Ocena opieki pielęgniarskiej w zakresie wykonywania zabiegów i

ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015
DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO
ROZDZIAŁ XXIII
Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Neurologicznego UM w Lublinie,
Chair and Department of Neurological Nursing Medical University of Lublin
ELŻBIETA PRZYCHODZKA, KRZYSZTOF TUROWSKI,
REGINA LORENCOWICZ, JÓZEF JASIK
Ocena opieki pielęgniarskiej
w zakresie wykonywania zabiegów i technik pielęgniarskich
oraz promocji zdrowia wobec pacjentów
z dysfunkcją kręgosłupa
Assessing quality of nursing care in terms
of carrying out treatments, nursing techniques
and health promotion on patients with spine dysfunction
Słowa kluczowe: jakość opieki, zaburzenia czynności kręgosłupa
Key words: Quality of nursing care spine disorders
Dysfunkcje kręgosłupa stanowią coraz większy problemem medyczny, społeczny
i ekonomiczny, który dotyczący przede wszystkim krajów wysoko rozwiniętych, ze
stale wzrastająca częstotliwością występowania. Badania dowodzą, że bóle kręgosłupa i mięśni szkieletowych odczuwa 44% Polaków już po 15 roku życia, natomiast
najczęstsze dolegliwości występują pomiędzy 30 a 55 rokiem życia [5].
Są to schorzenia, powodujące ograniczenie wydolności pacjenta w zakresie funkcjonowania w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym. Główną przyczyną tego
stanu jest postępująca zmiana trybu życia, znaczne zmniejszenie aktywności fizycznej
oraz postęp techniczny zmieniający warunki życia współczesnego człowieka. Ma to
niekorzystny wpływ na funkcjonowanie stawów, więzadeł oraz innych struktur kręgosłupa, który jest zupełnie nieprzystosowany do niemal wyłącznie siedzącego trybu
życia współczesnego człowieka [4, 17, 19]. Stały wzrost liczby chorych oraz obniżenie wieku zachorowalności jest powodem większego zainteresowania tą grupą pacjentów również przez zespoły pielęgniarskie. Zminimalizowanie lub zlikwidowanie
dysfunkcji, przywrócenie sprawności chorym możliwe jest dzięki wielodyscyplinarnej opiece, gdzie zasadniczą rolę odgrywa pielęgniarka. Ocena neurochirurgicznej
opieki pielęgniarskiej powinna obejmować wszystkie obszary działań i wskazywać
na te, które wymagają poprawy tak, aby jakość opieki była na najwyższym poziomie.
ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015
Dobrostan i społeczeństwo
Działania pielęgniarskie w okresie przed i pooperacyjnym ukierunkowane są na
specyfikę zabiegu operacyjnego. Zadania podejmowane przez pielęgniarkę w okresie
pooperacyjnym dotyczą również rehabilitacji i edukacji prozdrowotnej. Zalecane jest,
aby w programie edukacji pacjentów leczonych chirurgicznie zwiększyć nacisk na
tematykę dotyczącą przyczyn dolegliwości bólowych, prewencji pierwotnej i wtórnej
jak również sposobów radzenia sobie w przypadku następstw choroby w funkcjonowaniu codziennym [3, 18].
Funkcje edukatora powinna pełnić pielęgniarka, ponieważ do zadań zawodowych
pielęgniarki należy również edukacja. Działania edukacyjne dają choremu możliwość
świadomego współudziału zarówno w procesie leczenia jak i rehabilitacji, przygotowują do samoopieki, uczą współodpowiedzialności za swoje zdrowie. Edukacja zdrowotna nie powinna ograniczać się do przekazywania wiedzy, lecz wpływać na postawę, nawyki, oraz system wartości człowieka chorego. Istotnym elementem w edukacji jest udział osób bliskich zwłaszcza w zakresie wsparcia [10].
Pielęgniarka jako edukator współpracuje z zespołem interdyscyplinarnym m.in. z
rehabilitantem. Pacjenci po leczeniu operacyjnym są poddawani rehabilitacji a po
wyjściu ze szpitala powinni kontynuować wyuczone w czasie hospitalizacji ćwiczenia. [13, 17].
