalności
chrześcijaństwa
Chrystusa, pierwsze
z judaizmem,
gminy,
• charakteryzuje etapy
chrześcijańskie,
chrystianizacji
stolica patriarchatów,
Imperium
Rzymskiego.
• wymienia
podstawowe cechy
organizacji doktryny i
systemu wartości
chrześcijaństwa w
czasach starożytnych,
• wyjaśnia pierwotne
znaczenie greckich
słów: apostolos,
episkopos.
6
Po lekcji uczeń:
• uzasadnia
stwierdzenie, że
„tożsamość
europejska ma
judeochrześcijańskie
źródła”.
1
2
•
•
3
identyfikuje postacie:
Heroda Wielkiego,
Poncjusza Piłata,
ewangelistów, Pawła
z Tarsu, Nerona,
Konstantyna
Wielkiego,
Teodozjusza
Wielkiego
rozróżnia i stosuje
pojęcia: „auspicje”,
„geniusz”, „religia
tradycyjna”, „religia
objawiona”,
„mesjasz”,
„Ewangelia”, „Nowy
Testament”,
„teologia”, „apostoł”,
„biskup”,
„metropolita”,
„patriarcha”,
„papież”,
„katakumby”,
„Kościół katolicki”,
„poganie”, „sobór
powszechny”,
„herezja”.
4
5
6
1
19.
2
3
Po lekcji uczeń:
Upadek Cesarstwa
Rzymskiego na zachodzie • podaje daty: nadania
– koniec jedności świata
obywatelstwa
śródziemno-morskiego.
rzymskiego całej
a) Najazdy
wolnej ludności
barbarzyńskie na
Cesarstwa, reform
terytorium
Dioklecjana, ogłoCesarstwa.
szenia wolności
b) Przemiany systemu
wyznawania religii
władzy cesarstwa i
chrześcijańskiej,
podziały Imperium.
soboru nicejskiego,
c) Załamanie się
uznania
struktur społecznych
chrześcijaństwa za
i gospodarczych
religię panującą w
Imperium
Cesarstwie
Rzymskiego.
Rzymskim,
d) Kryzys kultury i
ostatecznego podziału
religii tradycyjnych
Cesarstwa na Wschód
w państwie
i Zachód, detronizacji
rzymskim.
Romulusa
Augustulusa przez
Odoakara.
4
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje postacie:
Marka Aureliusza,
Karakalii,
Dioklecjana,
Konstantyna
Wielkiego,
Teodozjusza
Wielkiego, Attyli,
Decjusza, Odoakra,
• rozróżnia i stosuje
pojęcia: „kolon”,
„kolonat”, „tetrarchia”, „dominat”,
„poganie”, „credo”,
„sobór powszechny”,
„herezja”,
• wyjaśnia pojęcia:
„imperium
Sasanidów”,
„Cesarstwo
Wschodu”,
„Cesarstwo
Zachodu”, „królestwa
germańskie”,
„Wędrówka Ludów”,
„Cesarstwo
Bizantyjskie”,
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• rozróżnia polityczne, • wyjaśnia przyczyny
społeczne i kulturowe
podziału Cesarstwa
czynniki kryzysu
na Wschód i Zachód,
Imperium
• Opisuje różnice
Rzymskiego na
pomiędzy Cesarprzełomie II i III w.,
stwem Wschodu
i Cesarstwem
• odróżnia przyczyny
bezpośrednie i
Zachodu.
pośrednie upadku
Cesarstwa na
Zachodzie,
• wyjaśnia przyczyny
i wskazuje
najważniejsze cechy
procesu Wędrówki
Ludów.
1
20.
2
3
4
5
• lokuje w przestrzeni:
Cesarstwo Wschodu,
Cesarstwo Zachodu,
królestwa
germańskie,
• Wędrówkę Ludów,
Cesarstwo
Bizantyjskie, miejsca
bitew pod
Adrianopolem i na
Polach
Katalaunijskich.
Początki średniowiecznej Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Europy. Powstanie państw • wyjaśnia pojęcia:
• identyfikuje postacie • wyjaśnia rolę
barbarzyńskich na
państwo sukcesyjne,
św. Augustyna, św.
chrześcijaństwa
gruzach Cesarstwa
herezja, arianizm,
Benedykta z Nursji,
i kościoła w procesie
zachodnio-rzymskiego w • lokuje w czasie fakty:
św. Grzegorza I
powstawania państw
V – VII w.
Wielkiego,
barbarzyńskich.
upadek Cesarstwa na
a) Państwa sukcesyjne
Zachodzie, chrzest
• charakteryzuje system
na terenach
Klodwiga, powstanie
organizacji plemion
Cesarstwa
zakonu
germańskich,
Zachodniego.
benedyktynów.
• lokuje w czasie
b) Powstanie i rozwój
powstanie państw –
państwa Franków.
Longobardów,
c) Germanie i
Wizygotów, Franków,
Rzymianie w
królestw
państwach
anglosaskich,
barbarzyńskich –
wzajemne relacje.
6
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia, dlaczego
Królestwo Franków
okazało się
najtrwalsze spośród
tzw. państw
sukcesyjnych.
1
d)
21.
2
Rola kościoła
katolickiego w
Europie po upadku
cesarstwa
Rzymskiego.
3
Bizancjum – nowy Rzym. Po lekcji uczeń:
a) Próby odbudowy
• wyjaśnia pojęcia:
Cesarstwa przez
„kodyfikacja prawa”,
Justyniana (VI wiek).
„samowładca”,
b) Sytuacja gospodarczo
„obrazoburstwo”,
– społeczna i system
„schizma”, „reguła
władzy Bizancjum.
bazyliańska”,
c) Chrześcijaństwo
„kościół
wschodnie
ortodoksyjny”,
i organizacja kościoła • identyfikuje postać i
wschodniego.
dokonania cesarza
d) Kultura bizantyjska.
Justyniana.
e) Kryzys Cesarstwa
Bizantyjskiego VII –
IX wieku.
f) Odrodzenie
Bizancjum IX – XI
w.
g) Wpływy bizantyjskie
w Europie.
