wystąpienie pokontrolne - Biuletyn Informacji Publicznej Mazowiecki

LWA.410.001.05.2016
P/16/093
Mazowiecki Urząd Wojewódzki
w Warszawie
Wpłynęło dnia 7.04.2016 r.
WYSTĄPIENIE
POKONTROLNE
I. Dane identyfikacyjne kontroli
Numer i tytuł kontroli
Jednostka
przeprowadzająca
kontrolę
Kontroler
P/16/093 – Bezpieczeństwo obiektów infrastruktury krytycznej.
Najwyższa Izba Kontroli
Delegatura w Warszawie
Tomasz Świstak, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 99473
z dnia 13 stycznia 2016 r.
(dowód: akta kontroli tom I str. 1-2)
Jednostka
kontrolowana
Kierownik jednostki
kontrolowanej
Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa1.
Zdzisław Sipiera, Wojewoda Mazowiecki2. Poprzednio, do dnia 8 grudnia 2015 r.
(włącznie) Urząd Wojewody Mazowieckiego sprawował Jacek Kozłowski.
(dowód: akta kontroli tom I str. 3-5)
II. Ocena kontrolowanej działalności3
Ocena ogólna
W okresie objętym kontrolą Wojewoda przekazywał informacje4 dotyczące
infrastruktury krytycznej5 starostom województwa mazowieckiego oraz wydał
zalecenia do powiatowych planów zarządzania kryzysowego, w których wskazał na
konieczność opracowania załączników funkcjonalnych dotyczących ochrony IK.
Nieprawidłowe, w ocenie NIK, było natomiast zatwierdzenie przez Wojewodę
6 powiatowych planów zarządzania kryzysowego, pomimo nie zawarcia w nich
elementów6 określonych w art. 5 ust. 2 pkt. 1 lit a i pkt 3 lit. a, k i I ustawy z dnia
26 kwietnia 2007 r. o zarządzeniu kryzysowym7.
NIK zauważa, że zatwierdzony w styczniu 2016 r. Plan Zarządzania Kryzysowego
Województwa Mazowieckiego8 nie zawiera procedury ochrony obiektów IK
należących do systemu zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa 9
mimo, że w badanym okresie obiekty zaopatrzenia w energię, zlokalizowane na
terenie województwa mazowieckiego, były najczęściej narażone na zagrożenia10.
NIK ocenia pozytywnie współpracę z właścicielami oraz posiadaczami samoistnymi
i zależnymi obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej11, w ramach,
której służby Wojewody m.in. opracowały zasady współpracy w ramach ochrony IK,
a także podjęły działania zmierzające do przeciwdziałania zagrożeniu ciągłości
dostaw energii.
Dalej zwany MUW.
Dalej zwany Wojewodą.
3 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości,
negatywna. Jeżeli sformułowanie oceny ogólnej według proponowanej skali byłoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena
nie dawałaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objętym kontrolą, NIK stosuje ocenę
opisową, bądź uzupełnia ocenę ogólną o dodatkowe objaśnienie.
4 W szczególności dotyczące obiektów IK zlokalizowanych na terenie powiatów.
5 Dalej zwana IK.
6 Konieczność określenia tych elementów wynikało również z zaleceń Wojewody z 24 marca 2014r.
7 Dz. U. z 2013 r., poz. 1166 ze zm., dalej zwana ustawą o zarządzeniu kryzysowym.
8 Dalej zwany PZKWM.
9 W rozumieniu art. 3 pkt 2 lit. a ustawy o zarządzaniu kryzysowym.
10 Spośród pięciu zdarzeń, mających miejsce w badanym okresie, cztery zdarzenia dotyczyły zagrożenia obiektów
infrastruktury krytycznej należącej do systemu zaopatrzenia w energię.
11 Dalej zwani operatorzy IK.
1
2
2
III. Opis ustalonego stanu faktycznego
1 Realizacja zadań w zakresie zabezpieczenia obiektów
infrastruktury krytycznej określonych w przepisach prawa
Opis stanu
faktycznego
1.
