Pierwsza pomoc

Opracował Krzychu Skorupski
Pierwsza pomoc
Aspekty prawne
Każdy z nas jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy - nie
tylko moralnie ale i prawnie.
Art. 162 Kodeksu Karnego:
§1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim
niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju
zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby
na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu - podlega
karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie podlega karze, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się
zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możliwa jest natychmiastowa
pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej.
Podkreślić należy fragment "bez narażania siebie lub innej osoby na
niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu" - nasze
bezpieczeństwo jest najważniejsze. Jeżeli nie udzielimy pomocy wiedząc, że przez to
narażamy swoje zdrowie, jesteśmy zwolnieni z odpowiedzialności. Pamiętajmy, że
martwy ratownik już nikogo nie uratuje.
Jeżeli nie jesteśmy specjalnie przeszkoleni, również nie musimy się od razu brać za
bardzo trudne przypadki - zadzwonienie po pogotowie, zapewnienie komfortu
psychicznego / termicznego, zabezpieczenie miejsca wypadku również jest formą
pomocy. Najgorsze, co możemy zrobić, to zostawić ofiarę samą sobie.
Dlatego nie bójmy się udzielać pomocy – lepiej zrobić cokolwiek (w
miarę zdrowego rozsądku) niż dołączyć do tłumu gapiów
patrzących na ofiarę.
Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dorosłych
Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest utrzymanie przy życiu
poszkodowanego i nie dopuszczenie do powstania dalszych powikłań do chwili
przybycia lekarza bądź karetki pogotowia ratunkowego.
UWAGA!
NIGDY NIE TRENUJEMY RESUSCYTACJI NA LUDZIACH PRZYTOMNYCH –
MOŻE SIĘ TO SKOŃCZYĆ ŚMIERCIĄ!
CZYNNOŚĆ TA JEST DOŚĆ TRUDNA DO OPANOWANIA, DLATEGO OPRÓCZ
CZYTANIA WSZELKIEJ MAŚCI PORADNIKÓW, OBOWIĄZKOWO TRZEBA JĄ
PRZEĆWICZYĆ NA FANTOMIE PODCZAS ZAJĘĆ SAMARYTANKI
1. Upewnij się, czy na pewno poszkodowany i wszyscy obecni świadkowie zdarzenia
są bezpieczni.
2. Sprawdź reakcję poszkodowanego:
delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj:
"Czy wszystko w porządku?"
3a. Jeżeli reaguje:
zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, pod warunkiem, że nie
zagraża mu żadne niebezpieczeństwo
dowiedz się szybko jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli
będzie potrzebna, l regularnie oceniaj jego stan. Zadzwoń pod numer ratunkowy 112
jeżeli jesteś w stanie.
3b. Jeżeli nie reaguje:
głośno zawołaj o pomoc, zadzwoń pod numer ratunkowy 112
odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego
drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie
żuchwy
umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie
odegnij jego głowę do tyłu, pozostawiając wolny kciuk i palec
wskazujący tak, aby zatkać nimi nos jeżeli potrzebne będą
oddechy ratunkowe,
opuszki palców drugiej ręki umieść na żuchwie poszkodowanego, a następnie unieś
ją w celu udrożnienia dróg oddechowych.
4. Utrzymując drożność dróg oddechowych
wzrokiem, słuchem i dotykiem poszukaj
prawidłowego oddechu
oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej,
nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów
oddechowych,
staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim
policzku.
W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia
poszkodowany może słabo oddychać lub
wykonywać głośne, pojedyncze westchnięcia. Nie należy ich mylić z prawidłowym
oddechem. Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz nie więcej niż 10
sekund. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak,
jakby był nieprawidłowy.
5a. Jeżeli oddech jest prawidłowy:
ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,
wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc (wezwij pogotowie),
regularnie oceniaj oddech.
