OCENIANIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH

Języki obce – materiał pomocniczy do oceniania wypowiedzi pisemnych
1
OCENIANIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH
KRYTERIA OCENIANIA:
KRÓTKI TEKST UŻYTKOWY
DŁUŻSZY TEKST UŻYTKOWY
WYPOWIEDŹ PISEMNA
Przedstawiony materiał zawiera szczegółowe uwagi dotyczące oceniania prac pisemnych
z języków obcych nowożytnych. Prosimy o zwrócenie uwagi zwłaszcza na zapisy zaznaczone
w wersji elektronicznej na niebiesko, ponieważ są to uściślenia wprowadzone po egzaminie
maturalnym w roku 2005.
Materiał pomocniczy dla doskonalenia nauczycieli liceów i techników w zakresie diagnozowania , oceniania,
egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego
w roku 2006.
Języki obce – materiał pomocniczy do oceniania wypowiedzi pisemnych
2
POZIOM PODSTAWOWY
UWAGI DOTYCZĄCE ZADAŃ OTWARTYCH Z ARKUSZA I
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TREŚĆ
Przy ocenianiu informacji trzymamy się słowa pisanego (choć nie oczekujemy konkretnych
wyrażeń), nie interpretujemy tekstu, nie odgadujemy intencji autora.
Informacja jest nieczytelna, jeśli musimy się jej domyślać.
W kryterium treści oceniamy każdą z czterech informacji oddzielnie.
Kolejność informacji przekazanych przez ucznia nie musi pokrywać się z kolejnością, w jakiej
zostały one określone w poleceniu.
Wymagany jest przekaz informacji zgodny z poleceniem, ale nie spodziewamy się, że uczeń
przetłumaczy wyrażenia użyte w poleceniu dosłownie na język obcy.
Każda „kropka” lub jej część wymaga oddzielnego odniesienia się do niej w pracy. Ten sam
element pracy nie może być realizacją różnych części polecenia.
POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA
Zaznaczamy w wypowiedzi ucznia i oznaczamy na marginesie pracy błędy językowe (czyli
gramatyczne i leksykalne) oraz błędy ortograficzne.
W oznaczaniu błędów i ocenie tego zadania nie uwzględnia się błędów interpunkcyjnych
i stylistycznych.
Błędy merytoryczne są zaznaczane w pracy, ale nie są oznaczane na marginesie i liczone przy
ocenie poprawności językowej pracy.
Liczymy ilość oznaczeń błędów na marginesie, porównujemy ją z liczbą wyrazów, a następnie
przyznajemy odpowiednią liczbę punktów, zgodnie z kryteriami oceny danego zadania.
Oceniając prace w kryterium poprawności językowej, nie mamy możliwości przyznania połówek
punktów.
W punktacji wypowiedzi uwzględnia się stwierdzoną i udokumentowaną dysleksję zdającego
(błędy ortograficzne nie są liczone przy ocenie poprawności językowej).
KRÓTKA FORMA UŻYTKOWA (5 pkt.)
TREŚĆ
liczba pkt.
Inf. 1
Inf. 2
Inf. 3
Inf. 4
0-1
0-1
0-1
0-1
POPRAWNOŚĆ
JĘZYKOWA
RAZEM
0-1
5
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA
Przy ocenie tego zadania bierze się pod uwagę głównie komunikatywność, a w mniejszym stopniu
ocenia się poprawność językową.
• Przyznaje się po 1 pkt. za każdą informację zgodną z poleceniem.
• Jeżeli brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie, przyznaje się 0 pkt. za
tę informację. Nie ma możliwości przyznania 0,5 punku.
• Jeżeli tekst jest poprawny pod względem językowym, tzn. nie zawiera błędów lub zawiera błędy,
stanowiące nie więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się 1 pkt za
poprawność językową.
• Jeżeli tekst zawiera błędy językowe (gramatyczne i leksykalne) i błędy ortograficzne, stanowiące
więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się 0 pkt. za poprawność
językową.
• Punkt za poprawność przyznaje się, jeśli tekst zawiera więcej niż połowę wymaganych informacji
(minimum 3 punkty za przekazanie informacji).
