Igrzyska i gladiatorzy

Satyryk Juwenalis z pogard¹ wyra¿a³ siê o upodobaniu ludu rzymskiego do
“chleba i igrzysk”. Lud rzymski by³ niezwykle towarzyski. Rzymianie chêtnie
spêdzali czas razem, gromadz¹c siê na placach, w ³aŸniach, cyrkach czy amfiteatrach. Najbardziej lubian¹
form¹ spêdzania wolnego
czasu by³y igrzyska. Spektakle te mia³y równie¿ wymiar polityczny i propagandowy, poniewa¿ poprzez ich
organizacjê cesarze oraz lokalni dygnitarze starali siê
zdobyæ przychylnoœæ ludu.
Najs³ynniejszym miejscem organizacji igrzysk w
staro¿ytnym Rzymie by³o
Koloseum, którego budowê
rozpocz¹³ cesarz Wespazjan
w 72 roku po Chr., a zakoñczy³ cesarz Domicjan.
W Koloseum zasiadaæ mog³o 50.000 widzów, a na arenie prezentowano walki gladiatorów i potyczki z dzikimi zwierzêtami, a czasem
nawet bitwy morskie.
Gladiatorzy byli fenomenem w rzymskim œwiecie. Z jednej strony jako
ludzie niewolni, nie byli
szanowani przez lud rzymski, ku uciesze t³umów ginêli na arenie, byli niejednokrotnie zdeformowani fizycznie, z drugiej zaœ strony
byli uwielbiani przez t³umy
i chêtnie ogl¹dani. Walki
gladiatorów by³y wielkimi
pokazami, a poniewa¿ ludzie w Rzymie przyzwyczajeni byli do widoku œmierci, gin¹cy na arenie gladiator nie wzbudza³ ¿adnego
wstrêtu czy te¿ litoœci.
Widzowie byli gotowi
zap³aciæ ogromne pieni¹dze
tylko po to, aby podziwiaæ
walcz¹cych gladiatorów, ich
zmagania oraz patrzeæ na
ich œmieræ. Gladiatorzy
przyci¹gali swoim wygl¹dem oraz zawodem równie¿
ówczesne rzymskie kobiety,
Igrzyska
i gladiatorzy
zapewnia³o spokój
w szeregach gladiatorów, którzy nie mogli
myœleæ o ¿adnym buncie czy ucieczce.
Bardzo czêsto wymyœlano przeró¿ne kombinacje walk, ³¹cz¹c
niejednokrotnie gladiatora wyszkolonego
z nowicjuszem, co powodowa³o, ¿e stawa³
siê on przys³owiowym
“miêsem armatnim” gin¹cym na arenie ku
zadowoleniu publicznoœci.
W zwi¹zku z rozmaitymi pokazami i walkami uzbrojenie gladiatorów równie¿ by³o ró¿norodne. Pomys³y na
broñ gladiatora by³y zapo¿yczane od podbijanych ludów. Przyk³adowo taki gladiator jak
Trak mia³y typowe
uzbrojenie wojowników
trackich (zakrzywiony
sztylet i ma³¹ kwadraW walce gladiatorów wszystkie chwyty dozwolone
tow¹ tarczê), nieznaczfot. Tomasz Rogacz nie zmodyfikowane esstanowili obiekt ich po¿¹Gladiatorzy w wiêkszoœ- tetycznie na potrzeby pokadania. Znane s¹ historie o ci byli ludŸmi niewolnymi zów na arenach. Retarius waltym, i¿ nawet kobiety wyso- nie posiadaj¹cymi ¿adnych czy³ trójzêbem i sieci¹, samko usytuowane w rzymskim praw lub ludŸmi wyjêtymi nita - krótkim mieczem i
spo³eczeñstwie, pozostawia- spod prawa. Byli to niewol- du¿¹ prostok¹tn¹ tarcz¹. Gla³y ca³y swój dobytek i ucie- nicy sprowadzani z ró¿nych diatorzy zas³aniali korpusy,
ka³y z gladiatorem, aby to prowincji Imperium, ale ró- rêce, które nie by³y zas³aniaw³aœnie z nim zacz¹æ nowe wnie¿ z Barbaricum. Funk- ne tarcz¹ oraz nogi, które
¿ycie. Podobno jako afro- cjonowa³y specjalne szko³y by³y wystawiane do przodu w
dyzjak sprzedawano nawet gladiatorów, gdzie zakupio- trakcie walki. Do walki u¿ypiach zmieszany z oliw¹, nych niewolników przyucza- wano ochron wykonanych z
któr¹ uprzednio wysmaro- no do walki na arenie. Ade- metalu, ale równie¿ znane s¹
wani byli gladiatorzy staj¹- pci szko³y gladiatorskiej naj- pancerze, rêkawy czy nagocy do walki. W momencie pierw otrzymywali drewnia- lenniki wykonane ze skóry i
kiedy padali na arenê i ginê- n¹ broñ, aby jako niedo- piêknie zdobione metalowyli zbierano taki specyfik i œwiadczeni wojownicy nie mi aplikacjami.
