Komitet Regionów

UNIA EUROPEJSKA
Komitet Regionów
Bruksela, 28 stycznia 2009 r.
114. POSIEDZENIE PREZYDIUM KOMITETU REGIONÓW
- 11 LUTEGO 2009 r. -
PUNKT 11
EUROPEJSKIE UGRUPOWANIE WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ (EUWT):
SYTUACJA OBECNA
ORAZ
STRATEGIA POLITYCZNA I DZIAŁANIA WSPIERAJĄCE
Dokument przedłoŜony przez sekretarza generalnego
DO DECYZJI
R/CdR 15/2009 pkt 11 EN – AB/akb/ab
PL
-1NOTATKA DLA CZŁONKÓW KR-U
114. POSIEDZENIE PREZYDIUM KOMITETU REGIONÓW
– 11 lutego 2009 r. –
Punkt 11
Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT):
sytuacja obecna
oraz
strategia polityczna i działania wspierające
Niniejsze opracowanie zawiera ogólne omówienie działań KR-u w zakresie monitorowania i analizy
bieŜących projektów EUWT w Unii Europejskiej. Zaproponowano w nim wydłuŜenie tych działań do
2009 r. oraz powiązanie ich z procesem politycznym odbywającym się w komisji COTER.
1.
WPROWADZENIE
W pakiecie legislacyjnym dotyczącym funduszy strukturalnych (2007–2013) wprowadzono
rozporządzenie 1082/2006 ustanawiające nowy instrument prawny w zakresie współpracy
terytorialnej: europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT). EUWT to instrument
europejski umoŜliwiający władzom regionalnym i lokalnym z róŜnych państw członkowskich
tworzenie struktur współpracy posiadających osobowość prawną. EUWT mogą ułatwiać i wspierać
współpracę transgraniczną, transnarodową i międzyregionalną przy udziale finansowym ze strony UE
lub bez niego oraz mogą zapewnić nowe podejście do wieloszczeblowego sprawowania rządów.
Komitet Regionów 1 wspiera współpracę terytorialną, uznając ją za kluczowe narzędzie polityki
spójności słuŜące do rozwiązywania problemów o duŜym znaczeniu terytorialnym w waŜnych
gospodarczo, społecznie, kulturowo i środowiskowo sektorach. W tym kontekście Komitet uwaŜa
rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej
(EUWT) za waŜne narzędzie wzmacniania współpracy władz regionalnych i lokalnych w Europie
dzięki jednolitym zasadom wspólnotowym obowiązującym bezpośrednio we wszystkich państwach
członkowskich.
W odniesieniu do EUWT Komitet moŜe pełnić dwojaką rolę. Z jednej strony moŜe zachęcać państwa
członkowskie do przyjmowania środków krajowych, a kraje kandydujące do szybkiego przyjęcia tego
rozporządzenia do ich „dorobku wspólnotowego”. Z drugiej strony moŜe wspierać w poznawaniu tej
polityki podmioty, które są zainteresowane utworzeniem EUWT lub które juŜ je utworzyły, lecz nadal
1
CdR 308/2008 fin, pkt 10 i 13.
R/CdR 15/2009 pkt 11 EN – AB/akb/ab
.../...
-2borykają się z pewnymi trudnościami. Komisja Europejska mogłaby wykorzystać prace wykonane
2
przez grupę ekspertów ds. EUWT , naciskając na państwa członkowskie, aby przyjęły niezbędne
środki wdroŜeniowe, a równocześnie zapewniając odpowiednie wsparcie właściwym władzom
krajowym poprzez przyjęcie wytycznych, kryteriów interpretacji i szczegółów technicznych 3 .
Działania te mogą być bardzo owocne, równieŜ w kontekście rewizji rozporządzenia w roku 2011.
2.
OBSZARY DZIAŁAŃ KOMITETU
2.1
PrzedłuŜenie mandatu grupy ekspertów ds. EUWT do 2009 r.
