doc2016_04_SZiP_Newsletter - Ślązak, Zapiór i Wspólnicy
download 
Reklamacja Transkrypt
2016_04_SZiP_Newsletter - Ślązak, Zapiór i Wspólnicy
Newsletter Prawniczy Nr 4/2016 ŚLĄZAK, ZAPIÓR I WSPÓLNICY Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Spółka Komandytowa Al. Korfantego 141 40-154 Katowice tel. + 48 32 783 88 00/88 fax. + 48 32 783 88 99 www.kancelaria-szip.pl [email protected] SPIS TREŚCI PRAWO I POSTĘPOWANIE CYWILNE ................................................................................................ 4 Zniszczony wypis notarialny – odwołany testament .................................................................... 4 Odpowiedzialność za udostępnianie Wi-Fi................................................................................... 4 Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej wbrew woli rodziców wyłącznie z powodu ubóstwa – niedopuszczalne ......................................................................................................... 4 PRAWO KONKURENCJI ..................................................................................................................... 5 Koniec lichwy w Polsce? ............................................................................................................... 5 Surowe kary dla kredytodawców niespełniających ustawowych wymogów ............................... 5 Klauzule abuzywne skontroluje UOKiK, a nie SOKiK .................................................................... 6 Misselling usług finansowych – praktyką naruszającą interesy konsumentów ........................... 6 Zakup kontrolowany – nowa kompetencja UOKiK ....................................................................... 7 Niesprzeciwienie się poleceniom dostawcy może oznaczać udział w zakazanym porozumieniu cenowym ...................................................................................................................................... 7 Modelowy program łagodzenia kar w ramach Europejskiej Sieci Konkurencji nie jest wiążący dla krajowych organów ochrony konkurencji .............................................................................. 7 PRAWO GOSPODARCZE I HANDLOWE ............................................................................................. 8 Powiększono słupską strefę ekonomiczną ................................................................................... 8 Internetowe spółki mogą podejmować niektóre uchwały przez Internet ................................... 8 Odstąpienie od umowy musi być lojalne wobec kontrahenta ..................................................... 9 Sama sprzeczność uchwały zgromadzenia wspólników z umową spółki nie wystarczy dla jej uchylenia ...................................................................................................................................... 9 Rezygnację z Zarządu składa się na ręce innego Członka Zarządu lub prokurenta ....................10 PRAWO PODATKOWE.....................................................................................................................10 Kwoty jednorazowego dodatku pieniężnego zwolnione z PIT ...................................................10 Wzór informacji CIT-BR ..............................................................................................................10 Wchodzi w życie Rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie warunków obniżania wartości korekt finansowych oraz wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień ...................................................................................................................................11 Rodzina 500 plus ........................................................................................................................11 Prezes UOKiK uprawniony do żądania udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową ....................................................................................................................................................12 Usługi obejmujące likwidację szkód a zwolnienie w podatku VAT ............................................12 Wyjaśnienia Ministra Finansów w sprawie podatku bankowego ..............................................13 Strona | 2 PRAWO TRANSPORTOWE...............................................................................................................14 Zwiększenie uprawnień Prezesa UTK oraz nowe regulacje dotyczące Państwowej Komisji Badań Wypadków Kolejowych ...................................................................................................14 Minister Infrastruktury i Budownictwa wydał nowe rozporządzenie w sprawie interoperacyjności systemu kolei ...............................................................................................15 Nowe przepisy dotyczące szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców..................................................................................16 Nowe rozporządzenie w sprawie poważnych wypadków i incydentów w transporcie kolejowym ..................................................................................................................................16 Zmiany w zakresie szkoleń kierowców wykonujących przewóz drogowy .................................17 Uregulowanie sposobu, trybu oraz warunków technicznych gromadzenia, przetwarzania, udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego zdjęć z fotoradarów