Kubizm jako źródło inspiracji dla interpretacji ruchowej muzyki

121
materiały dydaktyczne
MARZENA KAMIŃSKA
KUBIZM JAKO ŹRÓDŁO INSPIRACJI
DLA INTERPRETACJI RUCHOWEJ
MUZYKI WSPÓŁCZESNEJ
NA PRZYKŁADZIE CHOREOGRAFII
MUZYKI III KWARTETU SMYCZKOWEGO
CZ. II MARKA STACHOWSKIEGO
Akademia Muzyczna
im. St. Moniuszki w Gdańsku
e-mail: [email protected]
Słowa kluczowe
Kubizm to kierunek w sztukach plastycznych, który rozwinął
choreografia muzyki
się we Francji na początku XX wieku (lata 1906–1915), głównie
w malarstwie i rzeźbie. Prekursorami byli Hiszpan Pablo Pikubizm
casso i Francuz Georges Braque. Termin kubizm wywodzi się
kształty ciał
od francuskiego rzeczownika cube (klocek, sześcian), ten zaś od
rekwizyty – gumy
łacińskiego cubus (kostka, sześcian).1
Określenie zostało użyte pierwszy raz przez niemieckiego malarza Henriego Matisse’a, patrzącego na pierwsze kubistyczne pejzaże Braque’a. Podchwycił
je prędko krytyk Louis Vauxcelles, „uznając sztukę Braque’a za »dziwactwa kubistyczne«
a więc sześcienne lub nawet do sześcianu”.2 W ten oto sposób mimowolnie stworzył nazwę
kierunku.
Termin przyjął się i wszedł do powszechnego użytku, jednak Picasso i Braque odcinali się
odeń przez długie lata. Należy pamiętać, że nazwa tylko częściowo odpowiada istocie tej
sztuki. Natomiast termin kubizm łatwo zaakceptowali artyści korzystający z doświadczeń
prekursorów. Nazwę usankcjonowało ukazanie się w 1912 roku teoretycznej rozprawy Alberta Gleizesa i Jeana Metzingera O kubizmie oraz publikacje Apollinaire’a z 1913 roku,
broniące nowego stylu.
Inspiracją dla kubizmu stało się późne malarstwo Paula Cézanne’a, którego wielka
pośmiertna wystawa odbyła się w Paryżu
w 1907 roku.
Cézanne stawiał sobie za cel analizę budowy obrazu i konstrukcji przedstawia-
nych motywów. Wydobywał z przedmiotów ich istotę, barwę i bryłę. Doszedł
do wniosku, że wszystkie kształty w naturze sprowadzić można do trzech podstawowych brył geometrycznych: walca, kuli
i stożka.3
1
E. L. Bucholz, B. Zimmermann, Pablo Picasso. Życie i twórczość, Wyd. Köemann, Tandem Verlag GmbH, 2005,
s. 106; także R. Falewicz, Encyklopedia Audiowizualna Britannica, Sztuka, cz. I, Wyd. Kurpisz S.A., Poznań 2006, s. 120.
2
E. Biernacka (red.), Klasycy Sztuki. Picasso, oprac. serii Peccatori S., Zuffi S., Wyd. Rzeczpospolita HPS, Warszawa
2006, s. 64.
3
E. L. Bucholz, B. Zimmermann, dz. cyt., s. 34; także E. Biernacka (red.), Klasycy Sztuki. Sztuka Nowoczesna, oprac.
serii D. Wahiche, Wyd. Rzeczpospolita HPS, Warszawa 2007, s. 37–38.
ske-01 str. 121