Grupa skupi się w swych działaniach na analizowaniu sprawdzonych rozwiązań, wymianie
informacji, a takŜe na omawianiu najwaŜniejszych kwestii w kontekście sprawozdania i oceny
przygotowanych przez Komisję Europejską. Wszystkie proponowane działania grupy ekspertów będą
regularnie przedstawiane komisji COTER do omówienia i zatwierdzenia. Grupa ekspertów ds. EUWT
moŜe równieŜ słuŜyć Komitetowi, zwłaszcza poprzez jego komisję COTER, jako cenne źródło
praktycznego doświadczenia i inspiracji (np. poprzez zorganizowane konsultacje, wysłuchania,
wspólne posiedzenia itp.) w kwestii współpracy i spójności terytorialnej oraz wieloszczeblowego
sprawowania rządów w kontekście trwającej obecnie oraz przyszłej debaty na temat kształtu polityki
spójności po 2013 r., a takŜe z myślą o opracowaniu białej księgi KR-u w sprawie wieloszczeblowego
4
sprawowania rządów .
2.2
Organizacja następujących działań
2.2.1
W 2009 r. zorganizowane zostaną trzy posiedzenia grupy ekspertów poświęcone zdobyciu
szerszej wiedzy specjalistycznej, zebraniu przykładów sprawdzonych rozwiązań oraz wiedzy
z róŜnych szczebli sprawowania rządów. Po kaŜdym z takich posiedzeń grupa ekspertów
złoŜy sprawozdanie komisji COTER.
2.2.2
Jedne warsztaty poświęcone EUWT zostaną zorganizowany podczas tygodnia Open Days
w 2009 r. ZwaŜywszy na powodzenie tych warsztatów w 2007 i 2008 r. (około 150
uczestników), mogłyby one stać się znakomitą okazją do omówienia istotnych kwestii ze
wszystkimi zainteresowanymi stronami. Komitet mógłby równieŜ zaprosić obserwatorów
z krajów kandydujących zainteresowanych tematem współpracy terytorialnej oraz
moŜliwościami, jakie w tym zakresie zapewnia EUWT.
2.3
Opinia z inicjatywy własnej, która ma zostać sporządzona na koniec 2009 r.
2
3
4
Zob. załącznik 1 w kwestii składu i zadań grupy ekspertów KR-u ds. EUWT.
CdR 308/2008 fin, pkt 45.
W poszczególnych przypadkach, w zaleŜności od doświadczenia członkowie grupy ekspertów ds. EUWT mogą równieŜ
zapewnić cenny wkład w innych dziedzinach, zwłaszcza podczas dyskusji na tematy, które mają szczególny wydźwięk
transgraniczny: np. na temat sieci transeuropejskich, opieki zdrowotnej, badań i innowacji itp.
R/CdR 15/2009 pkt 11 EN – AB/akb/ab
.../...
-3-
W opinii tej powinno się podkreślić wartość dodaną, jaką zapewniają utworzone juŜ EUWT, wskazać
napotkane punkty krytyczne, a być moŜe równieŜ przedstawić propozycje poprawy rozporządzenia
w sprawie EUWT na podstawie analizy sprawdzonych rozwiązań. Komisja COTER będzie
odpowiedzialna za sporządzenie wyŜej wymienionej opinii z inicjatywy własnej, w której
przygotowaniu otrzyma szerokie wsparcie ze strony grupy ekspertów KR-u ds. EUWT. Opinia
zostanie najprawdopodobniej przyjęta podczas sesji plenarnej w 2010 r. Do decyzji Prezydium
zostanie przedłoŜony odpowiedni wniosek.
2.4
Zachęcanie państw członkowskich, które nie przyjęły dotąd krajowych przepisów
wdraŜających rozporządzenie, aby uczyniły to bezzwłocznie
Za pośrednictwem grupy ekspertów ds. EUWT Komitet moŜe monitorować i w dalszym ciągu
wspierać wdraŜanie rozporządzenia na szczeblu krajowym poprzez włączenie tego zadania do swojej
działalności. W 2009 r. naleŜy skoncentrować się na współpracy politycznej zarówno z czeską, jak
i szwedzką prezydencją, np. poprzez wyeksponowanie projektów EUWT podczas konferencji
COTER na temat polityki spójności organizowanej wspólnie z czeską prezydencją w kraju
południowoczeskim.