w rozporządzeniu niezgodne z konstytucją ........................................................17 PRAWO NIERUCHOMOŚCI ..............................................................................................................18 Nowa ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego ..........................................................................18 PRAWO PRACY................................................................................................................................19 Zmiany dotyczące prawa pracownicy do urlopu macierzyńskiego w przypadku porzucenia dziecka ........................................................................................................................................19 BLOGI ..............................................................................................................................................20 Utwór architektoniczny w… cyberrzeczywistości .......................................................................20 Czeka nas jeszcze ćwierć wieku walki z piractwem? ..................................................................20 Czy 11 marca 2016r. w Polsce skończyła się lichwa? .................................................................20 Kawa, herbata, ciastka… Posiłek dla pracownika .......................................................................21 500 plus a dane osobowe ...........................................................................................................21 Jak złożyć rezygnację z funkcji Członka Zarządu? .......................................................................21 Wykonanie zastępcze uprawnia do otrzymania środków pieniężnych od dłużnika ..................21 Strona | 3 PRAWO I POSTĘPOWANIE CYWILNE ORZECZNICTWO Zniszczony wypis notarialny – odwołany testament Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2015 r. Data publikacji: 2016-03-14 Sąd Najwyższy orzekł, że testament może zostać odwołany przez świadome zniszczenie samego wypisu notarialnego. Zniszczenie testamentu musi wskazywać na wole jego odwołania. Działanie takie to w szczególności podarcie albo spalenie. Czynności doprowadzające do zniszczenia mogą być wykonane osobiście przez spadkodawcę, ale także przez osobę działającą na jego polecenie. W praktyce pojawiła się wątpliwość jak oceniać zniszczenie wypisu notarialnego testamentu, a nie oryginału. Sąd Najwyższy Postanowieniem orzekł, iż zniszczenie wypisu również oceniać należy jako odwołanie testamentu. Sygn. akt: V CSK 635/14 Odpowiedzialność za udostępnianie Wi-Fi Opinia Rzecznika Generalnego TS z dnia 16 marca 2016 r. Data publikacji: 2016-03-17 Prowadząc sklep, bar, restaurację, hotel itp. miejsca i udostępniając na ich terenie bezpłatną i publiczną sieć Wi-Fi nie ponosi się odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich dokonane przez użytkowników. Jednakże Sąd może wydać nakaz mający na celu przerwanie lub zapobiegnięcie naruszeń z wyłączeniem możliwości nakazania dezaktywacji łącza internetowego – stwierdził w opinii Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości Maciej Szpunar. Sygn. akt: C-484/14 Tobias Mc Fadden c/a Sony Music Entertainment Germany KWIECIEŃ Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej wbrew woli rodziców wyłącznie z powodu ubóstwa – niedopuszczalne Wejście w życie z dniem: 2016-04-30 Począwszy od dnia 30 kwietnia 2016r., umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej wbrew woli rodziców wyłącznie z powodu ubóstwa nie jest dopuszczalne. Strona | 4 Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej może także nastąpić jedynie wówczas, gdy zarządzenia sądu opiekuńczego oraz formy pomocy rodzicom dziecka nie doprowadziły do usunięcia stanu zagrożenia dobra dziecka. Wyjątkowo, jeżeli konieczność niezwłocznego zapewnienia dziecku pieczy zastępczej wynika z poważnego zagrożenia dobra dziecka, w szczególności zagrożenia jego życia lub zdrowia – umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej może nastąpić wcześniej. Dz.U.2016.406 Ustawa z dnia 2016-03-18 PRAWO KONKURENCJI MARZEC Koniec lichwy w Polsce? Wejście w życie z dniem: 2016-03-11 Zmiana Ustawy o kredycie konsumenckim przez wielu została ochrzczona "końcem lichwy w Polsce". Zdefiniowano wreszcie "pozaodsetkowe koszty kredytu" – są to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Od 11 marca 2016r. łączna wysokość rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego oraz innych opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu (które nie są odsetkami) nie może przekraczać kwoty maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie. Wprowadzono także wzór określający maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu. Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu równa się sumie 25% całkowitej kwoty kredytu i 30% kwoty zmiennej, uzależnionej od okresu, na jaki zaciągnięty zostanie kredyt konsumencki. Postanowiono także wyraźnie, że pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. Dodano także przepis stanowiący, że jeżeli kredytodawca udzieli konsumentowi, który nie dokonał pełnej spłaty kredytu, kolejnych kredytów w okresie 120 dni od dnia wypłaty pierwszego z kredytów (czyli w razie wystąpienia klasycznej spirali kredytowej), pozaodsetkowe koszty kredytu obejmują sumę pozaodsetkowych kosztów wszystkich kredytów udzielonych w tym okresie. Dz.U.2015.1357 Ustawa z dnia 2015-09-10 KWIECIEŃ Surowe kary dla kredytodawców niespełniających ustawowych wymogów Wejście w życie z dniem: 2016-04-11 Strona | 5 Z dniem 11 października 2015r. zostały wprowadzone dość surowe wymogi dla instytucji pożyczkowych (m.in. forma prowadzenia działalności, minimalny kapitał zakładowy pokryty wyłącznie wkładami pieniężnymi). Ustawodawca przewidział okres dostosowawczy, w czasie którego kredytodawcy mieli dostosować się do nowej regulacji. Okres ten jednak niedługo się skończy. Począwszy od dnia 11 kwietnia 2016r. kredytodawca, który nie spełnia tychże wymogów, podlega grzywnie do 500 000 złotych i karze pozbawienia wolności do lat 2. Tej samej karze podlega, kto jest członkiem zarządu podmiotu prowadzącego działalność kredytową lub osobą uprawnioną do jego reprezentacji. Dz.U.2015.1357 Ustawa z dnia 2015-09-10 Klauzule abuzywne skontroluje UOKiK, a nie SOKiK Wejście w życie z dniem: 2016-04-17 Prezes UOKiK z dniem 17 kwietnia 2016r. uzyska kompetencję do wydawania decyzji administracyjnych o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolony i zakazujących jego wykorzystywania. W decyzji takiej Prezes UOKiK będzie także mógł określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zakazu stosowania klauzul abuzywnych. W szczególności Prezes UOKiK będzie mógł zobowiązać przedsiębiorcę do poinformowania konsumentów, będących stronami umów zawartych na podstawie takiego wzorca o uznaniu za niedozwolone postanowienia tego wzorca – w sposób określony w decyzji. Przedsiębiorca będzie mógł także zostać zobowiązany do publikacji decyzji w całości lub w części na koszt przedsiębiorcy. Prezes UOKiK w razie wydania decyzji stwierdzającej naruszenia zakazu będzie mógł także nałożyć na przedsiębiorcę dotkliwą karę pieniężną: w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Od dnia 17 kwietnia 2016r. uregulowana zostanie także w nowy sposób kwestia rozszerzonej prawomocności orzeczenia o uznaniu klauzuli za niedozwoloną. Zgodnie z nowymi przepisami, prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wobec przedsiębiorcy, co do którego stwierdzono stosowanie niedozwolonego postanowienia umownego oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji. Dz.U.2015.1634 Ustawa z dnia 2015-08-05 Misselling usług finansowych – praktyką naruszającą interesy konsumentów Wejście w życie z dniem: 2016-04-17 Począwszy od dnia 17 kwietnia 2016r. proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru (tzw. misselling usług finansowych). Strona | 6 Dz.U.2015.1634 Ustawa z dnia 2015-08-05 Zakup kontrolowany – nowa kompetencja UOKiK Wejście w życie z dniem: 2016-04-17 Począwszy od dnia 17 kwietnia 2016r. w celu uzyskania informacji mogących stanowić dowód w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów kontrolujący ma prawo podjęcia czynności zmierzających do zakupu towaru. Podjęcie czynności zakupu kontrolowanego wymaga zgody sądu ochrony konkurencji i konsumentów, udzielonej na wniosek Prezesa Urzędu. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów wydaje w ciągu 48 godzin postanowienie w tej sprawie. Na postanowienie to nie przysługuje zażalenie. ORZECZNICTWO Niesprzeciwienie się poleceniom dostawcy może oznaczać udział w zakazanym porozumieniu cenowym Wyrok TSUE z dnia 21 stycznia 2016 r. Data publikacji: 2016-03-14 TSUE w orzeczeniu prejudycjalnym orzekł, że w wypadku, gdy administrator skomputeryzowanego systemu informacyjnego służącego umożliwieniu biurom podróży sprzedaży wycieczek poprzez ich stronę internetową wedle jednolitego sposobu rezerwacji wysyła tym podmiotom gospodarczym za pośrednictwem osobistej poczty elektronicznej informację o tym, że rabaty na produkty sprzedawane za pośrednictwem tego systemu będą od tej pory objęte pułapem, można domniemywać, iż wspomniane podmioty gospodarcze od chwili zapoznania się z informacją wysłaną przez administratora systemu uczestniczyły w zakazanym porozumieniu cenowym. Udział w porozumieniu cenowym ma miejsce, jeśli podmioty te nie zdystansowały się otwarcie wobec tej praktyki, nie zawiadomiły o niej organów administracji lub nie przedstawiły innych dowodów w celu obalenia tego domniemania, takich jak dowód na systematyczne stosowanie rabatu przekraczającego odnośny pułap. Sygn. akt C-74/14 Modelowy program łagodzenia kar w ramach Europejskiej Sieci Konkurencji nie jest wiążący dla krajowych organów ochrony konkurencji Wyrok TSUE z dnia 20 stycznia 2016 r. Data publikacji: 2016-03-14 Strona | 7 TSUE w orzeczeniu prejudycjalnym orzekł, że instrumenty przyjęte w ramach Europejskiej Sieci Konkurencji, zwłaszcza modelowy program łagodzenia kar tej sieci, nie są wiążące dla krajowych organów ochrony konkurencji. Przepisy prawa Unii należy interpretować w ten sposób, że nie istnieje związek prawny między wnioskiem o zwolnienie z kary, który przedsiębiorstwo złożyło lub zamierza złożyć do Komisji Europejskiej, a uproszczonym wnioskiem złożonym do krajowego organu ochrony konkurencji w odniesieniu do tego samego kartelu, który to związek zobowiązywałby ten organ do dokonania oceny uproszczonego wniosku w świetle wniosku o zwolnienie z kary złożonego do Komisji. Sygn. akt C-428/14 PRAWO GOSPODARCZE I HANDLOWE MARZEC Powiększono słupską strefę ekonomiczną Wejście w życie z dniem: 2016-03-08 Rada Ministrów powiększyła i przeorganizowała słupską strefę ekonomiczną. Dz.U.2016.218 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2016.02.22 KWIECIEŃ Internetowe spółki mogą podejmować niektóre uchwały przez Internet Wejście w życie z dniem: 2016-04-01 Od 1 kwietnia 2016 r. w spółkach, które zostały założone przez internet (spółki jawne, komandytowe oraz spółki z ograniczona odpowiedzialnością) będzie można podejmować następujące uchwały przez internet: 1. powołanie prokurentów 2. zmiana umowy spółki (w tak ograniczonym zakresie, jak przy samym zakładaniu spółki) 3. zmiana siedziby lub adresu spółki 4. zatwierdzenie sprawozdania finansowego w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością będzie też możliwa: Strona | 8 5. 