Informacja prasowa

Warszawa, 11 kwietnia 2016
Informacja prasowa
Naukowcy i przedstawiciele przemysłu wskazują kierunki transformacji
energetycznej
W przygotowanym na zlecenie Stowarzyszenia Elektryków Polskich raporcie „Energia Elektryczna dla
Pokoleń” zespół naukowców wskazał kluczowe problemy w zapewnieniu dostępu do energii i
sposoby ich rozwiązania.
– Żyjemy w ułudnym świecie o rzekomo nieograniczonych zasobach po przystępnych cenach, wierząc
bezkrytycznie w ciągłą dostępność, wobec dużych zasobów światowych, węgla, ropy, gazu ziemnego i
paliw jądrowych, których rezerwy będą się jakoś uzupełniać wskutek bliżej nieokreślonych odkryć
zasobów własnych lub na rynkach światowych. Tymczasem są one coraz szybciej zużywane z powodu
gwałtownego wzrostu liczby ludzi na ziemi i ich potrzeb energetycznych – mówi prof. Marek Bartosik,
przewodniczący komitetu SEP odpowiedzialnego za przygotowanie raportu.
Żaden kraj na świecie nie jest w stanie samodzielnie realizować swej polityki energetycznej w
oderwaniu od problemu globalnego kryzysu energetycznego, bo żaden nie przetrwa tego sam. W skali
globalnej nie jest istotne, o ile dziesiątek lat będzie się różnił okres destrukcji cywilizacyjnej w
poszczególnych krajach lub regionach, ale czy ludzkość potrafi i zdąży znaleźć skuteczne metody
zażegnania globalnego kryzysu energetycznego, a w konsekwencji ekonomicznego i cywilizacyjnego.
Potrzebne są jakościowo nowe rozwiązania. Dotyczy to zwłaszcza ubogiego w paliwa energetyczne
obszaru Unii Europejskiej, w tym Polski. Należy się zarazem liczyć z ryzykiem, że solidarność europejska
w obliczu realnego głodu energetycznego może okazać się wysoce iluzoryczna.
Raport „Energia Elektryczna dla Pokoleń” jest analitycznym studium problematyki energetycznej.
Ukazuje zagrożenia i remedia związane z wielopokoleniowym bezpieczeństwem energetycznym
globalnym i lokalnym. Przeanalizowano w nim jednolity rynek energii elektrycznej w UE i politykę Polski
na tym tle. Zaprezentowano stan obecny, priorytety i perspektywy wytwarzania energii elektrycznej,
w tym „energymix” w warunkach polskich, rozwój kogeneracji i trigeneracji, inteligentne sieci
elektroenergetyczne, odnawialne źródła energii, polski program energetyki jądrowej.
Scharakteryzowano wybrane problemy magazynowania energii, a także gospodarki wodorowej i ogniw
paliwowych. Przedstawiono również potrzeby, progi i bariery rozwoju krajowego systemu sieci
przesyłowych, w tym energetyki trakcyjnej dla modernizacji linii kolejowych i dla kolei dużych prędkości
(KDP). Przeanalizowano potrzeby opracowania nowego porządku prawnego dla przyspieszenia
rozwoju i modernizacji energetyki, w szczególności w odniesieniu do rozproszonych i odnawialnych
źródeł energii oraz energetyki jądrowej. Przedstawiono potrzebę synergicznej współpracy nauki,
edukacji i przemysłu dla rozwoju innowacyjnej elektryki i edukacji energetycznej społeczeństwa.
Raport kończą strategiczne wnioski i zalecenia końcowe, zawierające propozycje działań Rządu i innych
instytucji. Niżej podano wybór najważniejszych z nich.
1
Kluczowe tezy raportu
STRATEGICZNE DZIAŁANIA RZĄDU NA RZECZ BEZPIECZNEJ PRZYSZŁOŚCI POLSKI
1. Zintegrowana polityka zagraniczna i energetyczna uwzględniająca fakt, że dostępne dla Polski są
tylko dwa strategiczne źródła ropy i gazu: Bliski Wschód oraz Rosja (z udziałem Turkmenistanu i
Kazachstanu). Cała znana reszta rozproszonych zasobów gazu i ropy nie może być podstawą do
długoterminowych działań strategicznych. Jeżeli gaz łupkowy okaże się paliwem możliwym do
eksploatacji, sytuacja na jakiś czas się zmieni.
2. Działania na rzecz poprawy globalnego bezpieczeństwa energetycznego, inicjowane w skali
międzynarodowej przez polskie środowiska polityczne, biznesowe i naukowe.
3. Opracowanie długoterminowej strategii rozwoju sektora elektroenergetycznego oraz
konsekwentne jej realizowanie, z uwzględnieniem wystarczalności i dostępności geopaliw oraz
innych źródeł energii.
