docczęść ii. dzia£ania na rzecz ochrony środowiska
download 
Reklamacja Transkrypt
część ii. dzia£ania na rzecz ochrony środowiska
Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. CZÊÆ II. DZIA£ANIA NA RZECZ OCHRONY RODOWISKA 1. DZIA£ALNOÆ KONTROLNA Dzia³alnoæ kontrolna Inspekcji prowadzona jest w oparciu o ustawê o Inspekcji Ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz.U.2002.112.982 z pón. zm.) i wytyczne G³ównego Inspektora Ochrony rodowiska zawarte w Ogólnych kierunkach dzia³alnoci Inspekcji Ochrony rodowiska. Celem dzia³alnoci jest realizacja polityki ekologicznej pañstwa, zmierzaj¹ca do usuniêcia lub ograniczenia g³ównych problemów ekologicznych charakterystycznych dla danego regionu i obszaru ca³ego kraju. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu dzia³a w ramach wojewódzkiej administracji zespolonej, wykonuj¹c zadania i kompetencje wynikaj¹ce z przepisów prawa oraz okrelone w odrêbnych dokumentach. Obszar dzia³alnoci obejmuje województwo dolnol¹skie. Wydzia³ Inspekcji w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony rodowiska powo³any jest do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie rodowiska. Do zadañ tego wydzia³u nale¿¹ w szczególnoci: § kontrola przestrzegania przepisów o ochronie rodowiska i racjonalnym u¿ytkowaniu zasobów przyrody, § kontrola przestrzegania decyzji ustalaj¹cych warunki u¿ytkowania rodowiska, § udzia³ w postêpowaniu dotycz¹cym lokalizacji inwestycji, § udzia³ w przekazywaniu do u¿ytku obiektów lub instalacji realizowanych jako przedsiêwziêcie mog¹ce znacz¹co oddzia³ywaæ na rodowisko, § kontrola eksploatacji instalacji i urz¹dzeñ chroni¹cych rodowisko przed zanieczyszczeniem, § podejmowanie decyzji wstrzymuj¹cych dzia³alnoæ prowadzon¹ z naruszeniem wymagañ zwi¹zanych z ochron¹ rodowiska lub naruszeniem warunków korzystania ze rodowiska, § wspó³dzia³anie w zakresie ochrony rodowiska z innymi organami kontrolnymi, organami cigania i wymiaru sprawiedliwoci oraz organami administracji pañstwowej i rz¹dowej, samorz¹du terytorialnego i obrony cywilnej, a tak¿e organizacjami spo³ecznymi i opiekunami spo³ecznymi, § inicjowanie dzia³añ tworz¹cych warunki zapobiegania powa¿nym awariom oraz usuwania ich skutków i przywracania rodowiska do stanu w³aciwego, § kontrola przestrzegania przepisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, § kontrola przestrzegania przepisów o obowi¹zkach przedsiêbiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o op³acie produktowej i op³acie depozytowej, § nadzór i kontrola w zakresie postêpowania z substancjami kontrolowanymi oraz z produktami, urz¹dzeniami i instalacjami zawieraj¹cymi te substancje, § kontrola wyrobów wprowadzanych do obrotu podlegaj¹cych ocenie zgodnoci w zakresie spe³niania przez nie zasadniczych wymagañ dotycz¹cych ochrony rodowiska okrelonych w przepisach odrêbnych, § weryfikacja rocznych raportów, o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U.2004.281.2784), § wykonanie zadañ okrelonych w ustawie o miêdzynarodowym obrocie odpadami (prawid³owoæ gospodarki odpadami bêd¹cymi przedmiotem miêdzynarodowego obrotu, w szczególnoci w miejscach ich pochodzenia i przeznaczenia), § kontrola przestrzegania przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, § kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zu¿ytym sprzêcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U.2005.180.1495). W oparciu o powy¿sze za³o¿enia sporz¹dzany jest ramowy roczny plan kontroli w województwie, a nastêpnie szczegó³owe plany kwartalne zawieraj¹ce wykazy podmiotów oraz zakres kontroli. Przedmiotem kontroli IO s¹ instalacje: § z których emisja do powietrza, odprowadzanie zanieczyszczeñ do wód lub do ziemi, oraz dla których dzia³ania w zakresie postêpowania z odpadami, w wietle przepisów prawa podlegaj¹ wymogom dotycz¹cym uzyskania pozwolenia lub zezwolenia, § których eksploatacja wykracza poza ramy powszechnego korzystania ze rodowiska, ale ustawa Prawo ochrony rodowiska nie wprowadza obowi¹zku uzyskania pozwolenia zwi¹zanego z ich u¿ytkowaniem, b¹d których eksploatacja wi¹¿e siê ze zwyk³ym korzystaniem z wody w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U.2001.115.1229 z pón. zm.). Oprócz kontroli podejmowanych wed³ug wczeniej opracowanych planów kontroli przeprowadzane s¹ kontrole pozaplanowe. S¹ to m.in. kontrole o charakterze interwencyjnym (na wniosek obywateli, organów administracji samorz¹dowej i rz¹dowej, organizacji ekologicznych oraz interpelacji poselskich) przeprowadzane, je¿eli z ich treci wynika domniemanie wyst¹pienia pogorszenia stanu rodowiska lub zagro¿enia ¿ycia lub zdrowia ludzi, albo wyst¹pienia nadmiernej uci¹¿liwoci wskazuj¹cej na naruszenie przepisów ochrony rodowiska. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. Przeprowadzane s¹ równie¿ pozaplanowe kontrole zwi¹zane z oddaniem do u¿ytku nowo zbudowanego lub zmodernizowanego obiektu budowlanego, zespo³u obiektów lub instalacji realizowanych jako przedsiêwziêcie mog¹ce znacz¹co oddzia³ywaæ na rodowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 ustawy Prawo ochrony rodowiska (Dz.U.2001.62.627 z pón. zm.). Kontrole pozaplanowe sprawdzaj¹ce podejmowane s¹ w przypadkach powiadomienia o ustaniu naruszenia, które uprzednio skutkowa³o wydaniem decyzji administracyjnej lub w przypadku wniosku o wyra¿enie zgody na oddanie do eksploatacji obiektu budowlanego, którego oddanie do u¿ytku zosta³o wstrzymane, lub o wyra¿enie zgody na podjêcie wstrzymanej dzia³alnoci albo podjêcie wstrzymanego u¿ytkowania instalacji. Kontrole pozaplanowe przeprowadzane s¹ równie¿ w razie koniecznoci wydania zawiadczeñ niezbêdnych do uzyskania zezwoleñ m.in. w zakresie: § przetwarzania surowca tytoniowego, § wytwarzania wyrobów tytoniowych, § wyrobu, oczyszczania, ska¿enia lub odwadniania spirytusu, § wyrobu lub rozlewania wyrobów spirytusowych, § produkcji wyrobów winiarskich oraz ich rozlewania, § wytwarzania i obrotu materia³ami wybuchowymi, broni¹, amunicj¹ oraz wyrobami i technologi¹ o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, § konfekcjonowania lub obrotu rodkami ochrony rolin i przechowywania opakowañ po rodkach ochrony rolin sklasyfikowanych jako bardzo toksyczne. Organy Inspekcji realizuj¹c swoje ustawowe zadania w zakresie czynnoci kontrolnych wspó³pracuj¹ z innymi jednostkami administracji rz¹dowej i samorz¹dowej, w tym z: Pañstwow¹ Inspekcj¹ Sanitarn¹, Pañstwow¹ Inspekcj¹ Pracy, Pañstwow¹ Stra¿¹ Po¿arn¹, Policj¹, Stra¿¹ Graniczn¹, Inspekcj¹ Transportu Drogowego, a tak¿e Najwy¿sz¹ Izb¹ Kontroli. Wspó³praca ta koncentruje siê w szczególnoci na wzajemnej wymianie informacji o wynikach kontroli oraz dzia³aniach podjêtych w toku kontroli. Inspekcja wspó³pracuje równie¿ z organami cigania (policja, prokuratura) w ramach prowadzenia przez te organy dochodzeñ i ledztw. 1.1. CELE DZIA£ALNOCI KONTROLNEJ PRZYJÊTE DO REALIZACJI W 2005 R. G³ówne cele dzia³alnoci kontrolnej to: 1. spe³nianie przepisów ochrony rodowiska przez prowadz¹cych instalacje, dla których wymagane jest posiadanie pozwolenia zintegrowanego, 2. przestrzeganie wymagañ w zakresie przepisów ochrony rodowiska przez podmioty bêd¹ce najwiêkszymi ród³ami zanieczyszczeñ w skali kraju, 3. wype³nianie przez inwestorów wymagañ ochrony rodowiska, 4. spe³nianie wymagañ w zakresie ochrony powietrza, 5. przestrzeganie przepisów w zakresie ochrony wód, 6. przestrzeganie wymagañ ochrony rodowiska w zakresie gospodarki odpadami, 7. przestrzeganie wymagañ w zakresie ochrony przed ha³asem, 8. ocena realizacji obowi¹zków wynikaj¹cych z przeciwdzia³ania powa¿nym awariom, 9. przestrzeganie przepisów ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, 10. kontrola przestrzegania przepisów o obowi¹zkach przedsiêbiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o op³acie produktowej i op³acie depozytowej, 11. przestrzeganie przepisów o postêpowaniu z substancjami zubo¿aj¹cymi warstwê ozonow¹ (SZWO), 12. przestrzeganie wymagañ w zakresie postêpowania z substancjami stwarzaj¹cymi szczególne zagro¿enia dla rodowiska, 13. kontrola spe³niania przez wyrób zasadniczych wymagañ, 14. stosowanie i przechowywanie nawozów, 15. przestrzeganie wymagañ ochrony rodowiska przez podmioty ubiegaj¹ce siê o wydanie stosownych zawiadczeñ i informacji, 16. przestrzeganie wymagañ w zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym, 17. przestrzeganie wymagañ ochrony rodowiska przez obiekty objête cyklami kontrolnymi. Zrealizowane w 2005 r. cykle kontrolne krajowe w wybranych bran¿ach gospodarki obejmowa³y: 1. kontrole instalacji, które posiadaj¹ decyzje o ustanowieniu stref ochronnych i zobowi¹zane by³y w terminie do dnia 31 grudnia 2005 r. do ograniczenia szkodliwego oddzia³ywania na rodowisko, 2. kontrole w jednostkach stosuj¹cych halony, 3. kontrole funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi i wybranymi odpadami pou¿ytkowymi, objêtymi op³atami produktowymi, 4. kontrole podmiotów prowadz¹cych dzia³alnoæ w zakresie transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, 5. kontrole przestrzegania wymagañ ochrony rodowiska przez podmioty prowadz¹ce dzia³alnoæ w zakresie wykorzystania odpadów poubojowych, 6. kontrole przestrzegania wymogów ochrony rodowiska przez podmioty, które z³o¿y³y owiadczenia o spe³nianiu standardów w zakresie ochrony rodowiska w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora ¿ywnociowego oraz rozwój obszarów wiejskich w zakresie dzia³añ Inwestycje w gospodarstwach rolnych i U³atwianie startu m³odym rolnikom Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 1.2. KONTROLOWANE PODMIOTY W Inspektoracie prowadzona jest na bie¿¹co ewidencja jednostek organizacyjnych podlegaj¹cych kontroli. Liczba zak³adów pozostaj¹cych w ewidencji WIO we Wroc³awiu wynosi 4501 i w porównaniu z rokiem 2004 wzros³a o 585 zak³adów. Do ewidencji zosta³y wpisane przede wszystkim: § nowo powstaj¹ce obiekty mog¹ce pogorszyæ stan rodowiska, kontrolowane w ramach zg³oszeñ z art. 56 prawa budowlanego, § obiekty kontrolowane w wyniku interwencji, w których stwierdzono naruszenie wymogów ochrony rodowiska, § obiekty kontrolowane w zwi¹zku z wprowadzeniem do ustawodawstwa krajowego nowych przepisów prawnych w zakresie korzystania ze rodowiska. Osobn¹ grupê stanowi¹ instalacje wymagaj¹ce pozwolenia zintegrowanego. W ewidencji WIO jest ich obecnie 214. S¹ to podmioty u¿ytkuj¹ce instalacje skupione wokó³ przemys³u: energetycznego, produkcji i obróbki metali, mineralnego, chemicznego, a tak¿e obiekty odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz inne rodzaje dzia³alnoci (m.in. przetwórstwo spo¿ywcze i hodowla). W 2005 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu przeprowadzi³ ³¹cznie 1201 kontroli w 1018 podmiotach. Liczba podmiotów objêtych kontrol¹ wzros³a w porównaniu do 2004 r. o ok. 11%. Kontrole przeprowadzone w 2005 r. w ramach planu rocznego 654 kontroli kompleksowych i problemowych stanowi³y 54% ca³kowitej liczby kontroli przeprowadzonych na terenie województwa dolnol¹skiego. W celu sprawdzenia spe³nienia wymogów ochrony rodowiska, w uzasadnionych przypadkach, wykonywane by³y kontrolne pomiary lub pobór prób do analizy. Ogó³em w ci¹gu roku przeprowadzono 299 kontroli po³¹czonych z pomiarem lub poborem prób. Tabela II.1.1. Liczba i rodzaj kontroli w 2005 r. 1.3. KONTROLE INWESTYCYJNE W zwi¹zku ze zg³oszeniami dokonywanymi przez inwestorów na podstawie art. 56 ustawy Prawa budowlanego oraz art. 76 Prawa ochrony rodowiska w 2005 r. przeprowadzono 62 kontrole zg³oszonych inwestycji. Z nowo wybudowanych obiektów mo¿na wymieniæ m.in. trzy podmioty, które przed oddaniem obiektów do u¿ytkowania uzyska³y pozwolenia zintegrowane: 1. Toyota Motor Industries Poland Sp. z o.o. w JelczuLaskowicach (odlewnia aluminium), 2. Ekologiczne Centrum Utylizacji Sp. z o.o. w Rusku, 3. Poland Smelting Technologies POLST Sp. z o.o. w Wa³brzychu. Inne nowe inwestycje to: stacje paliw, stacje bazowe telefonii komórkowej, wiadukty i mosty, oczyszczalnie cieków, zak³ad miêsny, sk³adowiska odpadów, zak³ad meblowy, stacje demonta¿u pojazdów, zak³ad recyklingu odpadów oraz fabryka generatorów gazu do poduszek powietrznych. Prowadzono równie¿ modernizacjê i rozbudowê istniej¹cych obiektów m.in. Przedsiêbiorstwo Wodoci¹gów i Kanalizacji Nysa, Sp. z o.o. w Zgorzelcu rozbudowa³o i zmodernizowa³o oczyszczalniê cieków w Jêdrzychowicach, Urz¹d Gminy w Marciszowie zmodernizowa³ sk³adowisko odpadów komunalnych w Ciechanowicach, Elektrownia Turów S.A. w Bogatyni zmodernizowa³a jeden blok energetyczny zastêpuj¹c m.in. kocio³ py³owy wysokosprawnym kot³em fluidalnym. Podczas przeprowadzonych kontroli inwestycyjnych w 46 przypadkach stwierdzono oddawanie do eksploatacji inwestycji spe³niaj¹cych wymogi ochrony rodowiska. Naruszenie wymagañ ochrony rodowiska stwierdzono w 14 przypadkach. W przypadku jednej inwestycji zosta³a wydana decyzja wstrzymuj¹ca oddanie do u¿ytkowania. W pozosta³ych przypadkach wydano zarz¹dzenia pokontrolne, które zosta³y w 100% zrealizowane. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 1.4. SKARGI I INTERWENCJE W 2005 r. do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony rodowiska we Wroc³awiu wp³ynê³o 435 wniosków o interwencjê. Z tego 106 wniosków przekazano do za³atwienia w³aciwym organom, przy czym czêæ spraw przekazano po uprzednim przeprowadzeniu rozpoznania w terenie. Pozosta³e interwencje za³atwiono we w³asnym zakresie. W 2005 r. odnotowano minimalny wzrost zg³aszanych interwencji w porównaniu z 2004 r. o oko³o 4%. Wiêkszoæ wnoszonych wniosków o interwencje dotyczy³a spraw lokalnych, których za³atwienie czêsto nale¿y do kompetencji organów samorz¹dowych (gospodarka ciekowa). Charakterystyka ilociowa i tematyczna wniosków o interwencje wskazuje, ¿e w 2005 r. najwiêksza iloæ interwencji dotyczy³a: § ochrony przed ha³asem 111 interwencji 25,5% wszystkich zg³oszonych, § ochrony przed odpadami 104 interwencje 23,9% wszystkich zg³oszonych, § zanieczyszczenia wód 107 interwencji 24,5% wszystkich zg³oszonych, § ochrony powietrza atmosferycznego 83 interwencje 19% wszystkich zg³oszonych. Pozosta³e, stanowi¹ce ³¹cznie 7,1%, to interwencje dotycz¹ce zanieczyszczeñ gruntu substancjami ropopochodnymi z pojazdów samochodowych i urz¹dzeñ produkcyjnych, nieprawid³owoci dotycz¹cych procesu inwestycyjnego (protesty mieszkañców), niszczenia fauny i flory, przedwczesnego odrolnienia gruntów, uci¹¿liwoci zapachowych pochodz¹cych ze sk³adowanego obornika oraz kiszonek. Zg³aszane wnioski o interwencje w przypadku emisji do atmosfery dotyczy³y funkcjonowania ma³ych lokalnych kot³owni (wyposa¿onych w kot³y z rusztami sta³ymi bez urz¹dzeñ odpylaj¹cych) i niewielkich zak³adów us³ugowych (lakiernictwo, bla- charstwo), a tak¿e u¿ywania odpadów do ogrzewania budynków mieszkalnych. Wnioski dotyczy³y ponadto uci¹¿liwoci powodowanej emisj¹ niezorganizowan¹ (pylenia dróg dojazdowych do zak³adów wydobycia i przerobu kamienia) oraz uci¹¿liwoci zapachowych pochodz¹cych z ró¿nych róde³. Do typowych wniosków o interwencjê w zakresie ochrony przed ha³asem nale¿a³y uci¹¿liwoci powodowane funkcjonowaniem zak³adów wydobywczych i przeróbczych kamienia, dzia³aniem urz¹dzeñ klimatyzacyjnych i ch³odniczych w zwartej zabudowie mieszkalnej, powoduj¹cych pogarszanie siê klimatu akustycznego w najbli¿szym otoczeniu. Uci¹¿liwoci akustyczne powodowa³y tak¿e drobne zak³ady us³ugowe i lokale rozrywkowe bêd¹ce ród³em nadmiernego ha³asu oraz niedro¿ne uk³ady komunikacyjne w du¿ych miastach bêd¹ce ród³em ha³asu komunikacyjnego. Wnioski o interwencje z zakresu gospodarki odpadami dotyczy³y ró¿norodnych zagadnieñ np.: niew³aciwego postêpowania z odpadami, w tym sk³adowania w miejscach na ten cel nie przeznaczonych, niew³aciwego postêpowania z odpadami zawieraj¹cymi azbest, a tak¿e nielegalnego spalania lub zakopywania odpadów i niew³aciwej gospodarki odpadami w zak³adach. W zakresie ochrony wód interwencje obejmowa³y zanieczyszczenia rzek, zbiorników wodnych i rowów melioracyjnych spowodowane nielegalnym odprowadzaniem cieków bytowych przez w³acicieli prywatnych posesji i przez niewielkie jednostki organizacyjne. Do spraw znacz¹cych pod wzglêdem skali problemu wystêpuj¹cego w województwie dolnol¹skim nale¿y zaliczyæ w 2005 r. sprawy dotycz¹ce uci¹¿liwoci zapachowej wielkoprzemys³owych ferm, emisji niezorganizowanej py³u zwi¹zanej z eksploatacj¹ odkrywkowych kopalñ oraz uci¹¿liwoci zwi¹zane z eksploatacj¹ sk³adowisk odpadów komunalnych. Wykres II.1.1. Wnioski rozpatrzone przez WIO we Wroc³awiu w 2005 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. Wykres II.1.2. Zestawienie sposobu za³atwiania wniosków w WIO we Wroc³awiu w 2005 r. Wykres II.1.3. Zestawienie ogólnej liczby wniosków za³atwionych w WIO we Wroc³awiu w latach 2001-2005 1.5. DZIA£ANIA POKONTROLNE Zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami w zakresie ochrony rodowiska, na podstawie ustaleñ kontroli wojewódzki inspektor ochrony rodowiska ma mo¿liwoæ: 1. wydaæ zarz¹dzenia pokontrolne kierownikowi kontrolowanej jednostki organizacyjnej zobowi¹zuj¹ce do usuniêcia stwierdzonych uchybieñ i nieprawid³owoci. W okrelonych terminach adresat zarz¹dzeñ ma obowi¹zek z³o¿enia informacji o zakresie podjêtych i zrealizowanych dzia³añ s³u¿¹cych eliminacji wskazanych naruszeñ; 2. wydaæ decyzjê o wstrzymaniu dzia³alnoci prowadzonej bez okrelenia warunków lub z naruszeniem warunków korzystania ze rodowiska; 3. wszcz¹æ egzekucjê, je¿eli obowi¹zek wynika z mocy prawa lub decyzji administracyjnej; 4. na³o¿yæ administracyjne kary pieniê¿ne za naruszenia wymagañ okrelonych w pozwoleniach emisyjnych, a tak¿e w okrelonych przypadkach odraczaæ te kary, rozk³adaæ na