5b. Jeżeli oddech nie jest prawidłowy:
wyślij kogoś po pomoc, a jeżeli jesteś sam, zostaw poszkodowanego i wezwij
pogotowie, wróć i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej zgodnie z poniższym opisem:
u
klę
k
nij
obok poszkodowanego,
ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego,
ułóż nadgarstek drugiej ręki na już położonym,
Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej
Nadgarstek drugiej ręki ułóż na już położonym
- spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na
żebra poszkodowanego; nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca mostka,
- pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle
do mostka i uciskaj na głębokość 4-5 cm,
- o każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni
od mostka. Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min (nieco mniej niż 2
uciśnięcia/s),
- okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki
sam.
6a. Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:
po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe, odginając
głowę i unosząc żuchwę,
zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej
na czole poszkodowanego,
pozostaw usta delikatnie otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,
weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami,
upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,
wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak jak
przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się
unosi taki oddech ratowniczy jest efektywny,
utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust
poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,
jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do
wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych; następnie ponownie ułóż
ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki
piersiowej,
kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2,
przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy
zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.
Jeżeli wykonany pierwszy oddech ratowniczy nie powoduje uniesienia się klatki
piersiowej jak przy normalnym oddychaniu, wykonaj następujące czynności
sprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała obce,
sprawdź, czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy są poprawnie wykonane,
wykonaj nie więcej niż 2 próby wentylacji za każdym razem, zanim podejmiesz
ponownie uciskanie klatki piersiowej. Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż
jeden ratownik, ratownicy powinni się zmieniać podczas prowadzenia reanimacji co
1-2 minuty, aby zapobiec zmęczeniu. Należy zminimalizować przerwy w resuscytacji
podczas zmian.
6b. Reanimacje ograniczoną wyłącznie do uciśnięć klatki piersiowej możesz
prowadzić w następujących sytuacjach:
Jeżeli nie jesteś w stanie lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych,
zastosuj uciśnięcia klatki piersiowej.
Jeżeli stosujesz wyłącznie uciśnięcia klatki piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z
częstotliwością 100 uciśnięć na 1 min,
Przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy,
jeżeli zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj
resuscytacji.
7. Kontynuuj resuscytację do czasu gdy:
Odzyskania funkcji życiowych przez poszkodowanego
Przybycia wykwalifikowanych służb medycznych
Opadnięciem z sił ratownika
Skład apteczek - wymogi
1. Apteczka turystyczna
agrafki (4 szt.),
aparat do sztucznego oddychania (1 szt.),
chusta trójkątna (1 szt.),
chusteczki odkażające (2 szt.),
gaza opatrunkowa bawełniana jałowa 1 m2 (1 op.),
koc ratunkowy (1 szt.),
kompres jałowy 7,0 x 7,0 cm (1 op.),
nożyczki (1 szt.),
opaska dziana podtrzymująca
siatka opatrunkowa
plastry z opatrunkiem (10 szt.),
rękawice lateksowe (1 para.),
woda utleniona (1 szt.).
leki w tabletkach
2. Apteczka samochodowa
opatrunek gazowy 1/4 m2 (3 szt.),
opaska dziana 4 m x 10 cm (2 szt.),
elastyczna siatka opatrunkowa
plaster opatrunkowy (2 szt.),
chusta trójkątna (2 szt.),
maseczka do sztucznego oddychania (1 szt.),
chusteczki odkażające (2 szt.),
rękawiczki jednorazowe lateksowe (2 pary),
agrafka (4 szt.),
koc ratunkowy (1 szt.),
kamizelka ostrzegawcza z paskiem fluorescencyjnym (1 szt.),
młotek bezpieczeństwa (1 szt.),
kołnierz usztywniający (1 szt.).
leki w tabletkach
3. Apteczka biurowa/domowa
opaska dziana 4 m x 10 cm (4 szt.),
zestaw plastrów z opatrunkiem (1 op.),
wata 50g. (1 op.),
kompres gazowy
gaza opatrunkowa 0.25 m (1 szt.),
nożyczki (1 szt.),
woda utleniona (1 szt.),
tabletki przeciwbólowe (1 op.),
opaska elastyczna (1 szt.),
poloplast (1 szt.),
maseczka do sztucznego oddychania (1 szt.),
rękawice lateksowe (4 szt.).
