docUciec, ale dokąd
download 
Reklamacja Transkrypt
Uciec, ale dokąd
Uciec, ale dokąd ? Chyba nie ma w naszym kraju przedsiębiorcy, który choćby przez krótką chwilę nie zastanawiał się nad możliwością przeniesienia prowadzonej działalności gospodarczej za granicę. Któż nie chciałby być w raju, przynajmniej podatkowym ? Oczywiście przyczyny tych rozważań mogą być rozmaite. Podkreślmy, że mamy na uwadze przeniesienie działalności, bez dokonywania zmian w strukturze odbiorców – czyli wyłącznie dyslokacje ośrodka usługowego lub produkcyjnego – a nie eksplorację nowych rynków i rozszerzania obszaru działalności. Postępująca globalizacja oraz rozwój komunikacji internetowej i lotniczej - jaki w ostatnim czasie możemy zaobserwować na naszych oczach – sprzyjają w coraz większym stopniu na atrakcyjność offshore. Jednak najważniejszym argumentem warunkującym podjęcie takiej decyzji jest rachunek ekonomiczny. Determinuje go szereg złożonych i współzależnych czynników, a jednym z nich jest wysokość obciążeń stosowanych przez dane państwo, w tym opodatkowania w stosunku do zysków z działalności gospodarczej. Dla części przedsiębiorców uzyskanie korzyści finansowych przez obniżkę obciążeń podatkowych stanowi jedyne kryterium rozważanego wyboru lokalizacji działalności – zaznaczmy ze nie zawsze jest to stanowisko zasadne. W niniejszej publikacji postaramy się przedstawić w sposób prosty i przystępny zestawienie 11 państw, które ze względu na system podatkowy wydają się najbardziej korzystne dla dyslokacji działalności gospodarczej. Pragniemy zaznaczyć, iż selekcja terytoriów nastąpiła w oparciu o następujące kryteria: - państwa wyłącznie z kontynentu europejskiego – przez co kontakt z terytorium naszego kraju nie jest utrudniony, a koszty komunikacji (np. przelotów) są nieznaczne, - państwa z którymi Rzeczypospolita zawarła bilateralną umowę w sprawie eliminacji podwójnego opodatkowania. - wyeliminowano tzw. raje podatkowe. Żadne z opisywanych państw nie jest wymieniane na liście państw stosujących tzw. „szkodliwą” konkurencję podatkową (załącznik do ustawy o VAT). Przy ich wyłanianiu posłużono się w przeważającej mierze kryterium wysokości obciążeń podatkowych nałożonych na dochody osób prawnych oraz osób fizycznych. Punkt odniesienia stanowiły stawki polskich podatków dochodowych. Pominięto natomiast potencjalne korzyści wynikające z eksploracji rynków wewnętrznych, bowiem każda inwestycja podjęta w takim celu wymaga dokładnej indywidualnej analizy. Dla opłacalności przedsięwzięcia offshore, zasadnicze znaczenie ma sposób opodatkowania dochodów przepływających między podmiotem (np. spółką) zarejestrowanym w naszym kraju, a jednostką organizacyjną mającą prowadzić dyslokowaną działalność. Do wyjątków należy zaliczyć sytuację, w której podmiot gospodarczy przenoszący działalność w całkowity sposób zerwie więzi gospodarcze wiążące go z naszym krajem. Z uwagi na co w publikacji skupiono się na prezentacji takich form organizacyjno prawnych działalności, które będą uznane w świetle krajowych przepisów wewnętrznych za rezydentów podatkowych danego państwa. Konsekwencją czego do ich dochodów zastosowanie będą mieć przepisy podatkowe danego państwa. Natomiast w zakresie stosunków z polskimi podmiotami i dochodów uzyskanych z naszego kraju zastosowanie znajdą bilateralne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte z rządem Rzeczypospolitej oraz polskie przepisy prawa podatkowego. Niezbędnym jest wyjaśnienie zagadnienia „rezydencji podatkowej”. 1 Rezydencja podatkowa decyduje o tym, że dany podmiot podlega z całości swych dochodów (niezależnie od źródła pochodzenia) opodatkowaniu w danym państwie. Innymi słowy można powiedzieć, że rezydencja podatkowa kreuje po stronie podmiotu tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy, polegający na obciążeniu podatkami danego państwa, każdego dochodu rezydenta. W odniesieniu do spółek o rezydencji podatkowej decyduje siedziba zarządu, a w przypadku osób fizycznych miejsce lub czas faktycznego przebywania w danym państwie. W praktyce domniemuje się, że spółka kapitałowa posiada zarząd tam gdzie jest zarejestrowana, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Konsekwencją tego jest podleganie polskim regulacjom podatkowym spółki zarejestrowanej w Polsce z całości uzyskiwanych przez nią dochodów, niezależnie czy pochodzą z kraju, czy zagranicy. Obok zasady rezydencji - państwa stosują tzw. opodatkowanie u źródła. Polega ono na tym, że wszelkie dochody, których źródło pochodzi z obszaru jurysdykcji podatkowej danego państwa, czyli z jego terytorium, winny być opodatkowane w tym państwie. Bez względu na to czy podmiot je uzyskujący jest rezydentem tego państwa, czy nie. Z zasady tej wynika tzw. ograniczony obowiązek podatkowy, polegający na obciążeniu podatkami danego państwa, każdego dochodu pochodzącego, a raczej uzyskanego z jego terytorium. W ten sposób spółka nie będąca rezydentem naszego kraju, podlega opodatkowaniu polskiemu w zakresie dochodów pochodzących z Polski. Z powodu tych dwóch