6. 7. 8. 9. zmiana składu zarządu i rady nadzorczej zadecydowanie o dalszym istnieniu spółki wyrażenie zgody na sprzedaż udziałów ustanowienie oddziału umorzenie udziałów W tym celu wspólnicy będą mogli podjąć odpowiednią uchwałę w ramach systemu elektronicznego obsługującego rejestrację spółek. Internetowe podejmowanie uchwał nie będzie możliwe, jeżeli umowa spółki została zmieniona w tradycyjnej formie (tj. u notariusza). Dz.U.2015.4 Ustawa z dnia 2015.01.05; Dz.U.2016.111 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2016.01.25; Dz.U.2016.110 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2016.01.25; Dz.U.2016.133 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2016.02.02 ORZECZNICTWO Odstąpienie od umowy musi być lojalne wobec kontrahenta Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2016 r. Data publikacji: 2016-03-05 Sąd Najwyższy stwierdził, że w biznesie bardzo istotne jest zachowanie etycznego i lojalnego postępowania przy podejmowaniu przedsięwzięć gospodarczych. W sytuacji gdy jeden z kontrahentów używa swojego prawa do odstąpienia pomimo zasadniczego zrealizowania celów umowy, wówczas takie odstąpienie może być nieważne jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sygn. akt I OSK 269/15 Sama sprzeczność uchwały zgromadzenia wspólników z umową spółki nie wystarczy dla jej uchylenia Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2016 r. Data publikacji: 2016-03-14 Zdaniem Sądu Najwyższego sama tylko sprzeczność uchwały podjętej przez zgromadzenie wspólników z umową spółki nie jest wystarczającą podstawą dla jej uchylenia. Szczegóły co do tego, jakie jeszcze okoliczności powinny zajść, aby uchylić uchwałę poznamy gdy Sąd Najwyższy opublikuje uzasadnienie podjętej uchwały. Sygn. akt III CZP 1/16 Strona | 9 Rezygnację z Zarządu składa się na ręce innego Członka Zarządu lub prokurenta Uchwała Sądu Najwyższego (7 sędziów) z dnia 31 marca 2016 r. Data publikacji: 2016-04-01 Sąd Najwyższy podjął uchwałę w kontrowersyjnej sprawie dotyczącej sposobu składania rezygnacji przez Członka Zarządu. Zdaniem Sądu Najwyższego rezygnację należy złożyć na ręce innego Członka Zarządu bądź prokurenta, co oznacza, iż trzeba ją traktować jak każde inne oświadczenie woli kierowane do spółki. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy jedyny Członek Zarządu jest zarazem jedynym wspólnikiem/akcjonariuszem spółki. W takim wypadku rezygnacja wymaga formy aktu notarialnego, o czym notariusz zawiadamia KRS. Sąd Najwyższy nie rozstrzygnął natomiast jak należy postąpić w przypadku, gdy rezygnację chce złożyć ostatni Członek Zarządu. Więcej światła na ten temat może rzucić uzasadnienie uchwały, które do tej pory nie zostało jeszcze opublikowane. Sygn. akt III CZP 89/15 PRAWO PODATKOWE MARZEC Kwoty jednorazowego dodatku pieniężnego zwolnione z PIT Wejście w życie z dniem: 2016-03-01 Kwota jednorazowego dodatku nie będzie miała wpływu na kryteria dochodowe z dniem 1 marca 2016r. weszła w życie ustawa o jednorazowym dodatku pieniężnym dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenia przedemerytalne, zasiłki przedemerytalne, emerytury pomostowe albo nauczycielskie świadczenia kompensacyjne w 2016 r. Niniejsza ustawa określa warunki nabywania prawa do jednorazowego dodatku pieniężnego przysługującego w 2016 r. oraz zasady wypłaty i finansowania tego dodatku. Na mocy nowo wprowadzonego art. 52 g kwoty jednorazowego dodatku pieniężnego, o których mowa w omawianej ustawie, podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych. Dz.U.2016.188 Ustawa z dnia 2016-01-15 Wzór informacji CIT-BR Wejście w życie z dniem: 2016-03-04 Strona | 10 W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie określenia wzorów deklaracji, zeznań, oświadczeń oraz informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych określa się wzór informacji o odliczeniach od podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową (CIT-BR), który stanowi załącznik nr 14 do niniejszego rozporządzenia. Dz.U.2016.273 Rozporządzenie z dnia 2016-02-25 Wchodzi w życie Rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie warunków obniżania wartości korekt finansowych oraz wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień Wejście w ycie z dniem: 2016-03-04 Rozporządzenie określa warunki obniżania wartości: a) korekt finansowych, o których mowa w art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (tj. kwotę, o jaką pomniejsza się współfinansowanie UE dla projektu lub programu operacyjnego w związku z nieprawidłowością indywidualną lub systemową), b) wydatków poniesionych nieprawidłowo, stanowiących pomniejszenie, o którym mowa w art. 24 ust. 9 pkt 1 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (tj. pomniejszenie wartości wydatków kwalifikowalnych ujętych we wniosku o płatność złożonym przez beneficjenta o kwotę wydatków poniesionych nieprawidłowo). Ponadto niniejsze rozporządzenie określa stawki procentowe stosowane przy obniżaniu wartości korekt finansowych i pomniejszeń, związanych z