Radykalna polityka: Węgry, Polska, Europa

ul. Sapieżyńska 10a
00-215 Warszawa
tel. |48 22| 5360200
fax |48 22| 5360220
[email protected]
www.batory.org.pl
Radykalna polityka: Węgry, Polska, Europa
8-9 kwietnia 2013
Program
8 kwietnia 2013
I sesja
godz. 11.00-13.30
Węgry Orbána: jak daleko od liberalnej demokracji?
Wystąpienia: Zoltán Miklósi, Ágoston Sámuel Mráz, György Schöpflin, Gabor Attila
Tóth, Balázs Váradi
Pytania i komentarze z sali
II sesja
godz. 14.30-17.00
Polska prawica w poszukiwaniu tożsamości. Rola fascynacji Węgrami
Wystąpienia: Agata Bielik-Robson, Ludwik Dorn, Robert Krasowski, Przemysław Wipler
Pytania i komentarze z sali
9 kwietnia 2013
II sesja
godz. 11.00-13.30
Przeciw liberalnej demokracji i przeciw Unii – nowe zjawiska polityczne w Europie
Wystąpienia: Sylvie Kauffmann, Iwan Krastew, Jacques Rupnik, György Schöpflin
Pytania i komentarze z sali
Prowadzenie konferencji: Aleksander Smolar
Tezy
Ostatnie, kolejne modyfikacje konstytucji węgierskiej spowodowały nową falę
międzynarodowej krytyki pod adresem rządów Viktora Orbána. Zarzuca im się
tendencje autorytarne, eliminowanie istotnych zabezpieczeń liberalnej, konstytucyjnej
demokracji, która jest budowana na równowadze instytucji i sił (checks and balaces).
Chodzi m.in. o istotne osłabienie Trybunału Konstytucyjnego, Banku Centralnego,
modyfikacje ordynacji wyborczej czy ustawy o mediach ograniczającej wolność słowa.
Krytyce podlega polityka gospodarcza i nacjonalistyczna propaganda, oparta na
heroizacji oporu przeciwko presjom z zewnątrz. Jak bardzo realne są zagrożenia dla
liberalnej demokracji w dzisiejszych Węgrzech? Jakie są tam obecnie alternatywy
polityczne?
W Polsce mamy do czynienia z silnie obecnym na prawicy mitem rządów
Orbána. Przytłaczające zwycięstwo wyborcze przywódcy Fideszu i jego rządy stanowią
dla wielu usprawiedliwienie rządów PiS lat 2005-2007 i źródło nadziei na przyszłość.
Politycznie formująca się radykalna prawica narodowa znajduje wzór w skrajnym
węgierskim Jobbiku. Jakie są nowe idee na prawicy, jeżeli chodzi o stosunek do
liberalnej demokracji, do państwa prawa, do Unii Europejskiej? W jakim stopniu
kształtują się pod wpływem doświadczeń węgierskich?
Sytuację, jeżeli chodzi o polską percepcję przypadku węgierskiego komplikuje
nadto zdecydowane poparcie premiera Donalda Tuska i ministra Radosława
Sikorskiego dla rządu Orbána w jego konflikcie z dużą częścią Unii Europejskiej. Ze
względu na politykę wewnętrzną wygląda to na zaskakujący brak koherencji.
Wyjaśnienie można zapewne znaleźć w obawie, iż atak na Orbána może zapowiadać
swoistą „strategię salami” w stosunku do krajów Europy Środkowej i Wschodniej, w
okresie dokonującej się radykalnej rekonstrukcji Unii Europejskiej.
Sytuację na Węgrzech i dylematy polskiej prawicy trzeba też rozpatrywać na
szerszym tle kryzysu polityki demokratycznej w Unii i w wielu państwach
członkowskich wspólnoty. Lata kryzysu, poczucie politycznej bezalternatywności i
braku nadziei sprzyjają powstawaniu ruchów radykalnych oraz różnych odcieni
populizmu. Pytanie, które chcemy postawić dotyczy nie tylko ich geografii i ideologii.
Co tłumaczy swoisty paradoks, że siła i rozprzestrzenienie się tych ruchów w Europie
jest ciągle dość ograniczone, pomimo głębokiego kryzysu ekonomicznego i
politycznego, a także kryzysu nadziei w Unii Europejskiej? Czy Węgry zdają się tu być
wyjątkiem? Jakie są dalsze perspektywy ruchów radykalnych?
Aleksander Smolar