Michal Jaworski 1

TŁO PRAWNE „JUST CULTURE”
KONFERENCJA „POLITYKA I PROBLEMY WPROWADZANIA JUST CULTURE W
ORGANIZACJACH LOTNICZYCH”
WARSZAWA 02 MARCA 2016
MICHAŁ JAWORSKI - RADCA PRAWNY
WPROWADZENIE
„Humans are the weakest link in any embedded system. Failure rates
rates for humans as system components
are several orders of magnitude higher than other parts of the system
system”
ystem”
Amin Kumar „Human error control in railways”
railways” 2008
„No human activity of humanhuman-made system can be guaranteed to be absolutely free from hazards and
operational errors”
errors”
ICAO Safety Management Annual 2009
„Human error is now the principle threat to flight safety. In a worldwide
worldwide survey of casual factors
in
commercial aviation accidents, in 88 percent of cases the
the crew was identified as a casual
factor, in
76 percent of instances the crew was implicated as the primary
primary causal factor”
factor”.
Don Harris, WenWen-Chin Li, Error of the flight deck 2011
PODSTAWOWE DEFINICJE
Czym jest Just Culture?
Czy Just Culture jest instytucją
instytucją prawa, czy jest zasadą
zasadą prawa, czy jedynie deklaracją
deklaracją, polityką
polityką zarzą
zarządzania?
Just Culture – definicja legalna w systemie prawa: Rozporzą
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 376/2014
z dnia 03 kwietnia 2014 roku w sprawie zgł
zgłaszania i analizy zdarzeń
zdarzeń w lotnictwie cywilnym oraz podejmowanych w
zwią
związku z nimi dział
działań nastę
następczych, zmiany rozporzą
rozporządzenia 996/2010 oraz uchylenia dyrektury 2003/42/WE i
rozporzą
rozporządzeń
dzeń 1321/2007 i 1330/2007
Zasada Just Culture oznacza politykę w ramach której bezpośrednio zaangażowani
operatorzy lub inne osoby nie są karani za działania, zaniechania lub podjęte przez nich
decyzje, które są współmierne do ich doświadczenia i wyszkolenia, lecz w ramach której
nie toleruje się rażącego niedbalstwa, umyślnych naruszeń i działań powodujących
szkody.
Ale takż
także:
Rozporzą
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 691/2010 z dnia 29 lipca 2010 r. ustanawiają
ustanawiające system skutecznoś
skuteczności dział
działania dla
służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych oraz zmieniają
zmieniające rozporzą
rozporządzenie (WE) nr 2096/2005 ustanawiają
ustanawiające
wspó
wspólne wymogi dotyczą
dotyczące zapewniania sł
służb żeglugi powietrznej: "Just Culture" oznacza kulturę
kulturę, w ramach któ
której
ą karani za dział
operatorzy z "pierwszej linii frontu" lub pozostali nie ssą
działania, zaniechania lub podję
podjęte przez nich decyzje,
któ
które są
są wynikiem ich doś
doświadczenia i wyszkolenia, natomiast nie toleruje się
się poważ
poważnego zaniedbania, umyś
umyślnych
przewinień
przewinień lub dział
działań ze szkodą
szkodą.
„A culture in which front line operators or others are not punished
punished for actions, omissions or decisions taken by them
that are commensurate with their experience and training, but where
where gross negligence, wilful violations and
destructive acts are not tolerated”
tolerated”;
Etymologia pojęcia Just=Justice, Culture = ustalone normy, wzorce zachowań. Kultura bezpieczeństwa – kultura korporacji
Gross negligence - rażą
rażąca
poważne uchybienie (ró
(różnice systemowe: stopień
stopień winy)
żąca niedbalstwo, poważ
Wilful violations – wilful misconduct - wina umyś
umyślna (stopnie winy)
Destructive acts – akty bezprawne
DEKLARACJA JUST CULTURE
Deklaracja w sprawie European Corporate Just Culture Declaration 01 paź
października 2015 roku.
Deklaracja w sprawie Just Culture 16 grudnia 2015 roku (PL)
Acting safely is a top priority
Wszyscy pracownicy sektora lotniczego, bez wzglę
względu na peł
pełnioną
nioną funkcję
funkcję, posiadają
posiadają obowią
obowiązki zwią
związane
z bezpieczeń
bezpieczeństwem i w zwią
związku z tym mają
mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeń
bezpieczeństwa cał
całego systemu lotnictwa
cywilnego.
