Zależności pomiędzy cechami uwzględnianymi w ocenie

Rocz. Nauk. Zoot., T. 39, z. 1 (2012) 87–96
ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI UWZGLĘDNIANYMI W OCENIE
PRZYŻYCIOWEJ ŚWIŃ* M a g d a l e n a S z y n d l e r - N ę d z a 1, M a r i a n R ó ż y c k i 1, A u r e l i a M u c h a 1,
A n n a B e r e t a 1, Ł u k a s z C i e m i ń s k i 2, T a d e u s z B l i c h a r s k i 3
Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Dział Genetyki i Hodowli Zwierząt,
32-083 Balice k. Krakowa
2
Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Dział Informatyki, 32-083 Balice k. Krakowa
3
Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, Jastrzębiec, ul. Postępu 1, 05-552 Wólka Kosowska
1
Celem prowadzonych badań było oszacowanie zależności pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny a ich wartościami standaryzowanymi oraz określenie zależności tych
pomiarów z procentową zawartością mięsa w tuszy szacowaną według aktualnie obowiązującego równania. Materiał do badań stanowiło 76 820 młodych knurów ras matecznych
(wbp i pbz) poddanych zgodnie z metodyką ocenie przyżyciowej w latach od 2005 do 2009
roku. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że na przestrzeni analizowanego okresu
oceny przyżyciowej knurów statystycznie istotnie zmniejszała się wielkość współczynników
korelacji pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny na boku (P4) i wysokości
„oka” polędwicy (P4M) a wartościami standaryzowanymi tych pomiarów (P4st i P4Mst).
Wykazano w tym okresie także statystycznie istotne zmniejszanie się zależności pomiędzy
wszystkimi rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny i wysokości „oka” polędwicy a zawartością mięsa w tuszy. Na tej podstawie można stwierdzić, że stosowanie opracowanych
wzorów do standaryzacji czy też indeksów selekcyjnych powinno dotyczyć określonego
okresu czasu. W związku z następującymi zmianami zależności pomiędzy pomiarami na
żywym zwierzęciu a ich wartościami standaryzowanymi, należałoby przeprowadzić modyfikację stosowanych wzorów do standaryzacji grubości słoniny i mięśnia najdłuższego
grzbietu.
W większości programów hodowlanych ocena przyżyciowa młodych knurów
i loszek jest głównym kryterium stosowanym przy określaniu ich wartości użytkowej
i hodowlanej. Rezultaty tej oceny stanowią bowiem podstawę do przeprowadzenia
selekcji mającej na celu doskonalenie pogłowia pod względem genetycznym. Należy
zaznaczyć, że postęp, jaki uzyska się z tych prac, będzie zależny nie tylko od różnicy
selekcyjnej, ale też od dokładności prowadzonej oceny.
Jednym z kierunków zwiększenia dokładności wyżej wymienionej oceny było
ulepszanie aparatury pomiarowej wykorzystywanej do mierzenia grubości słoniny.
Praca została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki.
88
M. Szyndler-Nędza i in.
Początkowo stosowano suwmiarki igłowe, które szybko zamieniono na bezinwazyjne
aparaty ultradźwiękowe. Pierwszym urządzeniem ultradźwiękowym stosowanym na
szeroką skalę był aparat firmy Krautkramer, typ USM–2F. Kolejnym był aparat typu
Piglog 105 SFK- Technology, który stosowany jest do chwili obecnej. Jednocześnie
należy zaznaczyć, że aby jeszcze dokładniej mierzyć otłuszczenie i umięśnienie tusz
świń testuje się inne urządzenia wykorzystujące nowe technologie, w tym aparaty
ultrasonograficzne (Cisneros i in., 1996; Moeller i in., 1998; Vilchez i Chavez, 1998;
Tyra i in., 2011).
