Współczesny realizm i jego potencjał

Jacek Więcławski
Współczesny realizm i jego potencjał eksplanacyjny w postzimnowojennych
stosunkach międzynarodowych
Artykuł prezentuje problematykę potencjału eksplanacyjnego teorii realizmu wobec
stosunków międzynarodowych po rozpadzie systemu dwubiegunowego. Tłem do rozważań
jest analiza wyzwań, przed jakimi realizm stanął u progu upadku ZSRR, a przede wszystkim
jego trudności z wiarygodnym wyjaśnieniem ewolucyjnego i pokojowego zakończenia zimnej
wojny. Autor ukazuje przyczyny tych problemów, akcentując przede wszystkim trudności,
jakie napotkał realizm strukturalny. Odnosząc się do możliwości eksplanacyjnych realizmu
wobec postzimnowojennych stosunków międzynarodowych artykuł analizuje potencjał, jakim
dysponują w tym zakresie główne nurty realizmu – realizm strukturalny, teorie
hegemonicznej rywalizacji, realizm w wariancie ofensywny i defensywnym oraz realizm
neoklasyczny. Autor podkreśla w swych konkluzjach, iż mimo trudności, realizm nie utracił
zdolności eksplanacyjnych wobec postzimnowojennej rzeczywistości międzynarodowej, pod
warunkiem jednak szerszego niż w przypadku realizmu strukturalnego i bardziej elastycznego
podejścia. Podejściem takim staje się realizm neoklasyczny, który łączy w sobie analizę
zachowania państw na arenie międzynarodowej z analizą czynników wewnątrzpolitycznych
kształtujących ich politykę zagraniczną, a przez to pozwala podążać za dynamiką
współczesnych stosunków międzynarodowych.