Materiał pomocniczy dla doskonalenia nauczycieli liceów i techników w zakresie diagnozowania , oceniania,
egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego
w roku 2006.
Języki obce – materiał pomocniczy do oceniania wypowiedzi pisemnych
3
DŁUŻSZA FORMA UŻYTKOWA (10 pkt.)
TREŚĆ
Inf. 1
liczba
punktów
Inf. 2
Inf. 3
FORMA
Inf. 4
0 - 0,5 - 1 0 - 0,5 - 1 0 - 0,5 - 1 0 - 0,5 - 1
2
BOGACTWO
JĘZYKOWE
POPRAWNOŚĆ
JĘZYKOWA
RAZEM
2
2
10
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA
Przy ocenie tego zadania bierze się pod uwagę treść, formę, bogactwo językowe i poprawność
językową.
Treść:
Przyznaje się maksymalnie po 1 punkcie za każdą informację.
1 pkt
- informacja zawiera wszystkie elementy określone w poleceniu,
0,5 pkt.
- informacja zawiera część elementów określonych w poleceniu,
0 pkt.
- brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie.
Forma:
2 pkt.
1 pkt
0 pkt.
- wypowiedź zgodna z wymaganą formą,
- układ tekstu spójny, logiczny,
- objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 10 % (108-119, 151-165 słów),
- wypowiedź częściowo zgodna z wymaganą formą,
- układ tekstu częściowo spójny, logiczny,
- objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 15 % (102-107, 166-172 słów),
- praca jest niezgodna z wymaganą formą (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych
kryteriów),
- układ tekstu niespójny, chaotyczny,
- objętość pracy przekracza podane granice ponad ± 15% (do 101 słów, od 173 słów).
Bogactwo językowe
2 pkt.
- zróżnicowane struktury gramatyczne,
- urozmaicone słownictwo i frazeologia,
1 pkt
- mało zróżnicowane struktury gramatyczne,
- mało urozmaicone słownictwo i frazeologia,
0 pkt.
- niezróżnicowane struktury gramatyczne,
- bardzo ubogie słownictwo i frazeologia,
- praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu (niezależnie od stopnia
realizacji pozostałych kryteriów).
Poprawność językowa
2 pkt.
- błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/lub ortograficzne, stanowiące od 0 do 15% liczby
wszystkich wyrazów,
1 pkt
- błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/ lub ortograficzne, stanowiące powyżej 15%, nie
więcej jednak niż 25% liczby wszystkich wyrazów,
0 pkt.
- błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/lub ortograficzne, stanowiące powyżej 25% liczby
wyrazów,
- praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu, (niezależnie od stopnia
realizacji pozostałych kryteriów).
Jeżeli praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu, w kryterium
poprawności językowej i w kryterium bogactwa językowego otrzymuje 0 punktów,
niezależnie od stopnia realizacji kryterium treści i kryterium formy.
Praca otrzymuje 0 punktów w kryterium poprawności językowej oraz bogactwa językowego,
jeżeli zdający przekazał mniej niż połowę informacji, czyli uzyskał mniej niż 2 punkty za treść.
Jeżeli praca jest nieczytelna lub całkowicie niezgodna z tematem lub poleceniem (np. jest
dialogiem), nie jest sprawdzana. We wszystkich kryteriach przyznaje się 0 pkt.
Materiał pomocniczy dla doskonalenia nauczycieli liceów i techników w zakresie diagnozowania , oceniania,
egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego
w roku 2006.
Języki obce – materiał pomocniczy do oceniania wypowiedzi pisemnych
4
UŚCIŚLENIE KRYTERIÓW OCENIANIA DŁUŻSZEJ FORMY UŻYTKOWEJ
TREŚĆ
Ponieważ informacje w liście są dwuczęściowe przyznajemy:
• 1 punkt za informację, jeśli zdający przekazał w tekście obydwie jej części.
• 0,5 punktu, jeśli zdający przekazał tylko jedną część.