Drugim kierunkiem doskonalenia oceny przyżyciowej było poszukiwanie odpowiednich cech, które powinny charakteryzować się wysokimi współczynnikami
odziedziczalności i powinny być skorelowane z umięśnieniem zwierząt (Schinckel
i in., 2001; Klimas i in., 2004; Szyndler-Nędza i in., 2010 b). Z uwagi na to, że pomiarom poddawane są zwierzęta w różnej masie ciała i wieku powinno się dokonywać
standaryzacji cech uwzględnianych w ocenie, co umożliwi porównywanie tych
zwierząt. W Polsce wprowadzono ocenę przyżyciową do praktyki w 1973 roku.
Od tego czasu dokonano w niej szeregu zmian metodycznych. Zasadniczą zmianę
metodyczną wprowadzono w 1995 roku, polegała ona na modyfikacji indeksu selekcyjnego knurów oraz równania do szacowania mięsności, w którym oprócz pomiarów grubości słoniny uwzględniono także wysokość mięśnia najdłuższego
grzbietu. W 2004 roku wprowadzono kolejną modyfikację metody mającą na celu
zwiększenie jej dokładności poprzez dostosowanie do aktualnego stanu populacji świń.
Polegała ona na wprowadzeniu nowych wzorów i równań do standaryzacji przyrostu
dziennego oraz szacowania procentowej zawartości mięsa w tuszy świń. Wprowadzono także standaryzację pomiarów grubości słoniny i wysokości mięśnia polędwicy
na stałą masę ciała – 110 kg oraz standaryzację równania szacującego procentową
zawartość mięsa w tuszy na stały wiek – 180. dzień życia zwierząt (Szyndler-Nędza
i in., 2010 a).
Celem prowadzonych badań było oszacowanie współczynników korelacji
pomiędzy pomiarami rzeczywistymi grubości słoniny a ich wartościami standaryzowanymi oraz określenie zależności tych pomiarów z procentową zawartością mięsa
w tuszy szacowaną według aktualnie obowiązującego równania.
Materiał i metody
Materiał do badań stanowiło 76 820 młodych knurów ras matecznych (wbp i pbz)
poddanych zgodnie z metodyką ocenie przyżyciowej (Eckert i Szyndler-Nędza, 2011)
w okresie od 2005 do 2009 roku. W tabeli 1 przedstawiono liczbę knurów w poszczególnych latach.
W badaniach uwzględniono następujące cechy:
1 – grubość słoniny za ostatnim żebrem, 3 cm od linii środkowej grzbietu (P2),
określana na żywym zwierzęciu ;
2 – grubość słoniny za ostatnim żebrem, 8 cm od linii środkowej grzbietu (P4),
określana na żywym zwierzęciu;
Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń
89
3 – wysokość mięśnia polędwicy za ostatnim żebrem, 8 cm od linii środkowej
grzbietu (P4M), określana na żywym zwierzęciu;
4 – grubość słoniny za ostatnim żebrem, 3 cm od linii środkowej grzbietu, standaryzowana na masę ciała 110 kg (P2st);
5 – grubość słoniny za ostatnim żebrem, 8 cm od linii środkowej grzbietu, standaryzowana na masę ciała 110 kg (P4st);
6 – wysokość mięśnia polędwicy za ostatnim żebrem, 8 cm od linii środkowej
grzbietu, standaryzowana na masę ciała 110 kg (P4Mst);
7 – procentowa zawartość mięsa w tuszy oszacowana zgodnie z metodyką oceny
według równania dla ras białych standaryzowanego na 180. dzień życia (X2);
8 – masa ciała zwierząt w dniu oceny.
Tabela 1. Liczba knurków w poszczególnych latach
Table 1. Number of boars by year
Rok
Year
Liczba knurków ras matecznych
Number of boars of maternal breeds
2005
19 588
2006
17 378
2007
12 880
2008
12 674
2009
14 300
Dane liczbowe poddane zostały analizie statystycznej z wykorzystaniem procedur programu statystycznego SAS (SAS Institute, TS Level 1M0 v. 9,3). Różnice
pomiędzy średnimi poszczególnych cech były testowane na poziomie 5% i 1%
z wykorzystaniem testu rozstępu Duncana. Charakterystykę materiału przeprowadzono łącznie dla ras. Oszacowano średnie, odchylenia standardowe, a także określono
współczynniki korelacji prostych pomiędzy rzeczywistymi i standaryzowanymi pomiarami grubości słoniny i wysokości mięśnia polędwicy oraz pomiędzy rzeczywistymi pomiarami a zawartością mięsa w tuszy. Obliczono również istotność różnic
między współczynnikami korelacji dla poszczególnych lat na podstawie testu „z”
według R. Elandt (1964).