W okresie objętym kontrolą, tj. w latach 2013-201612 zgodnie z art. 5b ust. 7
pkt 3 ustawy o zarządzaniu kryzysowym Dyrektor Rządowego Centrum
Bezpieczeństwa13 przekazywał Wojewodzie wyciągi z Jednolitego wykazu obiektów,
instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej
z podziałem na systemy14, dotyczące obiektów IK zlokalizowanych na terenie
województwa mazowieckiego. Pierwszy wyciąg wpłynął 25 czerwca 2013 r.
Następnie Wojewoda otrzymał kolejne dziewięć aktualizacji Jednolitego Wykazu.15
Na dzień 3 lutego 2016 r. na terenie województwa mazowieckiego zlokalizowane
były 223 obiekty IK.
(dowód: akta kontroli str. 67,69-82,331)
W okresie objętym kontrolą obowiązywały dwa Plany Zarządzania Kryzysowego
Województwa Mazowieckiego16 , tj.:
− opracowany w 2011 r. i zatwierdzony przez Podsekretarza Stanu
w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w dniu 24 stycznia 2012 r. Jedyna
aktualizacja PZKWM (17 lipca 2012 r.) przeprowadzona w badanym okresie
nie dotyczyła IK;
− opracowany w 2015 r. i zatwierdzony przez Sekretarza Stanu
w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 20 stycznia
2016 r. Dokonano jednej aktualizacji PZKWM (28 stycznia 2016 r.), która
dotyczyła m.in. aktualizacji stanu IK (liczby obiektów IK) oraz dodania
załącznika funkcjonalnego zawierającego dane kontaktowe pełnomocników
ochrony IK lub osób wyznaczonych do kontaktu w sprawach ochrony
IK wyznaczonych przez poszczególnych operatorów.
(dowód: akta kontroli str. 141-232,332)
Obowiązujący, zatwierdzony w styczniu 2016 r., - PZKWM nie spełniał wszystkich
wymagań określonych w zarządzeniu Nr 23 Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia
13 grudnia 2013 r. w sprawie wytycznych do wojewódzkich planów zarządzania
kryzysowego17, tj.:
a) nie zindywidualizowano charakterystyki i katalogu zagrożeń oraz oceny ryzyka
dotyczącego IK, w tym nie uwzględniono zagrożeń, które mogą mieć wpływ na
sąsiednie województwa oraz na cały kraj (zagrożenia określone przez
operatorów IK w Planach ochrony infrastruktury krytycznej, uzgodnionych przez
Wojewodę, nie zostały w zindywidualizowany sposób ujęte w PZKWM zgodnie
z pkt I ppkt 1 lit a) załącznika do zarządzenia nr 23);
b) nie ma wyodrębnionej części dotyczącej IK, w tym informacji o sporządzonych
planach ochrony IK (zgodnie z pkt I ppkt 3 lit. a) załącznika do zarządzenia nr
23).
(dowód: akta kontroli str. 233-236)
W zatwierdzonym w styczniu 2016 r. PZKWM ujęto rozwiązania na wypadek
zniszczenia lub zakłócenia IK. Określono procedury reagowania kryzysowego,
Do dnia zakończenia kontroli.
Dalej zwane RCB.
14 Dalej zwany Jednolitym Wykazem.
15 28 października 2013 r. ( stan na 14 października 2013 r.), 31 grudnia 2013 r. ( stan na 16 grudnia 2013r.), 21 marca 2014 r,
( stan na 11 marca 2014 r.), 23 lipca 2014 r. ( stan na 14 lipca 2014 r.), 1 grudnia 2014 r. ( stan na 17 listopada 2014 r. ),
9 kwietnia 2015 r. ( stan na 20 marca 2015 r.), 21 lipca 2015 r. ( stan na dzień 13 lipca 2015 r.), 6 listopada 2015r. ( stan na
dzień 23 października 2015 r.), 22 lutego 2016 r. ( stan na dzień 3 lutego 2016 r.).