raty, zmniejszaæ lub umarzaæ; 5. skierowaæ zawiadomienie o pope³nieniu przestêpstwa przeciwko rodowisku do organu powo³anego do cigania przestêpstw, je¿eli dzia³anie lub zaniechanie kierownika kontrolowanej jednostki lub jej pracownika wykazuje znamiona przestêpstwa; 6. na³o¿yæ grzywnê w formie mandatu karnego za wykroczenia przeciw rodowisku, okrelone w odrêbnych przepisach. W wyniku podjêtych dzia³añ pokontrolnych zastosowano nastêpuj¹ce dzia³ania dyscyplinuj¹ce: § liczba mandatów karnych 96 na kwotê 21.950 z³, § liczba zarz¹dzeñ pokontrolnych 595, Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. § liczba wniosków skierowanych do organów cigania 4, § liczba wniosków skierowanych do organów administracji rz¹dowej 74, § liczba wniosków skierowanych do organów administracji samorz¹dowej 367, § liczba wydanych decyzji niepieniê¿nych 28. Administracyjne kary pieniê¿ne wymierzane s¹ przez wojewódzkiego inspektora ochrony rodowiska obligatoryjnie w przypadku: 1. stwierdzenia przekroczeñ okrelonych w: § pozwoleniach emisyjnych iloci lub rodzaju gazów lub py³ów wprowadzanych do powietrza, § pozwoleniach wodnoprawnych iloci, stanu lub sk³adu cieków b¹d iloci pobranej wody, § pozwoleniach na emisjê ha³asu, 2. naruszenia warunków decyzji zatwierdzaj¹cej instrukcjê eksploatacji sk³adowiska odpadów albo decyzji okrelaj¹cej miejsce i sposób magazynowania odpadów, wymaganych przepisami ustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobów sk³adowania lub magazynowania odpadów. Postêpowanie w sprawie wymierzenia kary wszczyna siê na podstawie stwierdzonego przekroczenia lub naruszenia. Stwierdzenie to jest wynikiem ustaleñ kontroli lub dokonywane jest na podstawie pomiarów. Wojewódzki inspektor ochrony rodowiska w formie decyzji ustala dobow¹ lub godzinow¹ wielkoæ kary biegn¹cej. Decyzja okrela wielkoæ stwierdzonego przekroczenia lub naruszenia, wymiar kary, termin, od którego jest naliczana kara. Na podstawie ostatecznej decyzji ustalaj¹cej karê biegn¹c¹ WIO wymierza karê za ca³y okres przekroczenia, tj. do czasu ustania naruszenia lub do koñca roku kalendarzowego. Jeli naruszenie nie usta³o kara biegnie dalej. Prawo ochrony rodowiska przewiduje mo¿liwoæ odroczenia kary za okres naruszenia na czas nie d³u¿szy ni¿ 5 lat. Przes³ank¹ odroczenia jest z³o¿enie wniosku i wykazanie, ¿e zobowi¹zany do zap³aty podmiot terminowo realizuje przedsiêwziêcie zapewniaj¹ce usuniêcie przyczyny wymierzenia kary. Terminowa realizacja przedsiêwziêcia, która doprowadzi³a do usuniêcia przyczyny wymierzenia kary powoduje wydanie decyzji o zmniejszeniu odroczonych kar o sumê rodków w³asnych wydatkowanych na realizacjê przedsiêwziêcia. Natomiast, je¿eli kara stanowi³a konsekwencjê naruszenia wymagañ ustawy o odpadach w ca³oci podlega ona umorzeniu. Tabela II.1.2. Zestawienie wymierzonych kar w 2005 r. 1.6. WYBRANE EFEKTY DZIA£AÑ KONTROLNYCH WIO W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego: § ograniczenie uci¹¿liwoci emisji niezorganizowanej kopalni kamienia; § zapoznanie kontrolowanych podmiotów gospodarczych z przepisami dotycz¹cymi pozwoleñ, ewidencjonowania zanieczyszczeñ wprowadzanych do powietrza, przekazywania informacji o zakresie korzystania ze rodowiska oraz wymogami ponoszenia op³at z tego tytu³u; § przestrzeganie przepisów dotycz¹cych substancji zubo¿aj¹cych warstwê ozonow¹; nieprawid³owoci stwierdzone podczas kontroli, wskazuj¹ na brak mo¿liwoci kontroli prawid³owoci postêpowania z ww. substancjami, zw³aszcza w zakresie ich przedostawania siê do powietrza. § zastêpowanie materia³ów lakierniczych opartych na rozpuszczalnikach organicznych przez materia³y wodorozcieñczalne; § wyranie zauwa¿alnym trendem jest ograniczanie uci¹¿liwoci zak³adów wydobywczo-przeróbczych surowców skalnych, choæ nadal emisja ta powoduje wiele uci¹¿liwoci. W zakresie gospodarki ciekowej: § Przedsiêbiorstwo Wodoci¹gów i Kanalizacji Delfin Sp. z o.o. w Z¹bkowicach l¹skich zakoñczy³o rozbudowê i modernizacjê oczyszczalni cieków w Z¹bkowicach l¹skich; § Gmina Kamieniec Z¹bkowicki wybudowa³a i odda³a do eksploatacji oczyszczalniê cieków; § Wodoci¹gi i Kanalizacja Sp. z o.o. w Dzier¿oniowie kontynuuje rozbudowê i modernizacjê oczyszczalni w Bielawie i w Dzier¿oniowie; § Wa³brzyskie Przedsiêbiorstwo Wodoci¹gów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Wa³brzychu prowadzi modernizacjê i rozbudowê oczyszczalni cieków w Cierniach; Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. § w hucie szk³a: Zak³ad Nysa w Pieñsku P.P.H.U, Dawid Nowakowski w Obornikach Wielkopolskich, uzyskano efekt ekologiczny w postaci znacznego ograniczenia emisji substancji szczególnie szkodliwych dla rodowiska wodnego w postaci toksycznych fluorków poprzez wybudowanie nowej oczyszczalni cieków przemys³owych z procesu matowania szk³a; § w Kamieñcu Z¹bkowickim oddano do eksploatacji mechaniczno-biologiczn¹ oczyszczalniê cieków o przepustowoci 550 m3/d z mo¿liwoci¹ rozbudowy do 1100 m3/d. Docelowo RLM dla oczyszczalni ma wynosiæ: w I etapie 4 500 RLM, w II etapie 9 500 RLM. Oddanie do eksploatacji nowej mechaniczno-biologicznej oczyszczalni cieków pozwoli³o na wy³¹czenie z eksploatacji bêd¹cej w z³ym stanie technicznym mechanicznobiologicznej oczyszczalni typu MINIBLOK M-9; § w widnicy zakoñczono rozbudowê czêci osadowej na komunalnej oczyszczalni cieków. Wykonano w ramach rozbudowy: zagêszczacz osadu wstêpnego, zbiornik nadawy, zamkniêt¹ komorê fermentacji, instalacjê biogazu, budynek osadowy z kot³owni¹ gazowo-olejow¹, zbiornik uredniania, stacjê mechanicznego odwadniania osadów, instalacjê do termicznego suszenia osadów, instalacjê do mineralizacji osadu, generator energii elektrycznej i cieplnej z biogazu. Przyczyn¹ poprawy jest tak¿e zatrudnienie w zak³adach wyspecjalizowanej kadry pracowniczej, która na bie¿¹co ledzi uregulowania prawne w zakresie gospodarki ciekowej oraz pozyskiwanie rodków finansowych miêdzy innymi z funduszy: PHARE, ISPA, NFOiGW oraz WFOiGW i innych. Pod wzglêdem uzyskanych efektów ekologicznych w dziedzinie ochrony wód wskazaæ nale¿y na dzia³ania zwi¹zane z budow¹, rozbudow¹ i modernizacj¹ instalacji oczyszczaj¹cych cieki, stosowanych zarówno do celów technologicznych, jak i komunalnych. W zakresie gospodarki odpadami: § uruchomienie stacji demonta¿u pojazdów; § uruchomienie Zak³adu Recyklingu Odpadów w Wa³brzychu; § ograniczenie uci¹¿liwoci z tytu³u powstaj¹cych odpadów by³o realizowane poprzez minimalizacjê iloci odpadów opakowaniowych wywo¿onych na sk³adowisko poprzez wdra¿anie i zwiêkszanie skutecznoci selekcji odpadów klasyfikuj¹cych siê do recyklingu b¹d odzysku. 1.7. OCENA OGÓLNA STANU PRZESTRZEGANIA WYMAGAÑ OCHRONY RODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOL¥SKIM Kontrole przeprowadzone w 2005 r. wykaza³y, ¿e stan przestrzegania wymagañ ochrony rodowiska przez kontrolowane podmioty ulega powolnej, ale systematycznej poprawie. Nowe inwestycje w wiêkszoci oddawane s¹ z zachowaniem przepisów prawa ekologicznego. Zdarza siê jeszcze praktyka unikania modernizacji przestarza³ych urz¹dzeñ ochrony rodowiska lub przy ich braku nie inwestowania w takie urz¹dzenia przez nowych w³acicieli obiektów przejmowanych po likwidowanych zak³adach, g³ównie ze wzglêdu na brak funduszy. Coraz rzadszym zjawiskiem jest podejmowanie przez osoby fizyczne dzia³alnoci gospodarczej uci¹¿liwej dla rodowiska i okolicznych mieszkañców, niezgodnej z zapisami w obowi¹zuj¹cym planie zagospodarowania przestrzennego. W trakcie przeprowadzanych kontroli w 2005 r. najczêciej stwierdzane naruszenia dotyczy³y: § w zakresie ochrony wód: braku pozwoleñ wodnoprawnych na odprowadzanie zanieczyszczonych wód opadowych z terenów zak³adów do wód lub do ziemi, b¹d przekraczanie warunków okrelonych w pozwoleniach, braku dba³oci o nale¿yty stan urz¹dzeñ do ochrony wód przed zanieczyszczeniem, § w zakresie ochrony powietrza: braku pozwoleñ na emisjê substancji do powietrza, braku prowadzenia okresowych pomiarów stê¿eñ substancji zanieczyszczaj¹cych emitowanych do powietrza, braku dba³oci o nale¿yty stan urz¹dzeñ do ochrony powietrza, braku ewidencji zanieczyszczeñ wprowadzanych do powietrza, § w zakresie gospodarki odpadami: braku uregulowañ prawnych, przekazywaniu odpadów podmiotom bez sprawdzenia czy posiadaj¹ one zezwolenia w³aciwego organu w zakresie gospodarki odpadami, braku ewidencji wytwarzanych odpadów, braku sprawozdañ o rodzajach i ilociach odpadów, o sposobach gospodarowania nimi, § w zakresie ochrony przed ha³asem: braku uregulowañ prawnych, ponadnormatywnej emisji ha³asu z zak³adów i obiektów handlowo-us³ugowych. Na podstawie przeprowadzonych kontroli i dzia³añ pokontrolnych stwierdzono znaczn¹ poprawê w stanie przestrzegania wymagañ ochrony rodowiska przez kontrolowane podmioty. Wprawdzie liczba naruszeñ jest dosyæ du¿a, ale nie s¹ to naruszenia maj¹ce znacz¹cy wp³yw na stan rodowiska, gdy¿ w wiêkszoci s¹ to uchybienia natury formalnej. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 1.8. KONTROLA PRZEDSIÊBIORSTW PROWADZ¥CYCH RECYKLING POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI W 2005 r. Inspekcja Ochrony rodowiska, jako nowe zadanie rozpoczê³a kontrole przestrzegania przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Kontrole stacji demonta¿u zgodnie z ustaw¹ z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U.2005.25.202), która wdra¿a postanowienia dyrektywy 2000/53/WE z dnia 18 wrzenia 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.Urz. WE L 269 z 21.10.2000, z pón. zm.) przeprowadzane s¹ co najmniej raz w roku. Celem kontroli by³o nadzorowanie prawid³owoci postêpowania ze zu¿ytymi pojazdami i odpadami z nich powstaj¹cymi. Tabela II.1.3. Wykaz przedsiêbiorców prowadz¹cych stacje demonta¿u pojazdów Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 2. ZAKOÑCZENIE FUNKCJONOWANIA LISTY 80* 2.1. FUNKCJONOWANIE LISTY 80 Lista 80 zosta³a og³oszona przez Ministra Ochrony rodowiska, Zasobów Naturalnych i Lenictwa w styczniu 1990 r. Stworzenie jej oraz podjêcie dzia³añ w stosunku do umieszczonych na niej zak³adów stanowi³o realizacjê jednego z istotnych elementów Polityki Ekologicznej Pañstwa, jakim by³a szybka likwidacja ekstremalnych zagro¿eñ rodowiska. Rozbudzi³o to równie¿ zainteresowanie problematyk¹ ochrony rodowiska szerokiej opinii publicznej, pozyskuj¹c jej poparcie i wspó³pracê w formie spo³ecznego oddzia³ywania na w³aciw¹ ekologiczn¹ postawê zak³adów. W ca³ym okresie funkcjonowania listy szczególny nadzór nad wyznaczon¹ grup¹ zak³adów sprawowa³ G³ówny Inspektor Ochrony rodowiska. W maju 1994 r. dokonano pierwszej weryfikacji Listy 80, w wyniku której skrelono z niej 14 zak³adów oraz wpisano 5 nowych. W kolejnych latach weryfikacja by³a prowadzona na bie¿¹co. W 1997 r., wychodz¹c naprzeciw zak³adom, które rozwi¹zywa³y wiele problemów ekologicznych, wymagaj¹cych szerokiego zakresu prac, d³ugiego terminu ich wykonywania i przeznaczenia na nie znacznych nak³adów finansowych, Inspekcja Ochrony rodowiska wypracowa³a koncepcjê Programów dostoso- wawczych i systemu warunkowego skrelania zak³adów z listy. Usankcjonowane prawnie decyzj¹ administracyjn¹ wojewody Programy dostosowawcze po raz pierwszy ujmowa³y w sposób zintegrowany obowi¹zki zak³adu w celu spe³nienia wszystkich wymogów ochrony rodowiska. Po wprowadzeniu procedury warunkowego skrelania z mo¿liwoci tej skorzysta³o 16 zak³adów. Wejcie w ¿ycie w 2001 r. zmienionych przepisów w obszarze ochrony rodowiska, a w szczególnoci ustawy Prawo ochrony rodowiska i ustawy o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony rodowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw, spowodowa³o koniecznoæ wprowadzenia korekty w zasadach prowadzenia nadzoru nad zak³adami pozostaj¹cymi na Licie 80. Zweryfikowane kryteria s¹ stosowane od 2002 r. Zgodnie z nimi uzyskanie pozwolenia zintegrowanego lub innego wymaganego prawem, przy spe³nieniu wymogów ochrony rodowiska lub w przypadku podjêcia realizacji Programu dostosowawczego, stanowi³o podstawê do skrelenia zak³adu z listy w trybie ostatecznym lub warunkowym. W przypadku zak³adów bêd¹cych w likwidacji lub upad³oci, skrelenie z listy nastêpowa³o po zrealizowaniu przez zak³ad dzia³añ naprawczych (przede * na podstawie materia³ów opracowanych w GIO: Zakoñczenie funkcjonowania Listy 80 (uzasadnienie) Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. wszystkim rekultywacyjnych) ustalonych decyzjami administracyjnymi odpowiednich organów. Od 2002 r. na listê nie wpisywano nowych zak³adów. Od chwili utworzenia Listy 80 do czerwca 2005 r. skrelono z niej 58 zak³adów. W trybie ostatecznym z listy zosta³y skrelone 43 zak³ady, które poprzez realizacjê szeregu zadañ proekologicznych lub zaprzestanie produkcji dostosowa³y swoj¹ dzia³alnoæ do zgodnoci z wymogami ochrony rodowiska oraz 15 zak³adów w trybie warunkowym, po podjêciu przez nie realizacji przedsiêwziêæ ujêtych w wynegocjowanych Programach dostosowawczych. Wed³ug stanu na dzieñ 30 czerwca 2005 r. na licie pozosta³y 33 zak³ady. 2.2. DZIA£ANIA INSPEKCJI OCHRONY RODOWISKA W celu uzyskania zamierzonych efektów, tj. radykalnego i szybkiego ograniczenia uci¹¿liwoci, zak³ady z Listy 80 objête zosta³y szczególnym nadzorem Inspekcji Ochrony rodowiska. Polega³o to m.in. na zwiêkszeniu czêstotliwoci i zakresu kontroli w celu oceny realizacji zadañ proekologicznych. Kontrol¹ objêto: stan techniczny urz¹dzeñ ochrony rodowiska, technologie pod k¹tem ich wp³ywu na rodowisko, realizacjê obowi¹zków wynikaj¹cych z decyzji administracyjnych i z mocy prawa, oddzia³ywanie zak³adów na poszczególne elementy rodowiska, stan formalnoprawny w zakresie korzystania ze rodowiska. Celem zwiêkszenia efektywnoci dzia³añ dla ka¿dego zak³adu umieszczonego na Licie 80 okrelono jego g³ówne problemy ekologiczne. Stan rozwi¹zywania tych problemów oceniany by³ przez inspektorów podczas prowadzonych kontroli. Okresowo G³ówny Inspektorat Ochrony rodowiska, przy udziale wojewódzkich inspektoratów ochrony rodowiska, dokonywa³ oceny wype³niania wymogów ochrony rodowiska przez zak³ady z Listy 80. Przygotowywany by³ wówczas w G³ównym Inspektoracie Ochrony rodowiska dokument, który by³ szeroko udostêpniany przede wszystkim zak³adom, których dotyczy³, oraz m.in.: Ministrowi rodowiska, Ministrowi Gospodarki, Ministrowi Skarbu Pañstwa, G³ównemu Inspektorowi Pracy, G³ównemu Inspektorowi Sanitarnemu, wojewodom i marsza³kom województw, na których terenie funkcjonowa³y zak³ady z Listy 80, wojewódzkim inspektorom ochrony rodowiska, izbom gospodarczym np. Izbie Gospodarczej Energetyki i Ochrony rodowiska, Izbie Energetyki Przemys³owej, Polskiej Izbie Przemys³u Chemicznego, Izbie Gospodarczej Metali Nie¿elaznych. W okresie lat 1990-2005 przygotowano w GIO 9 opracowañ podsumowuj¹cych stan realizacji zadañ proekologicznych przez zak³ady pozostaj¹ce na licie. W latach 1995-2000 przygotowano 5 dokumentów dotycz¹cych opracowania i wdro¿enia koncepcji Programów dostosowawczych i warunkowego skrelania zak³adów z listy. Ka¿dego roku G³ówny Inspektor Ochrony rodowiska przedk³ada³ w³adzom pañstwowym oraz opinii publicznej Informacjê o realizacji zadañ Inspekcji Ochrony rodowiska. Dokument ten zawiera³ informacjê o prowadzonych w danym roku dzia³aniach kontrolnych podjêtych w stosunku do zak³adów z Listy 80, m.in. dane dotycz¹ce aktualnego stanu listy, zak³adów skrelonych z listy wraz z uzasadnieniem podjêcia takiej decyzji, ocena podejmowanych dzia³añ proekologicznych przez zak³ady pozostaj¹ce na licie. 2.3. EFEKTY EKOLOGICZNE OSI¥GNIÊTE W WYNIKU FUNKCJONOWANIA LISTY 80 W pocz¹tkowym okresie funkcjonowania Listy 80 ograniczanie uci¹¿liwoci dla rodowiska nastêpowa³o przede wszystkim w wyniku likwidacji jednostek organizacyjnych w ca³oci lub wyeksploatowanych technicznie ci¹gów technologicznych. Bardziej czasoch³onn¹ drog¹ spe³nienia wymogów by³o wyposa¿anie zak³adów w urz¹dzenia ochrony rodowiska. Najefektywniejsz¹, choæ najd³u¿sz¹ drog¹ osi¹gania wymogów by³o wdra¿anie nowoczesnych, przyjaznych rodowisku technologii. Czêsto realizowano takie zadania ³¹cznie z zaprzestaniem produkcji uci¹¿liwych dla rodowiska oraz wyposa¿aniem dotychczas funkcjonuj¹cych w zak³adach instalacji w efektywniejsze urz¹dzenia ochrony rodowiska. Takie sposoby rozwi¹zywania problemów ekologicznych przyjê³a najwiêksza grupa zak³adów. Na te- renie województwa dolnol¹skiego mia³o to miejsce w: Zak³adach Chemicznych Viscoplast S.A. we Wroc³awiu, Elektrowni Turów S.A. w Bogatyni, KGHM Polska Mied S.A. Oddzia³ Huta Miedzi Legnica w Legnicy, Kopalni Wêgla Brunatnego Turów S.A. w Bogatyni, Hutmen S.A. we Wroc³awiu, KGHM Polska Mied S.A. Oddzia³ Zak³ad Hydrotechniczny w Rudnej. Poza 43 zak³adami skrelonymi ostatecznie jest tak¿e grupa 15 zak³adów skrelonych z Listy 80 w trybie warunkowym. Skrelenia tego typu odbywa³y siê w wyniku podjêcia realizacji przez zak³ady programów dostosowawczych. W 3 zak³adach zakoñczono realizacjê programu dostosowawczego, w pozosta³ych 12 do rozwi¹zania pozosta³y w wiêkszoci zadania zwi¹zane z gospodark¹ odpadami czy emisj¹ ha³asu oraz w mniejszej iloci zadania zwi¹zane z ograni- Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. czeniem emisji zanieczyszczeñ do powietrza oraz rozwi¹zaniem uci¹¿liwoci zwi¹zanych z odprowadzaniem cieków. Wszystkie zak³ady skrelone z listy w trybie warunkowym podlegaj¹ obowi¹zkowi uzyskania pozwo- lenia zintegrowanego, w tym 5 zak³adów ju¿ uzyska³o pozwolenie zintegrowane. Pozosta³e zak³ady maj¹ obowi¹zek uzyskania pozwolenia zintegrowanego w terminach póniejszych (lata 2006-2007). 