zasad opodatkowania, dochodzi często do nakładania się dwóch jurysdykcji podatkowych w stosunku do jednego dochodu, co skutkować może podwójnym opodatkowaniem. W celu eliminacji podwójnego opodatkowania państwa zawierają umowy, które w szczegółowy sposób określają zasady opodatkowania poszczególnych dochodów, w przypadku gdy krzyżowania się z uprawnień podatkowych państw. Zaznaczmy że formy prowadzenia aktywności gospodarczej w poszczególnych krajach nie odbiegają od siebie w sposób znaczący. Dotyczy to w szczególności osób prawnych. Dlatego popularnym rozwiązaniem jest zakładanie w jednym z zaproponowanych państw spółki kapitałowej. Pozwala to na eliminację ryzyka osobistej odpowiedzialności majątkowej osób inwestujących oraz zapewnia przejrzysty system kontroli nad zagranicznym przedsięwzięciem. W przedstawieniu dopuszczalnych form działalności pominięto natomiast formę oddziału oraz przedstawicielstwa. Pierwszym z zaprezentowanych państw jest Cypr. Kraj ten przez wiele lat był kojarzony z typowym rajem podatkowym. Wynikało to z przepisów wewnętrznych cypryjskiego prawa, które w sposób odmienny od przyjętych standardów podchodziły do kwestii siedziby osoby prawnej. Przepisy te jednak uległy zmianie i cypryjskie prawo podatkowe oraz handlowe w coraz większym stopniu zbliża się do międzynarodowych standardów. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej CYPR Najbardziej rozpowszechnioną formą prawną przedsiębiorstw rejestrowanych w tym państwie stanowią spółki „z ograniczoną odpowiedzialnością” (ang. limited companies), które dzielą się na dwie grupy: - „publiczne spółki z o.o.” (public limited companies) (jest to nasz odpowiednik spółki akcyjnej), 2 - prywatne spółki z o.o. (private limited companies) (jest to właściwa spółka z o.o.). Występują również spółki osobowe nie posiadające osobowości prawnej (partnerships), czyli nasze odpowiedniki spółki jawnej i partnerskiej, jak również spółki komandytowe (limited partnership). Stawki Podatek od towarów i usług 0%, podstawowych (VAT) 5%, podatków 15% Podatek dochodowy od osób 10% prawnych (CIT) Podatek dochodowy od osób 20%, fizycznych (PIT) 25%, 30% Umowy Cypr posiada liczną grupę bardzo korzystnie skonstruowanych umów w zakresie międzynarodowych w zakresie unikania podwójnego opodatkowania. unikania Podstawową ich zaletą jest wykorzystanie tzw. systemu zaliczenia podwójnego podatku opłacanego w innym kraju na poczet podatku należnego na opodatkowania Cyprze, a także metoda wyłączenia. Umowa pomiędzy Cyprem i Polską o unikaniu podwójnego opodatkowania została zawarta w 1992 roku (Dz. U z 1993, nr 117, poz. 523-524). Poziom Kraj ten jest zorientowany na zajęcie ważnej pozycji jako biurokracji międzynarodowego centrum offshore, w związku z czym procedury administracyjne nie są uciążliwe. Status Znacząco się poprawił w 2004 roku, kiedy to Cypr przystąpiła do Unii gospodarczy Europejskiej. Jednak nadal w kręgach gospodarczych kojarzony jest jako tzw. raj podatkowy, choć bardziej trafnym wydaje się stwierdzenie że Cypr jest „bramą do podatkowego raju”. Wynika to z rozwiązań przyjętych w ustawodawstwie wewnętrznym m. in. dotyczącym dywidend wypłacanych z cypryjskich spółek nierezydentom tego państwa. Prawo cypryjskie zwalnia takie dochody i osoba otrzymująca dywidendę płaci podatek o dywidendy w kraju swej rezydencji. W przypadku gdy uprawniony jest rezydentem tzw. raju podatkowego, który nie pobiera żadnych podatków (jak np. Wyspy Bahama) to nie ponosi żadnych obciążeń fiskalnych. Stabilność Cypr jest krajem stabilnym politycznie, a podział wyspy na część polityczna grecką i turecką nie wpływa na jego atrakcyjność. Zaznaczyć trzeba, że w cypryjskiej polityce fiskalnej od 2003 roku zachodzą zmiany, zmierzające do przyjęcia standardów europejskich. Podobne zmiany zachodzą w prawie bankowym i dewizowym. Podsumowanie Kraj ten należy uznać za atrakcyjny dla przedsięwzięć polegających na ogólne dyslokacji central holdingów. Kompleksową ofertę w zakresie zakładaniu i prowadzeniu podmiotów prawnych na Cyprze przedstawia dziesiątki wyspecjalizowanych kancelarii prawniczych i autoryzowanych biur audytorskich. W związku z czym zarejestrowanie tam działalności nie należy zabiegów trudnych. Chorwacja - zamieszczenie tego państwa w zestawieniu może rodzić wątpliwości, jednak 20% podatek od zysków z działalności gospodarczej może być atrakcyjną formą opodatkowania dla przedsiębiorców, którzy w tym zapalnym wciąż regionie Europy zamierzają poczynić inwestycje. 