W obecnej rzeczywistości, w świetle zmieniających się potrzeb rynku i rosnących
oczekiwań pacjentów, jakość stała się jednym z głównych elementów skuteczności
funkcjonowania placówki ochrony zdrowia. Prace autorów polskich jak i zagranicznych dowodzą, że jakość opieki pielęgniarskiej jest istotnym warunkiem zdrowia i
bezpieczeństwa chorego. Pielęgnowanie człowieka jest procesem złożonym i wielowymiarowym, obejmującym nie tylko zabiegi instrumentalne, lecz również sferę kontaktów międzyludzkich, działalność intelektualną i decyzyjną. Podejmując działania
w kierunku poprawy jakości pielęgnowania oraz podnoszenia poziomu jego efektywności, postuluje się powszechnie, aby zapewnienie jakości w szpitalu było „interzawodowe” i „interdyscyplinarne”[9].
MATERIAŁ I METODA
Do retrospektywnej oceny jakości opieki pielęgniarskiej wykorzystano metodę
The Nursing Audit [15] opracowaną przez profesor pielęgniarstwa dr Marię C. Phaneuf i zespół osób z Wydziału Pielęgniarstwa Zdrowia Publicznego w Wyne State
Uniwersity. Podstawą oceny jakości jest dokumentacja opieki pielęgniarskiej pacjentów, którzy zostali wypisani ze szpitala, domów opieki pielęgniarskiej, publicznych
agencji zdrowia i innych placówek. Metoda ta może być wykorzystana we wszystkich
specjalnościach pielęgniarstwa. Wykorzystując omawiane narzędzie można dokonać
oceny i monitorować opiekę w zakresie dowolnie wybranej funkcji pielęgniarskiej
[16]. Przedmiotem oceny są funkcje profesjonalnego pielęgnowania opisane przez
Lesnik i Andersen [12] stanowiące podwaliny procesu opieki. Każdej funkcji przypisane są kryteria (w oryginale „subkomponents") o łącznej liczbie 50 i maksymalnej
wartości 200. Podczas analizy dokumentacji, każdy z subkomponentów traktowany
jest indywidualnie, tak jakby był oddzielnym pytaniem, a każda z odpowiedzi jest
322
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik
Ocena opieki pielęgniarskiej w zakresie wykonywania zabiegów i technik pielęgniarskich oraz promocji zdrowia wobec pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
udzielana na podstawie całości materiału. Opieka zrealizowana w zakresie poszczególnych funkcji jest kwalifikowana do jednego z pięciu poziomów opieki określanych
jako: doskonały, dobry, niepełny (niekompletny), słaby, niebezpieczny.
Analizie poddano dokumentację medyczną aktualnie obowiązującą w Oddziale
Ortopedyczno-Urazowym z Chirurgią Kręgosłupa Szpitala Wojewódzkiego w Chełmie dotyczącą 100 pacjentów leczonych operacyjnie z powodu dysfunkcji kręgosłupa
po zakończonej hospitalizacji. Dokumentacja dotyczyła 44,00% mężczyzn i 56,00%
kobiet, średnia wieku analizowanych pacjentów wyniosła 47,45 ± 11,97 lat (24-76
lat).
WYNIKI
Retrospektywna ocena jakości opieki w zakresie wykonywania zabiegów
i technik pielęgniarskich pacjentom po operacji kręgosłupa
Funkcję wykonywanie zabiegów i technik pielęgniarskich poddano ocenie z uwagi na 16 kryteriów. Analiza dokumentacji medycznej pacjentów badanego szpitala
zawierała w 99% przypadków dowody, na to że pielęgniarki podawały i nadzorowały
przyjmowane leki przez pacjentów (kryt.1), opatrunki wykonywane były zgodnie ze
zleceniem i obowiązującymi zasadami (kryt.9) oraz wykonywały i dokumentowały
zabiegi kliniczne (kryt.14). Bardzo wysoko oceniono również kryteria 3, 12 i 15
(98%). Oznacza to, że w dokumentacji istnieją dowody, iż pielęgniarki pielęgnując
pacjenta zwracały uwagę na odpowiednie odżywianie stosowne do jego stanu (kryt.
3), zapobiegały powikłaniom i infekcjom (kryt.12) oraz uczestniczyły w leczeniu specjalistycznym (kryt.15). Ocena pozostałych kryteriów była zróżnicowana.
Dowody, że zwracano uwagę na higienę osobistą pacjenta (kryt.2) znajdowały się
w 71,00% analizowanych dokumentach, w 21,00% informacje były wątpliwe i w
8,00% nie występowały. Udokumentowana przez pielęgniarki równowaga płynów i
elektrolitów u pacjentów (kryt.4) znalazła odzwierciedlenie w 28,00% analizowanej
dokumentacji, w odniesieniu do 63,00% była wątpliwa i brak było dowodów w 9,00%
przypadkach.
