Kształtowanie krajobrazu terenów

mgr in¿. Jadwiga Król-Korczak, mgr in¿. Anna Ostrêga
Kszta³towanie krajobrazu
terenów poeksploatacyjnych
w górnictwie
W dniach 10–12 grudnia 2003
roku w Krakowie odby³a siê Konferencja Naukowa nt.: „Kszta³towanie Krajobrazu Terenów Poeksploatacyjnych w Górnictwie”.
Konferencja zosta³a zorganizowana przez Katedrê Górnictwa
Odkrywkowego Wydzia³u Górnictwa i Geoin¿ynierii AGH, Instytut
Architektury Krajobrazu Politechniki
Krakowskiej oraz Sekcjê Architektury Krajobrazu Komisji Urbanistyki
i Architektury Oddzia³ PAN w Krakowie.
dentyfikowania poszczególnych
elementów krajobrazu, rozwa¿ania
nad dzie³ami in¿ynierii w krajobrazie oraz koncepcje zagospodarowania kamienio³omów i terenów
pogórniczych. Ciekawym akcentem obrad by³o otwarcie wystawy
prac dydaktycznych wykonanych
przez studentów PK i AGH, dotycz¹cych rekompozycji krajobrazu
terenów powydobywczych.
Drugi dzieñ Konferencji urozmaici³a sesja wyjazdowa do Centrum Edukacji Kulturowej i Ekolo-
Jacek Chmielnik prezentuje goœciom konferencyjnym Park Sztuki i Ekologii
w Zabierzowie (fot. Anna Ostrêga)
mienio³omu Liban i pozosta³ej czêœci Krzemionek Podgórskich jest
realizowane przez Fundacjê Miejsk¹. Zasadnicze cele projektu pn.
Centrum Edukacji Kulturowej i Ekologicznej to uporz¹dkowanie i ochrona miejsc mêczeñstwa, wartoœci
przyrodniczych i historycznych oraz
wykorzystanie mo¿liwoœci rekreacyjnych (w rachubê wchodz¹ formy rekreacji niekoliduj¹ce z martyrologi¹) z myœl¹ o edukacji i organizowaniu m³odzie¿y form spêdzania wolnego czasu.
Park Sztuki i Ekologii
w Zabierzowie [2]
Prorektor AGH prof. A. Tajduœ dziêkuje za wspó³pracê odchodz¹cej na emeryturê
prof. Marii £uczyñskiej-Bruzdowej
G³ównym celem konferencji by³o stworzenie forum wymiany pogl¹dów i doœwiadczeñ naukowych
œrodowisk górniczych i architektonicznych i przyrodniczych reprezentuj¹cych krajowe i zagraniczne
oœrodki naukowe z przedstawicielami organizacji gospodarczych,
przemys³owych i jednostek samorz¹dowych oraz prezentacja efektów uzyskanych dziêki realizacji
projektów celowych.
Wyg³oszono ponad 30 referatów w nastêpuj¹cych sesjach tematycznych: „Architektura Krajobrazu”, „Projekty i realizacje”, „Rekultywacja i Renaturalizacja” oraz
„Zagadnienia ekonomiczno-spo³eczne”. W ramach sesji dotycz¹cej architektury krajobrazu dokonano syntezy prac i kierunków
dzia³añ zapocz¹tkowanych, kontynuowanych i wci¹¿ doskonalonych
przez prof. zw. dr hab. in¿. arch.
Mariê £uczyñsk¹-Bruzdow¹. Mottem przewodnim pierwszego dnia
obrad na PK by³y mo¿liwoœci zi-
BIP 125 – styczeñ 2004 r.
gicznej powstaj¹cego w dawnym
kamienio³omie Liban i terenach
przylegaj¹cych oraz Parku Sztuki
i Ekologii realizowanym w zabierzowskich kamienio³omach.