4
5
• wskazuje na mapie
tereny zajęte przez
Wizygotów,
Longobardów,
Wandalów, Anglów,
Sasów, Franków.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• podaje datę tzw.
• podaje najważniejsze
schizmy wschodniej,
cechy wyróżniające
krąg cywilizacyjny
• wymienia
Bizancjum.
najważniejsze cechy
systemu rządów
despotycznych,
• lokuje na mapie
terytorium Bizancjum
za rządów Justyniana
Wielkiego,
• identyfikuje cechy
charakterystyczne
sztuki bizantyjskiej,
• przedstawia na mapie
zmiany terytorium
Bizancjum w czasie.
5
Po lekcji uczeń:
• charakteryzuje system
władzy w Cesarstwie
Bizantyjskim,
• charakteryzuje system
organizacji kościelnej
w Bizancjum,
• wyjaśnia, w jakich
dziedzinach
Bizancjum
kontynuowało
tradycję starożytnego
cesarstwa
Rzymskiego.
1
22.
23.
2
3
Arabowie i świat islamu. Po lekcji uczeń:
a) Narodziny islamu.
• wyjaśnia terminy i
b) Podstawowe i
pojęcia: „islam”,
organizacja imperium
„ramadan,” „dżihad”,
arabskiego.
„hidżra”, „Koran”,
c) Podziały religijne i
„Kalif”, „emir”,
polityczne świata
„islamizacja”,
arabskiego.
• lokuje w czasie i
d) Cywilizacja, kultura i
życie i działalność
sztuka świata islamu.
Mohameta.
4
Po lekcji uczeń:
• lokuje na mapie
miejsca związane z
działalnością
Mohameta,
• wymienia
najważniejsze zasady
islamu obowiązujące
jego wyznawców,
• wskazuje na mapie
zasięg podbojów
arabskich,
• wymienia osiągnięcia
arabskiej cywilizacji.
Monarchia Karola
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Wielkiego.
• definiuje pojęcia:
• rozróżnia dokonania
a) Początki władzy
„władza
Karola Młota i Karola
Karolingów.
uniwersalna”,
Wielkiego,
b) Zasięg terytorialny
„monarchia
• podaje daty –
i organizacja państwa
patrymonialna”,
powstania Państwa
Karola Wielkiego.
„cesarstwo
Kościelnego,
c) odnowienie
karolińskie”,
koronacji cesarskiej
cesarstwa
„beneficjum”,
Karola Wielkiego,
rzymskiego.
„hrabstwo”,
traktatu w Verdun,
d) Kultura czasów
„marchia”,
• wskazuje na mapie
Karolińskich.
• na tablicy
terytoria podbite
e) Rozpad monarchii
genealogicznej
przez Karolingów
karolińskiej.
identyfikuje członków
oraz obszary
dynastii karolińskiej.
wpływów państwa
Karola Wielkiego.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• rozróżnia
• wyjaśnia
chrześcijańską i
konsekwencje
muzułmańską rachubę
podbojów arabskich
czasu.
dla świata i Europy.
• wymienia elementy
jedności świata
arabskiego.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wymienia elementy
• wyjaśnia genezę
jedności państwa
różnic między dwoma
Karola Wielkiego,
państwami, które
rozróżniając czynniki
wyłoniły się po
polityczne i
rozpadzie monarchii
kulturowe.
karolińskiej, Francją
i Niemcami,
• ocenia znaczenie
dokonań Karola
Wielkiego w procesie
ujednolicania Europy.
1
24.
25.
2
3
Początki społeczeństwa
Po lekcji uczeń:
feudalnego.
• wyjaśnia pojęcia:
a) Główne cechy
„dwupolówka”,
wczesnośredniowiecz
„renta feudalna”,
nego rolnictwa.
„komendacja”,
b) Początki systemu
„immunitet sądowy”,
lennego.
„immunitet
c) Włość ziemska i jej
gospodarczy”,
organizacja.
„inwestytura”,
d) Miasta wczesnego
„lenno”, „system
średniowiecza.
feudalny”, „własność
feudalna”, „własność
podzielona”.
Po lekcji uczeń:
Powstanie państw w
Europie Północnej
• wyjaśnia pojęcia:
i Środkowo – Wschodniej
„Normandia”, „Słooraz ich chrystianizacja.
wianie Wschodni”,
a) Zasięg terytorialny
„Słowianie Zachoi skutki wypraw
dni”, „Słowianie
Normanów.
Południowi”,
b) Powstanie państw
„Państwo Wielkoskandynawskich.
morawskie”, „misja
c) Plemiona słowiańskie
Cyryla i Metodego”,
– system organizacji • identyfikuje postacie
społeczno –
Wilhelma Zdobywcy,
politycznej.
Samona, Konstantego
d) Powstanie państw w
(Cyryla), Metodego,
Europie Środkowej.
Stefana I Wielkiego,
e) Chrystianizacja
św. Wacława,
Słowian
Ruryka,
Południowych.
4
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia system
• wyjaśnia okoliczności • wyjaśnia, w czym
organizacji własności
ukształtowania się
przejawia się
feudalnej,
grupy feudałów.
partykularyzm
gospodarczo –
• opisuje ceremonię
społeczny we
hołdu lennego,
wczesnym
• charakteryzuje
średniowieczu.
powinności seniora i
wasala,
• charakteryzuje
wczesnośredniowiecz
ne rolnictwo.
Po lekcji uczeń:
• Podaje daty – bitwy
na Lechowym Polu,
podboju Anglii przez
Normanów, misji
Cyryla i Metodego,
chrztu Rusi, Czech
i Węgier,
• nazywa dynastie
panujące we
wczesnym
średniowieczu w
Europie Środkowo –
Wschodniej,
• wskazuje na mapie
zasięg najazdów
normandzkich,
Po lekcji uczeń:
• ocenia znaczenie
misji Cyryla
i Metodego dla
chrystianizacji
Europy Środkowej.
Po lekcji uczeń:
• charakteryzuje
czynniki
państwotwórcze na
obszarze Europy
Północnej i Środkowo
– Wschodniej.
1
26.
27.
2
Powstanie i rozwój
Rusi Kijowskiej.
3
Włodzimierza
Wielkiego.