Wypoczynek i sen pacjentów (kryt.6) był odnotowanych w 67,00% przypadków
dokumentacji, zaś w 30,00% dokumentacja w tym zakresie była wątpliwa i w 3,00%
nie zawierała tych informacje. Aktywność fizyczna (kryt.7) monitorowana była przez
pielęgniarki w 36,00% przypadków dokumentacji, natomiast w 41,00% monitorowanie odbywało się sporadycznie a w 23,00% nie występowało. Realizacja formalnego
programu ćwiczeń (kryt. 10) odnotowana była tylko w 1,00% przypadków, 76,00%
dokumentacji była niejasna, natomiast w 23,00% przypadków brak było informacji.
Dowody, że pielęgniarki zachęcały pacjenta do normalnego funkcjonowania w zakresie uruchamiania, czynności życia codziennego itp. (kryt.11) zostały odnotowane w
3,00% dokumentacji, zaś w 95,00% dokumentacji były to dowody wątpliwe i w
2,00% nie występowały.
Analiza dokumentacji wykazała, że w 69,00% przypadków pielęgniarki tylko sporadycznie zwracały uwagę na potrzebę aktywności pacjenta w dziedzinie jego zainte323
ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015
Dobrostan i społeczeństwo
resowań i odwrócenia uwagi od choroby (kryt.13), w 27,00% nie odnaleziono dowodów, natomiast tylko w 4,00% przypadków dokumentacja zawierała pełne dowody.
Zabiegi i techniki, których nauczono pacjenta (kryt.16) w celu zwiększenia niezależności w sprawowaniu opieki, odnotowano tylko w dokumentacji jednego pacjenta.
Natomiast w 81% przypadków dokumentacji podejmowane działania były niewystarczające a w 18 % przypadków pielęgniarki nie podejmowały takich działań. Kryterium 8 sporadycznie miało zastosowanie w badanej grupie pacjentów, co świadczy o
tym, że nie wszyscy badani wymagali określonych w tym kierunku zabiegów. Otrzymane wyniki ilustruje tabela I i rycina 1.
Tabela I. Ocena wykonywania zabiegów pielęgniarskich i stosowania technik
(%)
Lp.
Tak
Wykonywanie zabiegów pielęgniarskich i stosowanie technik
Nie ma zaWątpliwe stosowania
Nie
%
n
%
n
%
n
%
99
0
0
1
1
0
0
71
8
8
21
21
0
0
98
98
1
1
1
1
0
0
28
28
9
9
63
63
0
0
5 Wypróżnienia
85
85
0
0
15
15
0
0
6 Wypoczynek i sen
67
67
3
3
30
30
0
0
7 Aktywność fizyczna
36
36
23
23
41
41
0
0
8 Irygacje (włącznie z lewatywami)
1
1
0
0
0
0
99
99
9 Opatrunki i bandażowanie
99
99
0
0
1
1
00
00
10 Formalny program ćwiczeń
1
1
23
23
76
76
0
0
3
3
2
2
95
95
0
0
98
98
0
0
2
2
0
0
4
4
27
27
69
69
0
0
99
99
0
0
1
1
0
0
98
98
0
0
1
1
1
1
1
1
18
18
81
81
0
0
n
Podawanie i/lub nadzór przyjmowania
99
leków
Higiena osobista (kąpiel, higiena jamy
2
71
ustnej, skóry, paznokci, włosów)
1
3 Odżywianie (włącznie z dietą)
4
Równowaga płynów i elektrolitów
(gospodarki wodno- elektrolitowej)
Rehabilitacja (inna niż formalne ćwiczenia)
Zapobieganie powikłaniom i infek12
cjom
11
13 Rekreacja i odwrócenie uwagi
Zabiegi kliniczne-analiza moczu, pomiar ciśnienia krwi)
Leczenie specjalistyczne (np. pielę15 gnowanie tracheostomii, podawanie
tlenu, itp.)