udzielaniem zamówień realizowanych ze środków publicznych w ramach projektów objętych współfinansowaniem w zakresie polityki spójności w perspektywie finansowej 2014-2020 zgodnie z warunkami wynikającymi z ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) albo z umowy o dofinansowanie projektu, albo z decyzji o dofinansowaniu projektu. Dz.U.2016.200 Rozporządzenie z dnia 2016-01-29 KWIECIEŃ Rodzina 500 plus Wejście w ycie z dniem: 2016-04-01 Strona | 11 Na mocy ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wprowadzono zmiany w Ordynacji podatkowej. Otóż art. 299 Ustawy Ordynacja podatkowa przewiduje, że organy podatkowe udostępniają informacje zawarte w aktach spraw podatkowych oraz informacje o numerach rachunków bankowych określonym organom i osobom. Projektowana zmiana przewiduje, że informacje te udostępniane będą również wójtom, burmistrzom, prezydentom miast lub marszałkom województw w zakresie prowadzonych postępowań o przyznanie świadczenia wychowawczego. Jest to rozwiązanie analogiczne do funkcjonującego w odniesieniu do innych świadczeń o charakterze socjalnym. Ponadto na mocy ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wprowadzono również stosowne zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem świadczenie wychowawcze (oraz dodatek wychowawczy) będzie wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Zmiany objęły również ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, gdyż świadczenie wychowawcze oraz świadczenia dla rodzin zastępczych i osób prowadzących rodzinne domy dziecka, podobnie jak inne świadczenia o charakterze socjalnym, nie będą podlegać egzekucji. Również w zakresie ustawy o opłatach skarbowych znajduje się zapis, zgodnie z którym opłacie skarbowej nie będzie podlegać dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia i zezwolenia (pozwolenia, koncesji) albo złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawach z zakresu świadczenia wychowawczego. Dz.U.2016.195 Ustawa z dnia 2016-02-11 Prezes UOKiK uprawniony do żądania udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową Wejście w życie z dniem: 2016-04-17 Zgodnie z treścią ustawy Prawo bankowe Bank ma obowiązek udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową wyłącznie ściśle określonym w art. 105 w/w ustawy podmiotom. Od 17 kwietnia 2016r. w kręgu podmiotów na żądanie których Bank również będzie winien udzielić stosownych informacji pojawi się Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w związku z toczącym się postępowaniem przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, jeżeli informacje są niezbędne w toczącym się postępowaniu.. Dz.U.2015.1634 Ustawa z dnia 2015-08-05 ORZECZNICTWO Usługi obejmujące likwidację szkód a zwolnienie w podatku VAT Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 17 marca 2016 r. Strona | 12 Istotą sporu przedstawionego TSUE do rozstrzygnięcia przez Naczelny Sąd Administracyjny była możliwość zwolnienia od VAT usług likwidacji szkód świadczonych w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń. TSUE wskazał, że w pierwszej kolejności należy zbadać, czy działalność polegająca na likwidacji szkód, polega na realizacji „transakcji ubezpieczeniowych”, czy należy ją rozumieć jako „usługi pokrewne świadczone przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy VAT. Jeśli chodzi, w pierwszej kolejności, o transakcje ubezpieczeniowe, w ogólnie przyjętym rozumieniu charakteryzują się one tym, że ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zamian za zapłatę składki z góry, do zapewnienia ubezpieczonemu, w razie urzeczywistnienia się ryzyka objętego zakresem ochrony, świadczenia uzgodnionego przy zawarciu umowy. Trybunał wyjaśnił, że termin „transakcje ubezpieczeniowe” nie dotyczy wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli i jest co do zasady wystarczająco szeroki, by obejmować przyznanie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale który w ramach ubezpieczenia grupowego zapewnia swoim klientom taką ochronę, korzystając z usług ubezpieczyciela, który przejmuje ubezpieczone ryzyko. Jednakże takie transakcje z natury oznaczają istnienie stosunku umownego pomiędzy podmiotem świadczącym usługę ubezpieczenia a osobą, której ryzyka są objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. W konsekwencji, mimo iż usługa likwidacji szkód stanowi istotny element transakcji ubezpieczeniowej, ponieważ w niniejszym wypadku obejmuje ustalenie odpowiedzialności i wysokości szkody, a także decyzję o wypłacie lub odmowie odszkodowania ubezpieczonemu, należy stwierdzić, że usługa ta, świadczona zresztą na rzecz ubezpieczyciela, nie stanowi transakcji ubezpieczeniowej w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy VAT. Wynika z tego, że czynność polegająca na zwykłym powierzeniu likwidacji szkód podmiotowi trzeciemu, przy czym powierzenie to nie jest związane z wyszukiwaniem klientów i kontaktowaniem ich z zakładem ubezpieczeń w celu zawarcia umów ubezpieczenia, nie jest zwolniona z podatku VAT. Na marginesie należy wskazać, że w orzeczeniu TSUE nie odniósł się do zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Sygn. akt C-40/15 Wyjaśnienia Ministra Finansów w sprawie podatku bankowego W ustawie z dnia 15 stycznia 2016 r. o podatku od niektórych instytucji finansowych wskazuje się, że podstawą opodatkowania jest nadwyżka sumy wartości aktywów podatnika, wynikająca z zestawienia obrotów i sald, ustalonego na ostatni dzień miesiąca na podstawie