4
f)
• wymienia świętych
patronów królestw
Europy Środkowej i
Skandynawii.
Władze i idee
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
uniwersalne.
• wyjaśnia pojęcia:
• podaje daty: koronacji
a) Cesarstwo Ottonów –
„średniowiecze”,
cesarskiej Ottona I,
zasięg i polityczne
„cesarstwo
konkordatu
oddziaływanie.
rzymskie”, „władze
wormackiego,
b) Ideowe i polityczne
uniwersalne”,
• wymienia reformy
podstawy władzy
„Konklawe”, „spór o
wprowadzone w
uniwersalnej papieży.
inwestyturę”, „pójść
kościele przez
c) Ruchy odnowy w
do Canossy”,
Grzegorza VII i
Kościele Zachodnim
„konkordat”,
wyjaśnia ich
– reformy: klunicka i • identyfikuje postacie:
znaczenie,
gregoriańska.
Ottona I, Ottona III,
• lokuje w czasie i
d) Spór cesarstwa z
Grzegorza VII,
przestrzeni cesarstwo
papiestwem o
Henryka IV.
ottońskie,
inwestyturę.
• określa chronologię
sporu o inwestyturę.
Sztuka chrześcijaństwa
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
zachodniego.
• umieszcza w czasie
• odróżnia tematy
a) Architektura
i przestrzeni style:
i formy
romańska – cechy.
przedromański
chrystianizacji dla
b) Sztuka romańska.
i romański.
stylu romańskiego.
c) Symbolizm sztuki
romańskiej.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia znaczenie
• wyjaśnia znaczenie
reform
rywalizacji władz
gergoriańskich,
uniwersalnych w
dziejach Europy.
• wyjaśnia rolę
kongregacji klunickiej
w procesie reformy
Kościoła.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• na wybranych
• określa rolę sztuki
przykładach wyjaśnia
romańskiej w
symbolizm sztuki
średniowieczu.
romańskiej.
1
28.
2
Powstanie państwa
polskiego.
a) Rozmieszczenie
i organizacja
społeczna plemion
lechickich.
b) Czynniki
państwotwórcze na
ziemiach polskich.
c) Organizacja państwa
Mieszka I.
d) Przyczyny i skutki
przyjęcia chrztu.
3
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
prawo książęce,
trybut, biskupstwo
misyjne.
4
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje postacie • wymienia
• wymienia
legendarnych
i charakteryzuje
i charakteryzuje
przodków Mieszka I,
bezpośrednie i długoczynniki
Mieszka I, Dobrawy,
falowe konsekwencje
państwotwórcze na
przyjęcia chrztu przez
ziemiach polskich,
• identyfikuje plemiona
Mieszka I.
lechickie i wskazuje
• porównuje procesy
na mapie ich siedziby, • charakteryzuje rolę
państwotwórcze na
Polan w procesie
ziemiach polskich i
• wskazuje na mapie
kształtowania się
innych obszarach
obszary wchodzące w
Europy Środkowej.
państwa polskiego.
skład państwa
Mieszka,
• rozróżnia polityczne i
kulturowo – ideowe
przyczyny przyjęcia
chrztu przez Mieszka.
29.
Polityka wewnętrzna
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
i zagraniczna Bolesława
• wyjaśnia pojęcia:
• identyfikuje postacie:
Chrobrego.
„misja św.
biskupa Wojciecha,
a) Główne cele polityki
Wojciecha”, „zjazd
Bolesława Chrobrego,
zagranicznej
gnieźnieński”,
Ottona III,
Bolesława Chrobrego
„arcybiskupstwo
• podaje daty: misji św.
i ich realizacja.
gnieźnieńskie (polska
Wojciecha, zjazdu
b) Polityka wewnętrzna
metropolia
gnieźnieńskiego,
Bolesława
kościelna)”, „pokój
pokoju w
Chrobrego.
budziszyński”,
Budziszynie,
c) Czasy Bolesława
„koronacja
koronacji Bolesława
Chrobrego w
królewska”.
Chrobrego,
średniowiecznej
tradycji.
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia genezę
zjazdu
gnieźnieńskiego,
• wymienia postanowienia zjazdu
gnieźnieńskiego i
wyjaśnia ich
znaczenie,
• identyfikuje postacie
w ikonografii Drzwi
Gnieźnieńskich.
Po lekcji uczeń:
• ocenia znaczenie
koronacji Bolesława
Chrobrego.
1
30.
2
3
4
5
6
• rozróżnia terytorium
państwa polskiego
pod koniec
panowania Mieszka I
i pod koniec rządów
Bolesława Chrobrego.
Po lekcji uczeń:
Kryzys i odbudowa
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
monarchii piastowskiej.
• wyjaśnia pojęcia:
• podaje daty: wybuchu • wyjaśnia okoliczności • charakteryzuje
a) Załamanie państwa
„kryzys monarchii”,
buntu poddanych,
śmierci biskupa
działania podjęte
piastowskiego –
„odbudowa
pierwszej monarchii
Stanisława,
przez Kazimierza
przyczyny, przebieg i
organizacji
piastowskiej,
Odnowiciela w celu
• wyjaśnia przyczyny
skutki,
kościelnej”, „reforma
koronacji Bolesława
odbudowy państwa
załamania pierwszej
b) Odbudowa państwa
Kazimierza
Śmiałego.
oraz ocenia ich
monarchii
przez Kazimierza
Odnowiciela”,
skutki,
piastowskiej,
Odnowiciela.
„pierwsza monarchia
• wyjaśnia skutki klęski • wyjaśnia przyczyny
c) Ekspansja i konflikty
piastowska”, „druga
trwających wśród
Bolesława Śmiałego.
wewnętrzne za
monarchia
historyków sporów
panowania Bolesława
piastowska”,
dotyczących
Śmiałego.
tzw. sprawy
• identyfikuje postacie:
Mieszka II,
św. Stanisława.
Kazimierza
Odnowiciela,
Bolesława Śmiałego,
biskupa Stanisława.
1
31.
2
3
4
Po lekcji uczeń:
Polityka wewnętrzna i
Po lekcji uczeń:
zagraniczna Bolesława
• wyjaśnia pojęcia:
• lokuje na mapie:
Krzywoustego.