Wyniki
Podstawowe charakterystyki statystyczne (średnie i odchylenia standardowe)
dla cech uwzględnionych w ocenie przyżyciowej młodych knurów przedstawiono
w tabeli 2. W analizowanym okresie czasu młode knury przy średniej masie ciała
117,4 kg charakteryzowały się średnią grubością słoniny mierzoną za ostatnim
żebrem wynoszącą 9,81 mm (pomiar 3 cm od linii grzbietu) i 9,73 mm (pomiar 8 cm
od linii grzbietu). Średnia wysokość mięśnia polędwicy tych zwierząt wynosiła
55,96 mm. Standaryzacja tych pomiarów na 110 kg masy ciała spowodowała zmniejszenie wartości grubości słoniny o 0,4 mm w obu punktach pomiaru, a wysokości
90
M. Szyndler-Nędza i in.
mięśnia polędwicy o 1,2 mm. Procentowa zawartość mięsa w tuszy omawianych
zwierząt w całym analizowanym okresie czasu wyniosła średnio 58,93%. Dane
w tabeli 2 wskazują, że w kolejnych latach (poza rokiem 2008), grubość słoniny
grzbietowej knurów ulegała sukcesywnemu zmniejszeniu, a wysokość mięśnia
polędwicy stopniowemu wzrostowi. Różnice pomiędzy średnimi w poszczególnych
latach dla grubości słoniny były w większości przypadków statystycznie istotne
(P≤0,01, P≤0,05), natomiast dla wysokości mięśnia polędwicy wszystkie różnice były
statystycznie istotne (P≤0,01). Mięsność tych zwierząt również ulegała stopniowemu
zwiększeniu, a różnice pomiędzy poszczególnymi latami były w większości statystycznie istotne (P≤0,01). Jedynie w roku 2008 w porównaniu do roku 2007, stwierdzono istotne (P≤0,05) zmniejszenie zawartości mięsa w tuszy.
Tabela 2. Średnie i odchylenia standardowe dla cech uwzględnionych w ocenie przyżyciowej ras
matecznych
Table 2. Means and standard deviations for performance test traits of maternal breeds
Grubość słoniny za ostatnim żebrem (mm)
Backfat thickness behind the last rib (mm)
Masa
ciała
(kg)
Body
weight
(kg)
2005
σ
2006
σ
σ
σ
σ
2
5
3
113,7 A
10,00 A
9,81 A
9,92 A
9,72 A
54,43 A
53,83 A
13,8
1,86
1,93
1,85
1,91
5,59
4,96
2,57
9,85 B
9,48 B
9,72 C
9,38 B
55,26 B
54,29 B
58,68 C
1,90
1,89
1,94
1,94
9,65 C
9,02 C
9,60 Da
9,01 C
1,89
1,87
1,91
1,88
9,85 B
9,18 D
9,78 B
9,16 D
1,86
1,91
1,81
1,89
9,62 C
9,11 E
9,55 Db
9,07 E
116,03 B
120,4 C
121,0 D
14,88
2009
Procentowa
8 cm od
zawartość
8 cm od
linii
mięsa
linii
grzbietu
w tuszy
grzbietu
rzeczyCarcass
standarywista
meat
zowana
8 cm off
8 cm off percentage
the
the midline,
midline,
standardized
actual
4
14,53
2008
8 cm od
8 cm od
linii
linii
grzbietu grzbietu
rzeczy- standarywista
zowana
8 cm off 8 cm off
the
the
midline, midline,
actual standardized
1
13,82
2007
3 cm od
3 cm od
linii
linii
grzbietu
grzbietu
rzeczystandarywista
zowana
3 cm off
3 cm off
the
the
midline,
midline,
actual standardized
Wysokość „oka” polędwicy (mm)
Loin eye height (mm)
118,4 E
14,31
6
5,44
4,79
56,56 C
54,87 C
5,52
4,77
56,91 D
55,15 D
7
58,06 A
2,56
59,46 Ba
2,46
59,38 Bb
5,12
4,61
2,33
57,50 E
56,13 E
59,57 D
1,84
1,77
1,77
1,74
5,03
4,55
2,10
Razem 117,4
Total
9,81
9,37
9,73
9,31
55,96
54,75
58,93
σ
1,88
1,90
1,87
1,90
5,49
4,83
2,50
14,48
ABCDE – Średnie oznaczone w kolumnach różnymi dużymi literami różnią się przy P≤0,01,
ab – średnie oznaczone w kolumnach różnymi małymi literami różnią się przy P≤0,05.