• 0 punktów, jeśli jest brak obydwu części informacji lub błędy językowe uniemożliwiają ich
zrozumienie.
FORMA
Za wymaganą formę przyznajemy 2 pkt., jeśli zdający zawarł w liście pięć elementów
obligatoryjnych, zaznaczonych w tabeli tłustym drukiem. Przy ocenie formy nie są brane pod uwagę
elementy nieobligatoryjne oznaczone kursywą, bez względu na to, czy są zawarte w pracy zdającego,
czy nie. Nie liczymy ich do ilości słów i nie zaznaczamy w nich błędów.
forma
List prywatny
•
•
•
•
•
•
List formalny
•
•
•
•
•
•
•
•
•
pełna realizacja formy (2pkt)
częściowa realizacja formy (1 pkt)
data,
• list zawiera przynajmniej trzy
z pięciu
obligatoryjnych
zwrot grzecznościowy rozpoczynający list,
elementów (w tym rozwinięcie).
typowy dla listu prywatnego,
wstęp,
rozwinięcie,
zakończenie,
zwrot grzecznościowy kończący list, typowy
dla listu prywatnego,
podpis.
data,
• list zawiera przynajmniej trzy
z pięciu
obligatoryjnych
zwrot grzecznościowy rozpoczynający list,
elementów (w tym rozwinięcie).
typowy dla listu formalnego,
wstęp, w którym określony jest cel listu,
rozwinięcie, w którym omówiony jest temat;
na ogół każdy nowy aspekt w osobnym
akapicie,
zakończenie, w którym na ogół wyrażone jest
jakieś życzenie,
zwrot grzecznościowy kończący list, typowy
dla listu formalnego,
podpis,
informacje o załącznikach.
Jeśli zdający użyje zwrotu grzecznościowego rozpoczynającego lub kończącego list, który nie jest
adekwatny do danego rodzaju listu (prywatny, formalny), nie podkreślamy tego zwrotu i nie
zaznaczamy na marginesie błędu stylistycznego. Uwzględniamy to w wymaganej formie, tzn. nie
zaliczamy danego elementu z pięciu obligatoryjnych w ocenie zgodności z formą (np. zwrotu
grzecznościowego rozpoczynającego list).
JEŻELI LIST ZAWIERA MNIEJ NIŻ 3 Z 5 OBLIGATORYJNYCH ELEMENTÓW, TO
PRACA JEST NIEZGODNA Z WYMAGANĄ FORMĄ (PIERWSZE PODKRYTERIUM)
I NIEZALEŻNIE OD STOPNIA REALIZACJI POZOSTAŁYCH PODKRYTERIÓW
(SPÓJNOŚĆ I OBJĘTOŚĆ) OCENIANA JEST W ZAKRESIE KRYTERIUM FORMY
NA 0 PUNKTÓW.
Materiał pomocniczy dla doskonalenia nauczycieli liceów i techników w zakresie diagnozowania , oceniania,
egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego
w roku 2006.
Języki obce – materiał pomocniczy do oceniania wypowiedzi pisemnych
5
Oceniając dłuższy tekst użytkowy w kryterium formy, bierzemy pod uwagę trzy podkryteria
i rozpatrujemy każde z nich oddzielnie. Oceniamy:
w jakim stopniu list jest zgodny z wymaganą formą (pierwsze podkryterium)
spójność i logikę tekstu (drugie podkryterium)
objętość pracy (trzecie podkryterium)
Każde z trzech wyżej wymienionych podkryteriów może być spełnione na poziomie 0, 1
lub 2 punktów.
Przykład 1.
- wypowiedź zgodna z wymaganą formą – 2 pkt.
- układ tekstu spójny i logiczny – 2 pkt.
- górny limit słów przekroczony o 20 słów, czyli ok. 13% – 1 pkt
Łączna ocena formy: 2 pkt.
Przykład 2.
- wypowiedź zgodna z wymaganą formą – 2 pkt.
- układ tekstu spójny i logiczny – 2 pkt.
- górny limit słów przekroczony o 32 słowa, czyli ponad 15%– 0 pkt.
Łączna ocena formy: 1 pkt
Przykład 3.