Bezpieczeń
Bezpieczeństwo tego systemu wymaga, by jak najwię
najwięcej zdarzeń
zdarzeń mają
mających lub mogą
mogących mieć
mieć wpł
wpływ na
bezpieczeń
bezpieczeństwo w lotnictwie, był
było zgł
zgłaszanych dobrowolnie i bezzwł
bezzwłocznie, gdyż
gdyż jest to niezbę
niezbędne do prowadzenia
analiz i zwię
zwiększenia poziomu bezpieczeń
bezpieczeństwa.
PODSTAWY PRAWNE (1)
Podstawy prawne:
Annex 13 ICAO Incident reporting, data systems and information exchange;
exchange;
Annex 19 ICAO
Reg. 3922/91 JAR Council Regulation (EEC) No 3922/91 of 16 December 1991 on the h
harmonization
armonization of technical
requirements and administrative procedures in the field of civil aviation
OPS 1.1245
Reporting acts of unlawful interference
Following an act of unlawful interference on board an aeroplane the commander or, in his absence the operator,
shall submit, without delay, a report of such an act to the designated local authority and the Authority in the State of
the operator.
Council Directive 94/56/EC of 21 November 1994 establishing the fundamental principles governing the investigation
of civil aviation accidents and incidents.
incidents.
Art. 7.1 Any investigation into an accident shall be the subject of a report in a form appropriate to the type and
seriousness of the accident. The report shall state the sole objective of the investigation as referred to in Article 1 and
contain, where appropriate, safety recommendations.
2. The investigating body or entity shall make public the final accident report in the shortest possible time, and if
possible within 12 months of the date of the accident.
PODSTAWY PRAWNE (2)
UCHYLONE ROZPORZĄ
ROZPORZĄDZENIE: REGULATION (EC) No 1592/2002 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 15
July 2002
on common rules in the field of civil aviation and establishing a European Aviation Safety Agency
Article 11 Information network
1. The Commission, the Agency, and the national aviation authorities shall exchange any information available to them in
the context of the application of this Regulation and its implementing
implementing rules. Entities entrusted with the investigation of civil
aviation accidents and incidents, or with the analysis of occurrences,
occurrences, are entitled to access to that information.
Władze lotnicze są
są zobowią
zobowiązane do zapewnienia odpowiedniego stopnia poufnoś
poufności i ochrony uzyskanych danych. Zasady
wspó
ółpracy Komisjawsp
Komisja-EASAEASA-NAAs
UCHYLONA DYREKTYWA: DIRECTIVE 2003/42/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT
PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 13 June
2003 on occurrence reporting in civil aviation
Article 8 Protection of information
1. Member States shall, according to their national legislation, take necessary measures to ensure appropriate confidentiality of the information
information received by
them pursuant to Articles 6(1) and 7(1). They shall use this information solely for the objective of this Directive.
Article 9 Voluntary reporting
1. In addition to the system of mandatory reporting established under Articles 4 and 5, Member States may designate one or more bodies or entities to put in
place a system of voluntary reporting to collect and analyse information on observed deficiencies in aviation which are not required to be reported under the
system of mandatory reporting, but which are perceived by the reporter as an actual or potential hazard.
Konieczność
Konieczność zapewnienia ochrony źródła informacji, system dobrowolnego raportowania z zapewnieniem ochrony
ochrony
źródła;
PODSTAWY PRAWNE (3)
ROZPORZĄ
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 216/2008 z dnia 20
20
lutego 2008 r. w sprawie wspó
wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia
Bezpieczeń
uchylają
dyrektywę
Europejskiej Agencji Bezpiecze
ństwa Lotniczego oraz uchylaj
ące dyrektyw
ę Rady 91/670/
rozporzą
dyrektywę
EWG, rozporz
ądzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektyw
ę 2004/36/WE
Article 16 Protection of the source of information
1. Where the information referred to in Article 15(1) is provided by a natural person on a voluntary basis to the Commission or
the Agency, the source of such information shall not be revealed. When the information has been provided to a national
authority, the source of such information shall be protected in accordance with national legislation.
2. Without prejudice to applicable rules of criminal law, Member States shall refrain from instituting proceedings in respect of
unpremeditated or unintentional infringements of the law which come to their attention only because they have been
reported pursuant to this Regulation and its implementing rules. This rule shall not apply in cases of gross negligence.