3 Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej Stawki podstawowych podatków CHORWACJA Najpopularniejszą formą prawną stanowią spółki prawa handlowego tj. odpowiedniki naszych spółek kapitałowych i osobowych, a wśród nich dominują spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dużą część przedsiębiorców stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Formy są więc analogiczne jak w naszym kraju. Podatek od towarów i usług 0%, (VAT) 22% Podatek dochodowy od osób 20% prawnych (CIT)* *w chorwackim systemie prawa podatkowego nie ma klasycznego podatku CIT, jego odpowiednikiem jest podatek od zysków (Porez na dobit) obejmujący: spółki handlowe (wszystkie), osoby prawne, a także osoby fizyczne które wybrały tą formę opodatkowani i prowadzą działalność gospodarczą. Podatek dochodowy od osób 15%, fizycznych (PIT) 25%, 30% 45% Umowy Chorwacja od czasu uzyskania rozpadu Jugosławii prowadziła aktywną w zakresie politykę w zakresie zawierania umów w sprawie eliminacji unikania podwójnego opodatkowania. Wszystkie umowy, których ten kraj jest podwójnego stroną, zawierają rozwiązania ściśle wzorowane na „Umowie opodatkowania Modelowej” Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Umowa między Chorwacją a Polską o unikaniu podwójnego opodatkowania została zawarta w 1994 roku (Dz. U. z 1996 r. Nr 78, poz. 370). Poziom Należy uznać za zbyt wysoki. Poza zbędnym formalizmem występują biurokracji problemy z korupcją. Status Znacząco się poprawił w czerwcu 2004 roku, kiedy to kraj ten stał się gospodarczy oficjalnym kandydatem do Unii Europejskiej. Obecni na Bałkanach po Słowenii jest to kraj o najlepiej rozwiniętej gospodarce. Stabilność Sytuacja polityczna w Chorwacji stale się poprawia, chociaż dojścia do polityczna władzy w 2003 roku nacjonalistów z Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej (HDZ) odebrano za zły sygnał. Jednak w październiku 2005 roku rozpoczęły negocjacje w sprawie przystąpienia tego kraju do Unii Europejskiej. Podsumowanie Kraj ten pomimo niskiego poziomu obciążeń fiskalnych dla ogólne przedsiębiorców nie stanowi bardzo atrakcyjnej lokalizacji do celów offshore. Daje jednak znaczące możliwości realizacji inwestycji w obszarze turystyki. Trzecim państwem w naszym zestawieniu jest Estonia. Ten niewielki nadbałtycki kraj w pełni zasłużył, aby znaleźć się we wszelkiego rodzaju zestawieniach i analizach dotyczących systemów podatkowych korzystnie wpływających na rozwój gospodarczy i innowacyjność. Zwłaszcza informatyzacja społeczeństwa, otwarcie na nowe technologie i kreatywność mieszkańców stanowią o korzyściach wypływających z tej lokalizacji. Dodatkowym argumentem może okazać się bliskie położenie od naszego kraju. 4 Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej ESTONIA Kwestie te reguluje Kodeks Handlowy Estonii (ang. Commercial Code). Zgodnie z nim działalność gospodarcza może być prowadzona przez : - osoby fizyczne, - osoby prawne w formie: spółki cywilnej (TÜ), spółki partnerskiej z o.o. (UÜ – odpowiednik polskiej spółki komandytowej), spółki z o.o. (OÜ) i spółki akcyjnej (AS). Stawki Podatek od towarów i usług 0%, podstawowych (VAT) 5%, podatków 18% Podatek dochodowy od osób 0%* prawnych (CIT) * w Estonii zwolniono od podatku dochodowego osoby prawne. Dotyczy to zysków w spółce zatrzymanych i reinwestowanych. Z uwagi na powyższe niektóre świadczenia, zwłaszcza wobec pracowników, są opodatkowane odrębnie np. pokrycia kosztów mieszkaniowych; bezpłatnego lub po cenach ulgowych użyczenia samochodu. Podatek dochodowy od osób 23% fizycznych (PIT) – liniowy. Umowy Estonia podobnie jak Chorwacja prowadziła aktywną politykę w w zakresie zakresie zawierania umów w sprawie eliminacji podwójnego unikania opodatkowania. Są to umowy w większości odpowiadające podwójnego rozwiązaniom zalecanym przez (OECD). Umowa między opodatkowania Rzeczpospolitą Polską a Republiką Estońską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku została zawarta w dniu 9 maja 1994 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 77, poz. 388). Poziom Można powiedzieć, że „biurokracja”, w obecnym negatywnym tego biurokracji słowa znaczeniu, praktycznie nie występuje. Jest to wynikiem informatyzacji, która zrewolucjonizowała sposób funkcjonowania państwa, w tym także sposób rozliczenia i zapłaty podatków, który następuje całkowicie za pomocą Internetu. Status Estonia posiada ugruntowaną pozycję lidera gospodarczego państw gospodarczy nadbałtyckich oraz „tygrysa” gospodarczego Europy Środkowowschodniej. Posiadającego przejrzysty system podatkowy i prawny oraz sprawny aparat urzędniczy. Atutem tego kraju jest także dobrze wykwalifikowana kadra, w szczególności w zakresie informatyki i nowych technologii. Stabilność Kraj stabilny gospodarczo. O poziomi porównywalnym z krajami polityczna skandynawskimi. Od chwili odzyskania niepodległości w 1991 r. nie notowano w Estonii większych kryzysów politycznych, które mogłyby wpłynąć destabilizująco na gospodarkę. Podsumowanie Kraj ten należy uznać za bardzo atrakcyjny dla podejmowani ogólne działalności gospodarczej. Estonia jest obecnie jednym z najbardziej atrakcyjnych państw świata pod względem gospodarczym. W Index of Economic Freedom (2005) Estonia zajęła 4. miejsce, a wyprzedziły ją jedynie Hong Kong, Singapur i Luksemburg. 5 Wielu spośród naszych rodaków mogłoby powiedzieć wiele na temat niewątpliwego cudu gospodarczego, jaki w przeciągu 25 lat dokonał się w Irlandii. Czwartą jurysdykcję jaka pragniemy zaproponować stanowi właśnie zielona wyspa, kraj który obok dobrego piwa, kojarzy się z prosperitą gospodarczą oraz z inwestycjami w nowe technologie. Dlaczego przeskok z ubogiego, zacofanego państwa na skraju Europy był tak szybko możliwy? Częściowej odpowiedzi udziela na to pytanie poniższa tabela. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej REPUBLIKA IRLANDII Ustawodawstwo irlandzkie czyni zasadnicze rozróżnienie pomiędzy spółkami osobowymi (unincorporated bodies) oraz spółkami kapitałowymi (incorporated bodies). W Irlandii spółki kapitałowe to: - prywatna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (private limited company) (odpowiednik naszej spółka z o. o.), - publiczna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (public limited company) (odpowiednik naszej spółki akcyjnej). Spółką osobową jest spółka jawna (partnership). Możliwym jest prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej (sole proprietorship). Stawki Podatek od towarów i usług 0%, podstawowych (VAT) 4,3%, podatków 13,5% 21% Podatek dochodowy od osób 12,5% prawnych (CIT) (10% od dochodów z działalności na rynkach finansowych) Podatek dochodowy od osób 20%, fizycznych (PIT)* 42% * Irlandzki system podatkowy przewiduje kilka grup podatkowych osób fizycznych, które warunkują wysokość progów podatkowych. Umowy Irlandia dysponują rozległą siecią podpisanych umów o unikaniu w zakresie podwójnego opodatkowania. Wiele z nich zawiera korzystne dla unikania przedsiębiorców rozwiązania podatkowe. Umowa między Polska a podwójnego Irlandią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania opodatkowania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, zawarta w dniu 13 listopada 1995 r. (Dz. U. z 1996 r. Nr 29, poz. 129). Poziom Jest nieznaczny. Irlandia podobnie jak wszystkie państw anglosaskich biurokracji zdecydowaniem preferuje ograniczenie roli państwa w gospodarce i nie stwarza przeszkód administracyjnych w prowadzeniu działalności gospodarczej. Status Skok gospodarczy jaki dokonał się na Zielonej Wyspie w ostatnich 20 gospodarczy latach stanowi wzór dla wielu innych państw. Irlandzka gospodarka uznawana jest za bardzo innowacyjną oraz stabilną. Stabilność Stabilność polityczna Irlandii nie może budzić żadnych zastrzeżeń, kraj polityczna ten od wielu lat nie doznawał żadnych wstrząsów politycznych mogących mieć wpływ na gospodarkę. Podsumowanie Jest to niezwykle atrakcyjne państwo dla przedsięwzięć polegających ogólne na dyslokacji central holdingów, co wynika z korzystnego systemu podatkowego, a w szczególności z niskiego poziomu podatku dochodowego od osób prawnych. Jednak porównaniu z krajami Europy 6 Środkowowschodniej koszty pracy w Irlandii są o wiele wyższe. Kolejnym państwem w zestawieniu jest Litwa. Nasz nadbałtycki sąsiad wybrał inną drogę w przyciąganiu inwestycji zagranicznych i nie zdecydował się na tak dalekosiężne zmiany w systemie podatkowym jak Estonia. Utrzymuje za to na swym terytorium specjalne strefy ekonomiczne, które przewidują zwolnienia podatkowe dla inwestorów. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej LITWA Formy prawne są analogiczne do obowiązujących w naszym kraju. Występują: -spółki z o.o. – jest to najliczniejsza grupa podmiotów, -spółki akcyjne, -spółki jawne, -spółki komandytowe -spółki cywilne. Osoba fizyczna może również samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Stawki Podatek od towarów i usług 5%, podstawowych (VAT) 18% podatków Podatek dochodowy od osób 15% prawnych (CIT)* (13% - małe przedsiębiorstwa) * W 2005 roku wprowadzony została na Litwie tzw. tymczasowy podatek socjalny. W istocie jest to jeszcze jeden podatek od zysku podmiotów gospodarczych, liczony i płacony identycznie. Stawka: w 2006 r. – 4%, w 2007 r. – 3%. Oprocentowanie dochodów zwiększa się więc o tą stawkę i wyniesie w 2007roku 18% (15 + 3). Podatek dochodowy od osób 15%** fizycznych (PIT) 27% ** stawka ta dotyczy wyłącznie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, są one objęte także tzw. tymczasowy podatek socjalny. Umowy Litwa podobnie jak wszystkie państwa odzyskujące niepodległość po w zakresie 1990 roku zawarła liczne umowy w sprawie eliminacji podwójnego unikania opodatkowania. Umowy te oparte są na wzorcu opracowanym przez podwójnego OECD. Umowa między Polską a Litwą w sprawie unikania opodatkowania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku została zawarta w 1994 roku (Dz. U. z 1995 r. Nr 51, poz. 277) Poziom Biurokracja na Litwie ma najwyższy poziom z pośród krajów biurokracji nadbałtyckich. Uchodzi jednak za sprawnie działającą, za wyjątkiem sądownictwa, w którym zachodzi przewlekłość postępowań. Status Litewska gospodarka jest najbardziej urozmaiconych spośród krajów gospodarczy nadbałtyckich. Występuje niemal każdy segment działalności gospodarczej. Kraj ten od wielu lat rozwija się w szybkim tempie i przyciąga liczne inwestycje zagraniczne. Stabilność Ostatni znaczący kryzys polityczny związany z dymisją premiera polityczna Paksasa i ujawniający wpływy rosyjskie na niektórych litewskich polityków, osłabił pozycję tego kraju w porównaniu z nadbałtyckimi sąsiadami. Jednak z uwagi na członkostwo w Unii Europejskie kraj tren należy uznać za stabilny. 