„podbój Pomorza”,
Pomorze Zachodnie,
a) Konflikty w łonie
„chrystianizacja
Pomorze Gdańskie,
dynastii i dojście
Pomorza”, „testament
Śląsk, Wielkopolskę,
Bolesława
Krzywoustego”,
Kujawy, Mazowsze,
Krzywoustego do
„podział
ziemię lubuską,
władzy.
dzielnicowy”, „zasada • odnajduje na mapie
b) Sukcesy
pryncypatu”, „zasada
polskie biskupstwa z
i niepowodzenia w
senioratu”,
czasów panowania
polityce zagranicznej. • identyfikuje postacie:
Bolesława
c) Testament Bolesława
Władysława
Krzywoustego.
Krzywoustego.
Hermana, Zbigniewa,
Bolesława
Krzywoustego,
Władysława
Wygnańca,
• podaje daty: podboju
Pomorza przez
Bolesława
Krzywoustego,
podziału Polski na
dzielnice na mocy
testamentu
Krzywoustego.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• ocenia politykę
• uczestniczy w
wewnętrzną
dyskusji na temat
i zagraniczną
trwałości podziałów
Bolesława
terytorium Polski
Krzywoustego,
wywodzących się
z czasów rozbicia
• wyjaśnia przyczyny
dzielnicowego.
podziału
dzielnicowego Polski.
1
32.
33.
2
Społeczeństwo,
gospodarka i kultura
pierwszych Piastów.
a) Rozwój społeczno –
gospodarczy ziem
polskich w czasach
pierwszych Piastów.
b) Kultura czasów
pierwszych Piastów.
3
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
wieś służebna,
organizacja służebna,
pan grodowy,
• wymienia
najdawniejsze zabytki
piśmiennictwa
powstałe na ziemiach
polskich,
• wymienia zabytki
wczesnopiastowskieg
o budownictwa na
ziemiach polskich.
Przemiany gospodarcze i Po lekcji uczeń:
społeczne w Europie w XI • wyjaśnia pojęcia:
– XIII wieku.
„zmiana
a) Świat gospodarki
demograficzna”,
europejskiej w
„gospodarka
okresie rozkwitu
czynszowa”,
średniowiecza.
„przywileje
b) Zmiany społeczne w
miejskie”, „handel
okresie rozkwitu
lewantyński”,
średniowiecza.
„samorząd miejski”,
„drabina feudalna”,
„własność
podzielona”, „stan
społeczny”,
4
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wymienia funkcje
• wyjaśnia, na czym
• charakteryzuje
spełniane przez
polegała feudalizacja
zmiany kulturowe,
grody,
ustroju społeczno –
które były
politycznego w
następstwem przy• wymienia elementy
Polsce pierwszych
jęcia chrztu przez
struktury społecznej i
Piastów,
Mieszka I i chrystiacharakteryzuje
nizacji Polski.
poszczególne grupy
• wymienia i
społeczne Polski
charakteryzuje
wczesnopiastowskiej.
przejawy wzrostu roli
możnowładztwa w
państwie polskim.
Po lekcji uczeń:
• wskazuje na mapie
najlepiej i najsłabiej
zurbanizowane
regiony Europy,
• wskazuje na mapie
największe ośrodki
miejskie Europy w
okresie rozkwitu
średniowiecza,
• wskazuje na mapie
średniowieczne szlaki
handlowe,
• wymienia instytucje
samorządu
miejskiego.
Po lekcji uczeń:
• wymienia bezpośrednie i długofalowe
następstwa wprowadzenia czynszów na
wsi,
• wyjaśnia, na czym
polegało przejście od
dwupolówki do
trójpolówki i jakie
były tego
konsekwencje,
• wyjaśnia genezę i
następstwa ruchu
komunalnego we
Włoszech,
Po lekcji uczeń:
• wymienia czynniki
stymulujące rozwój
gospodarczy Europy
w okresie rozkwitu
średniowiecza,
• wymienia i
charakteryzuje typy
więzi społecznych
w Europie rozkwitu
średniowiecza.
1
34.
2
3
• lokuje w czasie:
rozkwit gospodarki
towarowo –
pieniężnej w Europie,
upowszechnienie
samorządności
miejskiej, działalność
Hanzy.
Przemiany polityczne w
Po lekcji uczeń:
państwach Europy
• wyjaśnia pojęcia:
Zachodniej w okresie
„centralizacja”,
rozkwitu średniowiecza.
„decentralizacja”,
a) Rozdrobnienie
„rozbicie feudalne”,
feudalne – podłoże
„Wielka Karta
społeczno –
Swobód”,
polityczne.
„reprezentacja
b) Odbudowa władzy
stanowa”,
centralnej w
„parlament”, „Stany
monarchiach
Generalne”,
zachodniej Europy.
• identyfikuje postacie:
c) Początki zgromadzeń
Ludwika IX, Jana bez
stanowych.
Ziemi, Rudolfa
Habsburga.
4
•
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje dynastie:
Kapetyngów,
Plantagenetów,
Hohenstaufów,
Habsburgów,
• podaje daty: bitwy
pod Bouvines,
nadania Wielkiej
Karty Swobód,
• charakteryzuje ustrój
monarchii w fazie
rozbicia feudalnego,
• lokalizuje ma mapie
monarchie: angielską,
francuską, Rzeszę
Niemiecką.
5
wyjaśnia, jaką rolę
odgrywały miasta w
Europie rozkwitu
średniowiecza.
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia okoliczności • porównuje zakres
wydania Wielkiej
władzy monarszej
Karty Swobód,
w monarchii
wymienia jej główne
patrymonialnej oraz
postanowienia oraz
w monarchii w fazie
ocenia znaczenie,
rozbicia feudalnego,
• charakteryzuje
• wyjaśnia okoliczności
czynniki sprzyjające
powstania Stanów
decentralizacji
Generalnych we
średniowiecznych
Francji oraz
monarchii,
porównuje
z okolicznościami
• charakteryzuje skład i
ukształtowania się
kompetencje
parlamentu
parlamentu
angielskiego.
angielskiego.
1
35.
2
Krucjaty i inne formy
ekspansji europejskiej.