16 Dalej zwany : PZKWM
17 Dz. Urz. MAiC, poz. 36. Dalej zwane zarządzeniem Nr 23.
12
13
3
w tym procedurę pn. PRK-11 Procedura ochrony infrastruktury krytycznej ujętą
w Części II Zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej, w której
wskazano jej cel, uczestników, sposób monitorowania zagrożeń oraz sposób
reagowania w sytuacjach kryzysowych. Procedura PRK-11 zakłada podejmowanie
przedsięwzięć w zależności od zaistniałej sytuacji, odpowiednio zgodnie
z procedurami PRK-1 – PRK-12 PZKWM oraz we współpracy z operatorami IK
i służbami, inspekcjami i strażami z terenu województwa, z wykorzystaniem
informacji (raportów i meldunków) pozyskiwanych m.in. z Rządowego Centrum
Bezpieczeństwa i operatorów IK. Ponadto w Części III Załącznik funkcjonalny do
planu głównego określono procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania
kryzysowego. Procedury te zawarto w dokumentach wewnętrznych poszczególnych
służb, inspekcji i straży wojewódzkich stanowiących dokumenty funkcjonalne
powiązane z PZKWM i dostępne w Wojewódzkim Centrum Zarządzania
Kryzysowego18.
(dowód: akta kontroli str. 144,157-159,212-214,222-229)
W PZKWM zatwierdzonym w styczniu 2016 r. nie uwzględniono w szczególności,
w ramach charakterystyki zagrożeń dotyczących IK zagrożeń mogących mieć wpływ
na sąsiednie województwa i na cały kraj19 ( zgodnie z pkt. I ppkt. 1 lit. a załącznika
do zarządzenia nr 23).
( dowód: akta kontroli str. 129,233)
Dyrektor WBiZK MUW wyjaśnił, że w PZKWM nie uwzględniono zagrożeń
w zakresie wpływu obiektów IK na inne województwa z powodu braku możliwości
posiadania Planów ochrony infrastruktury krytycznej oraz z powodu braku
zdefiniowania przez pracodawcę obowiązku operatorów IK wykazania wpływu
bezpośredniego i pośredniego należących do nich obiektów na inne województwa
bądź tez na inne obiekty IK. Operatorzy IK wskazują w planach jedynie zależność
ich obiektu od innych usług np. energii elektrycznej, wody itd. lub innych obiektów IK
pod warunkiem, że posiadają tego typu wiedzę. W praktyce operatorzy IK nie
posiadają informacji o innych obiektach IK.
( dowód: akta kontroli str. 129-130)
2.
Zgodnie z art. 5b ust. 8 ustawy o zarządzaniu kryzysowym, w okresie
objętym kontrolą, Wojewoda przekazał 20 starostom (w tym 5 powiatom grodzkim20)
informacje dotyczące IK ujętej w Jednolitym Wykazie i zlokalizowanej na terenie ich
powiatu.21 W pismach Wojewoda zwrócił się do starostów powiatów ziemskich
z prośbą o poinformowanie gmin położonych na terenie powiatu, o zlokalizowanych
na terenie gminy obiektach IK. W badanym okresie Wojewoda pięciokrotnie
przekazał aktualne wyciągi z wykazu IK starostom22. Pozostałych 22 starostów
województwa mazowieckiego zostało poinformowanych, że na ich terenie nie są
zlokalizowane obiekty IK.
(dowód: akta kontroli str. 83-85,331)
Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego MUW nie posiadał wszystkich uzgodnionych Planów ochrony
infrastruktury krytycznej. Plany w formie papierowej jak i elektronicznej, po uzgodnieniu przez Wojewodę, odesłano do
operatora.
19 Przykładem zagrożenia mającego potencjalny wpływ na sąsiednie województwo była- mająca miejsce w Ostrołęce –
sytuacja kryzysowa w 2015 r. Rejon Ostrołęki jest wytwórcą energii elektrycznej dla znacznej części województwa
podlaskiego.
20 Miasto st. Warszawa, Miasto Radom, Miasto Płock, Miasto Ostrołęka i Miasto Siedlce.
21 Dane przekazywano z zachowaniem przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr
182, poz. 1228 ze zm.).
22 Tj. od 28 listopada do 2 grudnia 2013 r. (stan na 14 października 2013 r.); 6 marca 2015 r. (stan 17 listopada 2014 r.); 29
czerwca 2015 r. (stan na 20 marca 2015 r.) oraz 14 września 2015 r. (stan na 13 lipca 2015 r.) przekazał informacje do
dwóch prezydentów miast, na obszarach, których nastąpiła zmiana w liczbie obiektów IK. Ponadto 1 grudnia 2015 r. (wg
stanu na 23 października 2015 r.) Wojewoda przekazał wyciąg do Prezydenta m.st. Warszawy.
