teorie stosunków międzynarodowych

i mim III i u III mii mu mu mu mu im im
A/521476
Jacek Czaputowicz
TEORIE
STOSUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH
Krytyka i systematyzacja
WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN
WARSZAWA 2008
lis treści
irowadzenie
11
Teoretyczne podejście do stosunków międzynarodowych
.. Stosunki międzynarodowe jako dyscyplina naukowa
1.1.1. Stany Zjednoczone i Europa Zachodnia
1.1.2. Polska nauka o stosunkach międzynarodowych
I, Kategorie teoretyczne
1.2.1. Suwerenne państwo
1.2.2. Stosunki międzynarodowe a stosunki wewnętrzne
1.2.3. Poziom analizy
1.2.4. Przyczynowość
1.2.5. Siła
1.2.6. Równowaga sił
3. Funkcje teorii
1.3.1. Teorie a paradygmaty
1.3.2. Poziom agregacji
1.3.3. Jakość teorii
.4. Systematyka teorii stosunków międzynarodowych
1.4.1. Trójpodział: realizm, liberalizm, globalizm
1.4.2. Pozytywizm, społeczny konstruktywizm, postpozytywizm
21
22
23
27
29
29
30
33
34
36
38
40
40
43
47
50
50
53
!. Realizm
!.l. Tradycje realizmu
2.1.1. Realizm kompleksowy
2.1.2. Fundamentalizm
2.1.3. Konstytucj onalizm
2.1.4. Strukturalizm
2.2. Realizm współczesny
2.2.1. Realizm praktyczny
2.2.2. Realizm klasyczny
2.3. Debata między realizmem a idealizmem
2.4. Geopolityka
2.4.1. Państwo organiczne
57
59
60
63
64
68
71
73
76
81
84
87
'
6
Spis treści
2.4.2. Teoria sfer wpływów
2.4.3. Geopolityka globalna
2.5. Behawioralizm
2.6. Debata między behawioralizmem a tradycjonalizmem
2.7. Realizm strategiczny
3. Liberalizm
3.1. Tradycje
3.1.1. Liberalizm kompleksowy
3.1.2. Liberalizm instytucjonalny
3.1.3. Liberalizm ekonomiczny
3.1.4. Idealizm
3.2. Idealizm międzywojenny i powojenny
3.3. Tradycyjne teorie integracji
3.3.1. Funkcjonalizm
3.3.2. Federalizm
3.3.3. Transakcjonizm
3.3.4. Neofunkcjonalizm
3.4. Teorie racjonalnego wyboru
3.4.1. Paradygmat biurokratyczny
3.5. Teoria demokratycznego pokoju
3.6. Teoria bezpieczeństwa zbiorowego
3.6.1. Realistyczna krytyka
4. Globalizm
4.1. Teorie imperializmu
4.1.1. Teorie liberalne
4.1.2. Marksizm i teoria Lenina
4.1.3. Teorie społeczno-psychologiczne
4.2. Teoria zależności
4.2.1. Model funkcjonowania świata
4.2.2. Teorie zależności a teorie modernizacyjne
4.3. Teoria systemu światowego
4.3.1. Zasady funkcjonowania systemu światowego
4.3.2. Krytyka
4.4. Neogramscianizm
4.5. Marksizm neoklasyczny
4.6. Debata międzyparadygmatyczna
5. Neorealizm
5.1. Realizm strukturalny
5.1.1. Teorie systemowe a teorie redukcyjne
5.1.2. Struktura systemu międzynarodowego
Spis treści
5.1.3. Porównanie realizmu klasycznego i strukturalnego
piegunowość a stabilność systemu międzynarodowego
Realizm defensywny a realizm ofensywny
§5.3.1. Teoria równowagi zagrożenia
Idealizm zależny
5.4.1. Znaczenie broni nuklearnej
jlRealizm postklasyczny
f 5.5.1. Teoria hegemonicznej stabilności
i>5.5.2. Realizm strukturalny a realizm neoklasyczny
t Realizm kulturowy
i Zdolności eksplanacyjne realizmu
183
185
190
195
197
199
201
203
204
206
208
jfcoliberalizm
213
216
220
222
223
225
225
226
227
229
232
236
238
241
243
245
246
251
; Kompleksowa współzależność
6.1.1. Zyski relatywne a zyski absolutne
C Teoria gier a współpraca międzynarodowa
6.2.1. Kooperacja (dylemat więźnia)
6.2.2. Koordynacja (walka płci)
6.2.3. Perswazja
6.2.4. Zapewnienie (polowanie na jelenia)
1. Organizacje międzynarodowe
|. Teoria reżimów