4. Przyspieszenie budowy elektrowni jądrowej i uzyskanie produkcji 5,5÷8 TWh do 2030 r. dla
uzyskania dywersyfikacji struktury paliwowej elektroenergetyki i ograniczenia emisji CO2.
5. Reforma systemu stymulatorów ekonomicznych dla rozwoju współpracy nauki z gospodarką oraz
prac badawczo-rozwojowych z zakresu bezpieczeństwa energetycznego, energetyki i szeroko
pojętej elektrotechniki, a zwłaszcza dla wdrażania ich wyników do praktyki.
KRAJOWE PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO
1. Obecne zasady kształtowania rynku energii poprzez politykę UE dążącą do zmniejszenia emisji CO2
jako sprawcy efektu cieplarnianego, są niekorzystne dla cen energii w Polsce i konkurencyjności
gospodarki.
2. Kontrowersje światowe wokół tej sprawy i rozstrzygnięcie tych sprzeczności w skali globalnej może
zmienić politykę UE w tym zakresie, ale celowe są badania nad rozsądnymi metodami ograniczania
emisji CO2 oraz analizy jej skutków.
3. Należy wszechstronnie analizować metody sekwestracji dwutlenku węgla i jego składowania w
strukturach geologicznych (CCS), ze względu na zagrożenia w zakresie ograniczania możliwości
wykorzystania energii geotermalnej lub gazu łupkowego oraz nieznanych skutków wycofania z
obiegu naturalnego dużych ilości węgla organicznego i tlenu.
4. W przypadku sukcesu gazu łupkowego program dywersyfikacji struktury paliwowej
elektroenergetyki powinien obejmować zarówno bloki gazowe do pracy szczytowej, jak i
wysokosprawne kombinowane bloki gazowo – parowe do pracy podstawowej. Mogą one – poza
nowymi lokalizacjami (np. w północnej części kraju, dla poprawy terytorialnej topologii źródeł
energii) – zastępować także wyeksploatowane bloki węglowe w istniejących elektrowniach,
przyczyniając się tym samym do ograniczenia emisji CO2.
5. Trakcja elektryczna stwarza możliwości zapewnienia funkcjonowania gospodarki w warunkach
braku dostaw paliw płynnych. Rolą Rządu jest utrzymywanie i rozwój odpowiedniej sieci transportu
elektrycznego. Z tego powodu niezbędny jest powrót do budowy KDP (do 350 km/h), wspieranej
modernizacją głównych linii sieci podstawowej do prędkości zwiększonych (do 160 km/h). Będzie
to źródłem pobudzenia innych działów gospodarki i poprawy spójności rynków pracy oraz
dostępności regionów, a nadto warunkiem konkurencyjności Polski w kolejowym tranzycie
euroazjatyckim.
6. Realizacja tego programu wymaga ukierunkowanej rozbudowy Krajowego Systemu
Elektroenergetycznego (KSE), w tym w rejonach przyszłego przebiegu KDP, umożliwiającej:
wdrażanie wieloletnich programów reelektryfikacji i modernizacji kolei, budowę KDP, rozwój
miejskiej trakcji elektrycznej, wykorzystanie potencjału dość dobrze rozwiniętego polskiego
przemysłu elektromaszynowego (mimo likwidacji fabryk w latach 90. XX w.), zdolnego do produkcji
prawie całego osprzętu do budowy układów zasilania i taboru dla kolei o prędkościach do 200 km/h,
nie tylko na potrzeby krajowe, ale także konkurencyjnego na rynkach światowych. Pozwoli to
2
zarazem na ograniczenie szkodliwych ekologicznie aspektów transportu, umożliwiające
pozyskiwanie środków UE na rzecz rozwoju trakcji elektrycznej w Polsce.
EDUKACJA KADR DLA ELEKTRYKI
1. Opracowanie i wdrożenie programu systemowego wspierania edukacji w zakresie elektrotechniki,
elektroenergetyki, energetyki, energetyki jądrowej i trakcyjnej, w tym utrzymania lub reaktywacji
laboratoriów elektrotechnicznych z wyposażeniem na wysokim poziomie technicznym, bez których
prowadzenie prawdziwych badań naukowych oraz kształcenia jest niemożliwe, a zarazem dla
wzrostu popularności tych kierunków studiów wśród młodzieży.
2. Modernizacja rozwiązań organizacyjnych, prawnych i ekonomicznych dla rozwoju współpracy
uczelni z sektorem energetyki jako partnerem w programie oraz dla poprawy współpracy
przemysłu i uczelni w zakresie edukacji, w tym zatrudniania wybitnych specjalistów z przemysłu,
fundowania stypendiów, staży, konkursów na prace dyplomowe lub doktorskie dla studentów,
wyposażania uczelni i in.