2.4. ZAK£ADY POZOSTA£E NA LICIE 80 Do dnia 30 czerwca 2005 r. na licie pozosta³y 33 zak³ady. Sporód okrelonych dla nich ³¹cznie 177 problemów ekologicznych zak³ady te rozwi¹za³y ju¿ 117, czyli ponad 66%. Najwiêcej problemów, które zosta³y rozwi¹zane (ponad 37%) dotyczy³o emisji zanieczyszczeñ do powietrza. W zakresie emisji py³ów najwiêksz¹ redukcjê (ponad 80%) odnotowano m.in. w Zak³adach Chemicznych Wizów S.A. w Boles³awcu oraz Zak³adach Koksowniczych Wa³brzych S.A. w Wa³brzychu (obecnie jedyny funkcjonuj¹cy obiekt to Koksownia Victoria). Natomiast iloæ emitowanych gazów do powietrza uleg³a najwiêkszemu zmniejszeniu (ponad 80%) w Zak³adach Chemicznych Wizów S.A. w Boles³awcu. W zakresie gospodarki odpadami rozwi¹zano ogó³em 22 problemy ekologiczne w 18 zak³adach. Dotyczy³y one ograniczenia iloci sk³adowania odpadów oraz eliminacji ich negatywnego oddzia³ywania na rodowisko. Przeprowadzona analiza wykazuje, ¿e najwiêkszy spadek iloci sk³adowanych odpadów sporód dolnol¹skich zak³adów (ponad 80%) mia³ miejsce w Zak³adach Koksowniczych Wa³brzych S.A. w Wa³brzychu. W 18 zak³adach rozwi¹zano ogó³em 21 problemów dotycz¹cych odprowadzania do wód powierzchniowych cieków zawieraj¹cych nadmierny ³adunek zanieczyszczeñ. W wiêkszoci zadania te dotyczy³y modernizowania istniej¹cych oczyszczalni cieków lub zamkniêcia obiegu wód technologicznych. Do grupy zak³adów z terenu województwa dolnol¹skiego, które od momentu wpisania na Listê 80 osi¹gnê³y najwiêksz¹ redukcjê iloci odprowadzanych cieków (ponad 80%) nale¿¹ Zak³ady Chemiczne Wizów S.A. w Boles³awcu oraz Zak³ady Koksownicze Wa³brzych S.A. w Wa³brzychu. Problem zwi¹zany z ograniczeniem nadmiernego poboru wód powierzchniowych rozwi¹zano w 3 zak³adach. W 5 zak³adach rozwi¹zano problem nadmiernej emisji ha³asu do rodowiska. Analiza spe³niania wymagañ ochrony rodowiska wykaza³a, i¿ w pe³ni uregulowany stan formalnoprawny w zakresie korzystania ze rodowiska posiada 28 zak³adów, 4 zak³ady maj¹ czêciowe uregulowanie, a tylko jeden nie ma wymaganego uregulowania formalnoprawnego. W grupie zak³adów pozosta³ych na Licie 80 nie rozwi¹zano 60 problemów ekologicznych, z czego najwiêcej, gdy¿ blisko po³owa dotyczy gospodarki odpadami. Najczêciej zwi¹zane s¹ one z uci¹¿liwoci¹ sk³adowiska, wytwarzaniem nadmiernej iloci odpadów, niew³aciwym ich zagospodarowaniem b¹d unieszkodliwianiem. W 10 zak³adach problem w zakresie gospodarki odpadami jest jedyn¹ przyczyn¹ pozostawania ich na licie. 2.5. PODSUMOWANIE Analiza realizacji zadañ w zakresie ochrony rodowiska podejmowanych przez zak³ady z Listy 80 od pierwszych lat jej funkcjonowania wykazywa³a, i¿ przyjêty szczególny tryb postêpowania w stosunku do tych zak³adów przyniós³ wymierne efekty ekologiczne. Objêcie zak³adów szczególnym nadzorem Inspekcji Ochrony rodowiska przyczyni³o siê do zdyscyplinowania i wymuszenia na nich realizacji zadañ organizacyjnych, technologicznych, a przede wszystkim inwestycyjnych zmierzaj¹cych do ograniczenia ich negatywnego wp³ywu na rodowisko. Nale¿y przy tym podkreliæ, ¿e w pocz¹tkowym okresie zak³ady z Listy 80 korzysta³y z preferencji w pozyskiwaniu rodków finansowych z NFOiGW oraz funduszy wojewódzkich na realizacjê zadañ inwestycyjnych zmierzaj¹cych do obni¿enia ich uci¹¿liwoci. Równie¿ wiêkszoæ zarz¹dzaj¹cych zak³adami uwa¿a, i¿ umieszczenie zak³adu na Licie 80 stanowi³o czynnik mobilizuj¹cy, dziêki któremu rozpocz¹³ siê proces modernizacji zak³adu, a wpisanie na listê by³o dodatkowym argumentem uzasadniaj¹cym celowoæ podjêcia trudnych i kosztownych dzia³añ prowadz¹cych do ograniczenia oddzia³ywania zak³adu na rodowisko. Kilkukrotnie zaznaczono, i¿ wpisanie na listê spowodowa³o przyspieszenie ju¿ realizowanych dzia³añ oraz podjêcie decyzji o modernizacji zak³adu. Stwierdzono równie¿, ¿e umieszczenie na licie by³o czynnikiem mobilizuj¹cym do rozwi¹zywania problemów ekologicznych, szczególnie w zwi¹zku z prowadzonym procesem prywatyzacji, gdy¿ audytorzy zewnêtrzni szczególn¹ uwagê zwracali na ekologiê. Dla wielu zak³adów skrelenie z Listy 80 by³o jednym ze strategicznych celów firmy. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. Odnotowano, i¿ wiêkszoæ zak³adów nadal realizuje wiele inwestycji ekologicznych oraz ¿e ochrona rodowiska jest jednym z priorytetów ich dzia³alnoci. Wiele z nich mo¿e pochwaliæ siê szeregiem dobrowolnych zobowi¹zañ w zakresie ochrony rodowiska. Zaliczyæ do nich mo¿na wdro¿enie i certyfikowanie Systemu Zarz¹dzania rodowiskiem wg normy ISO 14001. Ponadto szereg zak³adów uczestniczy w realizacji programów proekologicznych, takich jak: Odpowiedzialnoæ i troska, Opieka nad produktem, Czystsza produkcja. Wiele z nich mo¿e pochwaliæ siê certyfikatami konkursu ekologicznego Przyjani rodowisku, dyplomami Mecenasa Polskiej Ekologii lub Lidera Polskiej Ekologii. Z analizy stopnia zaawansowania rozwi¹zania problemów ekologicznych przez zak³ady pozosta³e na Licie 80 wynika, ¿e w wiêkszoci zak³adów zadania te realizowane s¹ w stopniu zadowalaj¹cym. S³aby postêp prac wystêpuje g³ównie w zak³adach bêd¹cych w upad³oci lub likwidacji b¹d te¿ z powodu tzw. zasz³oci. Wi¹¿e siê to g³ównie z trudnociami finansowymi oraz realizacj¹ d³ugoterminowych zadañ dotycz¹cych g³ównie gospodarki odpadami i rekultywacji terenów poprzemys³owych. Przeprowadzona analiza kondycji ekologicznej zak³adów pozosta³ych na licie wskazuje, i¿ czêæ z nich (12 zak³adów) zakoñczy³a prace w zakresie rozwi¹zania problemów ekologicznych lub znajduje siê na etapie koñcowym i w chwili obecnej lub w niedalekiej przysz³oci, gdyby Lista 80 nadal funkcjonowa³a, kwalifikuje siê do skrelenia ich z listy. Przeprowadzona w G³ównym Inspektoracie Ochrony rodowiska ocena aktualnej sytuacji ekologicznej w zak³adach pozosta³ych na Licie 80 oraz osi¹gniêtych przez nie efektów ekologicznych prowadzi do konkluzji, ¿e formu³a Listy 80 jako narzêdzia wspomagaj¹cego wymuszanie przestrzegania wymogów ochrony rodowiska spe³ni³a swoj¹ rolê i mo¿e byæ zakoñczona. Przemawiaj¹ za tym równie¿ istniej¹ce efektywniejsze mo¿liwoci prawne ograniczania uci¹¿liwoci zak³adów, ni¿ w okresie tworzenia listy, szczególnie wynikaj¹ce z wprowadzenia do ustawy Prawo ochrony rodowiska zapisów dyrektywy 96/61/WE z dnia 24 wrzenia 1996 r. dotycz¹cej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli. Zwiêkszone mo¿liwoci dyscyplinuj¹ce wspomagaj¹ równie¿ rz¹dowe programy restrukturyzacji bran¿ przemys³u, jak i szerokie mo¿liwoci korzystania przez podmioty z ró¿nego rodzaju programów wspieraj¹cych inwestycje w zakresie ochrony rodowiska. Bior¹c powy¿sze pod uwagê, Minister rodowiska podj¹³ decyzjê o zakoñczeniu z dniem 16 padziernika 2005 r. funkcjonowania Listy 80. Tym samym zak³ady, które by³y wpisane na listê, podlegaæ bêd¹ kontroli Inspekcji Ochrony rodowiska na zasadach ogólnych, tzn. bêd¹ nadzorowane w oparciu o obowi¹zuj¹ce przepisy, z wykorzystaniem wszystkich dostêpnych prawem instrumentów. Nadal bêdzie sprawowana bie¿¹ca kontrola nad zak³adami pozostaj¹cymi dotychczas na licie, w szczególnoci nad zak³adami realizuj¹cymi programy naprawcze wyznaczone decyzjami wojewodów, w tym równie¿ Programy dostosowawcze. Tabela II.2.1. Lista 80 wg stanu na dzieñ 30 czerwca 2005 r. zak³ady z terenu województwa dolnol¹skiego Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 3. PRZECIWDZIA£ANIE POWA¯NYM AWARIOM 3.1. WOJEWÓDZKI REJESTR POTENCJALNYCH SPRAWCÓW POWA¯NYCH AWARII Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu prowadzi rejestr potencjalnych sprawców powa¿nych awarii w województwie dolnol¹skim. Wed³ug stanu na dzieñ 31 grudnia 2005 r. rejestr obejmowa³ 79 zak³adów, w tym 34 zak³ady podlegaj¹ce przepisom dyrektywy 96/82/WE (SEWESO II), z czego 11 to zak³ady zakwalifikowane do grupy o du¿ym ryzyku (ZDR) oraz 23 zak³ady o zwiêkszonym ryzyku (ZZR) wyst¹pienia powa¿nej awarii przemys³owej. Prowadz¹cy zak³ad o du¿ym ryzyku (ZDR) lub o zwiêkszonym ryzyku (ZZR) jest obowi¹zany do: § zg³oszenia zak³adu w³aciwemu organowi Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, § sporz¹dzenia programu zapobiegania powa¿nym awariom (PZA), Ponadto prowadz¹cy zak³ad o du¿ym ryzyku (ZDR) jest obowi¹zany do: § opracowania i wdro¿enia systemu bezpieczeñstwa stanowi¹cego element ogólnego systemu zarz¹dzania i organizacji zak³adu, § opracowania raportu o bezpieczeñstwie (ROB) i przed³o¿enie go komendantowi wojewódzkiemu Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. PSP i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony rodowiska, przed uruchomieniem zak³adu. W celu zapobiegania, zwalczania i ograniczania skutków awarii przemys³owej zak³ad du¿ego ryzyka opracowuje wewnêtrzny i zewnêtrzny plan operacyjno-ratowniczy. Sporód 11 zak³adów o du¿ym ryzyku: § 18% stanowi¹ zak³ady posiadaj¹ce w obrocie produkty destylacji ropy naftowej i substancje palne, § 82% to zak³ady posiadaj¹ce w obrocie substancje toksyczne i inne substancje niebezpieczne. Sporód 23 zak³adów o zwiêkszonym ryzyku: § 22% stanowi¹ zak³ady posiadaj¹ce w obrocie produkty