leki w tabletkach
Przybory w apteczce rozpisane (polowe):
Przybory podstawowe:
- kompresy gazowe wyjałowione różnej wielkości - do bezpośredniego pokrycia
zranienia
- bandaże zwykłe (tzw. opaski gazowe) różnej szerokości - do podtrzymywania gazy
nad zranieniem
- bandaże elastyczne (opaski elastyczne) różnej szerokości - do usztywnienia staw u
przy skręceniach i zwichnięciach, zrobienia opatrunku unieruchamiającego
- chusta trójkątna - do zrobienia temblaka, wykonania opatrunku (chusty można
używać zamiast bandaża gazowego)
- codofix - szeroka opaska z elastycznej dzianiny przypominającej siatkę, służąca do
przytrzymywania opatrunku na przykład przy oparzeniach
- opatrunek osobisty - opatrywanie ran, opatrunki chłonące
typ A - wojskowy, opakowanie nieprzemakalne
typ B - opakowanie przemakalne
- plastry (przylepce) z opatrunkiem różnej wielkości
- plastry (przylepce) bez opatrunku różnej wielkości
- wata
- spongostan - rodzaj dobrze chłonącej gąbki, stosowanej przy krwotokach z nosa
- chusteczki higieniczne
- kawałek ceraty bądź folii – na przykład do osłonięcia miejsc obłożonych mokrymi
kompresami czy wykonanie opatrunku hermetycznego przy urazach klatki piersiowej
- łupki, szpatułki - do unieruchomienia, przy złamanym palcu można zastosować
patyczki od lodów
- fast splint - również do unieruchomień, coś w rodzaju cienkiej deseczki wykonanej
z lekkiego, dającego się modelować tworzywa
Środki do odkażania ran:
- woda utleniona - do przemywania ran, płukania gardła (1 łyżka stołowa na 1/2
szklanki wody)
- spirytus salicylowy, jodyna - do odkażania okolic ran i skóry nie uszkodzonej
- Nadmanganian potasu (KMnO4) - do moczenia przewlekłych, trudno gojących się
ran, płukania jamy ustnej przy owrzodzeniach błon śluzowych, lub po wyrwaniu zęba
- rivanol (najlepiej w postaci tabletek rozpuszczalnych w wodzie) - do przemywania
ropiejących ran
Środki do stosowania zewnętrznego, opuchlizny, obtarcia, oparzenia:
- altacet (najlepiej w postaci tabletek rozpuszczalnych w wodzie) - do okładów przy
opuchliźnie, stłuczeniach, krwiakach, zwichnięciach stawów
- soda oczyszczona - moczenie palca w przypadku zakażenia okołopaznokciowego,
wypryski skórne
- tormentiol (maść) - wypryski, zmiany skórne
- Ben-Gay (maść) - bóle stawów, kręgosłupa (ze względu na właściwości
rozgrzewające może być też stosowany do nacierania klatki piersiowej przy
przeziębieniach i kaszlu)
- Panthenol spray - do szybkiego, bezpośredniego stosowania na otarte lub
oparzone powierzchnie skóry (zarówno gorącymi płynami, przedmiotami jak i
promieniami słonecznymi
Leki przeciw bólowe:
bóle głowy, bóle menstruacyjne - Pabialgin, Pyralginum, Paracetamol (Panadol)
bóle zęba - Veramid
bóle kurczowe żołądka, pęcherza lub jelit, kolka wątrobowa - NO-SPA, Scoplan,
Vegentalgin
Leki uspakajające:
- krople walerianowe
- krople Nervosol
Przydatne zioła:
mięta - stosować wewnętrznie na zaburzenia trawienia, bóle i wzdęcia brzucha; ma
również działanie uspokajające
rumianek - zewnętrznie ma działanie przeciwzapalne - okłady na skórę i błony
śluzowe przy leczeniu stanów zapalnych, owrzodzeń, rań, oparzeń słonecznych,
uczuleń; kompresy na oczy przy zapaleniu spojówek, łzawieniu; wewnętrznie zaburzenia trawienia, wzdęcia brzucha, kolki, posiada również łagodne działanie
uspokajające (można stosować przy migrenach)
szałwia - płukanie jamy ustnej przy kłopotach z zębami i dziąsłami; zaburzenia
trawienia; działanie przeciwpotne (zarówno przy stosowaniu wewnętrznym jak i
zewnętrznym); przemywanie i kompresy w przypadku trudno gojących się ran,
czyraków, przy zapaleniach skóry; zatrzymuje krwawienia z przewodu pokarmowego
melisa - łagodny i skuteczny środek uspokajający; bezsenność, migrena; zaburzenia
trawienia
Zatrucia
Możliwości zatrucia:
- nadużycia (leki, alkohol, narkotyki),
- nieświadomość (dzieci pijące kolorowe detergenty),
- lekkomyślność (kierowca uruchamiający silnik w zamkniętym garażu),
- pomyłka (przechowywanie substancji toksycznych w nie oznakowanych lub źle
-oznakowanych pojemnikach).