7 Podsumowanie Litwa może wydawać się krajem atrakcyjnym głównie dla inwestycji ogólne produkcyjnych, co wynika z funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych i bliskości Federacji Rosyjskiej, która jest ważnym gospodarczym partnerem naszego nadbałtyckiego sąsiada. Słabością jest natomiast brak dobrej komunikacji lądowej z państwami leżącymi na zachód od granic Litwy, a więc i z Polską. Via Baltica nadal jest projektowana, a nie realizowaną inwestycją. Przegląd państw nadbałtyckich kończy Łotwa. Liniowy podatek od dochodów osób fizycznych, niewielkie wymogi administracji oraz szybkie tempo wzrostu gospodarczego, to argumenty które przemawiają za tą lokalizacją. Należy również zwrócić uwagę na niski poziom obciążeń fiskalnych stosowany wobec przedsiębiorców, zwłaszcza tzw. małych podmiotów. Na pewno jest to jeden z czynników, któremu Łotwa zawdzięcza dwucyfrowy wzrost gospodarczy. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej Łotwa Najpopularniejszą wśród inwestorów zagranicznych formą jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sabiedriba ar ierobetotu atbildibu łotewski skrót SIA), natomiast drobni łotewscy przedsiębiorcy najczęściej wybierają formę jednoosobowej działalności gospodarczej (tzw. samozatrudnienia). Inne formy prawne to: - spółka akcyjna (łotewski skrót AS) - spółka komandytowa - spółka jawna . Stawki Podatek od towarów i usług 0%, podstawowych (VAT) 5% podatków 18% Podatek dochodowy od osób 15% prawnych (CIT) (10% - małe przedsiębiorstwa) Podatek dochodowy od osób 25% fizycznych (PIT) – liniowy. Umowy Wszystkie umowy, których ten kraj jest stroną, zawierają rozwiązania w zakresie ściśle wzorowane na „Umowie Modelowej” Organizacji Współpracy unikania Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Umowa między Łotwą a Polską o podwójnego unikaniu podwójnego opodatkowania została zawarta w 1993 roku opodatkowania (Dz. U. z 1995 r. Nr 53, poz. 285). Poziom Jej poziom jest niski i nie stanowi bariery w prowadzeniu działalności biurokracji gospodarczej. Łotwa stara się z skutecznie dorównać w reformowaniu administracji swemu północnemu sąsiadowi czyli Estonii. Status W 2005 roku Łotwa już kolejny rok z rzędu przeżywała okres dobrej gospodarczy koniunktury gospodarczej. Wzrost PKB wyniósł 10,5%! Wskaźniki makroekonomiczne nie pozostawiają wątpliwości co do dalszego szybkiego rozwoju tego niewielkiego państwa. Kraj ten ma pozycje stabilnego gospodarczo. Stabilność Łotwa jest państwem o niskiej temperaturze sporów politycznych. polityczna Dzięki czemu państwo to jest dobrze postrzegane przez inwestorów zagranicznych. W polityce gospodarczej dominuje pragmatyzm. Podsumowanie Łotwa jest atrakcyjnym krajem dla inwestorów z uwagi na niskie ogólne podatki oraz dogodne położenie geopolityczne - jest dobrym 8 przyczółkiem do zdobywania rynku rosyjskiego. Atutem jest też rozwój nowoczesnych technologii i wysoki poziom innowacyjności. Obecność Rosji w tym zestawieniu może uchodzić za kontrowersyjną i budzić wątpliwości pod względem zasadności. Dla wielu potencjalnych inwestorów, mogą to być jednak ciekawe informacje. Zwłaszcza mając na uwadze chłonność wewnętrznego rynku tego państwa i dokonane w nim w ostatnich latach reformy podatkowe. Reformy niezwykle odważne, ale przede wszystkim przynoszące pozytywne skutki dla fiskusa i samej gospodarki. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej Federacja Rosyjska W Rosji istnieją trzy postacie spółek kapitałowych: - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (skrót rosyjski OOO). - zamknięta spółka akcyjna (skrót rosyjski 3AO) – brak odpowiednika, charakterystyczne jest ograniczenie liczby akcjonariuszy mak. do 50. - otwarta spółka akcyjna (skrót rosyjski OAO). Prywatny przedsiębiorca bez osobowości prawnej dotyczy to firm małych, jest to bardzo popularna forma – może być jednoosobowe wtedy przypomina Masze samozatrudnienie lub łączyć parę osób jak w naszej spółkę cywilną. W rosyjskim systemie nie występują spółki osobowe. Stawki Podatek od towarów i usług 0% podstawowych (VAT) 10% podatków 18% Podatek dochodowy od osób 24% prawnych (CIT) Podatek dochodowy od osób 13% fizycznych (PIT) (30% dla nierezydentów)* * podatek w wysokości 30% dotycz nierezydentów Federacji Rosyjskiej, czyli osób które w Rosji spędzają mniej niż 183 dni w roku. Umowy Rosja jest stroną wielu porozumień międzynarodowych w sprawie w zakresie eliminacji podwójnego opodatkowania, jednak część z nich odbiega od unikania wzorców OECD. Umowa między Polska a Rosją w sprawie unikania podwójnego podwójnego opodatkowania została zawarta 1992 r. (Dz. U. z 1993 r. opodatkowania Nr 125, poz. 569) Poziom Jest bardzo wysoki i wpływa niekorzystnie na prowadzenie działalności biurokracji gospodarczej. Niezwykle wielu wymogów stawianych jest zwłaszcza inwestorom zagranicznym. Procedury są długie i uciążliwe, a prawo nie zapewnia wystarczającego poziomu zabezpieczenia przed uznaniowością