II LU- fiz

R
RO
OZZK
KŁŁA
AD
DM
MA
ATTEER
RIIA
AŁŁU
UN
NA
AU
UC
CZZA
AN
NIIA
A FFIIZZY
YK
KII K
KLL.. IIII LLU
U
N
Nrr pprrooggrraam
muu:: D
DK
KO
OSS--44001155--6611//0022
O
Opprraaccoow
waanniiee:: K
K.. SSzzcczzyyggiieełł
W
WY
YM
MA
AG
GA
AN
NIIA
AN
NA
AO
OC
CEEN
NĘĘ
LLpp..
1.
2.
TTEEM
MA
ATTY
Y
Lekcja organizacyjna.
Światło – wiadomości wstępne.
Zjawisko odbicia i załamania światła.
3.
Całkowite wewnętrzne odbicie.
4.
Zwierciadła płaskie.
5.
Zwierciadła kuliste.
6.
Płytka równoległościenna i pryzmat.
7.
Soczewki. Obrazy w soczewkach.
8.
Przyrządy optyczne.
Rozszczepienie światła białego w
9.
pryzmacie.
10. Dyfrakcja i interferencja światła.
Zjawisko polaryzacji światła.
11.
EZ
Zjawisko fotoelektryczne. Kwantowy
12. model światła. Model Bohra budowy
atomu wodoru.
Analiza spektralna. Laser i jego
13.
zastosowania.
14. Właściwości optyczne ciał.
15,16, Lekcja powtórzeniowa.
Sprawdzian.
D
D
DO
OPPU
USSZZC
CZZA
AJJĄ
ĄC
CĄ
Ą
DO
OSSTTA
ATTEEC
CZZN
NĄ
Ą
ŚŚW
WIIA
ATTŁŁO
O II JJEEG
GO
OR
RO
OLLA
AW
W PPR
RZZY
YR
RO
OD
DZZIIEE
wymienia przykłady fal elektromagn.
przedstawia graf. falę sinusoidalną
i wskazuje takie wielkości, jak amplituda,
długość fali, wychylenie
rozróŜnia fale poprzeczne i podłuŜne
zna V dźwięku w powietrzu
określa cechy dźwięku
wie, co to jest siatka dyfrakcyjna
wymienia zastosowanie zw. płaskich
i kulistych
przedstawia słownie, graf. i za pomocą
symboli pr. załamania
określa pojęcie kąta granicznego oraz
zj. całk. wewn. odbicia
omawia wykorzystanie światłowodów
przedstawia graf. dyfrakcję fali płaskiej
po przejściu przez wąską i szeroką szczelinę
przedstawia graf. i objaśnia treść prawa
odbicia
zna przybliŜoną wartość V światła
w próŜni
określa związek między E fotonu
i v fali elektromagn.
interpretuje jedn. energii 1 eV
przedstawia istotę zj. fotoelektr. zewn.
wskazuje zjawiska, które moŜna wyjaśnić na podstawie m.cząsteczkowego i
zjawiska wyjaśniane przy uŜyciu
m. falowego w odniesieniu do światła
przedstawia główne załoŜenia tezy de
Broglie’a
wymienia barwy podst. światła białego
określa zakres dł. fali światła białego
przedstawia graf. poziomy energ.
elektronu w atomie
omawia ewolucję poglądów na budowę
materii
omawia załoŜenia modelu atomu
wg Bohra
wie, Ŝe pojęcie kwantu E wprowadził
do fizyki Planck, a wyjaśnienie ef. fotoelektr.
podał Einstein
wie, na czym polega analiza spektralna
wie, Ŝe spektroskop słuŜy do badania
widm
wie, co to są widma absorpcyjne
i emisyjne
wymienia zastosowania lasera
wyjaśnia, na czym polega rozchodzenie się fali mechanicznej
wyjaśnia mechanizm przenoszenia
E przez falę
wyjaśnia sposób rozchodzenia
się dźwięku w powietrzu
określa próg słyszalności i próg bólu
dla fal dźwiękowych
omawia wykorzystanie zj. rezonansu
w instrumentach muz.