18
4
3.
Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 2 lit a ustawy o zarządzaniu kryzysowym
w dniu 24 marca 2014 r. Wojewoda wydał starostom zalecenia do powiatowych
planów zarządzania kryzysowego23 i zobowiązał starostów do opracowania
i dostarczenia w terminie do 24 października 2014 r., planów zarządzania
kryzysowego, których załączniki funkcjonalne pt. „Ochrona infrastruktury krytycznej”
powinny zawierać m.in.: wykaz obiektów IK, charakterystykę zagrożeń IK, ocenę
ryzyka ich wystąpienia oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń w obszarze ochrony IK,
procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego opisujące sposoby
działania podmiotów realizujących zadania zarządzania kryzysowego związane
z ochroną IK, a także dane kontaktowe osób wyznaczonych przez właścicieli oraz
posiadaczy samoistnych i zależnych obiektów, instalacji lub urządzeń IK
odpowiedzialnych za utrzymywanie kontaktów z podmiotami właściwymi w zakresie
IK. W Zaleceniach Wojewody nie wskazano obowiązku określenia priorytetów
ochrony i odtwarzania IK.
(dowód: akta kontroli str. 237-261)
Do dnia zakończenia kontroli Wojewoda, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt. 2 lit. b ustawy
o zarządzaniu kryzysowym, zatwierdził 21 z 42 powiatowych planów zarządzania
kryzysowego. Wobec kolejnych 19 planów Wojewoda zgłosił uwagi i zwrócił je
właściwym starostom, zaś do dwóch starostów, którzy nie przedłożyli planów
skierował pismo z prośbą o pilne ich dostarczenie.
Pomimo, że przedłożone przez starostów plany nie uwzględniały zaleceń Wojewody
z 24 marca 2014 r. w zakresie IK24, do 26 lutego 2016r. Wojewoda zatwierdził sześć
powiatowych planów zarządzania kryzysowego25 dotyczących powiatów na terenie,
których zlokalizowano obiekty IK oraz w kolejnych czterech planach26 uzgodnił ich
treść w zakresie problematyki IK.
( dowód: akta kontroli str. 92-121,262-290)
4.
W badanym okresie w ramach realizacji zadań określonych w art. 6 ust. 1
pkt 5 ustawy o zarządzaniu kryzysowym Wojewoda zorganizował dwa spotkania
Regionalnego Forum Ochrony Infrastruktury Krytycznej Województwa
Mazowieckiego27, których przedmiotem była m.in. ocena potencjalnych zagrożeń dla
IK zlokalizowanej na terenie województwa, ocena ryzyka zagrożeń dla IK, polityka
informacyjna w sytuacjach kryzysowych oraz współpraca administracji zespolonej
i samorządu terytorialnego z operatorami IK. Uczestnikami forum byli
przedstawiciele: RCB i operatorów IK z terenu województwa oraz przedstawiciele
samorządów szczebla powiatowego. Ponadto w forum zorganizowanym w 2015 r.
udział wzięli przedstawiciele innych wojewodów.
Współpracę w zakresie IK pomiędzy Wojewodą a samorządem terytorialnym oraz
operatorami IK realizowano również poprzez spotkania i szkolenia przeprowadzone
w 2013 r. oraz 2015 r., których przedmiotem była m.in. ochrona IK.
(dowód: akta kontroli str. 370-371)
W ramach zorganizowanych spotkań podnoszono problematykę braku możliwości
posiadania przez podmioty uzgadniające Plany ochrony infrastruktury krytycznej
kopii ostatecznych wersji tych planów zatwierdzonych przez dyrektora RCB.
Zalecenia znak: WBZK-I-6330.3.2014.
Plany w zakresie IK ograniczyły się tylko do wykazu obiektów IK.
25 Powiatów: mińskiego, nowodworskiego, radomskiego ziemskiego, Miasta Płock ( powiat płocki, grodzki), kozienickiego
i płockiego ziemskiego.
