schemat wielokryteriowej społecznej oceny

FUUNNDDAACCJJAA NNAA RRZZEECCZZ ENNEERRGGEETTYYKKII ZRRÓÓW
WN
NO
OW
WAAŻŻO
ON
NEEJJ
Warszawa, 12 sierpnia 2010 r.
„The problem of wind farm location: A social multi-criteria evaluation framework” jest to dokument
sporządzony w 2006 r. przez Gonzalo Gamboa z Instytutu Przyrodniczych Nauk i Technologii, Uniwersytetu
Autonomicznego w Barcelonie (Institute for Environmental Sciences and Technologies – ICTA, Universitat
Autonoma de Barcelona) oraz Giuseppe Munda z Instytutu Ochrony Zdrowia i Konsumenta w ramach
Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej (Institute for the Protection and Security of the Citizen –
IPSC, European Commission — Joint Research Centre). Autorzy w swojej pracy starają się wyznaczyć schemat
postępowania przy ewaluacji wszystkich aspektów realizacji projektu farmy wiatrowej, jako że składa się on
z wielu warstw koniecznego dialogu i wymaga uwzględnienia wielu czynników.
Jak stwierdzają Gamboa i Munda, prawidłowa ocena wszystkich opcji lokalizacji farmy wiatrowej wymaga
uwzględnienia mnogości obecnych w społeczeństwie uzasadnionych wartości i interesów. Posłużyć temu może
właśnie, proponowana przez nich, wielokryteriowa analiza decyzji, która jest procesem wieloetapowym,
dynamicznym i nastawionym na dostosowanie i weryfikację. Aplikacja omawianego schematu składa się z
następujących kroków:
1.
Wyszczególnienie odpowiednich podmiotów społecznych, poprzez instytucjonalną analizę, indywidualne
rozmowy z kluczowymi lub losowo wybranymi jednostkami, grupy dyskusyjne etc.
2.
Definiowanie wartości, życzeń i preferencji odpowiednich podmiotów społecznych, poprzez szczegółowe
rozmowy i grupy dyskusyjne.
3.
Wyznaczanie opcji postępowania i kryteriów oceny, co jest wspólnym procesem twórczym opartym
na dialogu między naukowcami i odpowiednimi podmiotami społecznymi. Kryteria oceny są wskaźnikami,
pozwalającymi stwierdzić, do jakiego poziomu poszczególne opcje pozwalają podmiotom społecznym
na zrealizowanie swoich interesów.
4.
Stworzenie wielokryteriowej matrycy oddziaływania, która zsumowuje wyniki wszystkich kryteriów
dla wszystkich alternatyw. Każdy wynik kryterium reprezentuje realizację każdej alternatywy, według
każdego kryterium.
5.
Stworzenie matrycy równego wpływu, która pozwala pokazać dystans pomiędzy pozycjami podmiotów
społecznych, poprzez użycie językowej oceny alternatyw, wyrażającej punkt widzenia każdej grupy. Przy
użyciu dendrogramu, pokazuje to stopień konfliktu i możliwe koalicje pomiędzy grupami podmiotów
społecznych przy każdej możliwej alternatywie.
6.
Zastosowanie procedury matematycznej agregacji, która pozwala uzyskać ostateczny ranking możliwych
alternatyw
poprzez
połączenie
wyników
kryteriów
matematycznym
algorytmem.
Wiele
modeli
wielokryteriowych zostało sformułowanych od lat ’60 ubiegłego wieku, każdy z zaletami i wadami, i to
spośród nich, po dokładnej analizie, należy wybrać odpowiedni model do użycia w omawianym procesie.
7.
Analiza wrażliwości i odporności, gdzie zmienia się niektóre założenia lub wartość niektórych parametrów,
aby sprawdzić, czy ostateczny ranking ulega zmianie. Jest to bardzo istotny krok w kontekście niepewności
nie do uniknięcia, jakie zawsze występują przy podejmowaniu decyzji w praktyce.
Autorzy na koniec zaznaczają, iż wymienione kroki podlegają weryfikacji, a elastyczność i adaptacyjność
do realnych sytuacji są właśnie jednymi z głównych zalet społecznej wielokryteriowej ewaluacji.
Opracowanie:
Hubert Glina, FNEZ, 2010
Fundacja na rzecz Energetyki Zrównoważonej
Siedziba biura: Al. Wilanowska 208/4, 02-765 Warszawa, t./f. +48 22 412 24 92, e: [email protected], www.fnez.pl
REGON:141849565, NIP: 9512283945, KRS: 0000318783, Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy KRS
Numer konta: 93 1030 0019 0109 8530 0023 7554