2.5
Dalsze wspieranie podmiotów, które pragną utworzyć EUWT lub zwracają się w ramach
istniejących projektów EUWT o dodatkowe informacje specjalistyczne i pomoc.
Skład grupy ekspertów ds. EUWT zostanie zmieniony poprzez włączenie ekspertów z tych państw
członkowskich, które nie są w niej jeszcze reprezentowane, w tym z państw nienaleŜących do UE i z nią
sąsiadujących, oraz ekspertów reprezentujących juŜ ustanowione lub bliskie utworzeniu ugrupowania.
Planowane jest utworzenie platformy internetowej w celu ułatwienia wymiany doświadczeń, która
pozwoli na poziomą i pionową komunikację między partnerami: grupami docelowymi, EUWT,
władzami lokalnymi i regionalnymi oraz ich strukturami współpracy. Podczas dyskusji z grupą
ekspertów mowa była o duŜym zapotrzebowaniu na zorganizowaną platformę słuŜącą do zdobywania
wiedzy na temat tej polityki.
W ramach dalszej analizy przykładów EUWT oraz ich cech moŜna by uwzględnić pojawiające się
ugrupowania oraz zmierzyć koszty i korzyści ustanowienia EUWT. Jej wyniki mogłyby posłuŜyć jako
materiał na zbliŜającą się debatę nad opinią rozpoznawczą.
PROPOZYCJA
Członkowie Prezydium proszeni są o przyjęcie niniejszego dokumentu.
*
*
R/CdR 15/2009 pkt 11 EN – AB/akb/ab
*
.../...
-4-
ZAŁĄCZNIK 1
INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE NA TEMAT DZIAŁALNOŚCI KOMITETU W 2008 R.
Komitet Regionów posiada uznane Traktatem (art. 265 TWE) konkretne kompetencje doradcze
w kwestii współpracy terytorialnej oraz ogólne kompetencje doradcze w sprawie polityki spójności
i z tego względu aktywnie angaŜuje się we wspieranie omawianego nowego instrumentu współpracy
5
terytorialnej. Na posiedzeniu w grudniu 2006 r. Prezydium Komitetu uzgodniło strategię polityczną
KR-u oraz działania wspierające o charakterze politycznym i technicznym, których celem jest
ułatwianie tworzenia EUWT, w tym:
1.
2.
3.
4.
podnoszenie świadomości oraz rozpowszechnianie informacji na temat korzyści płynących
z EUWT;
wywieranie nacisku na państwa członkowskie, aby przyjęły odpowiednie przepisy krajowe;
zapewnianie politycznego wsparcia dla współpracy terytorialnej w ogóle, a takŜe dla
innowacyjnych form wieloszczeblowego sprawowania rządów w celu zwiększenia spójności
terytorialnej;
zapewnianie Komitetowi pozycji jednego z waŜniejszych podmiotów w zakresie
gwarantowania odpowiednich ram instytucjonalnych dla EUWT.
Rozporządzenie w sprawie EUWT weszło w Ŝycie w dniu 1 sierpnia 2007 r. W rozporządzeniu
ustanowiono trwający do sierpnia 2007 r. okres przejściowy, w którym wszystkie państwa
członkowskie powinny były zapewnić środki gwarantujące skuteczne stosowanie rozporządzenia.
JednakŜe w chwili przygotowania niniejszego dokumentu jedynie 13 państw członkowskich (HU,
UK, BG, PT, SI, GR, RO, FR, ES, SK, ET, LT i DK) podjęło działania słuŜące wdroŜeniu
rozporządzenia.
Zapytani o dotychczasowe osiągnięcia niektórzy członkowie Komitetu podają EUWT jako obszar
polityki, w którym Komitetowi udało się wywrzeć istotny wpływ. Przez ostatnie dwa lata, aby
osiągnąć powyŜsze cele i wesprzeć tworzenie EUWT6, Komitet przedsięwziął kilka inicjatyw:
1.
