Ratowanie chorych z ostrą niewydolnością krążenia i oddychania

Ratowanie chorych z ostrą niewydolnością
krążenia i oddychania metodą ECMO
Gdzie jesteśmy w 2011 roku
i na co mogą liczyć chorzy w Polsce
Przemysław Biliński – Główny Inspektor Sanitarny
Posiedzenie Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia
w dniu 14 grudnia 2011 r.
ECMO
w świadomości społeczeństwa, mediów
i zarządzających służbą zdrowia
Pojawienie się problematyki ECMO na forum
publicznym jest w dużym stopniu związane z
wystąpieniem w 2009 roku pandemii grypy
wywołanej wirusem A(H1N1)2009
1
Gwałtowny wzrost zachorowań na grypę A(H1N1), który osiągnął swój szczyt w listopadzie
2009 roku spowodował wystąpienie przypadków ostrej niewydolności oddechowej u części
chorych i sprawił, że wykorzystanie aparatury ECMO do ratowania życia pacjentów stało się
przedmiotem uwagi nie tylko środowisk medycznych, lecz również opinii publicznej oraz
osób odpowiedzialnych za organizację ochrony zdrowia w Polsce
Miejsce leczenia
W dniu 7.12.2009 r. odbyło się spotkanie Ministra Zdrowia z
konsultantami wojewódzkimi i ordynatorami oddziałów:
intensywnej terapii, kardiochirurgii i torakochirurgii, którego
ustalenia zachowują swoja aktualność:
Predysponowane do prowadzenia leczenia ECMO
są wieloprofilowe oddziały intensywnej terapii
prowadzone przez anestezjologów, znajdujące się
w bezpośredniej bliskości oddziału kardiochirurgii
2
Zakup aparatury ECMO w 2010 roku
W wyniku ustaleń z ekspertami w roku 2010 podjęto
decyzję o sfinansowaniu przez Ministerstwo Zdrowia
zakupu 10 zestawów do oksygenacji pozaustrojowej
ECMO u chorych z ostrą niewydolnością oddechowo krążeniową, z przeznaczeniem dla szpitali klinicznych i
ogólnych.
Wytypowanie jednostek nastąpiło w porozumieniu z
Konsultantem Krajowym w dziedzinie Anestezjologii i
Intensywnej Terapii - prof. dr hab. Krzysztofem Kuszą
oraz Przewodniczącym Rady Naukowej przy Ministrze
Zdrowia - prof. dr hab. Marianem Zembalą
Zakup aparatury ECMO w 2010 roku
3
Podjęcie prac systemowych nad organizacją leczenia
ECMO w Polsce
Organizacja leczenia niewydolności oddechowej przy pomocy aparatury
ECMO w przebiegu powikłań grypy stała się przedmiotem dyskusji na
forum działającego przy Ministrze Zdrowia Zespołu ds. Zapobiegania i
Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi oraz funkcjonującego w
jego ramach Komitetu ds. Pandemii Grypy.
Zespół stwierdził, że kompleksowe opracowanie systemu leczenia ostrej
niewydolności oddechowej przy pomocy zewnątrzustrojowego natleniania
krwi (ECMO) powinno należeć do grupy ekspertów w tej dziedzinie,
zarówno praktyków jak i teoretyków.
Zespół zarekomendował Ministrowi Zdrowia
powołanie Zespołu ds. ECMO.
Minister Zdrowia - Pani Ewa Kopacz podpisała
w dniu 10 sierpnia 2011 r.
zarządzenie w sprawie powołania
Zespołu do spraw opracowania założeń krajowego
systemu leczenia ostrej niewydolności oddechowej
przy pomocy zewnątrzustrojowego natleniania
krwi (ECMO)
4
Cele prac Zespołu ds. ECMO
1) analiza zasadności utworzenia regionalnych
ośrodków ECMO wraz z ewentualną propozycją ich
rozmieszczenia na obszarze kraju lub
zaproponowanie innych właściwych rozwiązań
systemowych spójnych ze sprawdzonymi
koncepcjami realizowanymi w innych krajach Unii
Europejskiej i poza nią;
Cele prac Zespołu ds. ECMO
2) analiza danych dotyczących ewentualnego
zapotrzebowania na sprzęt ECMO, komponentów
niezbędnych do tego sprzętu, a także innego
wyposażenia niezbędnego dla krajowego systemu
leczenia ostrej niewydolności oddechowej przy
pomocy (ECMO) oraz przygotowanie wyceny i
specyfikacji tego sprzętu;
5
Cele prac Zespołu ds. ECMO
3) analiza i przyjęcie wytycznych dotyczących
identyfikacji pacjentów do kierowania ich do
ośrodków dysponujących sprzętem ECMO, mając na
uwadze wskazania, przeciwwskazania i zasady
konsultacji z tymi ośrodkami;
Cele prac Zespołu ds. ECMO
4) przygotowanie zasad transportu pacjentów do
ośrodków dysponujących sprzętem ECMO;
5) stworzenie wytycznych do szkolenia personelu do
obsługi sprzętu ECMO
6
Założenia przyjęte przez Zespół
ECMO jest nie tylko forma leczenie niewydolności oddechowej w
przebiegu grypy A(H1N1) oraz wsparciem w przypadkach
transpantacji
ECMO powinno być traktowane przede wszystkim jako:
• forma pozaustrojowego wspomagania funkcji życiowych
(ExtraCorporeal Life Support - ECLS),
• standard w leczeniu wielu schorzeń związanych zarówno z
układem krążenia jak i oddechowym,
ECMO jest częścią nowoczesnej intensywnej terapii
Wskazania do ECMO
• niewydolność oddechowa lub/i układu krążenia
z przewidywanym ryzykiem zgonu >80%
• brak możliwości rozwiązania problemu metodami
konwencjonalnymi
• ARDS
• zator płucny
• wstrząs kardiogenny
• myocarditis
7
ECMO a grypa
Obecnie Zespół ds. ECMO, zgodnie z Zarządzeniem na
podstawie którego został powołany zakończy swoje prace do
końca roku i przekaże wnioski Ministrowi Zdrowia.
Należy mieć nadzieję, że choć to pandemia grypy skierowała
szczególne zainteresowanie na leczenie metodą ECMO, to należy
podkreślić, że ryzyko niewydolności oddechowej w przebiegu
powikłań grypy można wyeliminować poprzez zapobieganie samej
grypie - upowszechnienie corocznych szczepień ochronnych.
Dziękuję Państwu za uwagę
8