26 Dla powiatów: ostrowskiego, wołomińskiego, Miasta Radom ( powiat radomski, grodzki) i Miasta Siedlce ( powiat siedlecki
grodzki).
27 I Regionalne Forum Ochrony Infrastruktury Krytycznej Województwa Mazowieckiego odbyło się 18 kwietnia 2014 r. w MUW.
II Regionalne Forum Ochrony Infrastruktury Krytycznej Województwa Mazowieckiego odbyło się 30 września 2015 r.
w MUW.
23
24
5
Rozważano potrzebę włączenia do procesu uzgodnień planów jednostki samorządu
terytorialnego na terenie, którego znajduje się dany obiekt IK.
Ponadto w efekcie zorganizowanych spotkań:
− w październiku 2015 r. podmioty uzgadniające28 Plany ochrony
infrastruktury krytycznej otrzymały listę ostatecznie zatwierdzonych przez
dyrektora RCB.
− w styczniu 2016 r. do wszystkich operatorów IK przesłano listę z danymi
kontaktowymi pracowników odpowiedzialnych za kontakty robocze
z operatorami IK (lista zawiera kontakty do osób odpowiedzialnych za
bieżącą współpracę i prowadzenie procesu uzgodnień planów ochrony
infrastruktury krytycznej, a także kontakt w razie sytuacji kryzysowych).
(dowód: akta kontroli str. 301-302,370-377)
W lutym 2014 r. Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego29 opracowało
Informator dla operatorów infrastruktury krytycznej wraz z Zasadami współpracy
w ramach ochrony infrastruktury krytycznej, w którym określono m.in.:
−
charakterystyki zagrożeń, oceny ryzyka oraz map ryzyka i zagrożeń
z kategorią prawdopodobieństwa ich wystąpienia;
−
zasady współpracy w ramach ochrony IK stanowiące załącznik nr 1 do
Informatora, które zawierały dane teleadresowe pracowników MUW, określały
sposób wymiany informacji między WCZK a operatorami IK, sposób
uruchamiania zasobów, schemat przekazywania informacji, algorytm
uruchamiania sił i środków, wzór informacji (meldunku) przekazywanego
przez operatora do WCZK.
Dokument ten przekazano operatorom IK, rekomendując, jako załącznik
funkcjonalny do Planów ochrony infrastruktury krytycznej.
(dowód: akta kontroli str. 378-406)
W zakresie obowiązku uzgadniania Planów ochrony infrastruktury krytycznej
sporządzanych przez operatorów IK, określonego w § 4 ust. 1 pkt 1 lit.
a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów
ochrony infrastruktury krytycznej30, Wojewoda uzgodnił ww. Plany dla 40 z 46
operatorów posiadających obiekty IK zlokalizowane na terenie województwa
mazowieckiego. Plany sześciu operatorów IK do dnia zakończenia kontroli nie
zostały uzgodnione przez Wojewodę z powodu ich niezłożenia przez pięciu
operatorów oraz Planu jednego operatora pozostającego w fazie uzgodnień.
(dowód: akta kontroli str. 86-91)
5.
Analiza danych ujętych w raportach dobowych generowanych w systemie
Centralna Aplikacja Raportująca – CAR oraz informacjach dobowych WCZK
wykazała, że w badanym okresie Wojewoda był poinformowany o pięciu
zdarzeniach na terenie województwa mazowieckiego mających wpływ na
bezpieczeństwo IK, tj.:
−
trzy zdarzenia wystąpiły w okresie 16 lipca 2014 r. - 3 marca 2015 r.31;
−
10 sierpnia 2015 r. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. wydały komunikat
informujący o zagrożeniu bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej
z powodu zmniejszenia rezerw zdolności wytwórczych. WCZK otrzymało
informację, iż w (………….) problem w powyższym zakresie stwarzała
sytuacja meteorologiczna i będąca jej skutkiem wysoka temperatura wody
używanej do chłodzenia bloków produkcyjnych;
Mazowiecki Komendant Wojewódzki PSP, Komendant Wojewódzki Policji zs. w Radomiu, Komendant Stołeczny Policji,
Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej
w Warszawie, Mazowiecki Wojewódzki Lekarz Weterynarii, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie.