5
6
Ustanowienie grupy ekspertów ds. EUWT złoŜonej z 31 ekspertów z władz regionalnych
i lokalnych oraz 9 ekspertów zewnętrznych, wśród których znaleźli się przedstawiciele państw
trzecich, szkół wyŜszych i instytutów badawczych oraz przedstawiciele krajowi (wybrani
spośród 161 zgłoszonych kandydatów). Grupa – ustanowiona, aby zebrać wiedzę fachową na
omawiany temat oraz pełnić rolę łącznika między jego praktykami a instytucjami – ma za
zadanie:
− monitorować przyjmowanie i wdraŜanie przepisów na szczeblu państw członkowskich;
− ułatwiać wymianę doświadczeń w zakresie tworzenia EUWT na szczeblu terytorialnym
oraz wymianę sprawdzonych rozwiązań;
CdR 322/2006
Więcej informacji na stronie: www.cor.europa.eu/egtc.htm.
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 1 EN – AB/akb/ab
.../...
-5−
−
określić potencjalne moŜliwości wykorzystania EUWT jako narzędzia spójnego rozwoju
terytorialnego;
poprawić komunikację na szczeblu samorządów dotyczącą szans i wyzwań związanych
z EUWT.
Pierwsze posiedzenie grupy ekspertów ds. EUWT odbyło się w dniu 17 stycznia 2007 r.
w Słowenii, drugie – w dniu 11 marca 2008 r. w Brukseli, a trzecie – w dniu 8 października
2008 r. takŜe w Brukseli podczas tygodnia Open Days. Posiedzenia są otwarte dla
obserwatorów.
2.
Organizacja pierwszej międzyinstytucjonalnej konferencji w sprawie EUWT
(„Tworzenie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej”) w dniu 19 czerwca
2008 r. w Brukseli. Konferencja ta została zorganizowana wspólnie przez Komitet i Komisję
Europejską przy udziale Parlamentu Europejskiego i prezydencji słoweńskiej. Celem
konferencji było promowanie tworzenia EUWT, a takŜe zainicjowanie dyskusji politycznej,
wymiana doświadczeń i zachęcenie państw członkowskich do przyjęcia przepisów
krajowych. W konferencji wzięło udział około 450 osób z całej Europy. Uczestnicy
reprezentowali przede wszystkim: władze lokalne i regionalne, władze krajowe, istniejące
struktury współpracy władz lokalnych i regionalnych, stowarzyszenia europejskie, krajowe
i regionalne, instytucje krajowe, szkoły wyŜsze, ośrodki badawcze i państwa trzecie.
3.
Przyjęcie opinii z inicjatywy własnej7 podczas sesji plenarnej Komitetu w dniu 18 czerwca
2008 r. odbywającej się tuŜ po konferencji międzyinstytucjonalnej w sprawie EUWT. Opinia
z inicjatywy własnej została przygotowana przez komisję COTER [sprawozdawczyni:
Mercedes BRESSO (IT/PSE), przewodnicząca regionu Piemontu] w celu sporządzenia
sprawozdania z pierwszych postępów we wdraŜaniu nowego instrumentu prawnego. Opinia
słuŜy pokazaniu ogromnej róŜnorodności rozwiązań w zakresie sprawowania rządów, które
wyłaniają się juŜ na tym wczesnym etapie wdraŜania rozporządzenia w sprawie EUWT.
4.
Organizacja warsztatów na temat EUWT podczas tygodnia Open Days. W ramach Open
Days w dniu 8 października 2008 r. zorganizowano warsztaty pt. „Uczyć się na błędach”.