Drogi wnikania trucizny do organizmu:
- układ pokarmowy (leki, alkohol, trujące rośliny i grzyby),
- układ oddechowy (gazy drażniące, tlenek i dwutlenek węgla),
- skóra i błony śluzowe (trucizny kontaktowe, środki żrące, pestycydy),
- bezpośrednio do krwioobiegu (narkotyki).
Kolejne zasady postępowania:
Zabezpieczyć miejsce zdarzenia.
Odizolować poszkodowanego od trucizny (pamiętajmy o swoim bezpieczeństwie).
Sprawdzić czynności życiowe.
Zebrać niezbędne informacje: co? ile? kiedy?
Wezwać pogotowie; w meldunku powinny znaleźć się następujące informacje:
ilość zatrutych,
przybliżony wiek poszkodowanych, rodzaj i stężenie trucizny,
czas jaki upłynął od chwili wniknięcia substancji szkodliwej,
objawy zatrucia i stan poszkodowanego.
Wdrożyć postępowanie przeciwwstrząsowe (podanie odtrutek, ew. spowodowanie
wymiotów, odpowiednie ułożenie, okrycie, wsparcie psychiczne).
Zabezpieczenie resztek pokarmu, opakowań po tekach, wymiocin.
Odtrutki
Odtrutki ogólne:
- powietrze,
- woda,
- zawiesina węgla aktywowanego (1 tabletka na kilogram masy ciała na szklankę
wody).
Należy pamiętać, że węgiel wchłania nie tylko truciznę, ale także wszelkie leki
odtruwające! Dlatego należy go podawać dopiero po około 30 minutach od podania
właściwego leku odtruwającego
Odtrutki osłaniające:
- odtłuszczone mleko - w przypadku zatrucia kwasami, zasadami oraz szczawianami,
- białko jaja kurzego (4 białka na 2 szklanki wody) w przypadku zatrucia metalami
ciężkimi, fenolem oraz substancjami żrącymi,
- zawiesina mąki - w przypadku zatrucia jodem (podajemy zawiesinę i wywołujemy - wymioty dopóki będą miały niebieskawe zabarwienie), dodatkowo skrobia chroni - błonę śluzową żołądka przed żrącym działaniem kwasów,
- mocna herbata - w - przypadku zatrucia alkaloidami (np. wilcza jagoda).
Usuwanie trucizny:
Trucizny kontaktowe spłukać z ciała, jeżeli trucizna nie powoduje oparzeń zdjąć
przesiąkniętą nią odzież (patrz oparzenia chemiczne);
W przypadku zatrucia gazami należy przytomnego poszkodowanego wyprowadzić
na świeże powietrze, rozluźnić odzież, zastosować pozycję półsiedzącą lub
przeciwwstrząsową (w zależności od stanu);
W przypadku zatrucia drogą pokarmową - spowodować wymioty przez podanie lekko
osolonej wody (2-4 łyżeczki soli na szklankę)
UWAGA! Wymiotów nie wywojujemy u osób nieprzytomnych,
przy zatruciach substancjami żrącymi, przy zatruciach detergentami (w przypadku ich
połknięcia).
