Właściwości materii - Pomocedydaktyczne.Info

Właściwości materii
Tabela 12. Zjawiska cząsteczkowe w ciałach stałych, cieczach i gazach
Nazwa zjawiska
Opis zjawiska
Przyczyny zjawiska
dyfuzja
samorzutne mieszanie się
ruch cząsteczek
cząsteczek różnych ciał
kontrakcja objętości
zmniejszanie się objętości
różne wielkości cząsteczek
dwóch cieczy po wymieszaniu
spójność
utrzymywanie kształtu
wzajemne przyciąganie
ciała
cząsteczek tej samej
substancji
przyleganie
powstawanie menisku,
wzajemne przyciąganie
zwilżanie powierzchni
cząsteczek różnych
substancji
napięcie powierzchniowe
tworzenie powierzchni
działanie wypadkowej sił
cieczy
spójności na cząsteczki na
powierzchni cieczy
włoskowatość
zajmowanie przez więk-
siły przylegania
szość cieczy wyższego
poziomu w rurkach
kapilarnych niż w rurkach
szerokich
przechodzenie substancji
zmiana prędkości cząste-
z jednego stanu skupienia
czek przy zmianach
w inny
temperatury
rozszerzalność tempe-
zmiany wymiarów ciała
zmiany średnich odległo-
raturowa
przy zmianach temperatury
ści między cząsteczkami
zmiany stanów skupienia
w wyniku zmian temperatury
84
Budowa wewnętrzna i właściwości cieczy i gazów
Czy wiesz, że:
Zjawisko włoskowatości wywołane
jest napięciem powierzchniowym
cieczy. Gdy siły przylegania między
cząsteczkami cieczy i cząsteczkami
ścian naczynia są większe od sił spójności, to ciecz w bardzo wąskich rurkach, tak zwanych włoskowatych lub
kapilarnych, podnosi się do góry. Zjawisko włoskowatości ma duże znaczenie w przyrodzie i w życiu codziennym. Rośliny pobierają wodę
z gleby między innymi dzięki zjawisku włoskowatości. W krwioobiegu Rys. 2.48. a. Włoskowatość.
ludzi i zwierząt dzięki naczyniom
włoskowatym krew dociera do wszystkich tkanek. Kapilarność gruntu umożliwia
przemieszczanie się wody w glebie. Wiele ciał dzięki zjawisku włoskowatości dobrze pochłania wodę: wata, lignina, bawełna. Szkodliwe skutki zjawiska włoskowatości to na przykład podsiąkanie wody w murach budynków, w których nie ma
odpowiedniej izolacji.
Jak wiesz, takie bańki mydlane, jak
na fotografii, możesz zrobić z wody z domieszką mydła lub płynu
do mycia naczyń. Dodanie do wody
detergentów zmniejsza napięcie powierzchniowe wody i pozwala na
otrzymanie niezwykle cienkiej wodnej powłoki. Jednak napięcie powierzchniowe tej powłoki jest dużo
większe od jej ciężaru, dlatego też
powłoka utrzymuje swój kształt.
Rys. 2.48. b. Banki mydlane powstają dzięki
zjawisku napięcia powierzchniowego.
www.wsip.com.pl
85