Zagrożenia zewnętrzne.
a) Podłoże ruchu
krucjatowego.
b) Skutki krucjat.
c) Zagrożenie
mongolskie i jego
konsekwencje.
3
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
„ruch krucjatowy”,
„rekonkwista”,
• na przykładach
rozróżnia pojęcia:
„ekspansja zbrojna” i
„ekspansja
gospodarcza”,
„kolonizacja
niemiecka” i
„kolonizacja na
prawie niemieckim”,
• identyfikuje postacie:
Czyngis – chan,
Henryk Pobożny,
• podaje daty: zajęcia
Jerozolimy przez
Turków seldżuckich,
początku wypraw
krzyżowych (synodu
w Clermont), upadku
Akki, bitwy pod
Legnicą.
4
5
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia genezę
• rozróżnia krótko- i
ruchu krucjatowego,
długofalowe skutki
rozróżniając
ruchu krucjatowego,
przyczyny społeczne, •
polityczne,
ekonomiczne i
ideowe,
• odczytuje z mapy
trasy najważniejszych
wypraw krzyżowych,
• wskazuje na mapie
kolebkę oraz
najdalszy zasięg
ekspansji terytorialnej
Mongołów,
• odczytuje przekaz
ikonograficzny
wskazanych ilustracji.
6
Po lekcji uczeń:
Ocenia wpływ zdobycia
Konstantynopola przez
krzyżowców na
pogłębienie rozłamu
pomiędzy prawosławiem
a katolicyzmem
1
36.
37.
2
Kościół w okresie
rozkwitu średniowiecza –
oddziaływanie polityczne
i kulturowe.
a) Rola papiestwa w
Europie na przełomie
XII i XIII wieku.
b) Nowe formy życia
zakonnego.
c) Uniwersytety –
podstawy materialne,
organizacja, zadania.
d) Początki literatury w
językach
narodowych.
Sztuka gotycka.
a) Styl gotycki
w architekturze.
b) Rzeźba gotycka –
cechy, tematyka.
c) Malarstwo gotyckie –
tematyka.
d) Symbolizm sztuki
gotyckiej.
e) Recepcja sztuki
gotyckiej.
3
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
„kuria rzymska”,
„świętopietrze”,
„inkwizycja”,
„scholastyka”,
• podaje przykłady
zakonów:
kontemplacyjnych,
rycerskich,
żebraczych.
4
5
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje postacie: • charakteryzuje
św. Franciszka z
podstawy materialne,
Asyżu, św. Klary,
organizację i zadania
św. Tomasza,
uniwersytetów.
św. Dominika,
• lokalizuje w czasie i
przestrzeni najstarsze
europejskie
uniwersytety.
6
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia ideowe
i polityczne podstawy
potęgi papiestwa pod
koniec XII i w XIII
wieku.
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
Biblia ubogich,
poliptyk,
• lokalizuje w czasie
i przestrzeni styl
gotycki.
Po lekcji uczeń:
• na wybranych
przykładach
identyfikuje cechy
stylu gotyckiego w
architekturze i
sztukach
plastycznych,
• wyjaśnia, na czym
polegał symbolizm
sztuki gotyckiej.
Po lekcji uczeń:
• odnajduje w regionie
zabytki sztuki
gotyckiej i wyszukuje
wiadomości na ich
temat.
Po lekcji uczeń:
• wymienia typy przekazu charakterystyczne dla kultury
średniowiecza.
1
38.
39.
2
3
Polska w okresie rozbicia Po lekcji uczeń:
dzielnicowego –
• wyjaśnia pojęcia:
przemiany polityczne.
„Marchia
a) Chronologia rozbicia
Brandenburska”,
dzielnicowego.
„zakon krzyżacki”,
b) Przemiany polityczne
„najazdy
na ziemiach polskich
mongolskie”,
w dobie rozbicia
• podaje daty: ostatnidzielnicowego.
ego hołdu złożonego
c) Zagrożenie
przez polskiego
zewnętrzne.
księcia cesarzowi,
sprowadzenia
krzyżaków do Polski,
bitwy pod Legnicą,
• odczytuje z tablicy
genealogicznej
podziały dynastii
piastowskiej na
poszczególne linie.
Przemiany gospodarczo – Po lekcji uczeń:
społeczne w Polsce
• wyjaśnia pojęcia:
w dobie rozbicia
„lokacja miasta”,
dzielnicowego.
„lokacja wsi”,
a) Kolonizacja na
„zasadźca”, „prawo
prawie niemieckim –
niemieckie”, „ława
przyczyny, formy,
miejska”, „prawo
następstwa.
rycerskie”, „stan
b) Kształtowanie się
społeczny”,
stanów.
• wymienia stany spoc) Kultura Polski
łeczne, które ukształdzielnicowej.
towały się w Polsce.
4
5
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyodrębnia cezury
• wyjaśnia, dlaczego
w ramach okresu
zasady ustrojowe
rozbicia
wprowadzone na
dzielnicowego Polski,
mocy testamentu
Bolesława
• wymienia i
Krzywoustego okacharakteryzuje
zały się nietrwałe,
zagrożenia
zewnętrzne Polski
• wyjaśnia, jakie
w czasie rozbicia
czynniki sprzyjały
dzielnicowego,
postępującej
decentralizacji
• wyjaśnia okoliczności
państwa polskiego.
powstania państwa
zakonnego w Prusach.
6
Po lekcji uczeń:
• charakteryzuje
procesy polityczne
zachodzące na
ziemiach polskich
w czasie rozbicia
dzielnicowego.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia, na czym
• wymienia najważ• charakteryzuje okopolegała lokacja wsi
niejsze osiągnięcia
liczności kształtona prawie
kultury polskiej w
wania się stanów
niemieckim,
czasach rozbicia
społecznych na
dzielnicowego,
ziemiach polskich.
• wyjaśnia następstwa
kolonizacji na prawie • wyjaśnia różnice
niemieckim,
pomiędzy
osadnictwem na
• lokalizuje na mapie
prawie polskim a
miejscowości, w
kolonizacją na prawie
których zachowały się
niemieckim.
budowle romańskie.
1
40.