Zawał serca
Zatrzymanie akcji serca powoduje obumieranie komórek mózgowych już po 3-5
minutach. Stąd resuscytację trzeba podjąć niezwłocznie.
Zawałem mięśnia sercowego jest martwica pewnego obszaru mięśnia sercowego na
skutek niedotlenienia, które może być spowodowane zamknięciem światła naczynia
wieńcowego wskutek miażdżycy lub zakrzepicy.
Objawy zawału:
- uporczywy, długotrwały ból gniotący, promieniujący często od serca
- utrata przytomności
- zatrzymanie oddechu
- słabe, płytkie tętno lub brak tętna nad tętnicami szyjnymi.
Co robimy:
- jak najszybciej powiadomić służby ratownicze (w pierwszej kolejności),
- ułożyć poszkodowanego w pozycji siedzącej na podłodze (aby maksymalnie
ograniczyć ruchy), poszkodowany może sam przyjąć najdogodniejszą dla siebie
pozycję,
- rozluźnić ubranie: u mężczyzn: krawat, koszulę, pasek u spodni; u kobiet: jak
można biustonosz, bluzkę,
- jeżeli pomieszczenie zamknięte - otworzyć okna,
wspieraj psychiczne poszkodowanego.
Odmrożenia, hipotermia
Odmrożenia
Stopnie odmrożenia:
I stopień – zaczerwienienie, ból, uszkodzenie naskórka
II stopień – zaczerwienienie, ból, pęcherze
III stopień – deformacja skóry, bladość, siność, brak bólu
Co robimy?
- Zdejmujemy zimne / mokre ubranie
- Wkładamy do chłodnej wody, stopniowo zwiększając jej temperaturę
- Przy odmrożeniach I / II stopnia możemy założyć opatrunek osłaniający
- Podajemy wysokokaloryczne napoje (ciepła osłodzona herbata) lub pokarmy (np.
czekolada)
UWAGA!
Nie podajemy alkoholu – ogrzewa tylko na moment
Nie nacieramy niczym, nie smarujemy śniegiem
Nie pozwalamy poszkodowanemu palić
Hipotermia - następuje gdy temperatura ciała wynosi 35 stopni
(temperatura poniżej 20 stopni = śmierć).
Objawy hipotermii:
- Blada, zimna, sucha skóra
- Spowolnione tętno i oddech
- Zaburzenia świadomości
Co robimy?
- Okładamy kocami, folią NRC
- Ciepła kąpiel (woda o temperaturze pokojowej, stopniowo ogrzewana)
- Jeżeli osoba przytomna: podajemy ciepłe, słodzone napoje (np. herbata)
- Co 45s – 1min sprawdzamy tętno.
Rany
Rana jest to przerwanie ciągłości tkanki skórnej lub błon śluzowych, na przykład
jamy ustnej. Rozległość i głębokość ran zależy od rodzaju urazu, jego siły i miejsca,
na które działał.
Rodzaje ran:
Otarcie naskórka - powstaje najczęściej wskutek działania na skórę twardego,
tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate podłoże; uszkodzeniu
ulega tylko powierzchowna warstwa skóry.
Rana cięta - powstaje w następstwie działania ostrego narzędzia (nóż, szkło). Brzegi
rany są gładkie i równe, ranie towarzyszy zwykle obfite krwawienie, a wypływająca
krew usuwa zanieczyszczenia, co zmniejsza ryzyko zakażenia.
Rana kłuta - powstaje w wyniku zranienia ostrym długim przedmiotem (gwóźdź,
sztylet): krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie, głębokie rany mogą
spowodować rozległe uszkodzenia wewnętrzne z wystąpieniem krwotoku
wewnętrznego; szczególnie niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej oraz
brzucha ze względu na możliwość uszkodzenia płuc, serca, jelit oraz dużych naczyń
krwionośnych.