aparatu urzędniczego. Wiele inicjatyw wymaga koncesji oraz licencji, a kryteria ich przyznawania nie są jasne. Problemem jest także korupcja oraz sądownictwo, które nie spełnia standardów niezależności. Status Rosja dość rozwija się w ostatnich latach w szybkim tempie, co jest gospodarczy dobrej koniunktury w panującej w przemyśle surowcowym. Jedna podejście władz do prywatnej własności i przedsiębiorców (kazus „Jukos’u”) osłabia wiarygodność największego państwa świata. Stabilność Stabilność polityczna Federacja zawdzięcza rządom Władimira Putina. polityczna Od czasu jego prezydentury nie występują praktycznie większe kryzysy polityczne, jest to wynikiem konsolidacji władzy wokół prezydenta i stałego osłabiania opozycji. W niektórych podmiotach federacji np. 9 Inguszetia, Czeczeni sytuacja jest stale napięta i nie sprzyja inwestycją. Niepokój może budzić także „sukcesja” po obecnym prezydencie, niezwykle ważnym będzie kto zostanie wyznaczony na następcę. Podsumowanie Z uwagi na olbrzymi rynek wewnętrzny i dostępność surowców ogólne energetycznych Federacja Rosyjska jest krajem bardzo atrakcyjnym dla podmiotów chcących zainwestować w sektor produkcyjny, czemu służą ostatnie zmiany podatkowe. Duże możliwości na rynku rosyjskim znajdą również inwestorzy specjalizujący się w dostawie dóbr luksusowych na które panuje popyt, licznej rzeszy milionerów. Rumunia 1 stycznia 2007 r. przystąpi wraz z Bułgarią do Unii Europejskiej. Jest to olbrzymia szansa dla tego państwa które w stereotypowych wyobrażeniach Polaków kojarzone było dotychczas z Transylwanią i jej mrocznymi tajemnicami, Securitate oraz z wszechobecną biedą i zacofaniem. Rumunia to obecnie szybko rozwijający się kraj, który stara się nadrabiać zaległości z minionych lat. Pomagają w tym niskie stawki podatków bezpośrednich oraz preferencyjne traktowanie małych przedsiębiorców. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej RUMUNIA Nie odbiegają od przyjętych w naszym kraju. Istnieje możliwość założenia zarówno spółek kapitałowych, jaka i osobowych. Najpopularniejszą formą organizacyjną jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednak w znaczącym stopniu do rozwoju gospodarczego tego państwa przyczyniają się osoby fizyczne prowadzące samodzielną działalność gospodarczą. Stawki Podatek od towarów i usług 19% podstawowych (VAT) podatków Podatek dochodowy od osób 16% prawnych (CIT) (3% - mali przedsiębiorcy) Podatek dochodowy od osób 16% fizycznych (PIT) – liniowy. Umowy Rumunia jest stroną wielu umów międzynarodowych dotyczących w zakresie eliminacji podwójnego opodatkowania, większość z nich jest zgodna z unikania wzorcami OECD. Umowa między Polską a Rumunią o unikaniu podwójnego podwójnego opodatkowania została zawarta w 1994 roku (Dz. U. z opodatkowania 1995 r. Nr 109, poz. 530). Poziom Mimo zmiana polegających na liberalizacji polityki gospodarczej biurokracji poziom barier administracyjnych jest duży i niekorzystnie wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej. Rumuni boryka się również z korupcją wśród kadry urzędniczej. Status W 2005 roku wzrost PKB wyniósł 5,5%. Co stawia Rumunie w gospodarczy czołówce państw europejskich pod względem tempa rozwoju. Jednak gospodarka tego kraju dopiero nadrabia opóźnienie wobec innych krajów regionu. Wyrazem tego może być fakt, iż 32% Rumunów jest zatrudnionych przy produkcji rolnej. Natomiast sektor usług jest nadal słabo rozwinięty, mimo dynamiki w rozwoju zwłaszcza w sektorze IT. Stabilność Obecna sytuacja jest stabilna. Od 1 stycznia 2007 roku Rumunia stanie polityczna się członkiem Unii Europejskiej, co wzmocni jej wiarygodność. Świadczyć może o tym ocena wystawiona temu państwu przez amerykański magazyn „CIO”, który w opublikowanym rankingu 10 państw według atrakcyjności dla outsourcingu, ocenił stabilność Rumunii na takim samym poziome, co nasz kraj. Podsumowanie O atrakcyjności rumuńskiej gospodarki świadczy relatywnie tania siła ogólne robocza oraz kadra pracownicza, która polepsza stale swoje kwalifikacje. Jednak w porównaniu z innymi państwami postsocjalistycznymi kraj ten w przyciąganiu zagranicznych inwestycji w zakresie usług, nie stanowi oferty konkurencyjnej. Obok wysokiego poziomu biurokracji hamulcem rozwoju jest także brak odpowiedniej infrastruktury. O zmianach jakie w ciągu ostatnich lat zaszły na Słowacji napisano już nie jeden tekst. W czym tkwi sekret naszego południowego sąsiada? Odpowiedz na to pytanie jest złożona i przekracza ramy tego opracowania, jednak lapidarnie można stwierdzić, że sukces Słowaków to przede wszystkim brak zaniechań w reformowaniu prawa, gospodarki oraz w inwestycjach infrastrukturalnych. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej Stawki podstawowych podatków SŁOWACJA Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej to: - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spoločnosť s ručením obmedzeným, skrót s.r.o.). Jest to najpopularniejsza forma. - spółka akcyjna (akciová spoločnosť, skrót a.s.) - spółka jawna (verejná obchodná spoločnos, skrót v.o.s.) - spółka komandytowa (komanditná spoločnosť, skrót k.s.) - osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą tzw. samozatrudnienie (živnostník) Podatek od towarów i usług 19% (VAT) Podatek dochodowy od osób 19% prawnych (CIT) Podatek dochodowy od osób 19% fizycznych (PIT) – liniowy. Wszystkie umowy, których ten kraj jest stroną, zawierają rozwiązania oparte na zaleceniach i rekomendacjach OECD. Umowa między Słowacją a Polską o unikaniu podwójnego opodatkowania została zawarta w 1994 roku (Dz. U. z 1996 r. Nr 30, poz. 131). Umowy w zakresie unikania podwójnego opodatkowania Poziom Słowacja jest państwem w którym poziom biurokracji została biurokracji zredukowany w sposób znaczący i w tym zakresie wyprzedza Polskę, Czechy i Węgry. Procedury rejestracyjne przebiegają sprawnie, podobnie jak postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych. Status Słowacja dokonała przez ostatnie 15 lat olbrzymich przemian w swojej gospodarczy gospodarce. Z kraju rolniczego i zapóźnionego zdołała przekształcić się w potęgę motoryzacyjna regionu, o dodatnim bilansie handlowym państwami Unii Europejskiej. W 2005 roku Słowacja osiągnęła 6% wzrost PKB. Jest to gospodarka o ugruntowanym, stałym i wysokim poziomie rozwoju, co jest najlepszym dowodem na korzystny wpływ prostego systemu podatkowego na gospodarkę i przyciąganie inwestycji zagranicznych. Na Słowacji obowiązuje całkowity obejmujący PIT, CIT, VAT - podatek liniowy. 11 Stabilność polityczna Podsumowanie ogólne Sytuacja polityczna nie wywiera negatywnego wpływu na tępo rozwoju gospodarczego. Jest to kraj atrakcyjny zarówno dla inwestycji bezpośrednich w działalność produkcyjna jak i usługową. Znaczącym argumentem przemawiającym za rozpoczęciem inwestycji na Słowacji, są niskie koszty zatrudnienia połączone z dobrze wykwalifikowaną i profesjonalną kadrą. Do plusów naszego południowego sąsiada zaliczyć trzeba dobrą infrastrukturę transportową i teleinformatyczną oraz geograficzną bliskość. Przyczyny dla których Ukraina znalazła się w zestawieniu są analogiczne jak te dotyczące Federacji Rosyjskiej. Ukraina znajdzie się w zainteresowaniu przedsiębiorców, którzy planują lub dopiero rozważają rozpoczęcie inwestycji bezpośrednich na terenie tego państwa. Pomimo iż z Kijowa ostatnimi czasy napływają nie zawsze jasne sygnały dotyczące integracji tego państwa ze strukturami zachodnioeuropejskimi - a przed Ukraińcami stoi konieczność wyboru między wschodem a zachodem - polscy przedsiębiorcy nie powinni się obawiać rozpoczynania na tym rynku działalności gospodarczej. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej UKRAINA Nie występują ograniczenia dotyczących form prowadzenia działalności gospodarczej na Ukrainie dla cudzoziemców. Mogą oni zakładać: - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, - spółka akcyjna (typu otwartego i zamkniętego), - spółki z rozszerzoną odpowiedzialnością (specyficzna forma prawna nie znana prawu polskiemu), - spółki jawne, - spółki komandytowe, Natomiast osoby fizyczne mogą prowadzić działalność gospodarczą e formie tzw. samozatrudnienia. Stawki Podatek od towarów i usług 0%, podstawowych (VAT) 20% podatków Podatek dochodowy od osób 25% prawnych (CIT) Podatek dochodowy od osób 13% fizycznych (PIT) – liniowy. Umowy Ukraina nie przejawiała wielkiej aktywności w sprawie zawierania w zakresie umów o przeciwdziałaniu podwójnemu opodatkowaniu, stąd ich liczba unikania nie jest znacząca. Umowa między Ukraina a Polską o unikaniu podwójnego podwójnego opodatkowania została zawarta w 1993 roku (Dz. U. z opodatkowania 1994 r. Nr 63, poz. 269). Poziom Niestety zniechęca do podejmowania w tym państwie aktywności biurokracji gospodarczej. Przepisy prawne są w wielu miejscach niejasne, co sprzyja korupcji w aparacie administracyjnym. Status Poprawia się stale od czasu „pomarańczowej rewolucji”, jednak gospodarczy poziom wzrostu gospodarczego nie może imponować. W roku 2005, który upłynął pod znakiem bumu w wielu krajach regionu Ukraina osiągnęła 2,5% wzrost PKB. W strukturze gospodarczej najważniejsze miejsce przemysł, w szczególności ciężki oraz rolnictwo. Sektor usług nie jest dostatecznie rozwinięty. 12 Stabilność polityczna Ostatnie zmiany w rządzie wiążą się z powrotem do bliższych kontaktów z Federacją Rosyjską. Częste kryzysy polityczne i nieklarowna polityka zagraniczna polegająca na ciągłym lawirowaniu między wschodem a zachodem nie tworzą dobrego klimatu dla inwestycji. Również różnice regionalne destabilizują pozycję Ukrainy, jako potencjalnego rynku inwestycyjnego. Podsumowanie Pomimo wielu trudności rozpoczęcie działalności gospodarczej na ogólne Ukrainie może okazać się bardzo korzystne finansowe. Państwo to stanowi duży (48 milionowy) rynek zbytu dla naszych producentów. Również podmioty wyspecjalizowane w zakresie budownictwa mogą na rynku ukraińskim pozyskać cennych kontrahentów do współpracy. Natomiast z uwagi na słabość sektora usług – jest w nim zatrudnionych zaledwie 33% czynnie zawodowych Ukraińców – kraj ten nie jest