ABCDE – Means in columns with different capital letters differ at P≤0.01,
ab – Means in columns with different small letters differ at P≤0.05.
ns
ns
ns
ns
ns
ns
ns
ns
ns
2009
2008
2007
2006
2005
**
2006
ns
*
2007
ns
**
ns
2008
**
**
**
**
2009
Istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach
Significance of differences between correlations in different years
0,874
0,883
0,889
0,894
0,882
r2,5
* – Różnice statystycznie istotne przy P≥0,05, ** – różnice statystycznie istotne przy P≥0,01, ns – różnice nieistotne.
* – Significant differences at P≥0.05, ** – significant differences at P≥0.01, ns – non significant differences.
2008
2007
2006
ns
0,867
2009
2005
0,872
2008
2008
0,874
2007
2007
0,874
2006
2006
0,872
2005
Rok
Year
r1,4
Rok oceny
Year of test
2008
2007
2006
2005
**
2006
**
**
2007
0,886
0,885
0,906
0,915
0,921
r3,6
**
**
**
2008
ns
**
**
**
2009
Tabela 3. Korelacje proste pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny (1,2) i wysokości mięśnia najdłuższego grzbietu (3)
a odpowiednimi pomiarami standaryzowanymi (4,5,6) oraz istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach oceny.
Table 3. Simple correlations between actual measurements of backfat thickness (1, 2) and m. longissimus dorsi height (3) and corresponding standardized
measurements (4, 5, 6) and significance of differences between correlations in different years of evaluation
Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń
91
**
**
ns
**
**
**
**
**
**
2009
2008
2007
2006
2005
**
2006
**
ns
2007
ns
**
ns
2008
**
**
**
**
2009
2008
2007
2006
2005
Istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach
Significance of differences between correlations in different years
–0,289
–0,358
–0,361
–0,404
–0,342
r2,7
* – Różnice statystycznie istotne przy P≥0,05, ** – różnice statystycznie istotne przy P≥0,01, ns – różnice nieistotne.
* – Significant differences at P≥0.05, ** – significant differences at P≥0.01, ns – non significant differences.
2008
2007
2006
ns
–0,282
2009
2005
–0,363
2008
2008
–0,372
2007
2007
–0,409
2006
2006
–0,409
2005
Rok
Year
r1,7
Rok oceny
Year of test
ns
2006
ns
ns
2007
0,702
0,713
0,718
0,715
0,715
r3,7
ns
ns
ns
2008
*
*
*
*
2009
Tabela 4. Korelacje proste pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny (1,2) i wysokości mięśnia najdłuższego grzbietu (3) a zawartością mięsa w tuszy (7).
Istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach
Table 4. Simple correlations between actual measurements of backfat thickness (1,2) and m. longissimus dorsi height (3) and carcass meat percentage (7).