6.4.1. Klasyfikacja reżimów
6.4.2. Multilateralizm
|, Debata wewnątrzparadygmatyczna
|. Globalizacja
6.6.1. Wpływ na państwo
6.6.2. Stanowiska sceptyków i globalistów
7. Teorie końca
S. Liberalizm współczesny
i Szkoła angielska
§1. Tradycje
2. Kategoria społeczności międzynarodowej
7.2.1. Społeczność międzynarodowa w historii
7.2.2. Instytucje społeczności międzynarodowej
7.2.3. Charakter współczesnej społeczności międzynarodowej
|3. Trialektyka szkoły angielskiej
J.4. Konstruktywizm szkoły angielskiej
'.5. Nurty w ramach szkoły angielskiej
7.5.1. Pluralizm
7.5.2. Solidaryzm
7.5.3. Problem spójności założeń
253
255
259
264
265
267
269
273
276
276
Tli
279
8
Spis treści
7.6. Społeczność międzynarodowa Unii Europejskiej
7.6.1. Wyjaśnienie integracji europejskiej
7.6.2. Szkoła angielska a neofunkcjonalizm
7.7. Znaczenie szkoły angielskiej
7.7.1. Program badawczy
282
282
287
289
290
8. Konstruktywizm
8.1. Tradycje
8.2. Konstruktywizm a racjonalizm
8.2.1. Klasyfikacje teorii według wpływu struktury i znaczenia idei
8.3. Nurty w ramach konstruktywizmu
8.3.1. Stanowiska epistemologiczne
8.4. Społeczne pochodzenie rzeczywistości
8.4.1. Aktorzy i tożsamości
8.4.2. Struktura systemu międzynarodowego
8.5. Struktura normatywna społeczności międzynarodowej
8.5.1. Transformacja kultury społeczności międzynarodowej
8.5.2. Proces komunikacj i
8.5.2. Perspektywa kultury światowej
8.6. Suwerenność jako konstrukcja społeczna
8.6.1. Postrzeganie bezpieczeństwa
291
293
295
300
301
304
306
306
310
3
316
318
319
321
322
9. Teorie integracji europejskiej
9.1. Realizm a integracja europejska
9.2. Liberalizm międzyrządowy
9.2.1. Porównanie neofunkcjonalizmu i liberalizmu międzyrządowego
9.3. Klasyfikacje teorii integracji
9.4. Nowy instytucjonalizm
9.4.1. Instytucjonalizm racjonalnego wyboru
9.4.2. Instytucjonalizm historyczny
9.4.3. Instytucjonalizm socjologiczny
9.4.4. Porównanie nurtów instytucjonalnych
9.5. Spór o istotę Unii Europejskiej
9.6. Unia jako system polityczny
9.6.1. Studia porównawcze
9.6.2. Wielopoziomowe zarządzanie
9.6.3. Koncepcja fuzji
9.6.4. Państwo regulacyjne
9.7. Unia jako aktor
327
329
333
338
342
343
345
346
348
350
354
359
360
361
363
365
367
10. Feminizm, teorie krytyczne, historyczna socjologia
371
10.1. Feminizm
10.1.1. Nurty
372
374
Spis treści
10.1.2. Zainteresowania badawcze
10.1.3. Druga generacja
10.2. Teorie krytyczne
10.2.2. Postrzeganie stosunków międzynarodowych
10.2.3. Krytyczne studia nad bezpieczeństwem
10.3. Historyczna socjologia
10.3.1. Problematyzacja państwa
10.3.2. Rodzaje władzy
10.3.3. Szkoła Cambridge
11. Teorie normatywne i postmodernizm
; 11.1. Debata pozytywizm uersus postpozytywizm
;
11.1.1. Wyjaśnienie a zrozumienie
I
11.1.3. Podział teorii według stanowiska ontologicznego
|
i epistemologicznego
111.2. Teorie normatywne
11.2.1. Komunitaryzm
11.2.2. Kosmopolityzm
11.2.3. Koncepcja obywatelstwa światowego
11.2.4. Porównanie komunitaryzmu i kosmopolityzmu
11.3. Postmodernizm
11.3.1. Tekstualność i dyskurs
11.3.2. Genealogia, dekonstrukcja, logocentryzm
11.3.3. Suwerenne państwo
11.3.4. Suwerenny człowiek
11.3.5. Krytyka
9
378
381
383
385
388
389
390
391
395
397
398
400
402
404
407
409
413
414
418
419
422
42 7
431
433
Zakończenie
434
Bibliografia
437
Indeks nazwisk
470
i studiów przypadku
482
Spis tabel
483
Spis rysunków
485