Pacjenta nauczono wykonywania za16
biegów i technik
14
324
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik
Ocena opieki pielęgniarskiej w zakresie wykonywania zabiegów i technik pielęgniarskich oraz promocji zdrowia wobec pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
Ryc. 1. Ocena wykonywania zabiegów pielęgniarskich i stosowania technik
325
ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015
Dobrostan i społeczeństwo
Retrospektywna ocena jakości opieki w zakresie promocji zdrowia fizycznego
i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie i edukację pacjentów
po operacji kręgosłupa
Funkcję promocji zdrowia fizycznego i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie i
edukację poddano ocenie z uwagi na 6 kryteriów, wśród których najlepiej zostało
spełnione kryterium dotyczące planów postępowania w nagłych przypadkach (kryt.1).
Również istnieją dowody że rodzina otrzymała emocjonalne wsparcie (kryt.3) w 87%
przypadków, natomiast nie udokumentowano takiego wsparcia w przypadku 13% dokumentacji. Działania pielęgniarskie dla rozpoznanych potrzeb, odnoszących się do
promocji, nadzoru i edukacji w dziedzinie fizycznego i emocjonalnego stanu zdrowia
(kryt.6) znalazły odzwierciedlenie w dokumentacji 85% chorych, w dokumentacji
15% nie odnotowano tych informacji.
Natomiast wsparcie emocjonalne udzielane chorym (kryt.2) zostało udokumentowane w 56% przypadkach dokumentacji, wątpliwości budziło 43% analizowanej dokumentacji.
Edukacja w zakresie promowania i ochrony zdrowia pacjenta i jego rodziny
(kryt.4) była prowadzona w przypadku 12% pacjentów. Takiej informacji brakowało
w przypadku dokumentów jednego chorego, natomiast w 87% przypadków dokumentacji były to informacje niepełne. W 87% badanych dokumentacjach nie odnaleziono
dowodów oceny zapotrzebowania na dodatkowe zasoby (duchowe, socjalne, związane z kontynuacją opieki itd.) (kryt.5), w 13% przypadków dowody te były wątpliwe.
Szczegółowe wyniki przedstawia tabela II i rycina 2.
Tabela II. Promocja zdrowia fizycznego i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie i edukację (%)
Promocja zdrowia fizycznego i emocjonalnego
poprzez ukierunkowanie i edukację
Lp.
1
2
3
4
5
6
Sprecyzowane plany postępowania w sytuacjach nagłych
Emocjonalne wsparcie pacjenta
Emocjonalne wsparcie rodziny
Edukacja w zakresie promocji i utrzymania zdrowia
Ocena zapotrzebowania w zakresie zasobów dodatkowych (np. zaspokojenie potrzeb duchowych-religijnych, pomocy społecznej, pomocy w prowadzeniu domu, fizykoterapia lub terapia zajęciowa)
Działania podjęte w zakresie rozpoznanych potrzeb
326
Tak
n
%
Nie
n
%
Wątpliwe
n %
99 99,0 0 0,0 1
1,0
Nie ma zastosowania
n
%
0
0,0
56 56,0 1 1,0 43 43,0 0
87 87,0 13 13,0 0 0,0 0
12 12,0 1 1,0 87 87,0 0
0,00
0,0
0,0
0 0,0 87 87,0 13 13,0 0
0,0
85 85,0 0 0,0 15 15,0 0
0,0
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik
Ocena opieki pielęgniarskiej w zakresie wykonywania zabiegów i technik pielęgniarskich oraz promocji zdrowia wobec pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
Ryc. 2. Promocja zdrowia fizycznego i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie
i edukację
Z analizy wynika, że pacjenci w zakresie realizacji funkcji wykonywania zabiegów pielęgniarskich i stosowania technik otrzymali opiekę pielęgniarską na poziomie
doskonałym w 25 (25%) przypadkach, na poziomie dobrym w 59 (59%) przypadkach,
niepełnym w 14 (14%) i słabym/niebezpiecznym w 2 (2%) przypadku. Natomiast
funkcję promocja zdrowia fizycznego i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie i
edukację oceniono na poziomie doskonałym w 54 (54%) przypadkach, na poziomie
dobrym w 44 (44%) przypadkach i na poziomie niepełnym w 2 (2%) przypadkach
(tabela III).
