Polityka gospodarcza Egiptu w warunkach kryzysowych w sektorze

Polityka gospodarcza Egiptu w warunkach kryzysowych1
w sektorze energetyki i energii odnawialnej
W celu przeciwdziałania skutkom kryzysu podejmowane są w Egipcie działania w
różnych sektorach gospodarki, m.in. w sektorze energetyki i energii odnawialnej.
Egipt nie posiada znaczącego udziału w światowych zasobach ropy naftowej /0,3%/ ani
w światowym transporcie surowców energetycznych /tranzyt Kanałem Suezkim i ropociągiem
SuMed to 5% światowych przewozów ropy naftowej drogą morską/. Kryzys w Egipcie z 2011
roku nie spowodował zakłóceń na światowym rynku ropy, natomiast miał znaczący wpływ na
egipski sektor ropy i gazu, należący do najważniejszych działów gospodarki o 14% udziale w
GDP. W 2010 roku w Egipcie konsumpcja ropy przewyższyła jej produkcję w wyniku tendencji
spadkowej wydobycia ropy oraz wzrostu zapotrzebowania na energię rynku krajowego.
Wskaźnik rezerw ropy i gazu do produkcji w Egipcie jest najniższy w Afryce. Produkcja gazu w
Egipcie zmniejsza się od 2009 roku, co dodatkowo ogranicza pokrycie zapotrzebowania rynku
wewnętrznego na energię w długim okresie czasu. Wg ocen ekspertów kontynuacja tej tendencji
zmusi nowy rząd egipski do opracowania strategii pokrycia zapotrzebowania rynku krajowego
na ropę, gaz i inne źródła energii oraz zintensyfikowania poszukiwań oraz wydobycia ropy i
gazu. Przejściowy charakter obecnego rządu egipskiego nie sprzyja wprowadzaniu zmian
cenowych warunków funkcjonowania sektora ropy i gazu.
Rząd podjął natomiast renegocjację w 2011 roku cen gazu eksportowanego w ramach
dotychczasowych kontraktów z Jordanią, Francją, Hiszpanią, USA, uzyskując zwiększenie
rocznych wpływów o 1,1 mld dol. USA. Cena gazu w eksporcie do Izraela jest nadal
renegocjowana.
Mając na uwadze rosnące zapotrzebowanie rynku wewnętrznego na energię Egipt
rozwija współpracę międzynarodową w sektorze energetyki. Aktywnie uczestniczy w projekcie
połączenia sieci energetycznych wysokiego napięcia 6 państw arabskich, umożliwiającego
współpracę sektorów energetycznych i przesył komercyjny energii elektrycznej. Porozumienie
Egiptu z Arabią Saudyjską ze stycznia 2012 roku umożliwi przesył 3 tys. MW, a przewidywane
połączenie sieci energetycznych Egiptu i Sudanu w 2012 roku pozwoli na włączenie do wspólnej
sieci także Etiopii. Podczas 87 konferencji Organizacji Arabskich Państw Eksportujących Ropę
/OAPEC/ w Kairze w grudniu 2011 roku Egipt apelował o współpracę państw arabskich na rzecz
stabilizacji międzynarodowego rynku ropy i gazu oraz rozwoju energii odnawialnej w kontekście
międzynarodowych porozumień.
Administracja egipska realizuje projekty rozwoju podaży energii głównie w formie
partnerstwa publiczno – prywatnego. Rządowa firma Egyptian General Petroleum Corporation
1
na podstawie informacji w publikacjach: Cairo Press Review – dziennik Middle East News Agency; Economic
Weekly - tygodnik Middle East News Agency; Business Today Egypt – miesięcznik International Business
Associates Group; Business Monthly - miesięcznik American Chamber of Commerce in Egypt oraz przy
wykorzystaniu źródeł internetowych.
1
/EGPC/ przygotowała w grudniu 2011 roku zintegrowany plan rozwoju wydobycia ropy i gazu.