Significance of differences between correlations in different years
92
M. Szyndler-Nędza i in.
Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń
93
Analizując dane z tabeli 3 stwierdzono, że współczynniki korelacji prostych
pomiędzy pomiarami wykonanymi na zwierzęciu a pomiarami standaryzowanymi na
110 kg masy ciała są wysokie i różnią się statystycznie istotne (P≤0,01). Wykazano
także wyższe zależności dla pomiarów wysokości mięśnia polędwicy niż pomiędzy
pomiarami grubości słoniny. Analizując współczynniki korelacji w poszczególnych
latach stwierdzono, że wielkość tego parametru dla pomiarów grubości słoniny na
grzbiecie (r1,4) nie ulega zmianom statystycznie istotnym. W przypadku pomiarów
grubości słoniny na boku ciała (r2,5) oraz wysokości mięśnia polędwicy (r3,6) zaobserwowano zmniejszenie się wartości współczynników korelacji w całym analizowanym
okresie czasu. Różnice pomiędzy poszczególnymi latami były w większości statystycznie istotne (P≤0,01).
W tabeli 4 przedstawiono współczynniki korelacji prostych pomiędzy pomiarami grubości słoniny i mięśnia polędwicy na żywym zwierzęciu a zawartością mięsa
w tuszy, szacowaną według równania uwzględniającego standaryzację pomiarów na
110 kg masy ciała i standaryzację mięsności na wiek 180 dni. Wszystkie współczynniki
korelacji przedstawione w tabeli 4 były statystycznie istotne (P≤0,01). Stwierdzono wyższą zależność pomiarów wysokości mięśnia polędwicy z zawartością mięsa
w tuszy niż pomiarów grubości słoniny. Analizując wielkości współczynników korelacji w analizowanym okresie czasu, wykazano zmniejszanie się wartości tego parametru dla wszystkich punktów pomiaru (r1,7, r2,7, r3,7). Różnice pomiędzy zależnościami
dla pomiarów grubości słoniny (r1,7, r2,7) w całym okresie, jak i pomiędzy większością
analizowanych lat były statystycznie istotne (P≤0,01). Wielkość współczynników
korelacji dla wysokości mięśnia polędwicy (r3,7) ulegała niewielkiemu zmniejszeniu
i była statystycznie istotna (P≤0,05) tylko pomiędzy rokiem 2005 a 2009.
Omówienie wyników
Objęte badaniami zwierzęta w pełni reprezentują utrzymywaną w kraju populację
knurów ras matecznych (wbp, pbz). Średnie wartości dla cech uwzględnianych
w ocenie przyżyciowej knurów, w poszczególnych latach analizowanego okresu, były
zbliżone do wyników, jakie uzyskiwano dla tej populacji w standardowo przeprowadzanej ocenie przyżyciowej (Eckert i Szyndler-Nędza, 2011). W okresie od 2005 do
2009 roku grubość słoniny uległa zmniejszeniu w obu punktach pomiaru. Na grzbiecie zmniejszyła się o 0,44 mm (0,088 mm/rok), a na boku o 0,42 mm (0,084 mm/rok).
Uległa natomiast zwiększeniu wysokość mięśnia polędwicy o 3,1 mm (0,6 mm/rok).
Spowodowane to było zwiększeniem mięsności tych zwierząt o 1,51% (0,3%/rok).
Ten sam kierunek zmian obserwowali w swych pracach Chen i in. (2002), Szyndler-Nędza i Eckert (2004) oraz Michalska i in. (2008 a). Chen i in. (2002), prowadząc
badania nad świniami ras Yorkshire, Duroc, Hampshire i Landrace w latach
1985–2000 wykazali wysokie średnioroczne trendy genetyczne w zmniejszaniu grubości słoniny o 0,39 mm/rok i zwiększaniu wysokości „oka” polędwicy
0,37 cm/rok. Szyndler-Nędza i Eckert (2004), badając knury różnych ras ocenione przyżyciowo w latach 1995–2002, wykazali zmniejszenie grubości słoniny
o 0,35 mm/rok oraz zwiększenie wysokości „oka” polędwicy o około 0,66 mm/rok
94
M. Szyndler-Nędza i in.
u knurów ras wbp i pbz. Dla procentowej zawartości mięsa w tuszy postęp dla
tych ras wynosił około 0,5%/rok. Podobne wyniki badań uzyskali Michalska i in.