Tabela III. Ocena funkcji i liczby przypadków dokumentacji
Funkcje
doskonała
dobra
niepełna
Słaba,
niebezpieczna
n
%
n
%
n
%
n
%
Wykonanie zabiegów pielęgniarskich i stosowanie technik
25
25,00
59
59,00
14
14,00
2
2,00
Promocja zdrowia fizycznego i
II emocjonalnego przez doradzanie i edukację
54
54,00
44
44,00
2
2,00
0
0,00
I
327
ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015
Dobrostan i społeczeństwo
OMÓWIENIE WYNIKÓW
Pielęgniarka we współczesnym systemie opieki zdrowotnej współpracując z różnymi profesjonalistami prowadzi dokumentację medyczną wspólną dla zespołu terapeutycznego (np. karta gorączkowa) oraz dokumentację pielęgniarską. Dokumentacja
medyczna jest podstawowym nośnikiem informacji o pacjencie oraz jakości oferowanych mu usług. Pielęgniarska dokumentacja będąc integralną częścią dokumentacji
medycznej powinna odzwierciedlać rzeczywistą pracę pielęgniarki [11]. Prawidłowo
sporządzone zapisy zapewniają ciągłość i kompleksowość świadczonych usług pielęgniarskich, jak również stanowią ważny element w badaniu jakości opieki. Sposób
dokumentowania opieki w dużej mierze decyduje o jakości świadczonych usług.
Funkcją pielęgniarską poddaną ocenie w niniejszej pracy było wykonywanie zabiegów pielęgniarskich i stosowanie technik. Uzyskane wyniki wykazały, że średnia
dla tej funkcji położona jest w obszarze opieki dobrej, mimo że pielęgniarki świadczyły również opiekę na poziomie niepełnym. Podobne spostrzeżenia ma Baczewska
[1]. Najniżej oceniono pracę pielęgniarek ukierunkowaną na potrzebę aktywności pacjenta w dziedzinie jego zainteresowań i odwrócenia uwagi od choroby oraz prowadzenie właściwej rehabilitacji pielęgniarskiej. Utrzymanie chorego w optymalnej aktywności stanowi jeden z ważniejszych obowiązków pielęgniarskich. Dla każdego
chorego stopień aktywności musi być dobierany indywidualnie. Współpraca fizjoterapeuty z pacjentem nie zwalnia pielęgniarki z odpowiedzialności za sprawność ruchową. Badania własne wykazały wysoki odsetek niepełnej dokumentacji w zakresie
realizacji formalnego programu ćwiczeń oraz nauki zabiegów rozwijających niezależność pacjenta w sprawowaniu samoopieki w ramach swoich możliwości.
Doniesienia w piśmiennictwie przedmiotu, wskazują na ważność zadań zawodowych personelu pielęgniarskiego w zakresie przekazu informacji dotyczących stosowanych procedur, czynności samopielęgnacyjnych i zachowania po zabiegu operacyjnym [6, 14].
Baczewska i wsp. w swoich badaniach wskazywali na małe zaangażowanie pielęgniarek w realizację formalnego programu ćwiczeń oraz niewielki udział w stosowaniu metod odwracania uwagi chorych od ich stanu [1].
Kolejna ważną funkcją w pracy pielęgniarki jest promocja zdrowia fizycznego i
emocjonalnego przez doradzanie i edukację. Funkcja ta zawiera kryteria koncentrujące się głównie na dowodach w zakresie postępowania w sytuacjach nagłych obejmujące zarówno pacjenta, jego rodzinę jak i inne osoby opiekujące się pacjentem.
Inne komponenty tej funkcji odzwierciedlają emocjonalne wsparcie rodziny. Dokumentacja powinna również zawierać dowody współpracy z pacjentem i jego rodziną
w zakresie promowania i ochrony zdrowia oraz edukacji dotyczącej prewencji wtórnej. Zdaniem Kachaniuk i wsp. zarówno rozmowa jak i wsparcie informacyjne udzielane przez personel pielęgniarski zdecydowanie bardziej odpowiada oczekiwaniom
pacjentów [8].
Wyniki badań własnych wykazały, że pielęgniarki w zakresie tej funkcji świadczyły opiekę najczęściej na poziomie doskonałym i dobrym. Największe uchybienia
dotyczyły oceny zapotrzebowania w stosunku do rozpoznanych potrzeb z zakresu
328
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik
Ocena opieki pielęgniarskiej w zakresie wykonywania zabiegów i technik pielęgniarskich oraz promocji zdrowia wobec pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
świadczeń socjalnych, terapii zajęciowej lub też kontynuacji opieki w innych instytucjach. Niemalże połowa dokumentacji zawierała niepełne informacje w zakresie
wsparcia emocjonalnego udzielanego pacjentom. Jak również wysoki odsetek (87%)
dokumentacji zawierał niepełne dowody dotyczące edukacji w zakresie promowania
i ochrony zdrowia pacjenta i jego rodziny. W badaniach Baczewskiej i wsp. funkcja
ta realizowana była na poziomie słabym i niepełnym, nieprawidłowości wystąpiły we
wszystkich kryteriach [2].