polecano przede wszystkim zrobili sobie krzywdy. PoBardzo czêsto w trakcie
kobietom.
nadto drewniane uzbrojenie walk naprzeciwko gladiato-
Podczas festynu dzieci poznaj¹ historiê w sposób doœwiadczalny.
W Mennicy Pañstwowej na stanowisku nr 41 mog¹ same wybiæ
dwie monety. Jeœli dzieci nie maj¹ si³y podnieœæ m³ota, zawsze
mog¹ liczyæ na pomoc Jerzego Buczkowskiego, Leszka Buczkowskiego i Ireny Masiarek, którzy udzielaj¹ fachowych informacji.
fot. Tomasz Rogacz
rów wystawiano dzikie zwierzêta. Dochodzi³o wtedy do
krwawych rzezi. Gladiatorzy brali równie¿ udzia³ w
inscenizacjach bitew morskich, wtedy do wody wpuszczano na przyk³ad krokodyle lub innych wodnych miêso¿erców. Na po¿arcie zwierzêtom wydawano s³abych
niewolników oraz jeñców
barbarzyñskich.
Ci gladiatorzy, którzy w
jakikolwiek sposób ulegli
kontuzjom, leczeni byli
przez najdro¿szych i najbardziej powa¿anych lekarzy,
którzy pracowali w szko³ach gladiatorów. Ranny gladiator stoj¹cy na scenie móg³
prosiæ o darowanie ¿ycia i
czasem jego proœba by³a spe³niana i lud okazywa³ mu
litoϾ.
Najs³ynniejszym, znanym wszystkim nie tylko z
historii, ale równie¿ z filmów fabularnych, gladiatorem by³ Spartakus, który w
I wieku przed Chr. zosta³
sprzedany do szko³y gladiatorskiej. Tam w czasie buntu utworzy³a siê zorganizowana armia niewolnicza popieraj¹ca powstanie. Rozprzestrzenia siê ona na wiele
terenów Imperium Romanum. Na pocz¹tku walcz¹cy
o wolnoœæ odnieœli wiele
zwyciêstw, lecz po trzech
latach oporu ponieœli pora¿aj¹c¹ klêskê, gdy¿ w³adza
Imperium nie mog³a sobie
pozwoliæ na taka swobodê.
W biskupiñskiej szkole gladiatorskiej “Ludus Gladiatoius” mo¿ecie Pañstwo uzyskaæ wiele cennych i dodatkowych informacji na temat ¿ycia codziennego,
szkolenia oraz sposobów walki gladiatorów z czasów Imperium Romanum. Tu mo¿ecie przymierzyæ uzbrojenie gladiatorów i przenieœæ
siê w czasie na rzymskie
areny.
MARCIN LUTOMSKI
Gazeta Biskupiñska, Adres redakcji: Biskupin, pó³wysep, tel. (052) 30-25-280; Wydawca: Wydawnictwo
Dominika Ksiêskiego "Wulkan", Pa³uki, tygodnik lokalny, ¯nin, S¹ dowa 4; Redaktor naczelny:
Dominik Ksiêski; Anio³ Stró¿: Roksana Chowaniec. Sekretarz redakcji: Miros³awa Roszak. Reporterzy:
Magdalena Kruszka, Sara Matuszewska, Jacek Mielcarzewicz, Tomasz Rogacz, Rafa³ Tr¹bski. Sk³ad
i ³amanie: Leszek Adamczyk; Korekta: Stanis³aw Tyrakowski. Opracowanie graficzne: Leszek Malak.