(2008 a) w badaniach dotyczących analizy wyników oceny przyżyciowej knurów rasy
wbp z terenów województwa bydgoskiego. W pracy tej wykazano, że na przestrzeni
lat 1995–2004 grubość słoniny zmniejszyła się o około 4,3 mm (w punkcie P2), natomiast wysokość „oka” polędwicy zwiększyła się o 3,6 mm. Procentowa zawartość
mięsa w tuszy ocenianych knurów zwiększyła się o 4%. W badaniach przeprowadzonych przez Szyndler-Nędzę i in. (2010 a) stwierdzono podobnie jak w niniejszej
pracy niskie wartości średniego postępu rocznego dla grubości słoniny, które dla
knurów ras wbp i pbz wynosiły od –0,12 mm/rok do –0,17 mm/rok dla grubości
słoniny oraz wyższe dla wysokości „oka” polędwicy, wynoszące 0,43 mm/rok (pbz)
i 0,53 mm/rok (wbp).
Współczynniki korelacji pomiędzy cechami uwzględnianymi w ocenie
przyżyciowej świń mogą ulegać zmianie w wyniku prowadzonej selekcji. Jak wynika z danych w tabeli 3, zmian takich nie obserwuje się w zależnościach pomiędzy
wartościami rzeczywistymi a standaryzowanymi w grubości słoniny na grzbiecie
(P2). Pojedyncze zmiany obserwowane są pomiędzy rzeczywistą a standaryzowaną
grubością słoniny na boku (P4). W przypadku wysokości „oka” polędwicy natomiast
współczynniki korelacji ulęgają zmniejszeniu, a różnice pomiędzy poszczególnymi
latami są statystycznie wysoko istotne.
W przypadku współczynników korelacji pomiędzy pomiarami wykonywanymi
bezpośrednio na zwierzęciu a oszacowaną procentową zawartością mięsa w tuszy
zmiany przebiegały nieco inaczej. Zależności pomiędzy mięsnością a grubością
słoniny w obu punktach pomiaru wykazały wysokie zmiany z roku na rok. W przypadku wysokości „oka” polędwicy zmiany te były minimalne. Współczynniki korelacji
pomiędzy omawianymi parametrami szacowało wielu autorów na różnych populacjach
zwierząt (Schinckel i in., 2001; Klimas i in., 2004; Szyndler-Nędza i Różycki, 2004;
Tyra i in., 2011). Można jednak stwierdzić, że określone przez nich współczynniki
korelacji pomiędzy mięsnością a pomiarami grubości słoniny były większe od uzyskanych w niniejszej pracy, natomiast dla pomiaru wysokości mięśnia polędwicy były
mniejsze. Schinckel i in. (2001) uzyskali zależności pomiędzy przyżyciowo mierzoną
grubością słoniny za dziesiątym i za ostatnim żebrem a zawartością mięsa w tuszy na
poziomie odpowiednio r = – 0,79 i r = –0,82. Współczynnik korelacji dla pomiaru powierzchni mięśnia polędwicy wyniósł r = 0,46. Także Klimas i in. (2004) w badaniach
przeprowadzonych na loszkach uzyskali wysokie współczynniki korelacji pomiędzy
grubością słoniny na grzbiecie i boku a mięsnością, które wyniosły odpowiednio:
r = –0,78 i r = –0,95. W przypadku pomiaru wysokości mięśnia polędwicy wartość
tego współczynnika była niższa (r = 0,47). Szyndler-Nędza i Różycki (2004) w badaniach uwzględniających knurki różnych ras wykazali podobne wartości zależności
pomiędzy tymi cechami. Współczynniki korelacji pomiędzy grubością słoniny na
grzbiecie (P2) i boku (P4) a mięsnością wynosiły odpowiednio r = –0,718 i r = –0,741.