Bez uszczerbku dla mają
mających zastosowanie przepisó
przepisów prawa karnego pań
państwa czł
członkowskie
powstrzymują
powstrzymują się
się od wszczynania postę
postępowania w odniesieniu do nieumyś
nieumyślnych lub
niezamierzonych naruszeń
naruszeń prawa, o któ
których dowiedział
dowiedziały się
się jedynie dzię
dzięki zgł
zgłoszeniu tych
naruszeń
naruszeń zgodnie z niniejszym rozporzą
rozporządzeniem i przepisami wykonawczymi do niego. Zasada ta
nie ma zastosowania w przypadkach rażą
rażącego
żącego niedbalstwa.
PODSTAWY PRAWNE (4)
ROZPORZĄ
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 691/2010 z dnia 29 lipca 2010 r. ustanawiają
ustanawiające system skutecznoś
skuteczności dział
działania
dla sł
służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych oraz zmieniają
zmieniające rozporzą
rozporządzenie (WE) nr 2096/2005 ustanawiają
ustanawiające
wspó
wspólne wymogi dotyczą
dotyczące zapewniania sł
służb żeglugi powietrznej
ROZPORZĄ
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 996/2010 z dnia 20 paź
października 2010 r. w
sprawie badania wypadkó
wypadków i incydentó
incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im oraz uchylają
uchylające dyrektywę
dyrektywę
94/56/WE
Artykuł
Artykuł 17
Zalecenia dotyczą
dotyczące bezpieczeń
bezpieczeństwa
1.
Na dowolnym etapie badania zdarzenia lotniczego organ ds. badania
badania zdarzeń
zdarzeń lotniczych w opatrzonym datą
datą piś
piśmie przekazuje – po
przeprowadzeniu odpowiednich konsultacji z wł
właściwymi stronami – zainteresowanym organom, w tym organom w innych pań
państwach
czł
członkowskich lub w pań
państwach trzecich, zalecenie podję
podjęcia wszelkich dział
działań prewencyjnych, któ
których niezwł
niezwłoczne zastosowanie uważ
uważa za
konieczne w celu zwię
zwiększenia bezpieczeń
bezpieczeństwa lotniczego.
2.
Organ ds. badania zdarzeń
zdarzeń lotniczych moż
może takż
także wydać
wydać zalecenia dotyczą
dotyczące bezpieczeń
bezpieczeństwa na podstawie analizy kilku badań
badań, lub wszelkich
innych czynnoś
czynności przeprowadzonych zgodnie z art. 4 ust. 4.
3.
Zalecenie dotyczą
dotyczące bezpieczeń
bezpieczeństwa w żadnym wypadku nie stanowi domniemania winy lub odpowiedzialnoś
odpowiedzialności za wypadek, poważ
poważny incydent
lub incydent.
PODSTAWY PRAWNE (5)
Rozporzą
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 376/2014 z dnia 03
03 kwietnia 2014 roku w sprawie zgł
zgłaszania i
analizy zdarzeń
zdarzeń w lotnictwie cywilnym oraz podejmowanych w zwią
związku z nimi dział
działań nastę
następczych, zmiany rozporzą
rozporządzenia
996/2010 oraz uchylenia dyrektury 2003/42/WE i rozporzą
rozporządzeń
dzeń 1321/2007 i 1330/2007.
Art. 1 ust. 2 Jedynym celem zgł
zgłaszania zdarzeń
zdarzeń jest zapobieganie wypadkom i incydentom, a nie przypisywanie winy
winy lub
odpowiedzialnoś
odpowiedzialności
Art. 2 m.in. definicja Just Culture
Art. 3 ust. 1 d) przepisy dotyczą
dotyczące odpowiedniego wykorzystania zgromadzonych informacji dotyczą
dotyczących bezpieczeń
bezpieczeństwa
Art. 4 ust. 1 Osoby (…
(…) zgł
zgłaszają
aszają za poś
pośrednictwem systemu obowią
obowiązkowego zgł
zgłaszania zdarzeń
zdarzeń (…) zdarzenia, któ
które mogą
mogą stanowić
stanowić
znaczą
ące ryzyko dla bezpieczeń
znacz
bezpieczeństwa lotniczego..
Art. 5 ust. 8 Informacje uzyskane w wyniku zgł
zgłaszania dobrowolnego i obowią
obowiązkowego mogą
mogą być
być włączane
łączane w jeden system.
