Spółka cywilna – instrukcja obsługi – spis treści

Spółka cywilna
instrukcja obsługi
Adam Malinowski
Oœrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o.
Gdañsk 2012
Spis treści
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Rozdział 1.
Charakter prawny spółki cywilnej i podstawowe aspekty jej funkcjonowania . . . . . . . . . . . . . . . 13
1.1. Spółka cywilna jako umowa cywilnoprawna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1.2. Kwalifikacja umowy i problem podmiotowości prawnej w praktyce . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1.2.1. Kwalifikacja umowy ze względu na charakter czynności prawnej . . . . . . . . . . . . 17
1.2.2. Podmiotowość prawna spółki cywilnej w orzecznictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.3. Początek działalności – rejestracja wspólników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
1.4. Spółka wewnętrzna i zewnętrzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
1.5. Wspólnicy jako podatnicy podatku dochodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.6. Wspólnicy jako reprezentanci spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
1.7. Spółka cywilna w zamówieniach publicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Rozdział 2
Umowa spółki cywilnej i jej możliwe warianty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.1. Forma umowy i umowa elektroniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.1.1. Umowa ustna i pisemna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.1.2. Umowa elektroniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
2.1.3. Skutki umowy i rygory dokonywania czynności prawnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
2.2. Niezbędne elementy umowy spółki cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
2.3. Wzory umów – przepisy iuris dispositivi i iuris cogentis w praktyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Rozdział 3
Wkłady wspólników i współwłasność łączna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
3.1. Charakter wspólności łącznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3.2. Wkład do spółki i konsekwencje jego wniesienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.2.1. Przedmiot wkładu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.2.2. Stosowanie odpowiednio przepisów o sprzedaży i rękojmia za wady
wkładu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.2.3. Wkład wniesiony do używania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
3.3. Przedsiębiorstwo spółki cywilnej jako wkład do innej spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Rozdział 4
Stosunki zewnętrzne spółki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77
4.1. Reprezentacja spółki przy zawieraniu umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
4.2. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
4.2.1. Odpowiedzialność solidarna w ujęciu art. 864 k.c. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
4.2.2. Należności publicznoprawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
4.3. Dochodzenie należności przez spółkę i od spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
6
Spis treści
|
4.3.1.
4.3.2.
4.3.3.
4.3.4.
Zdolność sądowa i procesowa spółki cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Spółka cywilna w postępowaniu cywilnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Spółka cywilna w postępowaniu nakazowym i upominawczym . . . . . . . . . . . . . . 94
Spółka cywilna w postępowaniu uproszczonym i zbieg
postępowań odrębnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
4.3.5. Ugoda sądowa i pozasądowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
4.4. Spółka cywilna w postępowaniu egzekucyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
4.4.1. Egzekucja prowadzona przez spółkę cywilną. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
4.4.2. Spółka cywilna jako podmiot egzekwowany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Rozdział 5
Stosunki wewnętrzne – prowadzenie spraw spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
5.1. Stosunki między wspólnikami podczas trwania umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
5.2. Uchwały wspólników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
5.3. Zyski i straty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Rozdział 6
Spółka cywilna jako pracodawca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
6.1. Podmiotowość prawna spółki cywilnej w stosunkach pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
6.2. Umowa o pracę i zgłoszenie pracownika do ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
6.2.1. Umowa o pracę w spółce cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
6.2.2. Umowa o pracę ze wspólnikiem spółki cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
6.2.3. Zgłoszenie pracownika do ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
6.3. Przebieg zatrudnienia i rozwiązanie umowy o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
6.4. Świadectwo pracy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
6.5. Spółka cywilna przed sądem pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
6.6. Likwidacja spółki a stosunki pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
6.6.1. Wypowiedzenie umów i problem zwolnień grupowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
6.6.2. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Rozdział 7
Spółka cywilna w obrocie wekslowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
7.1. Zasady wystawiania weksli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
7.1.1. Podstawowe elementy weksla i klauzule wekslowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
7.1.2. Weksel in blanco. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
7.2. Wspólnicy spółki cywilnej w stosunku wekslowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
7.2.1. Problem zdolności wekslowej spółki cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
7.2.2. Technika wystawiania weksla przez wspólników spółki cywilnej . . . . . . . . . . . 201
7.3. Szczegółowe zasady obrotu wekslowego z udziałem wspólników spółki cywilnej . . . 205
7.3.1. Zbycie weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
7.3.2. Poręczenie wekslowe i przedawnienie roszczeń wekslowych . . . . . . . . . . . . . . . 207
7.3.3. Terminy płatności i zapłata weksla. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
7.3.4. Terminy przedawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
|
Spis treści
7
Rozdział 8
Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
8.1. Istota przekształcenia spółki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
8.2. Przekształcenie w aspekcie podatkowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
8.3. Przekształcenie pod kątem technicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Rozdział 9
Wypowiedzenie umowy spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
9.1. Prawne aspekty wypowiedzenia dokonanego przez wspólnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
9.2. Wypowiedzenie udziału przez wierzyciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
9.3. Rozliczenie z występującym ze spółki wspólnikiem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
9.4. Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej a podatek dochodowy
od osób fizycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Rozdział 10
Koniec działalności i rozliczenia między wspólnikami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
10.1. Inne poza wypowiedzeniem sposoby rozwiązania spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
10.1.1. Upadłość wspólnika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
10.1.2. Rozwiązanie spółki przez sąd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
10.1.3. Przedłużenie umowy w trybie art. 873 k.c. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
10.2. Sprawy spadkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
10.3. Prawa i obowiązki wspólników w zakresie zarządu majątkiem wspólnym
po rozwiązaniu spółki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
10.4. Sposoby i tryby zniesienia współwłasności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
10.5. Postępowanie działowe w sądzie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
10.5.1. Zniesienie współwłasności a podział majątku wspólników . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
10.5.2. Wniosek o podział majątku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
10.5.3. Aspekty podatkowe zniesienia współwłasności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Rozdział 11
Porównanie różnych form działalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
11.1. Spółka cywilna a spółki osobowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
11.1.1. Podstawowe różnice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
11.1.2. Spółka partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
11.2. Spółka cywilna a spółki kapitałowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
11.3. Nietypowe formy działalności – spółka lwia i cicha oraz ich praktyczne
zastosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
11.3.1. Spółka cywilna jako spółka lwia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
11.3.2. Spółka cywilna a spółka cicha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
11.3.3. Małżeńska spółka cywilna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
11.4. Jaką formę działalności wybrać? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283