zapisów na kontach księgi głównej, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości lub standardami rachunkowości stosowanymi przez podatnika ponad wartości wskazane w ustawie dla poszczególnych jednostek. Minister wyjaśnia, że przedmiotowe zestawienie będzie zawierało obroty i salda poszczególnych kont składników aktywów oraz kont je korygujących powstałych z pionowego podziału tych kont aktywów (np. środki trwałe i umorzenie środków trwałych, należności i odpisy aktualizujące wartość należności/rezerwy). Strona | 13 Ponadto Minister Finansów wyjaśnia wątpliwości w zakresie definicji podatnika, a konkretnie instytucji pożyczkowej jako podmiotu udzielającego pożyczek swoim pracownikom ze środków obrotowych lub środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Podatnik udzielający pożyczki własnym pracownikom nie może zostać uznany za instytucje pożyczkową, która będzie podlegała podatkowi od niektórych instytucji finansowych. Następny problem, którym zajął się Minister Finansów to kwestia ustalania powiązań pomiędzy podatnikami będącymi zakładami ubezpieczeń lub zakładami reasekuracji. Zgodnie z treścią art. 5 ust. 2 ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych w przypadku podatników, o których mowa w art. 4 pkt 5-8, podstawą opodatkowania jest nadwyżka sumy wartości aktywów podatnika, wynikająca z zestawiania obrotów i sald, ustalonego na ostatni dzień miesiąca na podstawie zapisów na kontach księgi głównej, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości lub standardami rachunkowości ponad kwotę 2 mld zł. Minister Finansów wskazuje, że przedmiotowy przepis obejmuje podatników zależnych lub współzależnych pośrednio lub bezpośrednio od jednego podmiotu lub grupy podmiotów powiązanych ze sobą, bez dolnego progu wielkości posiadanych udziałów, akcji lub głosów. W związku z powyższym należy przyjąć, że każde (w tym pośrednie) powiązanie kapitałowe między podatnikami powinno być uwzględniane przy określaniu powiązań. Natomiast w zakresie sposobu rozliczania kwoty wolnej, tj. 2 mld zł, MF przyznaje, że kwota wolna od podatku powinna być przypisana i rozliczana pomiędzy tymi podmiotami proporcjonalnie do posiadanych przez nie aktywów, składających się na łączną podstawę opodatkowania, po uwzględnieniu proporcjonalnego udziału aktywów każdego z podatników w ogólnej kwocie aktywów do opodatkowania. PK1.8201.1.2016 Interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 2016-03-03 PRAWO TRANSPORTOWE MARZEC Zwiększenie uprawnień Prezesa UTK oraz nowe regulacje dotyczące Państwowej Komisji Badań Wypadków Kolejowych Wejście w życie z dniem: 2016-03-01 Strona | 14 Od 1 marca 2016 r. wchodzą w życie kolejne zmiany w ustawie o transporcie kolejowym uchwalone ustawą z dnia 25 września 2015 r. Nowelizacja przewiduje między innymi nowe kompetencję Prezesa UTK. Prezes UTK będzie zobowiązany i uprawniony między innymi do: pełnienia nadzór nad postępowaniami prowadzonymi przez Państwową Komisję Badań Wypadków Kolejowych, weryfikacji dokumentów niezbędnych do wydania zezwolenia na dopuszczenie do eksplantacji pojazdu kolejowego pod kontem jej kompletności. Nowelizacja wprowadza również nowe zasady i procedury dotyczące postępowań prowadzonych przez Państwową Komisję Badań Wypadków Kolejowych. Od 1 marca 2016 r. zarządcy, przewoźnicy kolejowi i użytkownicy bocznic kolejowych są obowiązani do natychmiastowego zgłaszania poważnych wypadków, wypadków i incydentów również Prezesowi UTK. Nadto ustawa przewiduje szereg mniejszych zmian i usprawnień dotychczasowych przepisów. Dz.U.2015.1741 Ustawa z dnia 2015-09-25 Minister Infrastruktury i Budownictwa wydał nowe rozporządzenie w sprawie interoperacyjności systemu kolei Wejście w życie z dniem: 2016-03-01 W nowym rozporządzeniu w sprawie interoperacyjności systemu kolei znalazły się kilka nowych definicji oraz nowych rozwiązań. Nowe regulację dotyczą między innymi: warunków wydawania i aktualizowania deklaracji weryfikacji WE podsystemu; dokumentacja przebiegu weryfikacji WE musi być sporządzana przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą w zakresie właściwym dla wykonanych przez nią czynności; wymagań dotyczących dokumentacji weryfikacyjnej WE podsystemu, dokumentacji technicznej dołączanej do deklaracji WR podsystemu, deklaracji weryfikacji pojazdów kolejowych niezgodnych z TSI, w § 10 rozporządzenia zostały wskazane nowe regulacje dotyczące modyfikacji podsystemu. Rozporządzenie wprowadza również nowy wykaz składników interoperacyjności dla podsystemów. Dz.U.2016.254 Rozporządzenie z dnia 2016-02-25 Strona | 15 Nowe przepisy dotyczące szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców Wejście w życie z dniem: 2016-03-05 Nowe rozporządzenie nakłada na szkoły egzaminacyjne szereg nowych wymagań. Do najciekawszych zmian należy obowiązek przydzielenia osobie szkolonej instruktor prowadzącego, z którym osoba szkolona będzie musiała odbyć co najmniej 50% szkolenia praktycznego, zobowiązany będzie przeprowadzić egzamin wewnętrzny lub uczestniczyć w nim. Większość zmian ma charakter techniczny. Co ważne szkolenia rozpoczęte i niezakończone przed wejściem w życie rozporządzenia kontynuuje się na dotychczasowych zasadach, a zaświadczenie wydane na podstawie dotychczasowych przepisów uznaje się za spełniające wymagania nowego rozporządzenia. Dz.U.2015.2006 Rozporządzenie z dnia 2016-03-04 Nowe rozporządzenie w sprawie poważnych wypadków i incydentów w transporcie kolejowym Wejście w ycie z dniem: 