Centrum Edukacji Kulturowej
i Ekologicznej oraz
Kamienio³om Liban [1]
Po latach eksploatacji na Krzemionkach pozosta³y liczne wyrobiska oraz czêœciowo zachowane
obiekty budowlane i urz¹dzenia do
przerobu wapienia. Jednym z nich
jest kamienio³om Liban powsta³y
w 1873 roku. Centrum Edukacji
Kulturowej i Ekologicznej powstaj¹ce na obszarze Krzemionek Podgórskich obejmuje oprócz kamienio³omu Liban, Rezerwat Przyrody
Nieo¿ywionej Bonarka, teren by³ego obozu koncentracyjnego „P³aszów”, otoczenie Kopca Krakusa
oraz Las Bonarka.
Zagospodarowanie zaniedbanego terenu powydobywczego ka-
Eksploatacja wapienia jurajskiego w zabierzowskim kamienio³omie prowadzona by³a w latach
1922–1992. Po okresie eksploatacyjnym teren po jego uporz¹dkowaniu przejê³a gmina Zabierzów.
Od 1994 roku kamienio³om „Zabierzów” zosta³ przystosowany do
zwiedzania, zaprojektowano i urz¹dzono tu œcie¿kê dydaktyczn¹.
W 2000 roku krakowscy artyœci
i twórcy kultury zainteresowali siê
zabierzowskimi kamienio³omami.
Zawi¹zali Towarzystwo Twórcze Kamienio³om do opracowania i realizacji projektu koncepcyjnego.
Wyrobiska poeksploatacyjne
oraz otaczaj¹ce tereny zagospodarowuje siê jako centrum koncertowo-rekreacyjne – Park Sztuki
i Ekologii. Bêdzie to pierwszy tego
typu obiekt w Ma³opolsce i zawiera³ bêdzie nastêpuj¹ce obiekty:
amfiteatr w stylu greckim, k¹pielisko, plac zabaw dla dzieci, campus hotelowy. Restauracja z letnim
ogródkiem ju¿ funkcjonuje.
i obiektów infrastruktury przemys³owej z uwzglêdnieniem problemów technicznych, przyrodniczych
i metodologicznych. Proponowane
rozwi¹zania i kierunki dzia³añ nie
ogranicza³y siê tylko do likwidacji
zak³adu górniczego, ale zachêca³y
do spojrzenia perspektywicznego.
Ostatni dzieñ konferencji poœwiêcony by³ zagadnieniom ekonomiczno-spo³ecznym dotycz¹cym zagospodarowaniu terenów
poeksploatacyjnych.
W trakcie obrad autorzy prezentowanych referatów oraz uczestnicy konferencji wyrazili wiele postulatów i propozycji dalszych prac
w dziedzinie kszta³towania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych. W wypowiedziach podkreœlana by³a waga problemu i jego
interdyscyplinarnoϾ oraz sugestia
czêstszego organizowania warsztatów w celu wymiany myœli i pogl¹dów. W zwi¹zku z tym, ¿e zagadnienia zwi¹zane z zagospodarowywaniem terenów pogórniczych s¹ dziedzin¹ bardzo szerok¹, wymagaj¹c¹ zaanga¿owania
specjalistów wielu dziedzin, organizatorzy i uczestnicy konferencji
wyra¿aj¹ nadziejê, ¿e cykl konferencji interdyscyplinarnych rozpoczêty konferencj¹ zorganizowan¹
przez Górników i Architektów bêdzie kontynuowany.
Literatura
[1] Wicher E., Ostrêga A., Jachimczak
M., Centrum Edukacji Kulturowej
i Ekologicznej na Krzemionkach
Podgórskich w Krakowie. Mat. konferencyjne: „Kszta³towanie Krajobrazu Wyrobisk Poeksploatacyjnych
w Górnictwie”. Kraków, 2003.
[2] Ostrêga A., Odkrywkowe wyrobisko
Referaty prezentowane w drugim dniu obrad poœwiêcone by³y
zagadnieniom zagospodarowania terenów poeksploatacyjnych
poeksploatacyjne Parkiem Sztuki
i Ekologii. Ochrona Œrodowiska
i Bezpieczeñstwo Pracy w Górnictwie nr 11, 2001.
9