29 Dalej zwany WCZK.
30 Dz. U. z 2010 r., Nr 83, poz. 542.
31 Zdarzenia badane w ramach kontroli rozpoznawczej NIK przeprowadzonej w MUW na przełomie III i IV kwartału 2015 r.
28
6
−
3 stycznia 2016 r. WCZK otrzymało informację od operatora
(…………………), iż niski stan wody (…….) może stwarzać realne zagrożenie
ubytków mocy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym i że przy dalszym
spadku poziomu wody możliwe są wyłączenia bloków.
(dowód: akta kontroli str. 333,360-369)
Dokumentacja zdarzeń mających miejsce w (……………………) potwierdziła, iż
określona w PZKWM procedura PRK-11 pn. Procedura ochrony infrastruktury
krytycznej - obowiązująca w czasie zaistnienia zdarzeń zagrażających IK - nie miała
bezpośredniego zastosowania. W sytuacji obu zdarzeń stosowano procedurę PRK-4
pn. Plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz działań związanych
z zagrożeniami meteorologicznymi, w szczególności część A dotycząca
monitorowania sytuacji hydrologicznej i meteorologicznej. Wojewoda podjął
działania, w tym wykraczające poza procedury określonej w PZKWM.
W szczególności:
− powiadomił jednostki samorządu powiatowego o niekorzystnych prognozach
pogody i zobligował do raportowania o bieżącej sytuacji na terenie ich
właściwości;
− wystąpił do spółek energetycznych z obszaru województwa o udostępnienie
przez nie wykazu odbiorców energii elektrycznej objętych ograniczeniami na
terenie województwa mazowieckiego w zakresie danych lokalizacyjnych
odbiorców i stopnia ograniczeń, jakimi mogą być/zostali objęci poszczególni
odbiorcy;
− zorganizował spotkanie z przedstawicielami m.in. spółek energetycznych
w sprawie możliwości wsparcia przez administrację procesów zapewnienia
ciągłości funkcjonowania elektrowni32;
− wystąpił do operatora (………………..) w sprawie budowy tymczasowej ścianki
podpiętrzającej oraz wydał polecenia dla służb i instytucji o niezwłoczne
rozpatrzenie wniosku operatora (……………) o wydanie pozwolenia
wodnoprawnego.33
(dowód: akta kontroli str. 333,340-342,353-357)
Skutkiem powyższego było podjęcie przez operatora (………………) prac
budowlanych związanych z tymczasową przegrodą (…………….) celem
przeciwdziałania sytuacji kryzysowej wywołującej zagrożenie ciągłości dostaw
energii elektrycznej, co w ocenie Wojewody spowodować mogło znaczne straty
w mieniu i dało podstawę wydania polecenia skierowanego do właściwych organów
administracji publicznej do niezwłocznego podjęcia czynności i procedur
zmierzających do podpiętrzenia poziomu wód.
(dowód: akta kontroli str. 303-330)
Dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego MUW34 wyjaśnił,
iż z uzyskanych przez WCZK informacji od (………………………………………)
wynika, że spółka nie realizuje budowy ścianki podpiętrzającej (a dokładnie
ostatniego etapu polegającego na zabiciu ścianki larsena) z powodu zbyt wysokiego
poziomu wody (………). Poziom wody utrzymuje się już od dłuższego czasu na
wysokości 103,72 m n.p.m., gdzie realizację ostatniego etapu budowy ścianki
można wykonać przy maksymalnej wysokości 102,00 m n.p.m. Spółka planuje
Spotkanie z udziałem przedstawicieli ENEA Wytwarzanie, ENERGA Elektrownie Ostrołęka S.A., PGNiG Termika, RZGW
w Warszawie i Mazowiecki WIOŚ w sprawie wsparcia przez administrację procesów zapewnienia ciągłości funkcjonowania
zakładów wytwarzających energię elektryczną (kwestia zrzutów wód chłodniczych) oraz wypracowania procedury
postępowania w przypadku konieczności utrzymania produkcji energii elektrycznej na poziomie potrzebnym dla zapewnienia
stabilności systemu energetycznego, która w niekorzystnych warunkach hydrometeorologicznych może skutkować
czasowym odprowadzaniem wód pochłodniczych o temperaturze wyższej niż 35º C.