- wypowiedź częściowo zgodna z wymaganą formą np.: brak zwrotu kończącego list – 1 pkt
- układ tekstu spójny i logiczny – 2 pkt.
- dolny limit słów przekroczony o 17 słów, czyli ok. 14% – 1 pkt
Łączna ocena formy: 1 pkt
Przykład 4.
- wypowiedź niezgodna z wymaganą formą, tzn. zawiera tylko dwa elementy z pięciu
obligatoryjnych – 0 pkt.
- układ tekstu częściowo spójny, logiczny – 1 pkt
- objętość pracy w granicach normy – 2 pkt.
Łączna ocena formy: 0 pkt.
•
•
•
BOGACTWO JĘZYKOWE
Do bogactwa językowego zaliczamy struktury użyte we właściwym kontekście. Dopuszczalne
są drobne błędy nie zakłócające komunikacji (np. błędy ortograficzne).
Oceniając list w kryterium bogactwa językowego, powinniśmy pamiętać, że jest to zadanie
odpowiadające wymaganiom dla poziomu podstawowego. 2 punkty można przyznać za pracę,
która charakteryzuje się zróżnicowanymi strukturami gramatycznymi oraz urozmaiconym
słownictwem na poziomie podstawowym.
Oceniając list w kryterium bogactwa językowego, nie mamy możliwości przyznania połówek
punktów.
Materiał pomocniczy dla doskonalenia nauczycieli liceów i techników w zakresie diagnozowania , oceniania,
egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego
w roku 2006.
Języki obce – materiał pomocniczy do oceniania wypowiedzi pisemnych
6
POZIOM ROZSZERZONY
WYPOWIEDŹ PISEMNA (18 pkt.)
ZADANIE
Treść
Kompozycja
Bogactwo
językowe
Poprawność
językowa
Maksymalna
liczba
punktów
5
4
5
4
Poziom
A
Liczba
uzyskanych
punktów
5
B
C
4-3-2 1-0
A
4
B
C
3-2 1-0
A
5
B
C
A
B
C
4
3-2
1-0
4-3-2 1-0
Razem
18
TABELE ZAWIERAJĄCE KRYTERIA OCENY POSZCZEGÓNYCH RODZAJÓW WYPOWIEDZI
PISEMNEJ ZAWARTE SĄ W INFORMATORZE MATURALNYM DLA KAŻDEGO JĘZYKA
OBCEGO
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA NA POZIOMIE ROZSZERZONYM
1. W punktacji wypowiedzi uwzględnia się stwierdzoną i udokumentowaną dysleksję zdającego
(błędy ortograficzne nie są liczone przy ocenie poprawności językowej).
2. Podkryterium objętości pracy w kryterium kompozycji:
pracę oceniamy na poziomie B:
przekroczenie do 10% dolnego limitu słów występuje w pracy liczącej 180-199 słów,
przekroczenie do 10% górnego limitu, występuje w pracy liczącej 251 - 275 słów,
pracę oceniamy na poziomie C:
przekroczenie o ponad 10% dolnego limitu występuje w pracy liczącej poniżej 180
słów,
przekroczenie o ponad 10% górnego limitu występuje w pracy liczącej powyżej 275
słów.
3. Jeśli praca liczy mniej niż 100 słów, nie przyznajemy punktów w kryterium poprawności
językowej i kryterium bogactwa językowego.
4. Błędy merytoryczne rzeczowe oceniamy w obrębie treści, logiczne w obrębie kompozycji.
5. Konsekwencja w układzie graficznym pracy oznacza podział na akapity zgodny z treścią pracy
(np. oddzielne akapity na argumenty za i przeciw w rozprawce).
6. Do bogactwa językowego zaliczamy struktury użyte we właściwym kontekście. Dopuszczalne są
drobne błędy nie zakłócające komunikacji (np. błędy ortograficzne). Oceniając wypowiedź
pisemną w kryterium bogactwa językowego, powinniśmy pamiętać, że jest to zadanie
odpowiadające wymaganiom dla poziomu rozszerzonego. 5 punktów może otrzymać praca, która
charakteryzuje się zróżnicowanymi strukturami gramatycznymi oraz urozmaiconym słownictwem
na poziomie rozszerzonym.