Rana tłuczona - powstaje w wyniku uderzenia tępym narzędziem (kamień, młotek);
brzegi rany są zgniecione i nierówne, krwawienie zewnętrzne jest skąpe, ponieważ
naczynia krwionośne także ulegają zgnieceniu, co zwiększa ryzyko zakażenia.
Rana szarpana - powstaje przy gwałtownym wyszarpnięciu wbitego zakrzywionego
przedmiotu na przykład haka. Brzegi rany są nierówne, poszarpane, w dnie rany
widoczna jest poszarpana tkanka mięśniowa i tłuszczowa, często występuje ubytek
skóry i głębszych tkanek.
Rana kąsana - jest to rana zadana zębami ludzi lub zwierząt, wiąże się z tym duże
niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na bogatą florę bakteryjną jamy ustnej;
szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną zwierząt mogą
wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet wtedy, gdy ukąszenie
nastąpiło przez ubranie.
Rana postrzałowa - może być spowodowana przez pociski z broni palnej albo przez
odłamki wybuchającego pocisku. Pocisk lub odłamek może pozostać w tkankach
(rana ślepa) lub przebić je na wylot (rana przestrzałowa): rana wlotowa pocisku jest
mała i gładka, podczas gdy rana wylotowa jest większa, o postrzępionych brzegach.
Udary
Udar słoneczny
Zaburzenia termoregulacji przy normalnej temperaturze ciała, a wysokiej
temperaturze otocznia
Rozpoznanie:
- Ból i zawroty głowy
- Nudności
- Zaburzenia świadomości
- Sucha skóra
- Gorączka
- Zwolnione tętno
Co robimy?
- Przenosimy poszkodowanego do chłodnego, zacienionego miejsca
- Układamy w pozycji półsiedzącej
- Podajemy płyny
Udar cieplny
Zaburzenie termoregulacji, wyższa temperatura ciała i otoczenia
Rozpoznanie:
- Nadmierne pocenie
- Zaburzenia przytomności
- Zaczerwienienie skóry
- Bladość
- Przyśpieszone tętno
Co robimy?
- Układamy poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej
- Podajemy chłodne płyny do picia
- Konieczna jest pomoc lekarska
Urazy głowy
Rana cięta – przerwana skóra i mięśnie, stosujemy opatrunek chłonący
Pęknięcie podstawy czaszki:
Objawy
Płyn mózgowy wypływa z oczu, uszu, nosa (wszelkich otworów twarzy).
Płyn mózgowy charakteryzuje się tym, że nie krzepnie, a ślad na opatrunku układa
się na kształt współśrodkowych kół – zewnętrzne ciemniejsze (większość krwi),
wewnętrzne nawet koloru żółtego – nie krzepnie
Postępowanie:
Zakładamy opatrunki chłonące na wszystkie rany i „wycieki”
Wzywamy pogotowie
Uraz wewnętrzny bez pęknięcia podstawy czaszki:
Objawy:
Płyn rdzeniowo-kręgowy wypływa z otworów głowy (oczu, uszu itp.)
Postępowanie:
Pozycja półsiedząca, wzywamy pogotowie
Wstrząs mózgu:
Objawy:
Zawroty głowy, mdłości
Postępowanie:
Jeżeli poszkodowany jest przytomny układamy go w pozycji boczne ustalonej
Jeżeli jest nieprzytomny konsultujemy się z lekarzem
Krwotoki z nosa:
Należy energicznie wydmuchać krew z nosa (uprzedzić poszkodowanego, że widok
może być nieprzyjemny) a następnie na 10 min zatkać nozdrza. Potem delikatnie
wydmuchujemy resztki wydzieliny. Jeżeli dalej leci krew tamujemy na następne 10
min i tak do 3 razy, jeżeli cieknie dalej należy skonsultować się z lekarzem.