33 Pismo polecenie WBZK-I.6333.16.2015 oraz pismo do Prezesa ENEA WBZK-I.6333.16.2015.
34 Dalej zwany WBiZK.
32
7
zakończenie budowy przed nadejściem pory letniej i prawdopodobnie nastąpi to na
przełomie kwietnia i maja, kiedy to zgodnie z prognozami poziom wody w rzece
powinien się obniżyć, a jednocześnie będzie jeszcze na tyle wysoki żeby nie
zagroziło to ciągłości działania (………..).
(dowód: akta kontroli str. 358)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie
stwierdzono następujące nieprawidłowości:
W badanym okresie Wojewoda zatwierdził sześć powiatowych planów zarządzania
kryzysowego a w czterech innych uzgodnił treść w zakresie problematyki IK,
pomimo braku w nich wymaganych elementów określonych w art. 5 ust. 2 pkt.. 1. lit
a i pkt 3 lit. a, k i I ustawy o zarządzaniu kryzysowym oraz niezgodności, co do
treści, z zaleceniami Wojewody w zakresie IK. W planach tych nie ujęto całości
problematyki ochrony IK, w tym charakterystyki zagrożeń IK, oceny ryzyka ich
wystąpienia, mapy ryzyka i mapy zagrożeń, a także procedur realizacji zadań
z zakresu zarządzania kryzysowego związanych z ochrona IK, informacji
o sporządzonych planach ochrony IK oraz danych kontaktowych osób
wyznaczonych przez operatorów IK odpowiedzialnych za utrzymywanie kontaktów
z podmiotami właściwymi w zakresie ochrony IK.
Zatwierdzone powiatowe plany (w tym cztery z uzgodnioną treścią w zakresie IK)
zawierały w oddzielnym niejawnym dokumencie tylko informacje o wykazie IK
znajdującej się na terenie danego powiatu.
(dowód: akta kontroli str. 138,249,289-290)
Dyrektor WBiZK MUW wyjaśnił, że w przypadku powiatowych planów zarządzania
kryzysowego w części dotyczącej ochrony IK w praktyce przyjęto inne wymagania
wobec szczebla powiatowego niż zawarte wcześniej w zaleceniach Wojewody do
powiatowych planów zarządzania kryzysowego. Zalecenia w sposób niezamierzony
zostały określone zbyt szeroko w stopniu uniemożliwiającym szczeblowi
powiatowemu ich wykonanie. W związku z powyższym podczas oceny powiatowych
planów zarządzania kryzysowego ograniczono wymagania w zakresie IK do
zamieszczenia informacji na temat wyciągu obiektów IK zlokalizowanych na terenie
danego powiatu przesłanych przez Wojewodę.
( dowód: akta kontroli str. 137-138)
Zdaniem NIK, zalecenia Wojewody do powiatowych planów zarządzania
kryzysowego wskazywały istotne elementy, które powinny być uwzględnione w ich
treści i odzwierciedlały wiernie zadania z zakresu ochrony IK określone w ustawie
o zarządzaniu kryzysowym. Zatwierdzanie ( lub uzgadnianie) powiatowych planów
zarządzania kryzysowego z pominięciem tych elementów powoduje, ze plany te nie
spełniają wymogów powołanego wyżej art. 5 ust. 2 ustawy o zarządzeniu
kryzysowym.
Uwagi dotyczące
badanej działalności
1.
Zdaniem NIK należy rozważyć opracowanie procedur ochrony IK należących
do systemu zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa, bowiem
w badanym okresie zdarzenia zagrażające IK dotyczyły głównie obiektów
należących do systemu zaopatrzenia w energię.
( dowód: akta kontroli str. 159,228-229,340-341)
8
Dyrektor WBiZK MUW wyjaśnił, ze nie opracowano dodatkowych procedur dla
systemu elektroenergetycznego i nie sporządzono w PZKWM dedykowanej,
zindywidualizowanej procedury postępowania dla tegoż systemu, gdyż potrzeba
taka nie wynika z aktów prawnych tak jak to jest w przypadku procedury PRK-6 pn.