określa bezwzględny i względny
współcz. załamania
oblicza kąt graniczny na podstawie
współ. załamania
opisuje dośw. Younga dla światła
podaje przykłady urządzeń wykorzystujących korpuskularne cechy elektronów
określa wymiar stałej Plancka
oblicza E fotonu, znając jego v
zamienia E kwantu wyraŜoną w J na
eV i odwrotnie
zapisuje równ. E dotyczące zj. fotoelektrycznego
określa związek między W wyjścia
i v progową
wykorzystuje istnienie związku między dł. fali i pędem cząstki, rozwiązując
zadania obliczeniowe
omawia
powstawanie
liniowego
widma absorpcyjnego
oblicza E fotonu, znając E poziomów,
między którymi zachodzi przejście elektronu
wyznacza
konstrukcyjnie
obraz
punktu
w zwierciadle płaskim
przedstawia graf. i omawia jakościowo
pr. załamania
omawia ewolucję poglądów fizyków
na naturę światła
posługuje się pojęciem światła monochromatycznego
wymienia i omawia praktyczne zastosowania zwierciadeł
opisuje przejście światła przez płytkę
równoległościenną i pryzmat, korzystając
z pr. załamania
wyjaśnia, dlaczego tylko niektóre ciała
D
DO
OBBR
RĄ
Ą
BBA
AR
RD
DZZO
OD
DO
OBBR
RĄ
Ą
wyjaśnia, na czym polega zj. Dopplera
opisuje powstawanie i rozchodzenie
się fal elektromagn. Oraz zestaw słuŜący do
badania fal dźwiękowych
definiuje poziom natęŜenia dźwięku,
pojęcie tonu i barwy , pow. falowej
oblicza szybkość dźwięku, znając jego
długość i częstotliwoś
podaje przykład fali poprzecznej
i podłuŜnej
wskazuje na dyfrakcję i interferencję
jako zjawiska typowe dla r. falowego
oblicza E fotonu na podstawie dł. fali
prom. elektromagn. oraz liczbę fotonów,
znając E wyemitowaną ze źródła i v fotonów
interpretuje pojęcie W wyjścia oraz
równ. Einsteina i stosuje je w zad. obl.
prawidłowo wybiera model opisu
danego zjawiska związanego ze światłem
lub poruszającymi się elektronami
interpretuje zmiany E atomu w trakcie
powstawania liniowego widma absorpcyjnego
wyjaśnia pojęcie spektrometrii
oblicza v i dł. fali emitowanego lub
absorbowanego fotonu, znając E poziomów
energ. st. początkowego i końcowego
istnienie
związku
wykorzystuje
między długością, v i szybkością fali elektromagn., rozwiązując zad. obl
rozwiązuje typowe zad. obliczeniowe
i konstrukcyjne wykorzystując pr. odbicia
przewiduje bieg promienia świetlnego
na granicy 2 ośrodków na podstawie współ.
załamania
wyjaśnia bieg promienia świetlnego w
światłowodzie, wykorzystując zj. całk.
wewn. odbicia oraz powstawanie prąŜków
interferencyjnych w dośw. Younga
odróŜnia zj. dyfrakcji od zj. interferencji
wykonuje konstrukcje obrazów w zw.
płaskich i kulistych i wymienia ich cechy
zapisuje i interpretuje wzór na odchylenie promienia świetlnego przy przejściu
przez pryzmat oraz powiększenie uzyski-
wyprowadza wzór na v odbieraną
przez ruchome źródło dźwięku
wymienia czynniki, od których
zaleŜy ilość energii unoszonej przez falę
oblicza wartość poziomu natęŜenia
dźwięku w zadaniach
posługuje się równ. falowym w celu
obliczenia wielkości charakteryzujących
ruch falowy
opisuje sposób przesyłania informacji za pomocą fali elektromagn.
wyznacza częstotliwość dźwięku za
pomocą oscyloskopu
wymienia praktyczne zastosowania
fal o róŜnych zakresach długości związane
z transportem E przez te fale
wskazuje na podobieństwa w opisie
dyfrakcji światła i elektronów
określa związek między V elektronów a dł. fali
wyjaśnia pojęcie kwantu prom.
elektromagn. lub fotonu
określa rodzaj promieniowania na
podstawie E fotonu wyraŜonej w eV
wyjaśnia zj. fotoelektryczne na
podstawie fotonowego m. promieniowania
wskazuje na zalety m. fotonowego
w stosunku do m. falowego w wyjaśnianiu
zj. fotoelektr.