Art. 6 Każ
Każde pań
państwo czł
członkowskie ustanawia jeden lub wię
większą
kszą liczbę
liczbę właściwych organó
organów, aby ustanowić
ustanowić mechanizm, któ
który bę
będzie w
sposó
ób niezależ
spos
niezależny gromadził
gromadził, oceniał
oceniał, przetwarzał
przetwarzał, analizował
analizował i przechowywał
przechowywał szczegó
szczegółowe dane.
Art. 15 Każ
Każde pań
państwo czł
członkowskie, każ
każda organizacja mają
mająca siedzibę
siedzibę w pań
państwie czł
członkowskim lub Agencja przetwarzają
przetwarzają dane
osobowe jedynie w zakresie niezbę
niezbędnym do celó
celów niniejszego rozporzą
rozporządzenia (…
(…)
Art. 16 ust. 6 Bez uszczerbku dla mają
mającego zastosowanie krajowego prawa karnego pań
państwa czł
członkowskie powstrzymują
powstrzymują się
się od
wszczynania postę
postępowań
powań dotyczą
dotyczących nieumyś
nieumyślnych lub niezamierzonych naruszeń
naruszeń prawa, o któ
których dowiedział
dowiedziały się
się jedynie dlatego, że
został
zostały one zgł
zgłoszone zgodnie z art. 4 i 5.
Art. 16 ust 7 (…
(…) Pań
Państwa czł
członkowskie mogą
mogą utrzymać
utrzymać lub przyjąć
przyjąć środki w celu zwię
zwiększenia ochrony zgł
zgłaszają
aszających lub osó
osób
wymienionych w zgł
zgłoszeniach zdarzeń
zdarzeń. Pań
Państwa czł
członkowskie mogą
mogą w szczegó
szczególnoś
lności rozszerzyć
rozszerzyć tę ochronę
ochronę na postę
postępowania cywilne lub
karne.
PODSTAWY PRAWNE (5)
POLSKIE RAMY PRAWNE (PRAWA KARNEGO)
Konstytucja RP, Kodeks karny:
"Odpowiedzialnoś
"Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuś
dopuścił
cił się
się czynu zabronionego pod groź
groźbą kary przez ustawę
ustawę obowią
obowiązują
zującą w czasie
jego popeł
popełnienia.”
nienia.”
Przedmiot ochrony
jest nim dobro prawne, na straż
straży któ
którego ustanowiony został
został przepis prawa karnego.
ogó
ogólny przedmiot ochrony – jest on wł
właściwy dla cał
całego systemu prawa karnego, rozumiany jako ład prawny, ogó
ogół stosunkó
stosunków
społ
społecznych w pań
państwie.
rodzajowy przedmiot ochrony – jest on wł
właściwy dla grupy przepisó
przepisów prawa karnego. Ujmuje się
się go na tyle ogó
ogólnie, by objął
objął szereg
zakazó
zakazów prawnokarnych, a jednocześ
jednocześnie na tyle szczegó
szczegółowo, by moż
można był
było wskazać
wskazać konkretne zakazy mają
mające identyczny rodzajowy
przedmiot ochrony. Np. przepis o kradzież
kradzieży rzeczy chroni prawo wł
własnoś
asności. Wspó
Wspólnym dla nich rodzajowym przedmiotem ochrony jest
mienie.
szczegó
szczególny przedmiot ochrony – jest on wł
właściwy dla konkretnego zakazu prawnokarnego, stanowi zawęż
zawężenie
ężenie rodzajowego przedmiotu
ochrony.
Projektowany art. 212 a Prawa lotniczego – depenalizacja czynó
czynów nieumyś
nieumyślnych
ASPEKTY KARNE
Elementy czynu
Czyn bezprawny – narusza normę
normę sankcjonowaną
sankcjonowaną.
Czyn karalny – zagroż
zagrożony przez ustawę
ustawę karną
karną.
Czyn karygodny – w ocenie jest szkodliwy społ
społecznie w stopniu wyż
wyższym niż
niż znikomy.
Czyn zawiniony – sprawcy moż
można przypisać
przypisać winę
winę.