Złamanie żuchwy:
Należy ustabilizować, stosujemy przodozgryz (dolna część szczęki ma znajdować się
na górnej, należy poszkodowanemu włożyć kciuk do jamy ustnej i umieścić dolną
szczękę na górnej)
Zakładamy kaftan usztywniający na szyje (w razie nie posiadania kaftana może być
zrolowana bluza).
Ciała obce:
W uchu – jeżeli jest widoczne staramy się wyciągnąć, jeżeli jest niewidoczne
kierujemy się do lekarza
W nosie – staramy się wydmuchać, jeżeli jest widoczne – wyciągamy jeżeli nie
kierujemy się do lekarza
W gardle – jeżeli jest widoczne staramy się wyjąć , jeżeli jest nie widoczne kierujemy
się do lekarza (lub patrz „zadławienia”)
W oku – staramy się wyjąć rogiem chusteczki, przemywamy wodą, nie podajemy
kropli ani maści
UWAGA! Nic nie robimy na siłę!
Utonięcia
Kolejne fazy tonięcia:
- Wstrzymanie oddechu
- Łapczywe nabranie powietrza - pod wodą
- Wymioty
- Zamieranie narządów wskutek niedotlenienia
Z utonięciami nie jest taka prosta sprawa jak to się wszystkim wydaje. Nasz
organizm posiada naturalną ochronę przed dostaniem się wody do płuc – coś na
kształt “zastawki” na drodze oddechowej. Owa “zastawka”, gdy tylko dostanie się do
niej woda – automatycznie się zamyka.
Po fazie wstrzymywania oddechu, próbujemy nabrać powietrze – pod wodą. Woda
nie dostaje się do płuc, tylko do żołądka. Stamtąd po kilku chwilach zostaje wydalona
– faza wymiotów.
“Zastawka”, która blokowała dostęp wody do płuc powoli słabnie i następnym
wdechem wciągamy już wodę do płuc.
Postępowanie:
Wyciągnięcie osoby z wody na brzeg
Wzywamy pogotowie
Postępowanie z osobą nieprzytomną:
Sprawdzenie oddechu, drożności dróg oddechowych (opróżnij usta i gardło z wody),
tętno
W razie konieczności przystępujemy do resuscytacji
Zapewniamy komfort termiczny (zdejmujemy mokre ubrania, nakładamy suche,
okrywamy kocami / folią NRC)
Jeśli nie umiemy pływać, to nie zgrywajmy bohaterów. Przybędzie po prostu
jeszcze jedna osoba dla pogotowia do odratowania.
Omdlenia i zaburzenia przytomności
Przyczyny utraty przytomności:
- Ciepło
- Tłum
- Reakcja na ból
- Emocje (strach, stres)
- Głód, wyczerpanie
Postępowanie:
- Zabezpieczamy miejsce wypadku (ruchliwa ulica, korytarz szkolny, etc.)
- Sprawdzamy oddech
- Udrażniamy drogi oddechowe (sprawdzenie czy nic się nie znajduje w ustach,
odchylenie głowy do tyłu)
- Sprawdzamy tętno
- Układamy osobę w pozycji przeciwwstrząsowej (płasko na ziemi, nogi uniesione do
góry)
- Czekamy do około 7 minut sprawdzając funkcje życiowe poszkodowanego. Jeżeli
przytomność nie wraca, układamy w Pozycji Bezpiecznej Ustalonej
- Nie bijemy po twarzy, nie używamy drastycznych metod “babuni”
- Nie stosujemy Pozycji Bocznej Ustalonej w przypadkach:
Urazu bądź podejrzenia urazu kręgosłupa lub miednicy
Złamania kończyn - jeżeli grozi to pogorszeniem się stanu poszkodowanego
Gdy kobieta jest w ciąży (wtedy układamy ją na lewym boku)
Zwiastuny utraty przytomności:
- Blada skóra
- Obfite pocenie
- Nudności
- Uczucie oszołomienia
- Zawroty głowy
- Osłabienie
- Mroczki przed oczami
- Majaczenie i bredzenie