2
3
4
5
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Kryzys społeczno –
Po lekcji uczeń:
ekonomiczny wielkie
• wyjaśnia pojęcia:
• podaje daty: wybuchu • charakteryzuje
konflikty polityczne
„kryzys
epidemii „czarnej
przejawy kryzysu
w Europie XIV-XV w.
demograficzny”,
śmierci” w Europie,
demograficznego,
a) Kryzys w Europie
„kryzys
początku wojny
społecznego i
Zachodniej.
gospodarczy”,
stuletniej, śmierci
gospodarczego w
b) wielkie konflikty
„kryzys społeczny”,
Jana Husa, bitew na
Europie XIV-XV
polityczne w Europie
„kryzys polityczny”,
Kosowym Polu i pod
wieku.
Zachodniej.
„ogradzanie”, „czarna
Warną,
c) Wojny husyckie.
śmierć”, „wojna
• wyjaśnia przyczyny
stuletnia”, „wojna
oraz następstwa
dwóch róż”,
kryzysu
demograficznego,
• identyfikuje postacie:
Joanny d’Arc, Jana
gospodarczego,
Husa, Zygmunta
społecznego i
Luksemburskiego,
politycznego w
Władysława
Europie XIV-XV
Warneńczyka.
wieku,
• rozróżnia
bezpośrednie i
pośrednie przyczyny
kryzysu XIV w.,
• wyjaśnia przyczyny i
konsekwencje wojen
husyckich,
• wskazuje na mapie
zasięg podbojów
tureckich w Europie,
• lokalizuje na mapie
miejsca wielkich bitew wojny stuletniej,
6
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia następstwa
ekspansji tureckiej
w Europie,
• wyjaśnia przyczyny
oraz następstwa
wojny stuletniej,
wyodrębnia jej
główne etapy.
1
41.
42.
2
Władze uniwersalne i
państwa Europy
Zachodniej.
a) Władze uniwersalne
u schyłku
średniowiecza.
b) Suwerenność
królestw Europy
Zachodniej.
c) Powstanie
zjednoczonej
Hiszpanii.
d) Sytuacja polityczna
we Włoszech.
3
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
„niewola
awiniońska”,
„koncyliaryzm”,
„unia florencka”,
„kolegium
elektorów”,
„rekonkwista”,
• podaje daty: wydania
Złotej Bulli przez
Karola IV, soboru w
Konstancji, zawarcia
unii florenckiej,
zakończenia
rekonkwisty.
Państwa Europy
Po lekcji uczeń:
Środkowej i Wschodniej • wyjaśnia pojęcia:
w XIV-XV wieku.
„arcybiskupstwo
a) Rozwój Europy
praskie”, „unia
Środkowej w XIV –
kalmarska”, „unia
XV wieku.
polsko – węgierska”,
b) Europa Wschodnia w
„unia polsko –
XIV – XV wieku.
litewska”, „Złota
Orda”, „trzeci Rzym”,
• wymienia najwybitniejszych przedstawicieli dynastii
Luksemburgów,
Andegawenów,
Gedyminowiczów,
4
Po lekcji uczeń:
• identyfikuje dynastie:
Tudorów,
Walezjuszy,
Habsburgów,
Andegawenów,
Gedyminowiczów,
Jagiellonów,
• wymienia decyzje
soboru w Konstancji.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• charakteryzuje
• charakteryzuje system
późnośredniowieczną
polityczny Rzeszy
monarchię stanową,
Niemieckiej.
• wyjaśnia przyczyny i
następstwa wydania
Złotej Bulli przez
Karola IV,
• wyjaśnia przyczyny
schizmy zachodniej,
Po lekcji uczeń:
• określa granice
piętnastowiecznych
terytoriów Czech,
Węgier, Litwy,
państwa
krzyżackiego,
państwa
moskiewskiego,
• identyfikuje dynastie
panujące w
państwach Europy
Środkowo –
Wschodniej w XIV
i XV wieku,
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia przyczyny i
przejawy rozkwitu
Europy Środkowo –
Wschodniej w XIVXV wieku.
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia przyczyny
ekspansji i wzrostu
politycznej roli
Wielkiego Księstwa
Moskiewskiego,
• wyjaśnia, na czym
polegała koncepcja
Moskwy jako
„trzeciego Rzymu”.
1
43.
2
Zjednoczenie ziem
polskich.
a) Tendencje
zjednoczeniowe.
b) Walka o
zjednoczenie ziem
polskich.
c) Polityka zagraniczna
Władysława
Łokietka.
3
• podaje daty: unii
polsko – węgierskiej
za panowania
Andegawenów,
chrztu Litwy, bitwy
na Kulikowym Polu,
bitwy pod
Grunwaldem, unii
kalmarskiej.
Po lekcji uczeń:
• podaje daty –
koronacji Przemysła
II, Wacława II
i Władysława
Łokietka, bitwy pod
Płowcami,
• wyjaśnia pojęcia:
„starosta”, „procesy
polsko – krzyżackie”,
„procesy
zjednoczeniowe”,
• identyfikuje postacie:
Jakuba Świnki,
Przemysła II,
Wacława II,
Władysława
Łokietka, wójta
Alberta.
•
4
lokalizuje na mapie
główne ośrodki
polityczne Rusi –
Nowogród, Psków,
Twer i Moskwę.
Po lekcji uczeń:
• lokalizuje na mapie
zasięg władztwa:
Przemysła II,
Wacława II,
Władysława Łokietka
• wymienia środowiska
społeczne dążące do
zjednoczenia ziem
polskich,
• identyfikuje
przedmioty
symbolizujące polską
państwowość –
włócznia św.
Maurycego,
Szczerbiec,
królewskie insygnia.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• charakteryzuje oko• ocenia różne
liczności utrudniające
koncepcje
zjednoczenie ziem
zjednoczenia ziem
polskich,
polskich.
• wyjaśnia znaczenie
koronacji
Przemysła II,
Wacława II,
Władysława
Łokietka,
• wymienia i wyjaśnia
polityczne, społeczne,
ekonomiczne i
kulturowe przesłanki
zjednoczenia Polski.
1
44.