WNIOSKI
1.
Opieka pielęgniarska świadczona pacjentom po operacji kręgosłupa w zakresie
funkcji wykonywania zabiegów pielęgniarskich i stosowania technik realizowana
była na poziomie dobrym
2.
Promocja zdrowia fizycznego i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie i edukację realizowana była na poziomie doskonałym i dobrym
3.
Dokumentowanie procesu opieki pielęgniarskiej wymaga doskonalenia ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia emocjonalnego udzielanego pacjentom, oceny
zapotrzebowania na zasoby dodatkowe oraz zaangażowania pielęgniarek w realizację formalnego programu ćwiczeń
PIŚMIENNICTWO
1.
Baczewska B. i wsp.: Ocena doboru i wykorzystania zabiegów i technik pielęgniarskich w opiece pielęgniarskiej sprawowanej nad pacjentem z chorobą
układu krwiotwórczego.. Ann. Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin–
Polonia 2005, (suppl. 16): 22-25.
2.
Baczewska B. i wsp.: Ocena jakości opieki pielęgniarskiej sprawowanej nad pacjentem z chorobą układu krwiotwórczego w zakresie promocji zdrowia fizycznego i emocjonalnego przez nadzór i edukację.. Ann. Universitatis Mariae CurieSkłodowska, Lublin–Polonia 2005, (suppl. 16): 26-28.
3.
Beuth W., Ślusarz R.: Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa neurochirurgicznego. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera,
Bydgoszcz 2002: 87-90.
4.
Dobrogowski J., Wordliczek J.: Zespoły bólowe narządu ruchu. Bóle kręgosłupa.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
5.
Dobrowolna P., Hagner W.: Biomechaniczna analiza korelacji ryzyka wystąpienia choroby przeciążeniowej lędźwiowego odcinka kręgosłupa ze wzrostem i
masą ciała pacjenta, Medical and Biological Sciences 2007, 21(4), 49-51.
6.
Dyga-Konarska M.: Informacyjne i emocjonalne wsparcie pacjenta przez personel medyczny. Standardy Medyczne 2004, 5: 599-604.
7.
Dziak A. Bóle krzyża. PZWL, Warszawa 1996.
329
ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015
Dobrostan i społeczeństwo
8.
Kachaniuk H. i wsp.: Poglądy pacjentów na zakres i sposób przekazywania informacji zdrowotnej osobom chorym i rodzinie. Zdrowie Pub 2003, 113 (3/4);
264-267.
9.
Kapała W. Pielęgniarstwo, a jakość.: Problemy jakości. 2006, 3: 43.
10. Klimaszewska K. i wsp.: Jakość życia pacjentów z zespołami bólowym odcinka
lędźwiowego kręgosłupa, Problemy Pielęgniarstwa 2011; 19 (1), 47–54.
11. Książek J., Kentzer B.: Kwestionariusz oceny dokumentacji pielęgniarskiej. Ann.
Acad. Med. Gedan., 2005,35:73-83.
12. Lesnik M. J., Anderson B. E.: Nursing Practice and the Law. Philadelphia J. B.
Lippincott Co., 1955: 247-293.
13. Mazur R. i wsp.: Neurologiczne powikłania niedomogi kręgosłupa, Via-Medica,
2003: 124-126.
14. Mijała J., Kapała W.: Edukacja i wsparcie pacjentów hospitalizowanych (Na
przykładzie oddziałów chirurgicznych). Piel Pol 2002, 2 (14): 262-269.
15. Phaneuf M. C.: The Nursing Audit. Apleton- Century- Crofts W: Redfern S.J,
Norman I.J.:Measuring the quality of care. A consideration of different approaches. J. adv. Nurs. 1990, 15: 1260-1271.
16. Piątek A.: Zarządzanie jakością. [w] Zarządzanie w pielęgniarstwie. [red.] Ksykiewicz-Dorota A. Czelej, Lublin, 2005: 303-327.