W przypadku wysokości „oka” polędwicy zależność ta wyniosła r=0,44. W kolejnych
badaniach przeprowadzonych na loszkach różnych ras, Tyra i in. (2011) określili
zależności pomiędzy zawartością mięsa w tuszy a grubością słoniny na poziomie
r =–0,713 (P2) i r = –0,683 (P4), natomiast z wysokością „oka” polędwicy na poziomie
Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń
95
r=0,523. Analizując współczynniki korelacji pomiędzy cechami oceny przyżyciowej
oszacowane przez cytowanych autorów, można zauważyć zmniejszanie się na
przestrzeni lat wartości tych parametrów pomiędzy mięsnością a grubością słoniny
i zwiększanie się tych wartości z wysokością „oka” polędwicy. Potwierdzeniem tego
są wyniki pracy Michalskiej i in. (2008 b), gdzie dla knurów rasy wbp ocenionych
w latach 1995–2004 wykazano zmniejszanie się w kolejnych latach wartości korelacji
pomiędzy mięsnością a grubością słoniny (od r = –0,71 do r = –0,62 dla punktu P2
i od r = –0,75 do r = –0,41 dla punktu P4) oraz zwiększenie tych wartości dla pomiaru
wysokości mięśnia polędwicy (od r = 0,49 do r = 0,67).
Jak wynika z cytowanej literatury oraz też badań własnych, współczynniki korelacji pomiędzy pomiarami grubości słoniny i mięśnia najdłuższego grzbietu
a mięsnością zwierząt różnią się w zależności od populacji, na której były oznaczone. Zatem wykorzystanie ich w programach hodowlano-selekcyjnych jest słuszne
wtedy, gdy dotyczą one populacji doskonalonej. Wyniki przeprowadzonych badań
wskazują, że na przestrzeni analizowanego okresu oceny przyżyciowej knurów statystycznie istotne zmniejszała się wielkość współczynników korelacji pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny na boku (P4) i wysokości „oka” polędwicy
(P4M) a wartościami standaryzowanymi tych pomiarów (P4st i P4Mst). W tym okresie wykazano także statystycznie istotnie zmniejszanie się zależności pomiędzy
wszystkimi rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny i wysokości „oka” polędwicy
a zawartością mięsa w tuszy szacowaną zgodnie z obowiązującą metodyką oceny
przyżyciowej świń. Na tej podstawie można stwierdzić, że stosowanie opracowanych
wzorów do standaryzacji czy też indeksów selekcyjnych powinno dotyczyć ograniczonego okresu czasu. W związku z następującymi zmianami zależności pomiędzy
pomiarami na żywym zwierzęciu a ich wartościami standaryzowanymi, należałoby
przeprowadzić modyfikację stosowanych wzorów do standaryzacji grubości słoniny
i mięśnia najdłuższego grzbietu. Wymaga to przeprowadzenia odpowiednich badań
(pomiaru zwierząt w określonych odstępach czasu przez cały okres odchowu), aby
dokładnie określić zależność pomiędzy masą ciała zwierząt a wynikami pomiaru
grubości słoniny i mięśnia polędwicy.
Piśmiennictwo
C h e n P., B a a s T.K.J., M a b r y J.W., D e k k e r s J.C., K o e l e r K.J. (2002). Genetic parameters and
trends for lean growth rate and its components in U.S. Yorkshire, Duroc, Hampshire, and Landrace
pigs. J. Anim. Sci., 80 (8): 2062–2070.
C i s n e r o s F., E l l i s M., M i l l e r K.D., N o v a k o f s k i J., W i l s o n E.R., M c K e i t h F.K. (1996).
Comparison of transverse and longitudinal real-time ultrasound scans for prediction of lean cut yields
and fat-free lean content in live pigs. J. Anim. Sci., 74: 2566–2576.
E c k e r t R., S z y n d l e r - N ę d z a M. (2011). Ocena przyżyciowa młodych knurów. Stan hodowli
i wyniki oceny świń. Wyd. wł. IZ, XXIX: 19–33.
K l i m a s R., K l i m i e n e A., R i m k e v i c i u s S. (2004). Efficiency of breeding pigs selection according
to phenotypic evaluation of meatiness. Vet. Zoot., 27 (29): 79–86.