Przy ocenie stopnia społ
społecznej szkodliwoś
szkodliwości czynu są
sąd bierze pod uwagę
uwagę:
rodzaj i charakter naruszonego dobra,
rozmiary wyrzą
wyrządzonej lub grożą
grożącej
żącej szkody,
sposó
sposób i okoliczność
okoliczność popeł
popełnienia czynu,
wagę
wagę naruszonych przez sprawcę
sprawcę obowią
obowiązkó
zków,
postać
postać zamiaru,
motywację
motywację sprawcy,
rodzaj naruszonych reguł
reguł ostroż
ostrożnoś
ności oraz stopień
stopień ich naruszenia.
Kwestia winy jako bardzo waż
ważny element. Podobnie jak w przypadku społ
społecznej szkodliwoś
szkodliwości, ró
również
wnież i stopień
stopień winy są
sąd bierze pod
uwagę
uwagę wymierzają
wymierzając karę
karę dla sprawcy - art. 53 Kodeksu Karnego.
Kara nigdy nie moż
może zostać
zostać orzeczona bez stwierdzenia winy. Sprawcy przypisuje się
się winę
winę wówczas, gdy mają
mając on do wyboru
zachowanie, któ
które nie jest karalne, wybiera zachowanie niezgodne z prawem. Łamie obowią
obowiązują
zujące prawo,
prawo, przez co staje się
się winnym
zarzucanego mu czynu.
Przesł
Przesłanki przypisania winy sprawcy:
sprawca musi być
być osobą
osobą, któ
która zdolna jest do ponoszenia odpowiedzialnoś
odpowiedzialności karnej;
sprawca musi mieć
mieć moż
możliwość
liwość rozpoznania, że popeł
popełniony przez niego czyn jest bezprawny;
sprawca musi mieć
mieć szansę
szansę rozpoznania, że nie zachodzi żadna okoliczność
okoliczność wyłą
wyłączaj
łączają
czająca bezprawność
bezprawność czynu bą
bądź winę
winę.
NORMY KARNE PRAWA LOTNICZEGO – PODSTAWOWY ZAKRES (1)
DZIAŁ
(wycią
DZIAŁ XII Przepisy karne (wyci
ąg)
Art. 210. 1. Kto:
1)
wbrew art. 35 ust. 4 ustawy, bę
przepisó
ów dotyczą
będąc wł
właścicielem lub uż
użytkownikiem statku powietrznego, nie przestrzega przepis
dotyczących polskiego rejestru statkó
statków powietrznych, a w
szczegó
szczególnoś
lności odmawia zł
złożenia Prezesowi Urzę
Urzędu żądanych
żądanych wyjaś
wyjaśnień
nień w sprawach zarejestrowanego statku powietrznego,
2)
wykonuje lot statkiem powietrznym niemają
niemającym wymaganych znakó
znaków i napisó
napisów,
3)
będąc czł
obję
ęcia
członkiem zarzą
zarządu, wbrew obowią
obowiązkowi, o któ
którym mowa w art. 64 ust. 1 ustawy, nie powiadamia ministra wł
właściwego do spraw transportu o zamiarze nabycia lub obj
akcji lub udział
udziałów w spó
spółce bę
będącej wł
właścicielem lub zał
założycielem istnieją
istniejącego lotniska uż
użytku publicznego w iloś
ilości zapewniają
zapewniającej mu osią
osiągnię
gnięcie lub przekroczenie odpowiednio
25%, 33% lub 49% ogó
ogólnej liczby gł
głosó
osów na zebraniu wspó
wspólnikó
lników lub walnym zgromadzeniu,
3a)
będąc czł
członkiem zarzą
zarządu, wbrew obowią
obowiązkowi, o któ
którym mowa w art. 64a ust. 1 ustawy, nie powiadamia ministra wł
właściwego do spraw transportu o zamiarze nabycia lub obję
objęcia
akcji lub udział
udziałów w spó
spółce zarzą
zarządzają
dzającej lotniskiem uż
użytku publicznego w iloś
ilości zapewniają
zapewniającej mu osią
osiągnię
gnięcie lub przekroczenie, bezpoś
bezpośrednio lub poś
pośrednio przez inne podmioty,
wię
większoś
kszości gł
głosó
osów na zgromadzeniu wspó
wspólnikó