destylacji ropy naftowej i substancje palne, § 35% stanowi¹ zak³ady posiadaj¹ce w obrocie skrajnie ³atwopalne gazy skroplone i gaz ziemny, § 43% stanowi¹ zak³ady posiadaj¹ce w obrocie substancje toksyczne i inne substancje niebezpieczne. Tabela II.3.1. Liczba zak³adów w rejestrze potencjalnych sprawców powa¿nych awarii Tabela II.3.2. Liczba zak³adów zakwalifikowanych do grupy o du¿ym i zwiêkszonym ryzyku wyst¹pienia powa¿nej awarii przemys³owej i liczba z³o¿onych przez te zak³ady dokumentacji przeciwdzia³ania powa¿nym awariom stan na 31.12.2005 r. oraz porównanie ze stanem na dzieñ 31.12.2003 r. 3.2. KONTROLE POTENCJALNYCH SPRAWCÓW POWA¯NYCH AWARII W 2005 r. wykonano 56 kontroli (zaplanowano 51) w zak³adach mog¹cych potencjalnie spowodowaæ powa¿ne awarie. W tym: § 11 kontroli zak³adów o du¿ym ryzyku (ZDR), § 12 kontroli zak³adów o zwiêkszonym ryzyku (ZZR), § 33 inne kontrole. Ponadto zosta³o przeprowadzonych: § 14 kontroli przestrzegania przepisów ustawy o substancjach i preparatach chemicznych, § 2 kontrole w transporcie, § 11 kontroli interwencyjnych w zwi¹zku z wystêpuj¹cymi zdarzeniami awaryjnymi. £¹cznie przeprowadzono 67 kontroli w sprawach powa¿nych awarii (85% w stosunku do 2004 r.). Ogó³em wydano 39 zarz¹dzeñ obejmuj¹cych 93 na³o¿one obowi¹zki, w tym: § 9 w zak³adach o du¿ym ryzyku wyst¹pienia powa¿nej awarii, § 10 w zak³adach o zwiêkszonym ryzyku. § 2 w zwi¹zku ze zdarzeniami awaryjnymi. Przeprowadzone kontrole i stwierdzone na ich podstawie naruszenia dotyczy³y w szczególnoci: § niew³aciwego zabezpieczenia rodowiska gruntowo-wodnego przed migracj¹ zanieczyszczeñ w miejscach magazynowania i roz³adunku, § niew³aciwego stanu techniczno-eksploatacyjnego instalacji, § braku wymaganych pozwoleñ i zg³oszeñ, § nie oznakowania urz¹dzeñ zawieraj¹cych PCB, § niekompletnoci kart charakterystyki dla wytwarzanych lub wykorzystywanych substancji niebezpiecznych, § nie wykonywania oznaczeñ zawartoci PCB w olejach transformatorowych metod¹ chromatografii gazowej. W grupie obiektów mog¹cych spowodowaæ powa¿ne awarie naruszenia najczêciej dotyczy³y: § niekompletnoci Programów Zapobiegania Awariom, § nie wykazywania wszystkich substancji niebezpiecznych znajduj¹cych siê w zak³adzie (np. PCB, azbest), § nie posiadania danych o rodzaju i iloci substancji niebezpiecznych znajduj¹cych siê w zak³adach w trybie art. 248 ustawy z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz.U.2001.62.627 z pón. zm.) celem ustalenia, czy zak³ad zalicza siê do zak³adu o okrelonym ryzyku powstania powa¿nej awarii przemys³owej, § braku zabezpieczenia pod³o¿a na stanowiskach magazynowych i prze³adunkowych, Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. ry (wyeliminowano hydrolizê cz¹steczek ksantogenianów bêd¹c¹ ród³em nadmiernej emisji dwusiarczku wêgla do atmosfery), który jest substancj¹ wybuchow¹. § Oddziale Huta Miedzi G³ogów w ¯ukowicach po przeprowadzeniu modernizacji bazy paliw na terenie Huty Miedzi G³ogów II (wykonano szczelne tace podzbiornikowe, instalacjê monitoringu wycieku paliwa do rodowiska, separatory olejów na ci¹gu kanalizacji wód opadowych i szczelne tace podtorowe na roz³adowczej rampie kolejowej olejów), § Spó³ce z o.o. BLASTEXPOL w Duninowie, w której rozpoczêto produkcjê tzw. Matrycy, która nabiera cech materia³u wybuchowego dopiero w otworze wiertniczym kopalni (w 2005 r. prace pilota¿owe z w/w matryc¹ prowadzono na Oddziale Zak³ady Górnicze Rudna w Polkowicach). Matryca ta (w przeciwieñstwie do klasycznych materia³ów wybuchowych) nie jest materia³em niebezpiecznym i nie stwarza zagro¿enia rodowiska wyst¹pieniem powa¿nej awarii podczas transportu drogowego, § Zak³adach, które posiadaj¹ urz¹dzenia zawieraj¹ce PCB (np.: LPWiK w Legnicy, Oddzia³ Huta Miedzi G³ogów) zdemontowano kondensatory zawieraj¹ce PCB i przekazano je do spalarni we Francji, § Zak³adach, które posiadaj¹ transformatory olejowe mog¹ce zawieraæ PCB (EnergiaPro Koncern Energetyczny w Legnicy, Oddzia³ Huta Miedzi G³ogów w ¯ukowicach, Oddzia³ Zak³ady Wzbogacania Rud w Polkowicach, Oddzia³ Zak³ady Górnicze Polkowice Sieroszowice w Kazimierzowie), sukcesywnie zastêpowane s¹ one transformatorami ¿ywicznymi, a wy³¹czniki olejowe wy³¹cznikami pró¿niowymi lub zawieraj¹cymi SF6, § Spó³ce z o.o. NAFTOBAZY Baza Paliw w Kawicach dodatkowo uszczelniono tace ziemne pól zbiornikowych foli¹ z polietylenu typu PEHD, § Oddziale Zak³ad Hydrotechniczny w Rudnej zainstalowano dodatkowo urz¹dzenia do piercieniowego drena¿u pla¿ zbiornika ¯elazny Most (ochrona zapór zbiornika) oraz zainstalowano System Alarmowania i Ostrzegania Ludnoci (SAOL) na wypadek wyst¹pienia awarii hydrotechnicznej zapór zbiornika. § niew³aciwej eksploatacji elementów instalacji, § braku opracowanego i wdro¿onego systemu bezpieczeñstwa, § nie uwzglêdnienia wszystkich istotnych elementów maj¹cych wp³yw na poziom bezpieczeñstwa oraz w³aciwe dzia³anie w przypadku wyst¹pienia awarii (wg zapisów PZA). Sporód wydanych 39 zarz¹dzeñ pokontrolnych zrealizowano 31, a w trakcie realizacji jest 8 zarz¹dzeñ. Obowi¹zki niezrealizowane wynika³y z nastêpuj¹cych powodów: § realizacja wymaga³a wiêkszych rodków finansowych, co spowodowa³o przesuniêcie na³o¿onej obligacji na pocz¹tek 2005 r., § terminy realizacji up³yn¹ w 2006 r. W trakcie wykonanych kontroli na podstawie ustawy o substancjach i preparatach chemicznych stwierdzono m.in. nastêpuj¹ce naruszenia: § nie spe³nianie wymagañ technicznych dotycz¹cych postêpowania z substancjami, § niekompletnoci kart charakterystyk dla wytwarzanych lub wykorzystywanych substancji niebezpiecznych. Znacz¹c¹ poprawê odnotowano w: § Bazie magazynowej nr 111 PKN ORLEN S.A. we Wroc³awiu, gdzie przeprowadzono generaln¹ modernizacjê wszystkich elementów bazy z uwzglêdnieniem prawnych wymogów ochrony rodowiska w zakresie ochrony powietrza (instalacja odzysku par benzyn) oraz ochrony wód i gruntu przed zanieczyszczeniami, § Spó³ce z o.o. Minova Ksante w Trzebczu, w której zmodernizowano magazyn dwusiarczku wêgla. Modernizacja ta polega³a na zast¹pieniu trzech stalowych, podziemnych zbiorników cinieniowych o pojemnoci 40 Mg ka¿dy dwoma zbiornikami bezcinieniowymi o pojemnoci 40 Mg ka¿dy. Zast¹piono azotem wodê wykorzystywan¹ do transportu dwusiarczku wêgla z magazynu do reaktorów na hali produkcji ksantogenianów (co wyeliminowa³o korozjê ruroci¹gów dosy³owych dwusiarczku wêgla). Wyeliminowano te¿ wodê u¿ywan¹ do reaktorów do syntezy ksantogenianów zastêpuj¹c j¹ ksylenem, co pozwoli³o znacznie ograniczyæ emisjê dwusiarczku wêgla do atmosfe- 3.3. WSPÓ£PRACA Z INNYMI ORGANAMI KONTROLI W sprawach zwalczania powa¿nych awarii WIO wspó³dzia³a³ z Pañstwow¹ Stra¿¹ Po¿arn¹, organami administracji rz¹dowej, samorz¹dowej, Policj¹, Pañstwow¹ Inspekcj¹ Sanitarn¹, Inspekcj¹ Transportu Drogowego oraz organami Nadzoru Budowlanego. Stosowane formy wspó³pracy z wymienionymi insty- tucjami i jednostkami kontrolnymi polega³y na: § przekazywaniu informacji o wynikach kontroli, § kierowania wniosków o podjêcie dzia³añ zgodnie z posiadanymi kompetencjami, § wymianie informacji o wynikach przeprowadzanych kontroli. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 3.4. KONTROLE MOGILNIKÓW W 2005 r. na zlecenie Dolnol¹skiego Urzêdu Wojewódzkiego zosta³a sporz¹dzona dokumentacja techniczna likwidacji mogilników. Przeprowadzono inwentaryzacjê wszystkich ujawnionych mogilników w zakresie lokalizacji i zawartoci odpadów po przeterminowanych rodkach ochrony rolin oraz innych odpadów tam zdeponowanych. W trakcie inwentaryzacji uwzglêdniono dodatkowy mogilnik nie wystêpuj¹cy w dotychczasowych wykazach (Bo¿ków). Wyniki inwentaryzacji przedstawiono w tabeli II.3.3. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu w 2005 r. przeprowadzi³ 4 kontrole mogilników, podczas których nie stwierdzono nieprawid³owoci w bie¿¹cym nadzorze w³acicielskim. Wed³ug stanu na dzieñ 31 grudnia 2005 r. ³¹cznie na terenie województwa znajdowa³o siê 7 mogilników. Zlikwidowano jeden mogilnik (Kranik Górny, gm. Boles³awiec, pow. Boles³awiec). Wykryto jeden mogilnik (Bo¿ków, gm. Nowa Ruda, pow. K³odzko). Tabela II.3.3. Iloæ odpadów w mogilnikach Tabela II.3.4. Liczba i rodzaj mogilników w latach 2004-2005 oraz iloæ zlikwidowanych mogilników w 2005 r. 3.5. POWA¯NE AWARIE W 2005 R. 3.5.1. Wystêpowanie powa¿nych awarii W 2005 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska przyj¹³ informacjê o wyst¹pieniu 11 zdarzeñ o charakterze powa¿nej awarii. Podjête przez WIO dzia³ania po wyst¹pieniu stanów awaryjnych: § iloæ wyst¹pieñ do w³aciwych organów: 6, § iloæ pobranych prób: 6, § iloæ decyzji art. 247: 0, § iloæ zg³oszeñ art. 264 (inne awarie przemys³owe): 10, § iloæ wydanych przez starostów decyzji o rekultywacji: 2. Ze wzglêdu na miejsce powstania powa¿nej awarii ich iloæ w 2005 r. by³a nastêpuj¹ca: § transport drogowy: 6 zdarzeñ, § zak³ady przemys³owe: 3 zdarzenia, § inne: 2 zdarzenia. Sporód zdarzeñ maj¹cych miejsce w 2005 r. w procesach przemys³owych, mia³y one miejsce na terenie: § zak³adów o du¿ym ryzyku wyst¹pienia powa¿nej awarii przemys³owej: 0 zdarzeñ, § zak³adów o zwiêkszonym ryzyku wyst¹pienia powa¿nej awarii przemys³owej: 0 zdarzeñ, § pozosta³ych zak³adów: 3 zdarzenia. Zdarzenia w 2005 r. pogrupowano równie¿ wed³ug klasyfikacji towarów niebezpiecznych, zgodnej z za³¹cznikiem A do Umowy Europejskiej, dotycz¹cej miêdzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych: § klasa 2 (gazy): 1 zdarzenie, § klasa 3 (materia³y ciek³e zapalne): 7 zdarzeñ, § materia³y poza klasyfikacj¹: 3 zdarzenia. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Tabela II.3.5. Rejestr powa¿nych awarii (oraz zdarzeñ o znamionach powa¿nych awarii) w 2005 r. na obszarze województwa dolnol¹skiego Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 3.5.2. Przyk³ady powa¿nych awarii w 2005 r. Rok 2005 charakteryzowa³ siê najwiêkszym udzia³em powa¿nych stanów awaryjnych w transporcie. W dniu 27 maja 2005 r. o godz. 12.00 w rejonie skrzy¿owania ulic Paprotnej i Obornickiej we Wroc³awiu (na wysokoci wjazdu do Zajezdni MPK) z powodu nadmiernej prêdkoci dosz³o do wywrócenia siê autocysterny z olejem napêdowym. Nast¹pi³ wyciek ok. 18 Mg oleju napêdowego na jezdniê, teren utwardzony MPK i tereny zieleni miejskiej. Czêæ oleju przedosta³a siê do kanalizacji burzowej i sanitarnej, czêæ do kanalizacji zak³adowej (za- koñczonej odolejaczem), a czêæ oleju zanieczyci³a tereny zieleni miejskiej (10 x 100 m). Wezwana Jednostka Ratowniczo-Ganicza PSP w pierwszej fazie ograniczy³a wyciek i rozprzestrzenianie siê oleju napêdowego oraz mo¿liwoæ po¿aru, nastêpnie przepompowa³a pozosta³y olej do cysterny zastêpczej. Wyloty burzowe zabezpieczono, a teren utwardzony posypano sorbentem. Zu¿yty sorbent i zanieczyszczon¹ ziemiê przekazano MPK, które przekaza³o odpady do utylizacji upowa¿nionej firmie z zachowaniem przewidzianych prawem procedur. Fot. Ograniczanie wycieku i mo¿liwoci powstania po¿aru Fot. Wyciek oleju na jezdniê Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. Fot. Zbieranie oleju sorbentem 3.5.3. Przyk³ady dzia³añ organów Inspekcji Ochrony rodowiska w przypadku wyst¹pienia powa¿nej awarii Zg³oszenie o wyst¹pieniu powa¿nej awarii w transporcie (opis w pkt 3.5.2) wp³ynê³o telefonicznie do WIO we Wroc³awiu 27 maja 2005 r. o godz. 13.00. Zg³osi³ je dy¿urny Komendy Wojewódzkiej Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej we Wroc³awiu. Wyznaczeni inspektorzy WIO niezw³ocznie udali siê na miejsce zdarzenia. Tam zg³osili siê do prowadz¹cego akcjê dowódcy Jednostki Ratowniczo-Ganiczej i po uzyskaniu wstêpnych informacji, przeprowadzili wizjê lokaln¹. W trakcie prowadzonej wizji lokalnej ustalono zakres i wielkoæ zanieczyszczenia rodowiska olejem napêdowym. Nastêpnie: § sporz¹dzono i wys³ano fax do zarz¹dzaj¹cego kanalizacj¹ deszczow¹ z informacj¹ o konieczno- ci zabezpieczenia wylotu kolektora deszczowego do wód powierzchniowych, do którego w³¹czone s¹ wpusty deszczowe z ul. Paprotnej, § poinformowano w³aciciela zanieczyszczonego terenu utwardzonego o koniecznoci przekazania upowa¿nionej firmie zebranego oleju w odolejaczu oraz zu¿ytego sorbentu i ziemi do utylizacji. (WIO otrzyma³ dokumenty potwierdzaj¹ce wykonanie ww. czynnoci), § pobrano próby zanieczyszczonej gleby z terenu zieleni miejskiej, § wyniki badañ pobranych prób przekazano do Urzêdu Miejskiego Wroc³awia celem podjêcia dzia³añ wg kompetencji. 3.6. SZKOLENIA W 2005 r. przeprowadzono szkolenie dla organów samorz¹dowych w zakresie problematyki i stanu wdra¿ania Dyrektywy SEVESO II w województwie dolnol¹skim. Pracownicy ds. powa¿nych awarii WIO poddani byli szkoleniom w zakresie: § Praktyczne aspekty prowadzenia rejestru zak³adów mog¹cych spowodowaæ powa¿ne awarie prowadzone przez GIO Departament Przeciwdzia³ania Powa¿nym Awariom (DPPA) w Dêbem w dniach 8-9 listopada 2005 r., § Identyfikacja zagro¿eñ powa¿nymi awariami i nadzór nad usuwaniem skutków zadania IO prowadzone przez GIO DPPA w Gdañsku-Sobieszewie w dniach 6-7 grudnia 2005 r. 3.7. WSPÓ£PRACA MIÊDZYNARODOWA Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska uczestniczy³ w pracach dotycz¹cych spraw powa¿nych awarii realizowanych w ramach nastêpuj¹cych umów miêdzynarodowych: § Konwencji o transgranicznych skutkach awarii przemys³owych: XI Narada Polsko-Niemieckiej Grupy Roboczej do spraw realizacji Konwencji EKG o transgranicznych skutkach awarii przemys³owych w Witnicy w dniach 14-15 czerwca 2005 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu § Porozumieñ dwustronnych granicznych: XIV Narada Polsko-Niemieckiej Grupy Roboczej W-3 Nadzwyczajne zanieczyszczenia Polsko-Niemieckiej komisji do spraw wód granicznych w G³ogówku w dniach 9-11 maja 2005 r., Narada Grupy Roboczej E Miêdzynarodowej Komisji Ochrony Odry Przed Zanieczyszczeniem w dniach 18-19 maja 2005 r. Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. 4. DZIA£ALNOÆ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY RODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ WE WROC£AWIU W 2005 R. Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej we Wroc³awiu, zwany w dalszej czêci Funduszem, powo³any do ¿ycia na podstawie ustawy o ochronie i kszta³towaniu rodowiska z dnia 31 stycznia 1980 r. (tekst jednolity Dz.U. nr 49 poz. 196 z 15.04.1994 r. z póniejszymi zmianami), rozpocz¹³ samodzieln¹ dzia³alnoæ w lipcu 1993 r., a od 1 stycznia 1999 r. obj¹³ zasiêgiem dzia³ania teren województwa dolnol¹skiego. 4.1. Wp³ywy Wojewódzkiego Funduszu Przychody statutowe Wojewódzkiego Funduszu wynios³y w 2005 r. 71 336,5 tys. z³, w tym z op³at i kar 48 904,5 tys. z³ oraz 22 400,2 tys. z³ z nadwy¿ki dochodów gminnych i powiatowych funduszy. 4.2. Dzia³alnoæ statutowa w poszczególnych dziedzinach ochrony rodowiska i gospodarki wodnej Przygotowanie zadañ do realizacji w stopniu zgodnym z obowi¹zuj¹cymi w Funduszu procedurami pozwoli³o na zawarcie w 2005 r. ogó³em 512 nowych umów na kwotê 148 923,3 tys. z³, w tym 154 umowy po¿yczek na kwotê 86 584,4 tys. z³ oraz 358 umów dotacji na kwotê 62 338,9 tys. z³. Zawarte zosta³y ponadto aneksy do umów z lat ubieg³ych zmieniaj¹ce wysokoæ przyznanej pomocy, g³ównie w zwi¹zku z korekt¹ wartoci realizowanych zadañ, w wyniku czego przyznane dofinansowanie uleg³o zwiêkszeniu ³¹cznie o kwotê 2 651,6 tys. z³. W 2005 r., na podstawie umów po¿yczek i dotacji zawartych w 2005 r. i latach ubieg³ych, Fundusz dofinansowa³ realizacjê 487 nowych i kontynuowanych zadañ zwi¹zanych z ochron¹ rodowiska i gospodark¹ wodn¹ kwot¹ 133 370,1 tys. z³. Ponadto 67,5 tys. z³ wydatkowa³ na nagrody za osi¹gniêcia w ochronie rodowiska oraz 49,6 tys. z³ skierowa³ na dop³aty do kredytów preferencyjnych udzielanych przez banki w ramach zawartych umów. £¹cznie rodki wyp³acone na dofinansowanie zadañ inwestycyjnych i pozosta³ych osi¹gnê³y wysokoæ 133 487,1 tys. z³, z czego po¿yczki wynios³y 85 785,8 tys. z³ (64,27%), dotacje 47 584,3 tys. z³ (35,64%), a nagrody za osi¹gniêcia w ochronie rodowiska i dop³aty do oprocentowania kredytów preferencyjnych udzielanych przez banki ze rodków w³asnych stanowi³y ³¹cznie 0,09% ca³oci wydatków. Uwzglêdniaj¹c rangê potrzeb oraz przyjête priorytety w zakresie ochrony rodowiska i gospodarki wodnej rodki Funduszu wydatkowano na nastêpuj¹ce dziedziny: § gospodarkê ciekow¹ i ochronê wód 61 390,7 tys. z³ (45,99% wydatkowanych rodków) dofinansowuj¹c 81 zadañ, § ochronê powietrza atmosferycznego i klimatu 13 391,8 tys. z³ (10,03%) dofinansowuj¹c 97 zadañ, § gospodarkê odpadami 21 079,8 tys. z³ (15,79%) dofinansowuj¹c 28 zadañ, § pozosta³e zadania 37 507,7 tys. z³ (28,10%) dofinansowuj¹c 281 zadañ, w tym: gospodarkê wodn¹ i ochronê przeciwpowodziow¹ 24 437,2 tys. z³ (18,31%) dofinansowuj¹c 62 zadania, ochronê przyrody i lasów, edukacjê ekologiczn¹, monitoring rodowiska, prace badawcze, zapobieganie i likwidacjê powa¿nych awarii i ich skutków oraz inne zadania 13 070,5 tys. z³, tj. (9,79%) dofinansowuj¹c 219 zadania, § nagrody za osi¹gniêcia w ochronie rodowiska i dop³aty do oprocentowania kredytów preferencyjnych udzielanych przez banki 117,1 tys. z³ (0,09%). Fundusz wydatkowa³ w 2005 r. na dofinansowanie zadañ z zakresu ochrony rodowiska i gospodarki wodnej rodki w wysokoci 133 370,1 tys. z³, wyp³acaj¹c je na zadania realizowane przez: § gminy i podmioty zale¿ne (jednostki komunalne, szko³y i inne) 57,1% tj. 76 117,2 tys. z³ (29,6% stanowi³y dotacje, a 70,4% po¿yczki), § spó³ki prawa handlowego o charakterze u¿ytecznoci publicznej (przedsiêbiorstwa wodoci¹gów i kanalizacji, przedsiêbiorstwa energetyczne, gospodarki komunalnej itp.) 7,1 % tj. 9 486,3 tys. z³ (100,00% po¿yczki), § powiaty i ich jednostki 2,3% tj. 3 023,3 tys. z³ (69,2% stanowi³y dotacje, 30,8% po¿yczki), § Województwo