3. Ochrona szkół wyższych przed utratą potencjału dydaktycznego, kadrowego jak i materialnego, w
okresie niżu demograficznego.
CENTRUM NARODOWEGO BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO DLA SKUTECZNEGO
PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIU KRYZYSEM ENERGETYCZNYM
1. Polska strategia i polityka energetyczna, w tym zwłaszcza bezpieczeństwo energetyczne, powinny
stać się główną determinantą naszej polityki gospodarczej oraz zagranicznej.
2. Dla koordynacji działań w tym zakresie powinien być powołany centralny urząd administracji
państwowej/rządowej, z odpowiednio wysokimi kompetencjami i środkami finansowymi, dla
wsparcia Rządu w sprawach programowania i prognozowania strategicznego, współpracujący z
podmiotami sektora elektroenergetycznego.
3. Centrum musi mieć ekspercki charakter oraz stabilnie i trwale funkcjonować ponad podziałami
politycznymi, zapewniając wielopokoleniową ciągłość realizacji polskiej strategii i polityki
antykryzysowej, w skali krajowej i międzynarodowej.
4. Centrum powinno być głównym organem wiodącym w zakresie bezpieczeństwa energetycznego
Polski, kształtującym otoczenie regulacyjne, zdolnym do zapewnienia integracji i synergicznego
współdziałania podmiotów państwowych, samorządowych, gospodarczych, naukowych,
edukacyjnych oraz środowisk pozarządowych.
METODY OPÓŹNIANIA KRYZYSU ENERGETYCZNEGO
1. W zakresie technologii znanych i stosowanych:
• silne stymulowanie ekonomiczne rozwoju technologii energooszczędnych we wszystkich
dziedzinach,
• systemowe wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii, w tym elektrycznej,
• rozwój i upowszechnianie metod racjonalnego użytkowania i magazynowania energii, zwłaszcza
elektrycznej.
2. W zakresie technologii badanych i rozwojowych – rozważne stymulowanie rozwoju energetyki
jądrowej wykorzystującej energię rozszczepiania atomów (w tym zwłaszcza rozwoju reaktorów
powielających IV generacji).
Takie działania opóźniają nadejście kryzysu energetycznego, dając bezcenny czas na uniknięcie
katastrofy cywilizacyjnej.
JEDYNA ROZPOZNANA DOTYCHCZAS METODA ZAŻEGNANIA KRYZYSU ENERGETYCZNEGO
 W zakresie rozpoznanych technologii przyszłości – przyspieszanie prac nad fuzją jądrową jako
źródłem taniej energii pierwotnej i technologiami wodorowymi jako jej nośnikami.
3
O raporcie i Stowarzyszeniu Elektryków Polskich
Stowarzyszenie Elektryków Polskich jest organizacją pozarządową o charakterze naukowotechnicznym, działającą na rzecz użyteczności społecznej i publicznej, założoną w 1919 roku przez
inżynierów - przedstawicieli przemysłu elektrotechnicznego. Za trzy lata będzie obchodzić jubileusz
100-lecia istnienia. Zrzesza ponad 23 tys. elektryków wszystkich specjalności oraz osoby związane z
elektryką, w tym młodych adeptów - studentów, i uczniów techników - szeroko rozumianej elektryki.
Stowarzyszenie posiada 50 Oddziałów na terenie całego kraju. Działalność naukowa Stowarzyszenia
prowadzona
jest
przez
komitety
naukowo-techniczne
oraz
komisje
i sekcje, skupiające wybitnych naukowców i praktyków z określonych dziedzin elektryki.
W dniu 11 kwietnia 2016 r. w salach Warszawskiego Domu Technika odbyła się organizowana przez
Stowarzyszenie Elektryków Polskich Debata podsumowująca II Kongres Elektryki Polskiej pod
honorowym patronatem Ministra Energii Krzysztofa Tchórzewskiego. Współorganizatorami
wydarzenia byli: Naczelna Organizacja Techniczna Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych,
Politechnika Warszawska, Wojskowa Akademia Techniczna oraz Uniwersytet Kardynała Stefana
Wyszyńskiego.
II Kongres Elektryki Polskiej zaplanowano jako dwuczęściowy. Pierwsza część II KEP odbyła się w dniach
1 – 2 grudnia 2014 r. To wówczas środowisko elektryków, dostrzegając niezwykłą wagę społeczną i
gospodarczą problematyki bezpieczeństwa energetycznego podjęło decyzję o przygotowaniu studium
strategii rozwojowej w postaci raportu Energia Elektryczna dla Pokoleń, który został zaprezentowany
podczas 11 kwietnia 2016 roku.
Osoba do kontaktu:
Jacek Kuciński
tel. kom.: 502 572 901
Bartłomiej Derski
tel. kom.: 609 693 155
4