2
3
Królestwo Polskie za
Po lekcji uczeń:
Kazimierza Wielkiego
• wyjaśnia pojęcia:
i Andegawenów.
„reforma pieniężna”,
a) Polityka zagraniczna
„statuty wiślicko –
Kazimierza
piotrkowskie”, „rada
Wielkiego.
królewska”, „Korona
b) terytorium i ludność.
Królestwa
c) Przeobrażenia
Polskiego”,
gospodarcze.
„przywilej stanowy”,
d) Przeobrażenia
• identyfikuje postacie:
społeczne.
Kazimierza
e) Zmiany polityczne.
Wielkiego, Zygmunta
f) Osiągnięcia
Luksemburczyka,
kulturalne.
Ludwika Wielkiego,
g) Andegawenowie na
Jadwigi
tronie polskim.
Andegaweńskiej,
• wyjaśnia okoliczności
przejęcia rządów w
Polsce przez
Andegawenów,
• wyjaśnia okoliczności
wydania, treść oraz
bezpośrednie i długofalowe konsekwencje
przywileju
koszyckiego.
4
Po lekcji uczeń:
• podaje daty:
opanowania Rusi
Czerwonej przez
Kazimierza
Wielkiego, założenia
Akademii
Krakowskiej, śmierci
Kazimierza
Wielkiego, wydania
przywileju
koszyckiego,
• wymienia i charakteryzuje reformy
Kazimierza
Wielkiego,
• wyodrębnia główne
cechy Królestwa
Polskiego jako
monarchii stanowej.
5
Po lekcji uczeń:
• charakteryzuje
główne cele i kierunki
polityki zagranicznej
Kazimierza
Wielkiego,
• wyjaśnia
bezpośrednie i
długofalowe
następstwa przyłączenia Rusi Czerwonej
do Królestwa
Polskiego,
• wyjaśnia zakres
modernizacji
Królestwa Polskiego
za panowania
Kazimierza
Wielkiego.
6
Po lekcji uczeń:
• porównuje Królestwo
Polskie u schyłku
panowania
Kazimierza
Wielkiego
z monarchią
piastowską w chwili
śmierci Bolesława
Krzywoustego
(terytorium, ustrój,
gospodarka, struktury
społeczne),
• ocenia związek
polsko – węgierski za
Andegawenów,
wskazując jego silne
i słabe strony,
• określa długofalowe
znaczenie konfliktów
polsko krzyżackich
dla państwa i
społeczeństwa
polskiego,
• ocenia znaczenie
statutów wiślicko –
piotrkowskich,
• ocenia rządy
Kazimierza
Wielkiego z różnych
punktów widzenia.
1
45.
46.
2
Królestwo Polskie w Unii
z Polską.
a) Polska i Litwa przed
zawarciem unii w
Krewie.
b) Jagiełło na polskim
tronie – okoliczności
i warunki unii w
Krewie.
c) Czynniki
wzmacniające
i osłabiające unię
polsko – litewską.
d) Skutki polityczne
i społeczne unii
polsko – litewskiej.
Królestwo Polskie w
dobie rządów Władysława
Jagiełły – stosunki
z sąsiadami i polityka
wewnętrzna.
a) Polsko – Litewskie
zmagania z
Krzyżakami.
b) System polityczny
Królestwa Polskiego
i jego oddziaływanie
na Litwę.
3
4
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
• lokalizuje na mapie:
bojarzy, unia
Wielkie Księstwo
krewska, unia
Moskiewskie,
horodelska,
terytoria Złotej Ordy.
• identyfikuje postacie:
Władysława Jagiełły,
Witolda, Zbigniewa
Oleśnickiego,
• podaje daty: unii w
Krewie, unii
w Horodle,
panowania
Władysława Jagiełły.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia przyczyny
• analizuje czynniki
i warunki unii
wzmacniające
krewskiej
i osłabiające unię
w kontekście sytuacji
polsko – litewską
międzynarodowej,
w średniowieczu,
• porównuje poziom
• charakteryzuje skutki
rozwoju Polski
unii polsko –
i Litwy w momencie
litewskiej w różnych
zawierania unii
dziedzinach (polityka,
krewskiej,
sytuacja społeczna
i gospodarcza,
• wskazuje główne
kultura).
etapy dziejów unii
polsko – litewskiej w
XIV-XV wieku.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia pojęcia:
• lokalizuje na mapie:
„pierwszy pokój
trasę pochodu Jagiełły
toruński”, „przywilej
pod Grunwald, obszar
czerwiński”,
Żmudzi.
„przywilej warcki”,
„przywileje jedleńsko
– krakowskie”,
• identyfikuje postacie:
Ulryka von
Jungingena, Pawła
Włodkowica,
Zbigniewa
Oleśnickiego,
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia przyczyny
• charakteryzuje zakres
oraz bezpośrednie
władzy monarszej
i długofalowe skutki
w Polsce i na Litwie,
wielkiej wojny z
wskazując różnice,
zakonem krzyżackim, • wyjaśnia proces
• wyodrębnia główne
wzrostu roli
etapy konfliktu Polski
politycznej stanu
i Litwy z
rycerskiego w
Krzyżakami,
Królestwie Polskim.
• wyjaśnia okoliczności
wydania przywilejów
z Czerwińsku, Warce,
Jedlni i Krakowie,
1
47.
2
3
• podaje daty: wielkiej
wojny z zakonem
krzyżackim, bitwy
pod Grunwaldem,
pierwszego pokoju
toruńskiego,
przywileju
czerwińskiego,
przywileju warckiego,
przywilejów
jedleńskiego i
krakowskiego.
Średniowieczna Polska i Po lekcji uczeń:
Litwa pod rządami
• wyjaśnia pojęcia:
Jagiellonów.
„sejmik ziemski”,
a) System polityczny
„sejm walny”,
Królestwa Polskiego
„senat”, „izba posel– stosunki polsko –
ska”, „druga unia
krzyżackie.
polsko – węgierska”,
b) Polityka zagraniczna
„wojna trzynastoJagiellonów –
letnia”, „Związek
stosunki – polsko –
Pruski”, „drugi pokój
krzyżackie.
toruński”,
c) Polityka zagraniczna
„inkorporacja”,
Jagiellonów –
„Prusy Królewskie”,
polityka dynastyczna.