uzasadnia konieczność stosowania
dualizmu w opisie zjawisk mikroświata
wyjaśnia pojęcie skwantowania
E elektronu w atomie
uzasadnia konieczność występowania ujemnej wartości E elektronu w atomie
omawia
główne
załoŜenia
teorii Maxwella
charakteryzuje poszczególne rodzaje
prom. elektromagn.
wyznacza
konstrukcyjnie bieg
promienia po odbiciu od zwierciadła
kulistego
przedstawia graf. załamanie promienia świetlnego na pow. kulistej
wyraŜa współ. względny za pomocą
współ. bezwzględnych
wykorzystuje pr. załamania do rozw.
wyjaśnia, dlaczego szkło jest najlepszym materiałem optycznym
wymienia niektóre zastosowania ciekłych kryształów
wie, Ŝe do uzyskiwania duŜych powiększeń słuŜy mikroskop
są przezroczyste
wie, czym róŜni się światło laserowe
od światła wysyłanego przez inne źródła
objaśnia pojęcia: ognisko, ogniskowa,
promień krzywizny, oś optyczna
zapisuje wzór informujący, od czego
zaleŜy ogniskowa soczewki i poprawnie go
interpretuje
wie, co nazywamy zdolnością skupiającą soczewki
oblicza zdolność skupiającą soczewki
sporządza
konstrukcje
obrazów
w soczewkach i wymienia ich cechy
objaśnia działanie oka, jako przyrządu
optycznego
wyjaśnia, na czym polegają wady
krótko- i dalekowzroczności oraz zna sposoby ich korygowania
objaśnia zasadę działania lupy
opisuje budowę i zasadę działania
mikroskopu jako układu obiektywu i okularu
wie, Ŝe w ośrodku materialnym (czyli
poza próŜnią) światło o róŜnych barwach
(częstotliwościach) rozchodzi się z róŜnymi
szybkościami
wie, co to znaczy, Ŝe atom jest
w st. podstawowym i wzbudzonym
wane w lupie i mikroskopie
wymienia warunki, przy których
zachodzi całk.wewn. odbicie oraz sposoby
polaryzowania światła
wyjaśnia i popiera przykładami
zj. rozpraszania i polaryzacji światła
zapisuje wzór wyraŜający zaleŜność
połoŜenia prąŜka n-tego rzędu od dł. fali
i odległości między szczelinami i poprawnie go interpretuje dla światła monochromatycznego oraz białego
formułuje i zapisuje postulaty Bohra
objaśnia zasadę działania fotokomórki
wie od czego zaleŜy Ek fotoelektronów
i liczba fotoelektronów wybitych w jedn.
czasu oraz, Ŝe faktów tych nie moŜna
wytłumaczyć, posługując się falową
teorię światła
wyjaśnia zj. fotoelektr. na podst.
kwantowego modelu światła
wie, Ŝe pierw. w st. gazowym, pobudzone do świecenia wysyłają widmo liniowe (dyskretne) oraz dlaczego fala elektromagn. nie moŜe się rozchodzić (jest pochłaniana) w przewodnikach
komentuje wzór Balmera
wyjaśnia, dlaczego nie moŜna było
wytłumaczyć
powstawania
liniowego
widma atomu H na gruncie fizyki klasycznej
wie, Ŝe całk. E elektronu w at. H jest
ujemna oraz wie, jak powstają linie Fraunhofera w widmie słonecznym
BBU
UD
DO
OW
WA
A II EEW
WO
OLLU
UC
CJJA
AW
WSSZZEEC
CH
HŚŚW
WIIA
ATTA
A
17.
18.
19.
20.
21.
Skład materii stabilnej i cząstki
nietrwałe. Skład materii w wysokich
temperaturach, przemiany i równowaga.
Obserwacyjne podstawy kosmologii.
Rozszerzający się Wszechświat.
Promieniowanie tła jako relikt czasów przed powstaniem atomów,
szybkość rozszerzania się Wszechświata i gęstość materii. Ciemna
materia.
Model Wielkiego Wybuchu.
Wszechświat zamknięty czy otwarty?
Modele powstawania galaktyk i ich
układów. Ewolucja gwiazd.
Supernowe i gwiazdy neutronowe.