lników lub walnym zgromadzeniu lub podejmuje inne dział
działania, w wyniku czego stanie się
się podmiotem dominują
dominującym,
4)
wbrew art. 66 ust. 1 ustawy, bę
będąc posiadaczem nieruchomoś
nieruchomości niestanowią
niestanowiącej lotniska, zezwala na wykonywanie na niej startó
startów i lą
lądowań
dowań statkó
statków powietrznych,
5a)
wbrew obowią
obowiązkowi okreś
określonemu w art. 83a ust. 1 ustawy nie stosuje się
się do nakazu lub zakazu zawartego w przepisach porzą
porządkowych wydanych na podstawie art. 83a ust. 2
obowią
obowiązują
zujących na lotnisku,
6)
zarzą
zarządzają
dzając lotniskiem, nie przestrzega przepisó
przepisów dotyczą
dotyczących rejestru lotnisk,
7)
wbrew zakazom lub ostrzeż
ostrzeżeniom podanym do powszechnej wiadomoś
wiadomości przy pomocy tablic lub w inny sposó
sposób przez zarzą
zarządzają
dzającego lotniskiem narusza postanowienia nakazó
nakazów i
zakazó
zakazów ustanowionych przez zarzą
zarządzają
dzającego,
8)
obiektu
iektu budowlanego, bę
wbrew art. 87 ust. 6 i 7 ustawy dokonuje budowy lub rozbudowy ob
będącego źródłem żerowania ptakó
ptaków, a takż
także hoduje ptaki mogą
mogące stanowić
stanowić zagroż
zagrożenie dla
ruchu lotniczego, uprawia i sadzi drzewa zagraż
zagrażają
ające w rejonach podejść
podejść przekroczeniem dopuszczalnej przepisami wysokoś
wysokości pł
płaszczyzn wolnych od przeszkó
przeszkód,
9)
wbrew art. 115 ust. 1 ustawy nie wykonuje poleceń
poleceń dowó
dowódcy statku powietrznego zwią
związanych z porzą
porządkiem na pokł
pokładzie,
10)
wbrew art. 158 ustawy, bę
będąc uż
użytkownikiem statku powietrznego lub dział
działają
ając za osobę
osobę prawną
prawną będącą takim uż
użytkownikiem, narusza obowią
obowiązki w zakresie bezpiecznej
eksploatacji statkó
statków powietrznych,
13)
dział
działają
ając we wł
własnym imieniu lub za osobę
osobę prawną
prawną albo jednostkę
jednostkę organizacyjną
organizacyjną nieposiadają
nieposiadającą osobowoś
osobowości prawnej, nie zgł
zgłasza zaistniał
zaistniałego zdarzenia, o któ
którym mowa w art.
137 ust. 4 ustawy,
14)
wbrew art. 68 ust. 4 ustawy nie zapewnił
zapewnił fizycznego oddzielenia pasaż
pasażeró
erów lotó
lotów wewnę
wewnętrznych, okreś
określonych w art. 2 pkt 3 rozporzą
rozporządzenia nr 562/2006/WE, od pasaż
pasażeró
erów innych
lotó
lotów podlegają
podlegających odprawie granicznej,
15)
wbrew art. 68 ust. 5 ustawy nie skierował
skierował pasaż
pasażeró
erów do wyznaczonych częś
części
ęści portu lotniczego, z uwzglę
uwzględnieniem oddzielenia pasaż
pasażeró
erów lotó
lotów wewnę
wewnętrznych niepodlegają
niepodlegających
odprawie granicznej, okreś
określonych w art. 2 pkt 3 rozporzą
rozporządzenia nr 562/2006/WE, od pasaż
pasażeró
erów innych lotó
lotów podlegają
podlegających odprawie granicznej
- podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto, nie dopeł
dopełniają
niając ciążą
ciążącego
ążącego na nim obowią
obowiązku, dopuszcza do popeł
popełnienia czynó
czynów okreś
określonych w ust. 1.
3. Podż
Podżeganie do popeł
popełnienia wykroczeń
wykroczeń okreś
określonych w ust. 1, pomocnictwo oraz usił
usiłowanie podlegają
podlegają karze okreś
określonej w ust. 1.