M i c h a l s k a G., N o w a c h o w i c z J., B u c e k T., W a s i l e w s k i P.D. (2008 a). Analiza wyników
oceny przyżyciowej knurków rasy wielkiej białej polskiej w bydgoskim okręgu hodowlanym. Rocz.
Nauk. Zoot., 35, 1: 45–51.
96
M. Szyndler-Nędza i in.
M i c h a l s k a G., N o w a c h o w i c z J., W a s i l e w s k i P.D., B u c e k T. (2008 b). Współzależności
pomiędzy wynikami oceny przyżyciowej knurków rasy wielkiej białej polskiej. Rocz. Nauk. Zoot.,
35, 1: 53–61.
M o e l l e r S.J., C h r i s t i a n L.L, G o o d w i n R.N. (1998). Development of adjustment factors for backfat and loin muscle area from serial real-time ultrasonic measurements on purebred lines of swine.
J. Anim. Sci., 76: 2008–2016.
S c h i n c k e l A.P., W a g n e r J.R., F o r r e s t J.C., E i n s t e i n M.E. (2001). Evaluation of alternative
measures of pork carcass composition. J. Anim. Sci., 79: 1093–1119.
S z y n d l e r - N ę d z a M., E c k e r t R. (2004). Zmiany w cechach użytkowych knurów ocenianych
przyżyciowo w latach 1995–2002. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 7, 2: 95–102.
S z y n d l e r - N e d z a M., R ó ż y c k i M. (2004). Relationships between backfat thickness and loin muscle measurements and carcass muscling in boars. Anim. Sci. Pap. Rep., 22, 4: 561–567.
S z y n d l e r - N ę d z a M., T y r a M., B l i c h a r s k i T., B e r e t a A., E c k e r t R. (2010 a). Zmiany
w użytkowości tucznej i rzeźnej młodych knurów hodowlanych w latach 2005–2009. Rocz. Nauk.
PTZ, 6, 4: 103–114.
S z y n d l e r - N ę d z a M., T y r a M., R ó ż y c k i M. (2010 b). Coefficients of heritability for fattening
and slaughter traits included in a modified performance testing method. Ann. Anim. Sci., 10, 2:
117–125.
T y r a M., S z y n d l e r - N ę d z a M., E c k e r t R. (2011). Possibilities of using ultrasonography in breeding work with pigs. Part II – relations between measurements obtained by different techniques and
detailed dissection results. Ann. Anim. Sci., 11, 2: 193–205.
V i l c h e z C., C h a v e z E.R. (1998). Correlations between ultrasonic measurements on live crossbred
gilts and carcass characteristics. Agr. Environ. Sci. Res. Rep., 43–46.
Zatwierdzono do druku 14 V 2012
MAGDALENA SZYNDLER-NĘDZA, MARIAN RÓŻYCKI, AURELIA MUCHA, ANNA BERETA,
ŁUKASZ CIEMIŃSKI, TADEUSZ BLICHARSKI
Relationships between performance test traits of pigs
SUMMARY
The aim of the study was to evaluate the relationships between actual measurements of backfat thickness and their standardized values, and to determine the relationship between these measurements and carcass meat percentage estimated using the current equation. Subjects were 76 820 young boars of maternal
breeds (Polish Large White and Polish Landrace), which were performance tested between 2005 and 2009
in accordance with approved methods. The results of the study show that during the period when young
boars were performance tested, the coefficients of correlation between actual measurements of backfat
thickness on the flank (P4) and loin eye height (P4M) and standardized values of these measurements
(P4st and P4Mst) decreased significantly. A statistically significant decrease in the relationship between
all actual measurements of backfat thickness and loin eye height and carcass meat percentage was also
observed during the same period. This leads to a conclusion that the standardization formulas or selection indices should be used for specific periods of time. Because of the changing correlations between
live animal measurements and their standardized values, it might be well to modify present formulas for
standardization of backfat and m. longissimus dorsi thickness.
Key words: young boars, maternal breeds, performance test, coefficients of simple correlation