Ku nauczycielskiej refleksji w roku Janusza Korczaka Janusz

Ku nauczycielskiej refleksji
w roku Janusza Korczaka
Janusz Korczak uważał, że podstawą wychowania jest wzbudzenie w wychowankach poczucia
odpowiedzialności za siebie. System wychowawczy powinien być, zdaniem Korczaka, elastyczny,
dostosowywany (przez wychowawcę) do konkretnych potrzeb i warunków oraz do konkretnych dzieci.
Wychowanie wg. Korczaka to proces twórczy, ustawiczne poszukiwanie własnych, skutecznych form i metod.
Zdaniem „dobrego doktora”, jak mówiły o Korczaku dzieci, zasady, na których opierać winno się
wewnętrzną organizację życia dzieci w zespole to:
 stopniowe usamodzielnianie dzieci przez stwarzanie sytuacji sprzyjających rozwijaniu ich inicjatywy,
obserwowanie codziennych zachowań dzieci, poznawanie każdego dziecka,
porozumiewanie się z dzieckiem, tworzenie wzajemnych umów.
Korczakowi bardzo zależało na rozwoju dziecięcej i młodzieżowej samorządności. W samorządzie
potrzebny jest jego zdaniem, sąd koleżeński, rada samorządowa i sejm dziecięcy. Sąd miał prawo sądzenia nie
tylko dzieci, ale i dorosłych. Miało to ogromne znaczenie wychowawcze i zmieniło pozycję wychowanka
w procesie wychowania. Ważnym organem była rada samorządowa - organ wybieralny, obradujący raz w
tygodniu w składzie 10 wychowanków i wychowawca. Do podstawowych zadań rady należało:
„wysłuchiwanie próśb i zaspokajanie potrzeb, rozważanie pretensji, projektów i inicjowanie nowych
przedsięwzięć, regulowanie współżycia w grupie, tworzenie przepisów”. Do zadań Sejmu Dziecięcego należało
m. in. zatwierdzanie lub odrzucanie praw wydawanych przez radę samorządową, a także uchwalanie
ważniejszych świąt i wydarzeń w życiu zakładu.
Koncepcję pedagogiczną Korczaka wzbogacały takie formy oddziaływań wychowawczych jak:
wpisywanie się do księgi podziękowań i przeprosin, kategorie obywatelskie, kategorie czystości, nagradzanie
w postaci pamiątkowych pocztówek, pełnienie dyżurów, plebiscyt życzliwości i niechęci, gazetka.
Janusz Korczak był prekursorem walki o prawa dziecka, zwracał szczególną uwagę na
nierównoprawną pozycję dzieci w społeczeństwie, ich zależność od dorosłych. Domagał się, by uznano, że
dziecko jest pełnowartościowym człowiekiem od chwili narodzin, na każdym etapie swego istnienia i ma
prawo być sobą, takim jakim jest.
Janusz Korczak – apel do wychowawców
Każdy wychowawca powinien troszczyć się o prawo dziecka do:
szacunku,
miłości i przyjaźni,
tajemnicy,
samostanowienia,
własności,
rozwoju i dojrzewania,
ruchu,
zabawy
pracy i badania,
sprawiedliwości w życiu.
„Są błędy, które dobry wychowawca popełnia tylko raz, a oceniwszy krytycznie nie ponawia ich. Zły
wychowawca winę własnych pomyłek przypisuje dzieciom”.
Katarzyna Czyszkowska
Literatura:
1.Korczak J. Jak Kochać dziecko
2.Korczak J. Wybór pism pedagogicznych. T.I Warszawa 1957