7. Praca nieczytelna i całkowicie niezgodna z poleceniem nie jest sprawdzana. We wszystkich
kryteriach przyznaje się 0 pkt.
8. Praca, odtworzona z podręcznika lub innego źródła, nie jest uznawana za wypowiedź
sformułowaną przez zdającego i oceniana jest na 0 punktów.
Materiał pomocniczy dla doskonalenia nauczycieli liceów i techników w zakresie diagnozowania , oceniania,
egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego
w roku 2006.
Języki obce – materiał pomocniczy do oceniania wypowiedzi pisemnych
7
UŚCIŚLENIE KRYTERIÓW OCENY WYPOWIEDZI PISEMNEJ NA POZIOMIE
ROZSZERZONYM
W kryterium kompozycji i poprawności językowej wyodrębnione zostały podkryteria główne i
drugorzędne (podkryteria drugorzędne podane zostały w tabelach kursywą). Podkryteria
główne mają dwukrotnie większą wagę niż podkryteria drugorzędne.
Oceniając pracę w kryterium kompozycji stosujemy podkryteria główne i drugorzędne
w następujący sposób:
np. zdający
1. tworzy wypowiedź częściowo spójną, harmonijną, zachowuje pewną logikę w tekście, a więc w tym
podkryterium kwalifikujemy pracę na poziomie B,
2. realizuje fragmentarycznie wstęp lub zakończenie ale zachowuje w miarę właściwe proporcje
między częściami pracy, a zatem w tym podkryterium również kwalifikujemy pracę na poziomie B,
3. nie wyodrębnia graficznie głównych części pracy, czyli w tym podkryterium kwalifikujemy pracę
na poziome C,
4. przekracza podane granice objętości pracy ponad 10%, czyli w tym podkryterium również
kwalifikujemy pracę na poziomie C.
Wartość pierwszych dwóch podkryteriów liczymy podwójnie:
1. BB,
2. BB,
3. C,
4. C
W ocenie kompozycji zdecydowanie przeważa kwalifikacja pracy na poziomie B, chociaż zawiera ona
także elementy zakwalifikowane na poziomie C. W związku z tym praca powinna otrzymać 2 punkty.
Oceniając pracę w kryterium poprawności językowej obliczamy procent błędów w wypowiedzi
zdającego. Stosujemy podkryteria główne oraz podkryteria drugorzędne, których waga jest o połowę
mniejsza.
Przy liczeniu błędów bierzemy pod uwagę błędy językowe (gramatyczne i leksykalne), błędy
ortograficzne oraz błędy interpunkcyjne, przy czym błąd ortograficzny i interpunkcyjny liczony
jest jako 0,5 błędu
Sumujemy te błędy i porównujemy ich ilość z liczbą wyrazów w pracy, a następnie przyznajemy
odpowiednią liczbę punktów, zgodnie z kryteriami podanymi poniżej:
4 pkt.- błędy stanowiące od 0 do 5% liczby wszystkich wyrazów,
3 pkt.- błędy stanowiące powyżej 5%, nie więcej jednak niż 10% liczby wszystkich wyrazów,
2 pkt.- błędy stanowiące powyżej 10%, nie więcej jednak niż 15% liczby wszystkich wyrazów,
1 pkt.- błędy stanowiące powyżej 15%, nie więcej jednak niż 20% liczby wszystkich wyrazów,
0 pkt.- błędy stanowiące powyżej 20% wszystkich wyrazów.
np. 10 błędów językowych, 5 błędów ortograficznych i 3 błędy interpunkcyjne w pracy = 14 błędów.
W pracy liczącej 220 słów, 14 błędów to ponad 6%, co oznacza, że zdający otrzymuje 3 punkty
za poprawność językową
Materiał pomocniczy dla doskonalenia nauczycieli liceów i techników w zakresie diagnozowania , oceniania,
egzaminowania i badania osiągnięć edukacyjnych uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego
w roku 2006.