W wyniku przetargów podjęte zostaną w 2012 roku prace poszukiwawcze w 613 odwiertach /13
na Morzu Śródziemnym, 45 w Zatoce Suezkiej, 382 na Pustyni Zachodniej, 120 na Pustyni
Wschodniej, 26 w delcie Nilu i 27 na Synaju/. Ministerstwo Ropy przewiduje, że w roku
finansowym 2011/2012 inwestycje w sektorze poszukiwań i wydobycia ropy i gazu wyniosą 7
mld dol. USA.
W uwarunkowaniach rynku energii w Egipcie następuje pobudzenie wykorzystania
alternatywnych źródeł energii. Wykorzystanie energii odnawialnej w Egipcie wzrosło o 38% w
2010 roku – do ekwiwalentu 0,3 mln ton ropy. Egipt ma największą w regionie produkcję
energii wiatrowej /blisko 57% całkowitej energii wiatru wytwarzanej w regionie/. Wiatr stwarza
bardzo korzystne warunki /prędkość 10 m/s/ w rejonie Kanału Suezkiego, na Pustyni Zachodniej
i Wschodniej, na wybrzeżu Morza Czerwonego. Również wysoka intensywność promieniowania
słonecznego (2,000 – 2,600 KWh/m2) sprzyja rozwojowi wykorzystania energii słonecznej,
zwłaszcza w Górnym Egipcie.
Administracja rządowa Egiptu przykłada duże znaczenie do rozwoju energii odnawialnej
jako wzmacniającej bezpieczeństwo energetyczne kraju i redukującej zależność od ropy i gazu.
Przygotowana została ustawa dotycząca produkcji, transportu i dystrybucji energii elektrycznej
ze źródeł odnawialnych, uwzględniająca udział sektora państwowego i prywatnego.
Alternatywne źródła energii są względnie nowym działem sektora energetyki w Egipcie,
niemniej strategiczne położenie kraju i polityka zachęt inwestycyjnych rządu sprzyjają
zaangażowaniu inwestorów /preferncje celne, ułatwienia w przydziale gruntów, oferowanie
rozwiązań logistycznych, gwarantowanych taryf i dostępu do sieci energetycznych/.
Egipt należy do pierwszych w regionie Afryki i Bliskiego Wschodu beneficjentów
środków IBRD i Afrykańskiego Banku Rozwoju oraz prywatnych funduszy na realizację
projektów wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. W ramach oferowanych możliwości
Egipt uzgodnił w styczniu 2012 roku z Afrykańskim Bankiem Rozwoju pożyczkę 400 mln dol.
USA na finansowanie zwiększenia efektywności energetycznej i rozwoju energii odnawialnej,
ułatwiając realizację założonego przez Egipt celu zmniejszenia o 20% emisji CO2 do 2020 roku.
Pożyczka ułatwi utworzenie przez Ministerstwo Energii i Elektryczności funduszu,
podporządkowanego decyzjom rządu, dla finansowania projektów rozwoju energii odnawialnej i
zmniejszenia emisji dwutlenku węgla. Egipt planuje również inwestycje wartości 100 – 120 mln
USD dla współfinansowania systemu przesyłowego energii uzyskiwanej z farm wiatrowych w
Zatoce Suezkiej z przeznaczeniem dla gęsto zaludnionych terenów miejskich, głównie Kairu.
Doceniając perspektywiczne znaczenie tych założeń UE współdziała z Egiptem w
ramach MoU na rzecz realizacji celów egipskiej polityki energetycznej, m.in. w zakresie budowy
instytucji, R&D, harmonizacji regulacji prawnych i wspólnych projektów w sferze zarządzania
popytem, efektywności energetycznej i wykorzystania źródeł odnawialnych. Kluczowe działania
administracji egipskiej na rzecz konkurencyjności energii odnawialnej Egiptu obejmują
wzmocnienie bazy R&D oraz promocję inwestycji krajowych i zagranicznych w wykorzystanie
energi wiatrowej i słonecznej w ramach projektów lokalnych lub regionalnych. Ministerstwo
Elektryczności i Energii przygotowało ustawę o rozwoju energii nuklearnej i powołaniu
instytucji ds. bezpieczeństwa nuklearnego, podporządkowanej bezpośrednio premierowi.
Program rozwoju energii nuklearnej będzie przedmiotem debaty nowego parlamentu.
Opracowanie: WPHI w Kairze
2