2016-03-19 W odróżnieniu od poprzedniego rozporządzenia niniejsze rozporządzenie określa sposób powiadamiania o poważnych wypadkach i incydentach nie tylko na liniach kolejowych, a o wszelkich wypadkach w transporcie kolejowym, ponadto nowe rozporządzenie określa prowadzenie postępowania i tryb pracy komisji kolejowych. Od 1 marca 2016 r. zostały wprowadzony szereg nowych procedur zgłaszania zdarzeń kolejowych oraz postępowania po zdarzeniu. Zmiany dotyczą między innymi: podmiotów którym należy zgłosić zdarzenie kolejowe. Pracownik kolejowy osobiście zobowiązany jest powiadomić o zdarzeniu dyżurnego ruchu lub innego wyznaczonego pracownika zarządcy infrastruktury – a w przypadku zdarzeń zaistniałych na obszarze działalności zarządcy infrastruktury, albo użytkownika bocznicy kolejowej - w przypadku zdarzeń zaistniałych na bocznicy kolejowej; obowiązków dyżurnego ruchu, dyspozytora lub innego wyznaczonego pracownika zarządcy infrastruktury, po otrzymaniu przez nich zgłoszenia o zdarzeniu; Strona | 16 wprowadzenie katalogu obowiązków dla użytkownika bocznicy kolejowej, któremu zgłoszono zdarzenie. Należy zwrócić uwagę, iż katalog obowiązków należy każdorazowo dostosować do konkretnego zdarzenia. Użytkownik bocznicy zobowiązany jest między innymi: zamknąć tory, zatrzymać zbliżające się po sąsiednim torze pociągi, zawiadomić centrum powiadomienia ratunkowego. Ponadto użytkownik zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o zdarzeniu członków komisji kolejowej ze strony użytkownika bocznicy kolejowej, Przewodniczącego PKBWK oraz oddział terenowy Urzędu Transportu Kolejowego właściwy terytorialnie dla miejsca zdarzenia; trybu i sposobu powoływania komisji kolejowej; składu i sposobu działania komisji kolejowej. Rozporządzenie zobowiązuje zarządców infrastruktury kolejowej, przewoźników kolejowych oraz użytkowników bocznic kolejowych do dostosowania swoich wewnętrznych przepisów do przepisów rozporządzenia w terminie 6 miesięcy od dnia jego wejścia w życie. Dz.U.2016.369 Rozporządzenie z dnia 2016-03-16 Zmiany w zakresie szkoleń kierowców wykonujących przewóz drogowy Wejście w życie z dniem: 2016-03-31 Większość zmian ma charakter techniczny, dotyczących warunków prowadzenia szkolenia. Zajęcia teoretyczne musza być prowadzone zgodnie z zakresem tematów oraz liczbą godzin szkolenia określonych w rozporządzeniu, a jedna godzina zajęć teoretycznych jest równa 60 min. Zakres tematyczny zajęć został podzielony na dwa bloki. W skład pierwszego bloku wchodzą zajęcia z tematyki: szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, aktualizacja wiedzy w zakresie zmian przepisów prawa i ich stosowania, bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska. Natomiast w skład drugiego bloku wchodzą zajęcia, których tematykę należy dostosować do kategorii prawa jazdy. Dz.U.2016.251 Rozporządzenie z dnia 2016-02-10 ORZECZNICTWO Uregulowanie sposobu, trybu oraz warunków technicznych gromadzenia, przetwarzania, udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Strona | 17 Drogowego zdjęć z fotoradarów w rozporządzeniu niezgodne z konstytucją Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 lipca 2015 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z konstytucją przepisów przyznających Ministrowi właściwemu do spraw transportu uprawniania do określenia w drodze rozporządzenia, sposobu, trybu oraz warunków technicznych gromadzenia, przetwarzania, udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego utrwalonych obrazów i danych, uwzględniając dokumentację i zakres czynności niezbędnych do przeprowadzenia postępowania w sprawach o wykroczenia, o których oraz konieczność ochrony zarejestrowanych danych przed nieuprawnioną ingerencją i ujawnieniem. Pomimo iż na chwile obecną nie znamy motywów przedmiotowego rozporządzenia to warto przytoczyć stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, według którego przedmiotowe uprawnienie jest niezgodne z konstytucją bowiem przekazuje do uregulowania w akcie normatywnym rangi rozporządzenia sposób, tryb oraz warunki techniczne gromadzenia, przetwarzania, udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego danych dotyczących osoby, to jest materii, która nie została unormowana w ustawie. Rzecznika Praw Obywatelskich wskazał również, że kwestionowany przepis jest niezgodny z art. 51 ust. 5 konstytucji. Upoważnia bowiem organ władzy wykonawczej do unormowania w akcie rangi rozporządzenia między innymi trybu gromadzenia oraz udostępniania informacji o osobie, w sytuacji gdy problematyka ta, a w szczególności zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania takich informacji, może być normowana jedynie w ustawie. Sygn. akt II K 2/13 PRAWO NIERUCHOMOŚCI NADCHODZĄCE ZMIANY Nowa ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego Wejście w życie z dniem: 2016-05-01 Strona | 18 Na mocy nowej ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego tracą moc obowiązującą przepisy ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku. Co ważne, w dniu 1 maja 2016 roku kończy się trwający od 2004 roku okres ochronny na zakup polskiej ziemi przez cudzoziemców – nie będą oni potrzebowali już specjalnego zezwolenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na zakup ziemi rolnej w Polsce. Jedną z istotnych zmian, jakie wprowadza nowa ustawa, jest zmniejszenie normy obszarowej z 5 ha na 1 ha, uprawniającą Agencję działającą na rzecz Skarbu Państwa do skorzystania z prawa pierwokupu. Zgodnie z art. 9 