Procedura postępowania w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego
państwa i zakłóceń na rynku naftowym. Próba powiązania potrzeby opracowania
procedury dla systemu elektroenergetycznego- szczególnie w kontekście istnienia
procedury PRK-6 – byłoby dalece niewłaściwe i nieracjonalna gdyż opracowując
ww. procedurę należałoby opracować dedykowane procedury dla wszystkich innych
systemów wchodzących w skład infrastruktury krytycznej.
( dowód: akta kontroli str. 297-299)
Odnosząc się do wyjaśnień Pana Dyrektora NIK zwraca uwagę, że system ten –
w odróżnieniu od innych systemów – nie dysponuje, jak to ujęto w PZKWM,
,, bezwładnością pozwalającą na przerwy w dostawach bez odczuwalnych
konsekwencji dla odbiorców, ze względu na brak możliwości magazynowania”.
Należy również dodać, że zatwierdzony w styczniu 2016 r. PZKWM określił, że
najwyższy priorytet wśród priorytetów w zakresie ochrony i odtwarzania IK mają
obiekty należące do systemu zaopatrzenia w energię.
2.
Wojewoda nie wskazał w zaleceniach do powiatowych planów zarządzania
kryzysowego obowiązku określenia priorytetów ochrony IK, co najmniej
w odniesieniu do powiatów, które na swoim terenie posiadają więcej niż trzy
obiekty IK, a w szczególności wobec m.st. Warszawy
(……………………………….).
(dowód: akta kontroli str. 249)
Dyrektor WBiZK MUW wyjaśnił, że samorząd powiatowy nie ma prawa posiadania
kopii ani nawet możliwości wglądu do Planów ochrony infrastruktury krytycznej
poszczególnych operatorów znajdujących się na administrowanym przez niego
terenie. Powiaty nie uczestniczą również w procesie ich uzgadniania. Jedyne
informacje jakie mają prawo posiadać starostowie (prezydenci miast na prawach
powiatu) to informacja o zlokalizowanych na ich terenie obiektach IK (nazwa i adres
podmiotu) oraz dane kontaktowe do operatora IK. Tego typu informacje są daleko
niewystarczające do wyznaczenia priorytetów w zakresie ochrony i odtwarzania
infrastruktury krytycznej.
(dowód: akta kontroli str. 136-137)
Zdaniem NIK informacja o obiektach IK i ich charakterze, zlokalizowanych w danym
powiecie jest wystarczająca do sformułowania priorytetów w zakresie ich ochrony.
Należy również dodać, że zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym zadaniem
powiatu jest gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących zagrożeń IK (art. 6
ust. 1 pkt 1) oraz współpraca z operatorami IK w zakresie ochrony IK (art. 6 ust. 1
pkt 5).
Ocena cząstkowa
Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonej nieprawidłowości
działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie.
.
IV. Wnioski
Wnioski pokontrolne
Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa
Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r.
9
o Najwyższej Izbie Kontroli35, wnosi o zatwierdzenie powiatowych planów
zarządzania kryzysowego, które spełniają wymogi określone w art. 5 ust. 2 pkt. 1 lit
a i pkt 3 lit. a, k i I ustawy o zarządzaniu kryzysowym oraz uwzględniających
zalecenia Wojewody.
V. Pozostałe informacje i pouczenia
Prawo zgłoszenia
zastrzeżeń
Obowiązek
poinformowania
NIK o sposobie
wykorzystania uwag
i wykonania wniosków
Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla
Wojewody Mazowieckiego, drugi do akt kontroli.
Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK Panu Wojewodzie przysługuje prawo zgłoszenia na
piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni
od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK
w Warszawie.
Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli,
w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie
wykorzystania uwag i wykonania wniosku pokontrolnego oraz o podjętych
działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań.
W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin
przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu
zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego.
Warszawa, dnia 6 kwietnia 2016 r.
Najwyższa Izba Kontroli
Delegatura w Warszawie
DYREKTOR
Delegatury Najwyższej Izby
Kontroli w Warszawie
Kontroler
Tomasz Świstak
Specjalista kontroli państwowej
Z up. Sławomir Sierański
Wicedyrektor
........................................................
podpis
35
........................................................
podpis
Dz. U. z 2015 r., poz. 1096.
10