Rozdział IV USTALENIE WYSOKOŚCI EMERYTURY

ROZDZIAŁ IV – Ustalanie wysokości emerytury
52
Rozdział IV
USTALENIE WYSOKOŚCI EMERYTURY
Sposób określania wysokości emerytury jest różny w zależności
od wieku osoby uprawnionej do tego świadczenia. Dla ubezpieczonych
urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. wysokość emerytury jest
obliczana na zasadach obowiązujących przed reformą systemu
emerytalnego 1999 r.
Natomiast ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. a przed
1 stycznia 1969 r. mogły wybrać, czy chcą być objęte starym systemem,
tzn. chcą ulokować całą swą składkę emerytalną na indywidualnym
koncie obsługiwanym przez ZUS w ramach I filaru, czy też, do 31
grudnia 1999 r. zdecydowały się na wybór jednego z otwartych funduszy
emerytalnych w ramach II filaru, co skutkuje koniecznością przekazania
części składki emerytalnej do wybranego funduszu emerytalnego. Jeżeli
osoby te skorzystały z tej drugiej opcji, tzn. przystąpiły do otwartego
funduszu emerytalnego, nie mogą nabyć prawa do emerytury w wieku
wcześniejszym, niż ogólny wiek emerytalny, wynoszący dla kobiet 60 lat,
a dla mężczyzn – 65 lat.
Z kolei osoby urodzone po 31 grudnia 1968 r. obowiązkowo
muszą ulokować część składki emerytalnej na indywidualnym koncie
obsługiwanym przez ZUS, a część składki w jednym z otwartych
funduszy emerytalnych (jest to tzw. obowiązkowy podział składki między
I i II filar).
1. Wysokość emerytury na zasadach dotychczasowych
Wysokość emerytury ustalanej według zasad dotychczasowych
uzależniona jest od następujących składników:
 wysokości podstawy wymiaru emerytury,
 uwzględnionego okresu składkowego i nieskładkowego,
 kwoty bazowej, obowiązującej w dacie powstania prawa do
świadczenia.
Podstawę wymiaru emerytury stanowi podstawa wymiaru
składek na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenie emerytalne,
według przepisów prawa polskiego, z okresu kolejnych 10 lat
kalendarzowych, wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych
ROZDZIAŁ IV – Ustalanie wysokości emerytury
53
poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek
o świadczenie.1
Pamiętać należy, że oprócz podstawy wymiaru składek do
podstawy wymiaru emerytury dolicza się inne składniki przysługujące
ubezpieczonemu (kwoty zasiłków chorobowych, wynagrodzeń za czas
niezdolności do pracy, etc.).
Niezbędnym elementem przy ustalaniu wysokości emerytury na
starych zasadach jest kwota bazowa. Kwota bazowa stanowi 100%
przeciętnego wynagrodzenia, pomniejszonego o potrącone od
ubezpieczonych składki na ubezpieczenie społeczne, w poprzednim roku
kalendarzowym. Kwota bazowa jest ustalana corocznie i obowiązuje od 1
marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku
kalendarzowego.2
Emerytura wynosi:
 24% kwoty bazowej,
 po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów
składkowych,
 po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów
nieskładkowych,
- z uwzględnieniem szczególnych regulacji.
Emeryturę, której podstawę stanowi podstawa wymiaru wcześniej
przyznanej renty lub emerytury przyjętej do obliczenia świadczenia
przedemerytalnego, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą
ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie podwyższa
się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do
emerytury.
Osobie, której przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględniono
okresy pracy w gospodarstwie rolnym, jako okresy uzupełniające, oblicza
się wysokość przysługującego świadczenia jako część świadczenia
według zasad ogólnych, z uwzględnieniem pracy w gospodarstwie
rolnym,
proporcjonalnie
do
udziału
okresów
składkowych
i nieskładkowych w okresie stanowiącym sumę okresów składkowych,
1
Szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury opisane zostały
w Rozdziale III niniejszego Poradnika.
2
Od 1 marca 2008 r. do 28 lutego 2009 r. kwota bazowa wynosi 2.275,37 zł.
– Komunikat Prezesa GUS z dnia 11 lutego 2008 r. (M.P. Nr 13, poz. 140).