Ostatni wyrok TK w sprawie akcyzy na olej nie przesądza sprawy

25.3.2014
Ostatni wyrok TK w sprawi
Ostatni wyrok TK w sprawie akcyzy na olej nie przesądza
sprawy
W niedawnym wyroku z 11 lutego 2014 r. (sygn. akt P 24/12) Trybunał
Konstytucyjny uznał za zgodny z konstytucją obowiązek składania zestawień
oświadczeń przez sprzedawców oleju opałowego. Mimo że nie pojawiło się jeszcze
pisemne uzasadnienie tego wyroku, warto opatrzyć go krótkim komentarzem i
wyjaśnić jego znaczenie i konsekwencje dla podmiotów, które działają w branży
olejów opałowych.
Przede wszystkim należy wyjaśnić proceduralne uwarunkowania postępowania przed
TK. Po pierwsze, trybunał rozpatruje sprawy, będąc związany zakresem wniosku,
który został doń skierowany. Po drugie, w postępowaniu przed trybunałem stosuje się
przepisy ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr
43, poz. 296 z późn. zm.), co oznacza, że to wnioskodawca zobowiązany jest
udowodnić swoje twierdzenia. Oznacza to tyle, że w tej sprawie trybunał został
postawiony przed bardzo ogólnym pytaniem dotyczącym samej instytucji zestawień
oświadczeń. Jak wynika z komunikatu prasowego, sąd zadający pytanie prawne nie
przedstawił przekonujących dowodów, że cała ta instytucja nie spełnia wymogu
proporcjonalności, a więc trybunał – w swoim mniemaniu – nie miał wyboru, musiał
uznać przepis za zgodny z konstytucją.
Abstrahując od decyzji trybunału, problem tkwi nie w samej instytucji zestawień
oświadczeń, która sama w sobie może być zgodna z konstytucją, a w szczególności
z zasadą proporcjonalności, ale w stosowaniu sankcji za ich niezłożenie w sytuacji,
gdy brak jest ryzyka nadużyć. Oczywistym przykładem jest uchybienie terminowi na
złożenie zestawienia oświadczeń o jeden dzień. Trybunał sam podkreśla, że
elementem przesądzającym o konstytucyjności przepisów jest znaczenie zestawień
oświadczeń dla kontroli prawidłowego stosowania obniżonej stawki akcyzy. Dlatego
wydaje się, że mimo stanowiska trybunału drobne błędy w zestawieniu lub
jednodniowe spóźnienie w dostarczeniu go do urzędu nie powinny skutkować
odebraniem prawa do stosowania obniżonej stawki. Należy bowiem pamiętać, że
konstytucyjna zasada proporcjonalności odnosi się nie tylko do tworzenia przepisów,
ale również do ich stosowania. Dlatego każdy organ i sąd rozpoznający sprawę
powinien również uwzględniać tę zasadę w procesie interpretacji przepisów.
Warto również pamiętać, że do trybunału skierowane zostało inne pytanie prawne,
zadane przez WSA w Białymstoku. Pytanie to dotyczy zgodności z konstytucją
sytuacji, w której podatnik traci prawo do obniżonej stawki, mimo iż odebrane przez
niego od zużywających oświadczenia zawierają jedynie błędy nieistotne z punktu
widzenia sprawowania kontroli.
W mojej ocenie stanowisko trybunału zajęte w tej sprawie będzie bardziej adekwatne
do sytuacji spóźnionego złożenia zestawienia oświadczeń niż omawiany wyrok.
W tym kontekście należy przypomnieć, że na etapie prac rządowych znajduje się już
projekt zmiany ustawy akcyzowej, eliminujący sankcję za nieterminowe złożenie
zestawienia oświadczeń w postaci utraty prawa do stosowania obniżonej stawki
akcyzy.
http://edgp.gazetaprawna.pl/index.php?act=popups&sub=article_print&id=476055&mode=html
1/2
25.3.2014
Ostatni wyrok TK w sprawi
WOJCIECH KROK
doradca podatkowy Parulski & Wspólnicy
Doradcy Podatkowi s.c.
http://edgp.gazetaprawna.pl/index.php?act=popups&sub=article_print&id=476055&mode=html
2/2