wybierany chętnie przez inwestorów, jako miejsce do tego rodzaju działalności. W początkowym okresie przemian, jakie miały miejsce w Europie Środkowowschodniej Węgry, obok Czech i naszego kraju uznawane były za lidera przemian i tygrysa gospodarczego regionu. Obecnie na takie miano w największym stopniu zasługują państwa Nadbałtyckie. Węgry pomimo utraty zaufania części inwestorów po problemach z budżetem i kryzysem politycznym, nadal powinny być postrzegane jako atrakcyjna lokalizacja aktywności gospodarczej. Kraj Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej Stawki podstawowych podatków Umowy w zakresie unikania podwójnego opodatkowania WĘGRY Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej to: - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (korlátolt felelősségű társaság, skrót węgierski Kft.) - spółka akcyjna (részvénytársaság, skrót węgierski Rt) - spółka jawna(közkereseti társaság, skrót węgierski Kkt.) - spółka komandytowa (betéti társaság, skrót węgierski Bt) - osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą tzw. samozatrudnienie. Podatek od towarów i usług 5% (VAT) 25% Podatek dochodowy od osób 16%** prawnych (CIT)* * istnieje uproszczona forma podatku od osób prawnych, tzw. "egyszerűsített vállakozói adó", w skrócie EVA. Jest ona przewidziana dla małych przedsiębiorców. ** Ponadto od 1 stycznia 2007 rok osoby prawne i fizyczne prowadzące działalność gospodarczą będą opodatkowane podatkiem solidarnym w wysokości 4%. Wzrośnie więc realne obciążenie przedsiębiorców. Podatek dochodowy od osób 18% fizycznych (PIT). 36% Wszystkie umowy, których ten kraj jest stroną, zawierają rozwiązania oparte na zaleceniach i rekomendacjach OECD. Umowa między Węgrami a Polską o unikaniu podwójnego opodatkowania została zawarta w 1992 roku (Dz. U. z 1995 r. Nr 125, poz. 602). 13 Poziom biurokracji Nie odbiega znacząco od poziomu naszego kraju. Zarejestrowanie działalności gospodarczej jest procedurą bardziej przewlekłą niż w Polsce. W rankingu wolności gospodarczej Węgry zajmują 40 pozycję, czyli o jedną wyższej niż Polska Status Węgry były wraz z Czechami i Polska postrzegane, jako lider przemian gospodarczy gospodarczych w Europie Środkowowschodniej. Gospodarka tego kraju cieszy się uznaniem i zainteresowaniem wśród zagranicznych inwestorów. PKB w 2005 roku wzrosło o 4,1%, jednak ten optymistyczny wynik zaburza olbrzymi, jak na warunki U.E. deficyt budżetowy sięgający 10% PKB. W celu jego ograniczenia rząd zapowiedział szereg zmian w systemie wydatków publicznych i podatkach. Stabilność Bieżące wydarzenia pomimo swojej burzliwości nie powinny w polityczna dłuższym okresie zachwiać gospodarką Węgier. Jednak zapowiedzi zmian w systemie podatkowym, nie spotkały się z entuzjazmem po stronie przedsiębiorców – niewątpliwie wzrosną obciążenia. Podsumowanie Węgry nadal wydają się atrakcyjnym miejscem dla inwestorów. ogólne Posiadają rozwinięty sektor usług oraz profesjonalną kadrę, a koszty pracy są na razie niższe niż w Polsce. Jednak ich konkurencyjność w porównaniu z obecnymi liderami przemian np. Łotwą, Estonią czy Słowacją jest mniejsza, a mając na względzie zapowiedzi rządzących ulegnie dalszemu pogorszeniu. Pragniemy na zakończenie ponownie zaznaczyć, że powyższe zestawienie nie uwzględnia licznych czynników decyzyjnych, jakie każdy przedsiębiorca powinien rozważyć decydując się na dyslokację działalności. W szczególności radzimy zwrócić uwagę na obciążenia wynikające z konieczności zapłaty ubezpieczenia społecznego. Może bowiem wydawać się, że same obciążenia stricte podatkowe będą niezmiernie korzystne, to jednak inne składki, opłaty i tym podobne quasipodatki skutecznie zmniejszą opłacalność przedsięwzięcia. W każdym państwie system ubezpieczeń jest inny, a jego rozwiązania powinny być dokładnie przeanalizowane. Przy czym nie należy się ograniczać wyłącznie do porównania samych stawek obowiązkowego ubezpieczenia, ale także na obowiązki jakie wynikają wobec pracodawców z krajowych przepisów prawa pracy. Ważnym kryterium decyzyjnym jest również poziom korupcji, który częstokroć może skutecznie uniemożliwić opłacalne interesy. Nie zapominajmy również o ingerencjach władz politycznych w działalność gospodarczą. Jest to szczególnie istotne w krajach, gdzie wprawdzie podatki i składki są niskie, ale właśnie z powodów administracyjnych - interesów nie da się prowadzić. Decyzja o lokalizacji przedsiębiorstwa winna być wypadkową następujących czynników: rynek, podatki i swoboda działalności. Okazuje się, że w Polsce nie jest tak źle, jak niektórzy sądzą. Liniowydziewiętnastoprocentowy podatek dochodowy dla biznesmenów, liniowy dziewiętnastoprocentowy podatek dochodowy dla osób prawnych, ZUS trochę doskwiera – ale można sobie z nim poradzić. Chyba nie trzeba wyjeżdżać. Spółka Doradztwa Podatkowego VALOR Sp. z o.o. Ul. Lipkowska 21, 04-801 Warszawa-Radość www.valor.pl 14 Krzysztof Olbrycht doradca podatkowy ekspert Centrum im. Adama Smith’a Ryszard Sowa prawnik Absolwent Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 15