17. Rąpała R. i wsp.: Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja, 2004 (2).
18. Ślusarz R. i wsp.: Ocena wydolności funkcjonalnej pacjentów przed zabiegiem
neurochirurgicznym i po jego wykonaniu. Problemy Pielęgniarstwa, 2010; 18
(4): 379–383.
19. Ząbek M.: Zarys neurochirurgii. PZWL Warszawa 1999.
STRESZCZENIE
Dysfunkcje kręgosłupa stanowią coraz większy problemem medyczny, społeczny
i ekonomiczny, który dotyczący przede wszystkim krajów wysoko rozwiniętych, ze
stale wzrastająca częstotliwością występowania. Pielęgniarstwo podlega ciągłemu
procesowi profesjonalizacji, wiąże się to z rozszerzeniem zakresu praktyki pielęgniarskiej oraz poprawą jakości i efektywności pracy pielęgniarki. We współczesnym pielęgniarstwie dąży się do ciągłego zwiększania zakresu samodzielności i kompetencji
pielęgniarek opartym na humanizmie i holizmie co poszerza zakres ról zawodowych
i wymusza zmianę modelu pracy. Zwiększa się zakres współpracy z pacjentem i jego
rodziną w zakresie promowania i ochrony zdrowia oraz szeroko pojętej edukacji dotyczącej głównie prewencji wtórnej. Celem pracy była ocena jakości opieki pielęgniarskiej w zakresie wykonywania zabiegów i technik pielęgniarskich oraz promocji
zdrowia fizycznego i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie i edukację sprawowanej nad pacjentami po operacji kręgosłupa. Analizie poddano dokumentację medyczną aktualnie obowiązującą w Oddziale Ortopedyczno-Urazowym z Chirurgią
330
Elżbieta Przychodzka, Krzysztof Turowski, Regina Lorencowicz, Józef Jasik
Ocena opieki pielęgniarskiej w zakresie wykonywania zabiegów i technik pielęgniarskich oraz promocji zdrowia wobec pacjentów z dysfunkcją kręgosłupa
Kręgosłupa Szpitala Wojewódzkiego w Chełmie dotyczącą 100 pacjentów leczonych
operacyjnie z powodu dysfunkcji kręgosłupa po zakończonej hospitalizacji. W badaniach wykorzystano retrospektywną metodę oceny jakości opieki pielęgniarskiej –
The Nursing Audit. Wyniki badań dotyczące oceny udokumentowanej przez pielęgniarki funkcji wykonywanie zabiegów i technik pielęgniarskich wykazują, że realizowana była na poziomie doskonałym (25%), dobrym (59%), niepełnym (14%) oraz
słabym/niebezpiecznym (2%). Natomiast w zakresie realizacji funkcji promocji zdrowia fizycznego i emocjonalnego poprzez ukierunkowanie i edukację, pacjenci otrzymali opiekę pielęgniarską świadczoną na poziomie doskonałym (54%), dobrym
(44%) i na poziomie niepełnym (2%).
ABSTRACT
Dysfunctions of the spine are an increasing medical, societal, and economic problem mostly affecting highly developed countries with continuously increasing prevalence of cases. Nursing is continuously professionalized and as a result nursing practice is becoming more prevalent and quality and effectiveness is improving. Through
efforts in the modern nursing profession, based on humanism and holism, the scope
of independence and competency of nurses is continuously increasing. That widens
the scope of professional roles and forces a change in the working model. The scope
of cooperation with the patient and patient’s family is increasing in the areas of promotion and protection of health and widely understood education involving mainly
secondary prevention.The goal of the work was the rating of nursing care quality in
terms of carrying out nursing procedures and techniques and promotion of physical
and emotional health through conditioning and education carried out on patients after
spine surgery. Analysis was performed on the medical documentation currently used
by the Department of Orthopedic Trauma with Spine Surgery at the Regional Hospital
in Chełm applying to 100 patients surgically treated due to dysfunction of the spine
after completed hospitalization. Research applied a retrospective assessment method
of nursing care quality - The Nursing Audit. Research results show that nursing functions of carrying out procedures and nursing techniques were conducted at the following levels - perfect (25%), good (59%), incomplete (14%) and poor/dangerous (2%).
On the other hand, in the area of implementation of function of physical and emotional
health promotion through guidance and education, patients received nursing care at
the following levels - perfect (54%), good (44%), incomplete (2%).
Artykuł zawiera 23687 znaków ze spacjami + grafika
331