4. W przypadkach okreś
określonych w ust. 11-3 orzekanie nastę
następuje w trybie przepisó
przepisów o postę
postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
NORMY KARNE PRAWA LOTNICZEGO – PODSTAWOWY ZAKRES (2)
Art. 211. 1. Kto:
1)
wykonuje lot przy użyciu statku powietrznego nieposiadającego wymaganej zdatności do lotów lub niezgodnie z
ograniczeniami określonymi w świadectwie zdatności do lotów,
2)
wbrew obowiązkom określonym w art. 45 wykonuje lot statkiem powietrznym,
2a)
wbrew art. 53 wykonuje lot z naruszeniem wymagań dotyczących ochrony środowiska przed nadmiernym hałasem statków powietrznych i
zanieczyszczeniami ziemi, wody i powietrza,
3)
wbrew art. 84 lub wymaganiom zawartym w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 85 ustawy, nie dopełniając ciążącego na nim obowiązku,
narusza przepisy o ratownictwie na lotniskach i ochronie przeciwpożarowej lotnisk,
4)
wbrew art. 87 ust. 1-3 lub warunkom określonym w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 92 pkt 4 i 5 ustawy wznosi przeszkody lotnicze,
dopuszcza do ich powstania lub przeszkód takich nie zgłasza i nie likwiduje lub nie oznakowuje,
5)
wbrew art. 97 ustawy wykonuje lot lub inne czynności lotnicze, nie mając ważnej licencji lub świadectwa kwalifikacji lub niezgodnie z ich treścią i
warunkami,
6)
wbrew art. 105 ust. 2 ustawy wykonuje loty lub inne czynności lotnicze mimo utraty wymaganej sprawności psychicznej i fizycznej,
7)
wbrew art. 115 ust. 1 ustawy nie wykonuje poleceń dowódcy statku powietrznego związanych z bezpieczeństwem lotu,
8)
wbrew art. 122 ust. 2 nie wykonuje poleceń organów, o których mowa w tym przepisie,
9)
wbrew art. 123 ust. 1 wykonuje lot próbny, akrobacyjny nad osiedlem lub innym skupiskiem ludności,
9a)
wbrew art. 123 ust. 2 dokonuje w czasie lotu zrzutu ze statku powietrznego,
10)
działając we własnym imieniu lub za osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej prowadzącą
przedsiębiorstwo:
a)
podejmuje lub prowadzi działalność gospodarczą w zakresie transportu lotniczego i innych usług lotniczych bez wymaganej koncesji, zezwolenia lub
certyfikatu albo niezgodnie z ich warunkami i ograniczeniami,
b)
uniemożliwia lub utrudnia wykonywanie przez członków Komisji lub osoby, o których mowa w art. 136 ust. 3 i 3a, czynności, o których mowa w art.
136 ust. 1 i 2,
11)
(uchylony),
12)
wbrew zakazom określonym w art. 87a emituje lub powoduje emisję wiązki lasera lub światła z innych źródeł w kierunku statku powietrznego w
sposób mogący spowodować olśnienie, oślepienie lub wystąpienie poświaty i w rezultacie stworzyć zagrożenie dla bezpieczeństwa statku powietrznego lub zdrowia
załogi i pasażerów na jego pokładzie
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
wolno ci lub pozbawienia wolności
wolno ci do roku.
2. Tym samym karom podlega, kto, nie dopełniaj
dope niając
c
ciążącego
ci
cego
na
nim obowiązku,
obowi zku, dopuszcza do popełnienia
pope nienia czynó
czynów określonych
okre lonych w ust. 1.
niaj
NORMY KARNE PRAWA LOTNICZEGO – PODSTAWOWY ZAKRES (3)
Art. 212. 1. Kto:
1)
wykonując lot przy użyciu statku powietrznego:
a)
narusza przepisy dotyczące ruchu lotniczego obowiązujące w obszarze, w którym lot się odbywa,
b)
przekracza granicę państwową bez wymaganego zezwolenia lub z naruszeniem warunków zezwolenia,
c)
narusza, wydane na podstawie art. 119 ust. 2 ustawy, zakazy lub ograniczenia lotów w polskiej przestrzeni powietrznej
wprowadzone ze względu na konieczność wojskową lub bezpieczeństwo publiczne,
d)
wbrew art. 122 ustawy nie stosuje się do poleceń organów państwa, w którym lot się odbywa, a także poleceń otrzymanych
od jego państwowego statku powietrznego, nakazujących lądowanie na wskazanym lotnisku lub inne postępowanie załogi,
2)
wbrew art. 116 ust. 1 wnosi lub używa na pokładzie statku powietrznego broni palnej, broni gazowej lub materiałów
wybuchowych,
3)
wbrew art. 125 ust. 1 ustawy używa obowiązujących w ruchu lotniczym znaków i sygnałów do celów niezwiązanych z tym
ruchem albo w sposób mogący wprowadzić w błąd organy służby ruchu lotniczego lub załogi statków powietrznych,
4)
wbrew art. 125 ust. 2 używa nadawczych urządzeń radiowych działających w pasmach częstotliwości wyznaczonych na
podstawie przepisów art. 111 ust. 3 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne dla łączności lotniczej oraz radiolokacji i
radionawigacji lotniczej,
5)(utracił moc)
5a) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 83a ust. 1 ustawy nie stosuje się do nakazu lub zakazu zawartego w przepisach porządkowych
wydanych na podstawie art. 83a ust. 2 obowiązujących na lotnisku,
6) zarządzając lotniskiem, nie przestrzega przepisów dotyczących rejestru lotnisk,
7)wbrew zakazom lub ostrzeżeniom podanym do powszechnej wiadomości przy pomocy tablic lub w inny sposób przez zarządzającego
lotniskiem narusza postanowienia nakazów i zakazów ustanowionych przez zarządzającego,
2. Tej samej karze podlega, kto, nie dopełniaj
cego na nim obowiązku,
dope niając
niaj c ciążącego
ci
obowi zku, dopuszcza do popełnienia
pope nienia czynó
czynów określonych
okre lonych w ust. 1.
3. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
INSTYTUCJE PRAWA KARNEGO A JUST CULTURE
• Czynny żal
Art. 15 Kodeksu karnego – (czynny żal przy usiłowaniu) odstąpienie od usiłowania lub zapobieżenie bądź próba zapobieżenia skutkowi
stanowiącemu znamię czynu;
•
Art. 17. § 1. kk – (czynny żal przy przygotowaniu) nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstąpił, w szczególności
zniszczył przygotowane środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości; w razie wejścia w porozumienie z inną osobą w celu
popełnienia czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto nadto podjął istotne starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.
§ 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje się art. 15 § 1 kk
•
Art. 23. § 1. kk Nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego.
§ 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do współdziałającego, który dobrowolnie starał się zapobiec
dokonaniu czynu zabronionego
Przykłady:
Przyk ady:
•
Poniechanie działalności szkodliwej dla Rzeczypospolitej Polskiej (przygotowywania zamachu, działalności szpiegowskiej itp.) i ujawnienie
wszystkich ważnych okoliczności czynu – art. 131 par. 1 i 2 kk
•
Uchylenie zagrożenia
ycia lub zdrowia – art. 160 § 4 kk
zagro enia dla życia
•
Uchylenie niebezpieczeństwa
niebezpiecze stwa powszechnego (wzgl. katastrofy w ruchu lądowym,
l dowym, wodnym, powietrznym) – art. 169, 176 kk
•
Uchylenie zagrożenia
zagro enia dla pracownikó
pracowników wynikającego
wynikaj cego z niewypełnienia
niewype nienia obowiązku
obowi zku przez osobę
osob odpowiedzialną
odpowiedzialn za bhp–
bhp– art. 220 § 3 kk
•
Sprostowanie fałszywego zeznania, opinii, tłumaczenia przed rozstrzygnięciem sprawy – art. 233 § 5. pkt. 2 kk
•
Odstąpienie od udziału w związku przestępczym – art. 259 kk
•
W przypadku kradzieży, przywłaszczenia, zniszczenia rzeczy – naprawienie szkody, zwrócenie nieuszkodzonego pojazdu, dobra kultury – art.
295 kk
•
W przypadku wyrządzenia szkody przez nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku przez osobę uprawnioną do prowadzenia spraw
majątkowych lub działalności gospodarczej – naprawienie szkody – art. 296 § 5 kk
•
W przypadku przestępstw gospodarczych z art. 296, 299-305 kk – naprawienie szkody w całości lub w znacznej części – art. 307 kk
•
PODSUMOWANIE
• Ryzyko konfliktu pomiędzy chronionymi dobrami o charakterze publicznym;
• Różnice w systemach prawnych;
• Możliwość dekodowania elementów Just Culture z powszechnie
obowiązujących norm;
• Konieczność zwiększenia roli Just Culture w normatywnym ujęciu;
• Konieczność wdrożenia „najlepszych praktyk” w normatywnym ujęciu na
poziomie regionalnym i krajowym;
• Rola kształcenia i wytworzenia świadomości Just Culture poza branżą;
• Rola orzecznictwa sądów powszechnych i administracyjnych.
JĘ
U
K
Ę
I
Z
D
W
W
M
. .J
W
K
G
LE
L.
A
PL
ZA
U
W
A
Ę
G