Główne wystąpienie wygłosiła Mercedes BRESSO, sprawozdawczyni opinii z inicjatywy
własnej KR-u w sprawie EUWT oraz przewodnicząca regionu Piemontu. Warsztaty,
w których udział wzięło 150 osób, obejmowały równieŜ cztery prezentacje ekspertów oraz
otwartą debatę z uczestnikami. Warsztaty stanowiły przede wszystkim okazję do
przedstawienia materiałów ilustrujących sytuację obecną oraz postępy w tworzeniu EUWT
oraz do omówienia ich wartości dodanej, celów, które moŜna osiągnąć poprzez ich
ustanowienie, a takŜe najwaŜniejszych wiąŜących się z tworzeniem EUWT aspektów
wewnętrznego i zewnętrznego sprawowania rządów na podstawie informacji z pierwszej ręki.
7
CdR 308/2008 fin.
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 1 EN – AB/akb/ab
.../...
-65.
Stałe rozpowszechnianie informacji i komunikacja z zainteresowanymi stronami:
−
−
−
−
Opublikowanie na stronie internetowej Komitetu nowego działu poświęconego EUWT
www.cor.europa.eu/egtc.htm. Dział ten jest głównym źródłem informacji na temat
EUWT w całej Europie. W chwili obecnej jest to jedna z najbardziej wyspecjalizowanych
stron internetowych dotyczących EUWT.
Opublikowanie analizy Komitetu: „Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej –
EUWT” (przetłumaczonej i dostępnej w ośmiu językach). W przygotowaniu tego
opracowania uczestniczyły Komisja Europejska i Parlament Europejski.
Nowe opracowanie: „Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT): stan
obecny i perspektywy na przyszłość” zostało sporządzone wraz ze zleceniobiorcą
zatrudnionym przez KR. Projekt sprawozdania z tego badania został przedstawiony
podczas konferencji międzyinstytucjonalnej oraz w ramach Open Days.
Publikacja danych na temat obecnej sytuacji w odniesieniu do EUWT w formie
zestawienia przepisów krajowych na stronie: www.cor.europa.eu/egtc.htm.
*
*
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 1 EN – AB/akb/ab
*
.../...
-7-
ZAŁĄCZNIK 2
ISTNIEJĄCE EUWT
Niektóre z pierwszych EUWT opierają się na szerokich umowach instytucjonalnych obejmujących
róŜnorodne działania współpracy, natomiast inne przewidują znacznie bardziej sprecyzowane
projekty. Oficjalnie ustanowione zostały cztery ugrupowania:
−
Pierwsze EUWT zostało utworzone w styczniu 2008 r. Znane jako „Eurométropole LilleKortrijk-Tournai” (Francja–Belgia) zostało ono ustanowione, zanim Francja i Belgia przyjęły
przepisy krajowe dotyczące rozporządzenia w sprawie EUWT, po uzyskaniu deklaracji
politycznych na najwyŜszym szczeblu. Głównym celem tego ugrupowania jest propagowanie
i wspieranie współpracy transgranicznej w dziedzinach: zatrudnienia, transportu, planowania
przestrzennego i rozwoju kulturalnego.
−
Drugie EUWT zostało ustanowione w maju 2008 r. przez władze węgierskie i słowackie.
Ugrupowanie to koncentruje się na wdraŜaniu programów współpracy terytorialnej,
projektów współfinansowanych przez UE oraz innych projektów otrzymujących
finansowanie Unii lub nie. Celem tego EUWT jest wspólne zgromadzenie środków na
20 wspólnych projektów, w tym na regionalny system opieki zdrowotnej, nowe obiekty
portowe, przebudowę pięciu mostów na Dunaju, regionalną agencję turystyczną oraz
dwujęzyczne audycje telewizyjne i radiowe.
−
EUWT Galicia–Norte de Portugal (GNP) zostało ustanowione we wrześniu 2008 r. przez dwa
regiony o trudnych warunkach historycznych i kulturowych. Oba regiony, które łączy bogata
tradycja współpracy, postanowiły wzmocnić swe partnerstwo za pomocą EUWT. Jego
kluczowym celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego w obu regionach ze szczególnym
uwzględnieniem planowania infrastruktury na szczeblu regionalnym. Do zadań ugrupowania
GNP naleŜy realizacja robót leŜących w interesie publicznym, a takŜe ułatwianie wspólnego
zarządzania usługami publicznymi.