„Prusy Krzyżackie”,
„przywileje
cerkwicko –
nieszawskie”, „polityka dynastyczna”,
4
5
przedstawia ich treść i
ocenia znaczenie.
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wskazuje na mapie i • wyjaśnia okoliczności • porównuje rezultaty
nazywa kraje, w
wydania i treść kolejtzw. wielkiej wojny
których w XV wieku
nych przywilejów dla
z zakonem
panowali przedstarycerstwa (szlachty),
krzyżackim i wojny
wiciele dynastii
trzynastoletniej.
• porównuje postanoJagiellonów,
wienia pierwszego i
drugiego pokoju
• lokalizuje na mapie
obszar Prus
toruńskiego.
Królewskich oraz
Prus Zakonnych,
• wyjaśnia genezę
wojny trzynastoletniej, wyodrębniając
czynniki polityczne,
gospodarcze i
społeczne.
1
2
•
•
•
3
podaje daty: panowania kolejnych
Jagiellonów bitwy
pod Warną,
przywilejów
cerkwicko –
nieszawskich,
drugiego pokoju
toruńskiego, początku
dwuizbowego sejmu
walnego,
identyfikuje postacie:
Kazimierza
Jagiellończyka, Piotra
Dunina, Elżbiety
Habsburżanki,
Władysława
Warneńczyka,
Władysława
Jagiellończyka, Jana
Olbrachta,
wymienia instytucje
ustrojowe Królestwa
Polskiego i
charakteryzuje ich
kompetencje.
4
5
6
1
48.
2
3
Gospodarka i
Po lekcji uczeń:
społeczeństwo polskie
• wyjaśnia pojęcia:
końca XIV i V wieku.
„ruch osadniczy”,
a) Rozwój gospodarczy
„szlak handlowy”,
ziem polskich.
„pieniądz
b) Struktury społeczne i
kruszcowy”, „handel
ich przeobrażenia w
czarnomorski”, „folXV wieku.
wark”, „herb”,
„heraldyka”, „mała
rodzina”,
• podaje daty:
przywileju warckiego,
przywileju
piotrkowskiego.
4
Po lekcji uczeń:
• wskazuje na mapie
główne kierunki
handlu
dalekosiężnego
prowadzonego przez
Polskę,
• wymienia produkty
eksportowane z ziem
polskich i
przywożone do
Polski,
• lokalizuje na mapie
największe ośrodki
miejskie Królestwa
Polskiego,
• wyjaśnia przyczyny
kształtowania się
gospodarczej
przewagi rycerstwa
nad innymi stanami,
• wyjaśnia przyczyny
zakładania folwarków
w dobrach rycerskich.
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wyjaśnia okoliczności • wymienia
wydania, treść
i charakteryzuje
i następstwa statutu
główne typy więzi
warckiego i przywiw średniowiecznym
leju piotrkowskiego,
społeczeństwie
polskim,
• wymienia czynniki
sprzyjające
• określa cechy
rozwojowi miast w
charakterystyczne
Królestwie Polskim,
małej rodziny
w polskim
• wymienia i
społeczeństwie
charakteryzuje
późnego
zmiany
średniowiecza.
demograficzne
zachodzące na
ziemiach polskich w
XV wieku.
1
49.
50.
2
3
Kultura polska w XIV –
Po lekcji uczeń:
XV w.
• wyjaśnia pojęcia:
a) Rozwój szkolnictwa
„kultura pisma”,
i nauki.
„historiografia”,
b) Dwór królewski jako
„mecenat
centrum kulturalne.
państwowy”,
c) Gotyk w Polsce.
„fundacja”,
d) Rozwój języka
• identyfikuje postacie:
polskiego.
Pawła Włodkowica,
Mikołaja Kopernika,
Wita Stwosza, Jana
Długosza,
Kallimacha, Janka z
Czarnkowa, Jakuba
Parkoszowica,
• wymienia główne
ośrodki kultury w
Królestwie Polskim.
Koniec średniowiecza
Po lekcji uczeń:
i spadek po epoce.
• wymienia
a) Cezury
najważniejsze
średniowiecza.
wynalazki techniczne
b) Nowe zjawiska w
epoki średniowiecza,
kulturze i życiu
społecznych Włoch
XIV – XV wieku.
c) Trwałe osiągnięcia
średniowiecznej
kultury.
4
5
6
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• na wybranych
• wymienia i chara• planuje własne poszuprzykładach dzieł
kteryzuje czynniki
kiwania badawcze na
sztuki i architektury
sprzyjające rozwotemat: „wybitne
polskiej identyfikuje
jowi ogólnopoldzieła architektury
cechy stylu
skiego języka
i sztuki gotyckiej
gotyckiego,
literackiego,
w moim regionie.
• charakteryzuje
• wyodrębnia uniwerczynniki kształtujące
salne i regionalne
kulturę polską w XV
cechy sztuki gotyckiej
wieku,
na ziemiach polskich.
• określa chronologię
i zasięg
rozprzestrzeniania się
stylu gotyckiego na
ziemiach polskich.
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
Po lekcji uczeń:
• wymienia
• prezentuje własną
• wyjaśnia, na czym
najważniejsze (swoim
ocenę epoki średniopolegają różnice
zdaniem) osiągnięcia
wiecza i uzasadnia
w ocenie dziedzictwa
średniowiecza i
swoją opinię,
epoki średniowiecza
uzasadnia wybór,
oraz jakie były i są
• charakteryzuje nowe
wymienia cechy
przyczyny
zjawiska w życiu
kultury
odmiennych ocen,
społecznym i kulturze
średniowiecza, które
Włoch w XIV i XV
• wymienia czynniki
są nie do
wieku,
jedności
zaakceptowania w
i różnorodności
kultury europejskiej
w średniowieczu.
1
d)
2
Czynniki jedności i
różnorodności
kultury europejskiej
w średniowieczu.
3
4
dzisiejszym świecie i
uzasadnia swój
wybór.
•
5
wymienia zjawiska
kulturowe i społeczne
o trwałym
(ponadczasowym)
charakterze, których
geneza sięga epoki
średniowiecza.
6