ust. 5 ustawy, wyłączenie prawa pierwokupu może nastąpić w kilku przypadkach. Ponadto zarówno obywatele polscy jak i cudzoziemcy podlegają m.in. zakazowi nabywania gruntów dla osób i firm posiadających łącznie powyżej 300 ha oraz 10-letniemu zakazowi obrotu ziemią zakupioną z zasobów państwa pod rygorem wysokich kar pieniężnych, co ma zapobiec tworzeniu wielkich latyfundiów. Ustawodawca wprowadził również zasady reglamentacji obrotu nieruchomościami rolnymi, jeżeli na skutek przeniesienia własności nieruchomości rolnej albo jej części miałby nastąpić podział gospodarstwa rolnego. Koniecznym do dokonania podziału będzie wydanie decyzji przez dyrektora oddziału Agencji Nieruchomości Rolnych, po wskazaniu, iż zaistniała jedna z przesłanek ustawowych. Dokonano również zmian w zasadach prawa pierwokupu w przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej. Nowa ustawa wprowadza również nowy podmiot uprawniony do skorzystania z prawa pierwokupu, którym jest rolnik indywidualny będący właścicielem nieruchomości rolnej graniczącej ze sprzedawaną nieruchomością. Rekapitulując, do najważniejszych celów ustawodawcy należy zaliczyć chęć przeciwdziałania nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych, poprawa struktury obszarowej gospodarstw rolnych, zapewnienie prowadzenia gospodarstw rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych czy też modyfikacja zasad obrotu nieruchomościami, które należą do Zasobu Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Dz.U.2015.1433 Ustawa z dnia 2015-08-05 PRAWO PRACY MARZEC Zmiany dotyczące prawa pracownicy do urlopu macierzyńskiego w przypadku porzucenia dziecka Wejście w ycie z dniem: 2016-03-01 Z dniem 1 marca 2016 r. wchodzi w życie znowelizowany art. 182 Kodeksu pracy, który reguluje prawo pracownicy do urlopu macierzyńskiego w przypadku porzucenia dziecka. Wprowadzona nowelizacja przewiduje proporcjonalne obniżenie urlopu macierzyńskiego pracownicy, która porzuciła dziecko lub gdy dziecko Strona | 19 umieszczono w odpowiednim podmiocie opiekuńczym. Zagwarantowano jednocześnie pracownicy minimalną część urlopu macierzyńskiego oraz zastrzeżono, iż w odniesieniu do takiej pracownicy urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni. Zmiana stała się koniecznością w związku ze zmianami w innych przepisach, w szczególności w ustawie z dn. 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Dz.U.2015.1220 Ustawa z dnia 2015-06-25 o zmianie ustawy Kodeks Pracy BLOGI APBLOG Utwór architektoniczny w… cyberrzeczywistości Czy w cyberświecie mamy do czynienia z architekturą? Z cała pewnością tak. Jednak czy w rzeczywistości cyfrowej występują utwory architektoniczne podlegające ochronie na gruncie prawa autorskiego? To już nie jest tak oczywiste. CZYTAJ WIĘCEJ IPBLOG Czeka nas jeszcze ćwierć wieku walki z piractwem? Jarosław Góra omawia tekst autorstwa Ricka Falkvinge, wskazujący na podobieństwo między „walką” o legalizację marihuany, a toczącą się właśnie walką z piractwem na terenie USA. CZYTAJ WIĘCEJ KONKURENCYJNY Czy 11 marca 2016r. w Polsce skończyła się lichwa? W dniu 11 marca 2016 roku weszła w życie nowelizacja Ustawy o kredycie konsumenckim, która przez wielu została ochrzczona mianem „końca lichwy w Polsce”. Czy rzeczywiście nowelizacja ta zapracowała na swoje określenie? CZYTAJ WIĘCEJ Strona | 20 OPODATKOWANY Kawa, herbata, ciastka… Posiłek dla pracownika Pracodawca kupuje napoje typu kawa, herbata, soki, woda, które udostępniane są pracownikom do spożycia w miejscu pracy. Czy tak wskazane wydatki stanowić będą koszty uzyskania przychodów spółki? Co z podatkiem VAT? CZYTAJ WIĘCEJ PERSONALIA 500 plus a dane osobowe Dnia 1 kwietnia 2016 r., wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, znanej również jako ustawa o „500 plus”, nowelizacji podlegać będzie również ustawa o ochronie danych osobowych. Jakie zmiany nas czekają? Czy są istotne? CZYTAJ WIĘCEJ SPÓŁKI Z GÓRNEJ PÓŁKI Jak złożyć rezygnację z funkcji Członka Zarządu? Sąd Najwyższy przesądził, iż w spółkach kapitałowych Członkowie Zarządu składają rezygnację na ręce osób uprawnionych do reprezentacji spółki – a więc innego Członka Zarządu lub prokurenta. Kwestia tego, jak skutecznie można zrezygnować z funkcji w Zarządzie ma ogromne znaczenie praktyczne. Brak jednolitego stanowiska w tej materii przysporzył sporo trudności spółkom, członkom zarządów (i ich prawnikom ). CZYTAJ WIĘCEJ UMOWNY Wykonanie zastępcze uprawnia do otrzymania środków pieniężnych od dłużnika Myśl z pozoru oczywista – skoro jesteśmy przez sąd upoważnieni do wykonania czynności na koszt dłużnika, to możemy żądać od sądu przyznania nam sumy potrzebnej do jej wykonania. Czy rzeczywiście było to wcześniej oczywiste? CZYTAJ WIĘCEJ Strona | 21 ZASTRZEŻENIE PRAWNE Newsletter składa się z wykazu wybranych zmian prawa oraz komentarzy. Część zmian może być powtarzana dla poszczególnych dziedzin/działów. Wykaz zmian prawa, które będą miały miejsce w niniejszym numerze, może być niekompletny z uwagi na fakt, iż część aktów prawnych jest ogłaszana pod koniec miesiąca, a więc jeszcze przed dniem udostępnienia newslettera. Przytoczone orzecznictwo może pochodzić z wcześniejszych miesięcy z uwagi na ich późniejszą publikację. Zastrzegamy, że informacje zawarte w niniejszym opracowaniu mają charakter ogólny i nie stanowią opinii prawnej. W związku z czym Kancelaria nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystanie niniejszych informacji bez uprzedniej konsultacji. Strona | 22