−
EUWT śródziemnomorskich miast i obszarów partnerskich pomiędzy gminami Grecji, Cypru,
Francji i Włoch, utworzone w grudniu 2008 r. z siedzibą w Grecji.
Obecnie w całej Europie przygotowywanych jest ponad 20 projektów8, na przykład:
8
Inne przykłady: Alzette-Belval 2015 (FR, LU), DonauHanse (DE, AT, Ukraine), Eixo Atlantico (ES, PT), Euregio Weinviertel
(AT, CZ, SK), EuRegio West-Nyugat Pannonia (AT, HU), Euregio Salzburg-Berechtesgadener Land-Traunstein (AT, DE),
Eurodistrict Sarrebruck Moselle Est (FR, DE), Eurodistrict Oderland-NadOdrze „EDON” (DE, PL), euroregion zwany
„Inicjatywa Villa Manin” (IT, AT, HR, a być moŜe takŜe SI), Greater Region (FR, BE, DE, LU), MATRIOSCA
Adria-Alpe-Pannonia (AT, IT, SI, HU, HR), National Park Marcantour – Alpi Marittime (FR, IT), Plate-forme transfrontaliére
Flandre occidentale-Dunkerque-Côte d'Opale (BE, FR), Semclimed (ES, PT, FR, IT, GR a takŜe wszystkie regiony
śródziemnomorskie).
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 2 EN – AB/akb/ab
.../...
-8−
Eurorégion Pyrénées-Méditerranée między Hiszpanią a Francją podpisał statut EUWT
w Brukseli w grudniu 2008 r.
−
Duero-Douro (ES–PT) znajduje się w trakcie tworzenia i kładzie szczególny nacisk na rozwój
społeczno-gospodarczy oraz spójność w związku z zasobami środowiska naturalnego.
−
Hospital de Cerdanya: Regiony Hiszpanii i Francji uzgodniły w marcu 2007 r. ustanowienie
EUWT w celu poprawy opieki zdrowotnej i dostępu do niej dla obywateli oraz w celu
utworzenia wspólnego szpitala, który stanie się podstawą sieci opieki zdrowotnej obejmującej
obszary po obu stronach granicy.
−
Eurorégion Alps Mediterranean, obejmujący trzy regiony włoskie i dwa regiony francuskie.
Ugrupowanie to będzie wspierać współpracę słuŜącą zrównowaŜonemu rozwojowi
terytorialnemu, a takŜe wzmocnieniu więzi politycznych, gospodarczych, społecznych
i kulturowych.
EUWT, które juŜ zostały utworzone, oraz te, które są na etapie omawiania, planują zrealizowanie
takich działań jak opracowanie strategii, tworzenie sieci, zarządzanie projektami oraz usługi
wspierające, a takŜe chcą koncentrować się na szerokim spektrum zagadnień obejmujących rozwój
gospodarczy i badania naukowe, ochronę środowiska, jakość Ŝycia i usług, transport oraz współpracę
terytorialną w ujęciu ogólnym.
*
*
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 2 EN – AB/akb/ab
*
.../...
-9-
ZAŁĄCZNIK 3
KWESTIE KLUCZOWE
Przepisy krajowe konieczne do ustanowienia EUWT
Do chwili przygotowania niniejszego dokumentu w październiku 2008 r. jedynie 13 państw
członkowskich (HU, UK, BG, PT, SI, GR, RO, FR, ES, SK, ET, LT i DK) wprowadziło przepisy
słuŜące wdroŜeniu rozporządzenia. Biorąc pod uwagę schemat procesu wdraŜania w Europie,
większość krajów, które przyjęły juŜ odpowiednie przepisy krajowe, to kraje Europy
Południowo-Wschodniej (HU, SK, BG, RO, GR, SI), Europy Zachodniej (ES, FR, PT, UK), a takŜe
Dania i Estonia. W bloku państw o centralnym połoŜeniu (AT, BE, DE, LU, IT) proces przyjmowania
znajduje się na zaawansowanym etapie (podobnie jak w przypadku CY i MT), natomiast w krajach
Europy Północno-Wschodniej (CZ, LV, PL), a zwłaszcza w krajach skandynawskich (SE, FI), proces
ten jest znacznie mniej zaawansowany.
