pobierz - Akademia Orange
Transkrypt
pobierz - Akademia Orange
Projekt: „Od Neandertalczyka do Internauty. Wczoraj , dziś, jutro. Warsztaty edukacyjne z zakresu dziedzictwa kulturowego dla młodzieży gimnazjalnej” Scenariusz zajęć Temat zajęć: Warsztaty etnograficzne dotyczące pozostałości jaćwieskich w dzisiejszym świecie Odbiorcy: Gimnazjaliści z Sejn Czas zajęć: 1-1,5 godz. Wielkość grupy: 20 osób Miejsce: Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach Strona 1 Prowadzący: Katarzyna Radziwiłko – historyk, archeolog TREŚCI PROGRAMOWE: - wprowadzenie w historię miejsca - źródła etnograficzne w postaci obrzędów, legend, elementów stroju oraz przekazu ustnego - nazwy pojaćwieskie oraz imiona jaćwieskie, których etymologia związana jest z plemionami bałtyjskimi - etymologia słowa „Jaćwież” - rękodzielnictwo Sejneńszczyzny – ówczesne i obecne – podobieństwa i różnice CELE OGÓLNE: - odtworzenie etnograficznego świata Jaćwingów. „cofnięcie w czasie” w celu poszukiwania wspólnych elementów kulturowych z minioną cywilizacją - wskazanie podobieństw między wytwórczością, obyczajowością i nazewnictwem kultów bałtyjskich, a współczesną cywilizacją EFEKTY WARSZTATU - znajomość rodowodu swojej „Małej Ojczyzny” w tym praprzodków Sejneńszczyzny na przykładzie plemion zamieszkujących region przed wiekami. - wiedza na temat etymologii nazw jezior i rzek pochodzenia jaćwieskiego, których nazwy przetrwały dzięki przekazom ustnym z pokolenia na pokolenie - wiedza na temat imion jaćwieskich, a także etymologii pojaćwieskich nazwisk - znajomość obrzędów związanych ze światem Bałtów, a także ich pozostałości widocznych we współczesny świecie Strona 2 - wskazywanie rękodzielnictwa, którego korzenie sięgają okresu bałtyjskiego, a którego cechy i elementy występują na sejneńskiej wsi (krajki, kosze plecionkowe itp.) METODY Pokaz multimedialny, dyskusja dydaktyczna, zajęcia praktyczne POMOCE Rzutnik, komputer, kartki, długopis, dyktafon PRZEBIEG ZAJĘĆ Część teoretyczna: zapoznanie uczestników z tematem wskazanie podobieństw i różnic pomiędzy „zapomnianym jaćwieskim Światem” a współczesną regionalną polsko-litewską wsią. dyskusja na temat rzemiosła, które może mieć etymologię bałtyjską zapoznanie uczestników z imionami i nazwami rzek i miejscowości na terenie Sejneńszczyzny, których etymologii należy szukać u plemion Jaćwieskich zapoznanie z obrzędami, które obecne są w tradycji wskazanie pochodzenia słowa Jaćwież Część praktyczna: przeprowadzenie wywiadów z rodzicami i dziadkami na temat historii rodzinnych oraz życia w dawnych czasach spisanie historii swoich przodków (najciekawsze rodzinne historie, znalezienie najstarszego przodka w rodzinie, pochodzenie rodziny Strona 3 itp.) Literatura pomocna do przeprowadzenia zajęć: - Wiśniewski J., Badania nad dziejami osadnictwa ziem dawnej Jaćwieży i jej pogranicza- wyniki i propozycje, RB. T. XIV, 1981 - Nalepa J., Jaćwięgowie. Nazwa i lokalizacja, Białystok 1964 Załączniki: pozostałości Jaćwieskie Imiona, które obecnie przyjęły formę nazwisk tj. Kolendo, Magalengo, Krejpcio, Skrunda, Waraksa, Możdżer, Skinder opowieści rodzinne Chcąc poznawać historię, jej perypetie i tajniki należy rozpocząć poszukiwania od własnych korzeni. Poznając swój rodowód poznajemy siebie, utożsamiamy się z danym miejscem, w którym żyjemy. Podczas zajęć grupy rekonstrukcyjnej postanowiliśmy odtworzyć nasze drzewa genealogiczne, historie opowiadane przez dziadków, które zbliżają nas do odległych nam czasów. Przykład: ULA BUDREWICZ Nazywam się Urszula Budrewicz. Mam lat 14. Urodziłam się 10 września 1998 roku w Sejnach. Uczę się w jednym z sejneńskich gimnazjum. Mieszkam ze wspaniałymi rodzicami i bratem Michałem Moja prababcia Eugenia Gibas z domu Topolska była żoną Zenona Gibasa. Strona 4 Urodziła się w Gibach, i tam też mieszkała. Mąż mojej prababci też pochodził z Gib. Mama Prababci nazywała się Teresa Malinowska. Mama prababci miała dwóch mężów, pierwszy z nich został zamordowany podczas obławy w miejscowości Krzywe i tam też został pochowany w zbiorowym grobie. Praprababcia miała z pierwszym mężem czwórkę dzieci Eugenia, Lucyna, Jan i Zofia. Natomiast z drugim mężem trójkę Henryk, Marek i Antoni. Prababcia Eugenia pracowała w gospodarstwie piekła sękacze i wynajmowała dom letnikom. Jej mąż pracował w Nadleśnictwie Pomoże jako pilarz. Prababcia z Pradziadkiem miała trójkę dzieci Elżbietę, Wiesława i Krzysztofa. Babcia Ela miała pięć córek Aneta, moja mama Edyta, Marta, Kinga i najmłodsza z sióstr Monika. Babcia pracowała w wielu miejscach. Zmarła bardzo młodo w wieku 35 lat, nie zdążyła wychować własnych dzieci. Moją mamusię i ciocie wychowywała mojej mamy babcia a moja prababcia Gienia. Panieńskie nazwisko mojej babci to Gibas a mąż babci nazywał się Józef Budrewicz, miał on trzy siostry Halinę Mariannę i Zofię. Mama dziadka Józefa Janina pracowała w szkole jako kucharka, mąż prababci Jasi Eugeniusz zmarł też młodo w 1979 roku. Rodzice tatusia czyli moi dziadkowie nazywają się Celestyna i Antoni. Babcia miała mieć na imię Cecylia , przed wyjazdem do urzędu żeby ją zapisać prababcia powtarzała stryjkowi ”pamiętaj tylko Kaziu Cecylia nie Celina a że Kaziu miał wadę wymowy taką jak jąkanie się więc póki zajechał nie dość że zapomniał to i powiedział CZELESZTYNA” i tak babcia dostała imię Celestyna. Babcia Celina miała jedenaścioro rodzeństwa Helena, Jadwiga, Bolesław, Alfred, Janusz, Marianna, Eugeniusz, Franciszek Bolesław, Henryka i Wanda razem z babcią Celiną było dwunastu dzieci jak apostołów. Strona 5 Dziadek Antoni miał tylko jedną siostrę Anastazję. Babcia z dziadkiem mieli troje dzieci córkę Teresę, syna Adama i syna Jarosława mojego tatusia. Prababcia Gienia miała dziesięcioro prawnuków i dziesięcioro wnuków. Prababcia Jasia miała osiemnaścioro prawnuków i trzynaście wnuków. Opracowała: Katarzyna Radziwiłko Projekt realizowany w ramach programu Akademia Orange. Materiał jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Strona 6 Fundacja Pogranicze www.pogranicze.sejny.pl