Czarne dziury.
wie, Ŝe wszystkie cząstki o niezerowej
masie dzielimy na hadrony i leptony, podaje
przykłady
wie, Ŝe hadrony składają się z kwarków
wie, co to jest i w jakich warunkach
występuje plazma kwarkowo-gluonowa
objaśnia zmiany stanu materii przy
wzroście temperatury
wie o istnieniu ciemnej materii
wie, Ŝe rozszerzający się Wszechświat
jest efektem Wielkiego Wybuchu
podaje kilka kolejnych obiektów
w hierarchii Wszechświata
wie, Ŝe I planetę pozasłoneczną odkrył
Aleksander Wolszczan
wie, Ŝe odkryto promieniowanie
elektromagn. zw prom. reliktowym, które
potwierdza t. rozszerzającego się Wszechświata
objaśnia pojęcie elementarności cząstki oraz jej stabilności
wyjaśnia dlaczego hadronów nie
moŜna rozłoŜyć na pojedyncze kwarki
wie, jak zbudowana jest plazma
i w jakich warunkach moŜna ją uzyskać
podaje def. parseka
wymienia obserwacje, jakie doprowadziły do odkrycia prawa Hubble'a
podaje inne hipotezy związane
z istnieniem ciemnej materii
podaje hipotezy dotyczące przeszłości
i przyszłości Wszechświata
objaśnia sposób obliczania odległości
gwiazdy za pomocą pomiaru paralaksy
wie, Ŝe zmiany jasności cefeid, wykorzystuje się do obliczania odległości tych
gwiazd
wymienia procesy fizyczne, które
doprowadziły do powstania galaktyk i ich
gromad
objaśnia, dlaczego odkrycie prom
reliktowego potwierdza t. rozszerzającego
się Wszechświata
wie, Ŝe o szybkości rozszerzania się
Wszechświata decyduje gęstość materii
opisuje metodę Bohdana Paczyńskiego znajdowania obiektów ciemnej materii
wymienia argumenty na rzecz idei
rozszerzającego się i stygnącego Wszechświata
zadań obliczeniowych i konstrukcyjnych
wyjaśnia przyczyny zniekształcenia
sygnału w światłowodzie
wyjaśnia zj.dyfrakcji, korzystając
z zasady Huygensa
potrafi zapisać i zinterpretować
prawo Hubble'a
objaśnia, jak na podstawie prawa
Hubble'a moŜna obliczyć odległości
galaktyk od Ziemi
objaśnia, jak na podstawie prawa
Hubble'a wnioskujemy, Ŝe galaktyki
oddalają się od siebie
objaśnia, w jaki sposób losy
Wszechświata zaleŜą od gęstości materii
wie, jaka jest szacunkowa gęstość
Wszechświata widocznego w porównaniu
z gęstością krytyczną
omawia znaczenie odkrycia niezerowej masy neutrina dla oceny ilości
ciemnej materii
JJEED
DN
NO
OŚŚĆ
Ć
22.
23.
24.
25.
26.
27.
M
MIIK
KR
RO
O -- II M
MA
AK
KR
RO
OŚŚW
WIIA
ATTA
A
podaje hipotezę de Broglie'a fal materii
opisuje ideę dośw., potwierdzającego
hipotezę de Broglie'a
podaje przykłady braku wpływu
pomiaru w makroświecie na stan obiektu
wie, Ŝe pomiar w mikroświecie wpływa na stan obiektu
Kwantowy opis ruchu cząstek. Zjawiska interferencyjne w rozpraszaniu
cząstek.
Wpływ pomiaru w mikroświecie na
stan obiektu. Fizyka makroskopowa
jako granica fizyki układów kwantowych.
wie, Ŝe klasyczne prawa fizyki nie
stosują się do mikroświata, ale dla świata
dostępnego naszym zmysłom stanowią
wystarczające przybliŜenie praw fizyki
kwantowej
wie, Ŝe prawa fizyki kwantowej
w chwili obecnej najlepiej opisują funkcjonowanie całego Wszechświata
wie, Ŝe dokonywanie pomiaru w makroświecie nie wpływa na stan obiektu
Zakres stosowalności teorii fizycznych.
EF
Determinizm i indeterminizm w
opisie przyrody . Elementy metodologii nauk. Metoda indukcyjna i
metoda hipotetyczno-dedukcyjna .
EF
Lekcja powtórzeniowa.