W niektórych krajach brak przepisów krajowych/regionalnych dotyczących EUWT stanowi powaŜny
problem, gdyŜ oprócz EUWT nie ma innych instrumentów prawnych słuŜących współpracy i nie
ratyfikowano w tej sprawie innych traktatów międzynarodowych. Ponadto rozporządzenie w sprawie
EUWT wymaga, aby kaŜde państwo członkowskie podjęło niezbędne kroki umoŜliwiające
współpracę terytorialną oraz aby ustanowiło przejrzyste zasady, lecz nie zapewnia rozwiązań dla
wszelkich kwestii operacyjnych związanych z jego wdroŜeniem.
Od pierwszego posiedzenia grupa ekspertów KR-u ds. EUWT bada moŜliwe drogi postępowania
w sytuacji, gdy przepisy krajowe nie weszły jeszcze w Ŝycie, oraz moŜliwości zniwelowania róŜnic
w krajowych przepisach prawnych. Wyniki dyskusji na temat ram regulacyjnych dotyczących EUWT
zostały udokumentowane zarówno w nowej analizie zleconej przez KR: „EUWT: stan obecny
i perspektywy na przyszłość”, jak i w sprawozdaniach z posiedzeń grupy ekspertów ds. EUWT, które
zostały udostępnione na poświęconej EUWT stronie internetowej KR-u.
Wieloszczeblowe sprawowanie rządów
Na następnym etapie grupa ekspertów ds. EUWT rozpoczęła prace nad problemami
wieloszczeblowego sprawowania rządów w przypadku EUWT. Ugrupowania te są szczególnie
atrakcyjne dla podmiotów regionalnych i lokalnych, poniewaŜ stanowią dodatkowy punkt kontaktu
umoŜliwiający komunikację na równych zasadach oraz wdraŜanie działań współpracy terytorialnej.
Zainteresowane strony mają wysokie oczekiwania w tym względzie i Ŝywią nadzieję, Ŝe ustanowienie
nowego modelu instytucjonalnego sprawowania rządów doprowadzi do oddolnego procesu integracji
europejskiej zgodnie z zasadami bliskości i pomocniczości (np. Eurorégion Alps Mediterranean). Na
szczeblu niŜszym od regionalnego EUWT moŜe słuŜyć jako nowa forma sprawowania rządów
odpowiednia dla wieloośrodkowych metropolii połoŜonych na styku dwóch państw członkowskich
(np. Eurométropole Lille-Kortrijk-Tournai). Ściślej rzecz biorąc, EUWT stanowią wsparcie dla
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 3 EN – AB/akb/ab
.../...
- 10 strategii rozwoju terytorialnego, łącząc się z rolą lokalnych społeczności, a takŜe mogą wzmacniać
integrację w ramach makroregionu.
EUWT nie powinny być jednak postrzegane jako źródło konfliktów między władzami lokalnymi
i regionalnymi a organami władz państwowych. NaleŜy znaleźć równowagę między róŜnymi
podmiotami, aby zapewnić niezbędne polityczne wsparcie gwarantujące powodzenie EUWT. Wartość
dodana EUWT w wieloszczeblowym sprawowaniu rządów powinna być zatem wspierana na szczeblu
unijnym.
W kontekście wieloszczeblowego sprawowania rządów kwestia aktywnego udziału partnerów
społeczno-gospodarczych w nowych przedsięwzięciach współpracy (zinstytucjonalizowanych
w formie EUWT) ma równieŜ kluczowe znaczenie dla realnego rozwoju działalności istotnej z punktu
widzenia społeczności lokalnych.
Udział państw trzecich
Rozporządzenie nie przewiduje udziału państw trzecich, lecz go nie wyklucza. JednakŜe moŜe ono
być w tej kwestii węŜej interpretowane w przepisach krajowych. Na podstawie wypowiedzi
uzyskanych przez grupę ekspertów ds. EUWT ustalono, Ŝe ogólnie rzecz biorąc, udział państw
trzecich nie jest ani wyraźnie wymieniony w obowiązujących przepisach krajowych, ani szczególnie
przez nie wspierany. Jedno z zaleceń grupy ekspertów ds. EUWT – w kontekście planowanego na
2011 r. sprawozdania i oceny Komisji Europejskiej na temat rozporządzenia w sprawie EUWT –
przewiduje zwrócenie się do Komisji z wnioskiem o zmianę rozporządzenia, tak aby umoŜliwiało ono
utworzenie EUWT przez jedno państwo członkowskie oraz państwo trzecie lub aby umoŜliwiało
udział państwa trzeciego w EUWT, gdy tylko jeden z jego członków podpisał umowę z danym
państwem trzecim.
Niektóre EUWT zgłosiły juŜ chęć zaangaŜowania w przyszłe działania KR-u, zwłaszcza związane
z jego inicjatywami dotyczącymi obszaru europejskiej polityki sąsiedztwa (takimi jak „ARLEM”
i lokalne i regionalne zgromadzenie Europy Wschodniej i południowego Kaukazu). NaleŜy więc dalej
analizować przyszły udział w EUWT regionów naleŜących do obszaru EPS.
Główne powody tworzenia EUWT
Podczas ostatnich posiedzeń grupa ekspertów KR-u ds. EUWT skoncentrowała się na wartości
dodanej wynikającej z utworzenia EUWT. Temat ten został równieŜ omówiony w zleconej przez
Komitet analizie pt. „EUWT: Stan obecny i perspektywy na przyszłość”, aby zapewnić informacje
oraz strategiczne wsparcie dla róŜnych tworzonych obecnie ugrupowań. NajwaŜniejsze powody
utworzenia EUWT mogą zostać podzielone na kategorie wewnętrzne i zewnętrzne:
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 3 EN – AB/akb/ab
.../...
- 11 1.
Aspekty wewnętrzne
Na płaszczyźnie wewnętrznej (w ramach partnerstwa) EUWT stanowią szerzej zakrojony i bardziej
przejrzysty mechanizm podejmowania decyzji oraz stałą strukturę prawną, która moŜe łączyć
członków o róŜnym zapleczu instytucjonalnym lub sektorowym. EUWT są postrzegane jako
platforma koordynacji i instrument wdraŜania najwaŜniejszych polityk unijnych, krajowych
i regionalnych w róŜnych dziedzinach.
2.
Aspekty zewnętrzne
Na płaszczyźnie zewnętrznej EUWT są postrzegane jako sposób tworzenia platformy dialogu
politycznego oraz łączenia i instytucjonalizowania transgranicznych programów regionalnych. EUWT
mogą być równieŜ wykorzystywane do zdobywania unijnej pomocy przed wdroŜeniem projektów.
Utworzenie EUWT legitymizuje współpracę, w większym stopniu uniezaleŜnia ją od zmieniającej się
woli politycznej oraz gwarantuje jej większe nagłośnienie.
Kwestie strategiczne
Na szczeblu krajowym i unijnym EUWT są postrzegane jako sposób pozwalający regionom na
zwiększenie swojej roli na europejskiej scenie polityki regionalnej i polityki spójności oraz jako
sposób ustanowienia nowego modelu zarządzania finansowego, który lepiej odpowiada potrzebie
bardziej zrównowaŜonego pod względem geograficznym przydzielania środków w okresie
programowania 2007–2013. Grupa ekspertów ds. EUWT w dalszym ciągu gromadzi i zapewnia
informacje na temat strategicznych aspektów tworzenia EUWT. W październiku 2008 r. zasięgnięto
opinii członków tej grupy w kwestii zielonej księgi w sprawie spójności terytorialnej9, aby wnieść
istotny wkład w toczącą się na ten temat debatę oraz zapewnić potrzebną wiedzę przed przyjęciem
opinii KR-u.
_____________
9
COM(2008) 616 wersja ostateczna.
R/CdR 15/2009 pkt 11 załącznik 3 EN – AB/akb/ab