Sprawdzian.
wie, Ŝe dla szybkości bliskich szybkości
światła prawa mechaniki Newtona się nie
stosują
wie, Ŝe mechaniki Newtona nie stosuje
się do ruchów ciał mikroskopowych
wie, Ŝe nauka zajmująca się metodami
tworzenia i formułowania teorii naukowych
nazywa się metodologią nauk
Laboratoria i metody badawcze
współczesnych fizyków. Osiągnięcia
naukowe minionego wieku i ich
znaczenie EU
Uczeń potrafi odpowiedzieć np. na pytania:
Jaką dziedziną fizyki chciałbyś się zajmować gdybyś został fizykiem? Uzasadnij
odpowiedź.
Które osiągnięcie fizyki XX wieku uwaŜasz za najwaŜniejsze dla nauki, a które za
najwaŜniejsze dla codziennego Ŝycia? Uzasadnij odpowiedź.
Co twoim zdaniem jest waŜniejsze; wielkie znaczenie odkryć fizycznych dla rozwoju
cywilizacji, czy związane z tymi odkryciami wielkie zagroŜenia dla ludzkości? Podaj przykłady
FFIIZZY
YK
KA
AA
A FFIILLO
OZZO
OFFIIA
A
opisuje, na czym polega metoda
hipotetyczno-dedukcyjna
wie, Ŝe metody tworzenia i formułowania teorii naukowych są wspólne dla
wszystkich nauk przyrodniczych
uzasadnia, dlaczego dla cząstek
elementarnych powinno się obserwować
zjawiska falowe
opisuje, jak wykorzystuje się własności falowe cząstek do badania struktury
kryształów
formułuje i interpretuje zasadę nieoznaczoności Heisenberga
uzasadnia, dlaczego dla ciał makroskopowych nie obserwujemy zjawisk
falowych
podaje przykład wpływu pomiaru
w mikroświecie na stan obiektu
uzasadnia wpływ dł. fali odpowiadającej cząstce rozproszonej na obiekcie
mikroskopowym na moŜliwość określenia
połoŜenia i pędu tego obiektu
wie, jak fizycy sprawdzają, czy dla
danego zjawiska opis klasyczny jest
wystarczający
na podstawie przykładów uzasadnia,
Ŝe opis kwantowy jest istotny dla pojedynczych obiektów mikroskopowych
a pomijalny dla układów składających się
z wielkiej liczby tych obiektów
objaśnia róŜnicę miedzy metodami:
indukcyjną i hipotetyczno-dedukcyjną
objaśnia, na czym polega determinizm w opisie przyrody
podaje
przykłady
determinizmu
w klasycznym opisie przebiegu zj. fiz.
uzasadnia, posługując się zas. nieoznaczoności, Ŝe fizyka kwantowa jest
indetermistyczna (nie jest deterministyczna)
podaje przykład stosowania metody
hipotetyczno-dedukcyjnej w tworzeniu
teorii fizycznych
objaśnia, na czym polega rozumowanie indukcyjne
podaje przykłady rozumowania
indukcyjnego w mechanice Newtona
objaśnia, dlaczego Ŝadnej teorii nie
moŜna uwaŜać za ostateczną i absolutnie
prawdziwą
N
NA
AR
RZZĘĘD
DZZIIA
A W
WSSPPÓ
ÓŁŁC
CZZEESSN
NEEJJ FFIIZZY
YK
KII
28.
Uczeń potrafi sporządzić pisemną wypowiedź np. na jeden z poniŜszych tematów:
1. „Rozwiń, zgodnie z twoimi poglądami myśli wypowiedziane przez James'a Haught'a w ksiąŜce „Nauka w nanosekundę" Prószyński i S-ka,1997:
2. "Nikt nie moŜe uwaŜać się za człowieka wykształconego, jeśli nie zna choć trochę
podstaw nauk przyrodniczych. Nauki te mają głębokie, filozoficzne znaczenie i kształtują nowe sposoby rozumienia rzeczywistości"
3. "Nawet gdy nie planujesz kariery naukowej ani technicznej, potrzebujesz wiedzy
z zakresu nauk przyrodniczych. Młodzi ludzie poszukują sensu Ŝycia. Najlepszą i najbardziej uczciwą drogą do jego poznania, jest właśnie nauka. Polityka i sztuka opierają
się na opiniach - nauka oparta jest na faktach".