Dolnol¹skie i jednostki podleg³e 5,9% tj. 7 813,4 tys. z³ (100,00% stanowi³y dotacje); najwiêkszym inwestorem z tej grupy by³ Dolnol¹ski Zarz¹d Melioracji Urz¹dzeñ Wodnych we Wroc³awiu, § administracjê rz¹dow¹ oraz jednostki jej podleg³e 6,1% tj. 8 151,7 tys. z³ (100,00% stanowi³y dotacje); najwiêkszymi inwestorami z tej grupy byli: Regionalny Zarz¹d Gospodarki Wodnej we Wroc³awiu, Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska, Wojewódzka Komenda Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, § inne jednostki pañstwowe 1,2% tj. 1 653,9 tys. z³ (100,00% stanowi³y dotacje); najwiêkszymi inwestorami w tej grupie by³y nadlenictwa pañstwowe, § podmioty gospodarcze (przedsiêbiorstwa pañstwowe, spó³dzielnie, pozosta³e spó³ki prawa handlowego) 15,5% tj. 20 705,5 tys. z³ (98,9% stanowi³y po¿yczki, a 1,1% dotacje), Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. Tabela II.4.1. Wydatki statutowe WFOiGW we Wroc³awiu w 2005 r. Wykres II.4.1. Wydatki statutowe WFOiGW we Wroc³awiu w 2005 r. z podzia³em na wnioskodawców 4,8% 15,5% Gminy i jednostki podleg³e Spó³ki Prawa Handlowego u¿ytecznoœci publicznej Powiaty i jednostki podleg³e 1,2% Województwo dolnoœl¹skie i jednostki podleg³e 6,1% 57,1% Administracja rz¹dowa i jednostki podleg³e Inne jednostki bud¿etowe 5,9% 2,3% Podmioty gospodarcze Pozostali inwestorzy 7,1% Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. § pozosta³ych inwestorów, w tym pozarz¹dowe organizacje ekologiczne 4,8% tj. 6 418,8 tys. z³ (79,1% stanowi³y dotacje, a 20,9% po¿yczki); najwiêkszymi inwestorami z tej grupy by³y stowarzyszenia i fundacje oraz kocio³y i zwi¹zki wyznaniowe. Fundusz dokonuj¹c wyboru zadañ do dofinansowania traktowa³ priorytetowo zadania realizowane z udzia³em bezzwrotnych rodków Unii Europejskiej, których wykonanie przyczynia siê do wype³nienia wymagañ okrelonych w dyrektywach Wspólnoty Europejskiej w obszarze rodowisko, wdro¿onych do prawa krajowego. Na wsparcie zadañ realizowanych w ramach funkcjonuj¹cych programów pomocowych Fundusz wydatkowa³ w 2005 r. kwotê 42 956,4 tys. z³, tj. 32,2% rodków wyp³aconych na realizacjê wszystkich zadañ statutowych. Na dofinansowanie zadañ wed³ug poszczególnych programów Fundusz wyp³aci³: § SAPARD 16 669,3 tys. z³, § PHARE 11 712,7 tys. z³, § ISPA/FS 8 876,4 tys. z³, § Fundusz Spójnoci (dokumentacje) 571, 9 tys. z³, § ZPORR 5 125,9 tys. z³. 1. SAPARD (Specjalny Program Akcesyjny na Rzecz Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich) Dzia³anie 3 obejmuj¹ce Rozwój i poprawê infrastruktury obszarów wiejskich Dofinansowaniem przez Fundusz objêto 19 zadañ o wartoci 28 528,3 tys. z³, których realizacja koñczy³a siê w 2005 r., w tym: § 4 ze schematu: Zaopatrzenie gospodarstw wiejskich w wodê wraz z uzdatnianiem, § 1 ze schematu: Gospodarka odpadami sta³ymi, § 14 ze schematu: Odprowadzanie i oczyszczanie cieków komunalnych. Pomoc udzielona przez Fundusz w 2005 r. wynios³a 16 669.3 tys. z³, w tym w formie: § po¿yczek d³ugoterminowych 6 099,9 tys. z³, § po¿yczek (pomostowych) krótkoterminowych 5 460,4 tys. z³, § dotacji 5 109,0 tys. z³. 2. Program wspó³pracy przygranicznej PHARE Dofinansowaniem Funduszu objêto 9 zadañ o wartoci 104 040,4 tys. z³. Wsparcie Funduszu w stosunku do tych zadañ planowane jest na poziomie 26 775,7 tys. z³, tj. 22,2% wartoci zadañ. W 2005 r. ukoñczona zosta³a realizacja 1 zadania, a pozosta³e zakoñczone zostan¹ w latach 2006-2007. Udzielona pomoc finansowa w 2005 r. wynios³a 11 712,7 tys. z³, w tym w formie po¿yczek 9 062,9 tys. z³, dotacji 2 649,8 tys. z³. Dofinansowanie wszystkich zadañ ze rodków PHARE planowane jest w wysokoci 69 063,9 tys. z³, tj. na poziomie 57,3% ich wartoci. 3. ISPA/FS (Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej) Do dofinansowania przez Fundusz przyjêto 3 przedsiêwziêcia z dziedziny gospodarki ciekowej i ochrony wód oraz zaopatrzenia ludnoci w wodê o wartoci kosztorysowej 311 559,0 tys. z³. Wsparcie przez Fundusz realizacji zadañ planowane jest na poziomie 48 774,0 tys. z³, tj. 15,7% wartoci zadañ. Dofinansowanie zadañ ze rodków ISPA/FS planowane jest w wysokoci 56,7% ich wartoci. Beneficjenci rozpoczêli realizacjê pierwszego przedsiêwziêcia w 2004 r., a dwóch pozosta³ych w 2005 r. i planuj¹ ich zakoñczenie do roku 2007. 4. Fundusz Spójnoci Fundusz udzieli³ w 2005 r. pomocy finansowej na zadania dotycz¹ce przygotowania dokumentacji niezbêdnej przy sk³adaniu wniosków o dofinansowanie z Funduszu Spójnoci Zwi¹zkowi Gmin Karkonoskich w Mys³akowicach, Miastu Kamienna Góra raz Gminie Ciep³owody. Efektem wspólnej pracy beneficjentów i pracowników Funduszu jest podjêcie przez Komisjê Europejsk¹ decyzji z dnia 12 grudnia 2005 r. nr 2005 PL 16 CPE 013 o dofinansowaniu z Funduszu Spójnoci w wysokoci 85% kosztów kwalifikowanych zadania Zwi¹zku Gmin Karkonoskich pn.: Karkonoski system wodoci¹gów i kanalizacji - etap I. Maksymalna kwota pomocy z Funduszu Spójnoci wynosi 49 399,45 tys. EUR. Fundusz zaplanowa³ wstêpnie dofinansowanie tego zadania w formie po¿yczki w kwocie 18 659,2 tys. z³. 5. ZPORR (Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego) Fundusz przyj¹³ w 2005 r. do dofinansowania 4 zadania przewidziane do dofinansowania w ramach ZPORR (Fundusze Strukturalne). Pomoc finansowa Funduszu w realizacji tych zadañ w 2005 r. wynios³a 5 125,9 tys. z³, w tym w formie dotacji 135,1 tys. z³, w formie po¿yczki 1 593,9 tys. z³ oraz w formie po¿yczki pomostowej 3 396,9 tys. z³. Dwa sporód realizowanych zadañ o wartoci 4 642,0 tys. z³ zosta³y zakoñczone w 2005 r. Fundusz dofinansowa³ ich realizacjê kwot¹ 3 555,8 tys. z³, w tym w formie po¿yczki w kwocie 158,8 tys. z³ oraz w formie po¿yczki pomostowej w kwocie 3 396,0 tys. z³. Dofinansowanie wszystkich 4 zadañ ze rodków ZPORR planowane jest w wysokoci 9 577,3 tys. z³, tj. na poziomie 63,1% ich wartoci. Dofinansowanie Funduszu pozwoli³o na uzyskanie i oddanie do u¿ytku w 2005 r. realizowanych inwestycji oraz osi¹gniêcie efektów rzeczowych i ekologicznych: § zakoñczenie i oddanie do u¿ytku 4 nowo wybudowanych oczyszczalni cieków o przepustowoci 253,1 m3/d; powiêkszenie przepustowoæ dzia³aj¹cych ju¿ 6 oczyszczalni cieków o 1 260,0 m3/d w wyniku ich modernizacji i rozbudowy; w efek- Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. Wartoœæ zadañ Ca³oœæ dofinansowania WFOŒiGW 100 000 80 000 Wykres II.4.2. Dofinansowanie WFOiGW we Wroc³awiu do realizowanych w 2005 r. zadañ z zakresu gospodarki ciekowej i ochrony wód 60 000 40 000 20 000 0 Kanalizacja Oczyszczalnie œcieków w tys. z³ Wartoœæ zadañ Pozosta³e zadania Ca³oœæ dofinansowania WFOŒiGW 3 000 2 500 Wykres II.4.3. Dofinansowanie WFOiGW we Wroc³awiu do realizowanych w 2005 r. zadañ gospodarki odpadami 2 000 1 500 1 000 500 0 w tys. z³ Pozosta³e zadania Segregacja i zbiórka odpadów komunalnych Wartoœæ zadañ Utylizacja odpadów Rekultywacja sk³adowisk odpadów Ca³oœæ dofinansowania WFOŒiGW 25 000 20 000 15 000 Wykres II.4.4. Dofinansowanie WFOiGW we Wroc³awiu do oddanych do u¿ytku w 2005 r. zadañ z dziedziny gospodarki wodnej i ochrony przeciwpowodziowej 10 000 5 000 0 w tys. z³ Regulacja rzek i potoków, remont obiektów oraz urz¹dzeñ wodnych Budowa sieci wodoci¹gowej Ujêcia wodne i stacje uzdatniania wody cie tych dzia³añ zaistnia³a mo¿liwoæ ograniczenia ³adunku zanieczyszczeñ odprowadzanych w ciekach: BZT5 260,23 kg/d, zawiesina ogólna 297,15 kg/d fosfor ogólny 3,79 kg/d, azot ogólny 169,02 kg/d; § wybudowanie na terenie 40 gmin w 76 miejscowociach 330,5 km sieci kanalizacyjnych, w tym 261,9 km na terenach wiejskich, § zakoñczenie budowy 3 separatorów do podczyszczania wód opadowych o przepustowoci 178 m3/d, Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu Pozosta³e zadania § zmodernizowanie 58 kot³owni opalanych paliwem tradycyjnym na kot³ownie opalane gazem, olejem opa³owym, s³om¹, wykorzystuj¹ce piece elektryczne oraz nowoczesne kot³ownie retortowe o ³¹cznej mocy 292,4 MW, zlikwidowanie 6 kot³owni (w tym 5 poprzez pod³¹czenie odbiorców do sieci ciep³owniczych), wybudowanie 2 nowych kot³owni o mocy 272 kW (1 opalan¹ gazem, 1 opalan¹ olejem, tzn. o mniejszej uci¹¿liwoci dla rodowiska ni¿ tradycyjne kot³ownie opalane paliwem sta³ym), wybudowanie 5 wêz³ów cieplnych o ³¹cznej mocy 983 kW, wybudowanie 1 kolektora gruntowego z pomp¹ ciep³a oraz dodatkowym Raport o stanie rodowiska województwa dolnol¹skiego w 2005 r. odzyskiem ciep³a z mediów (w basenie krytym), zainstalowanie w 1 obiekcie dodatkowego ogrzewania wykorzystuj¹cego solary, przeprowadzenie termomodernizacji 21 obiektów; obiekty i instalacje przekazane do eksploatacji w ci¹gu 2005 r. pozwol¹ na obni¿enie w skali roku emisji: py³u 219,34 Mg/r, SO2 120,90 Mg/r, NOx 17,50 Mg/r, CO 283,93 Mg/r, CO2 10 510,83 Mg/r; § zrekultywowanie sk³adowiska odpadów na powierzchni 1,02 ha o objêtoci 41 065 m3, zutylizowanie 2,488 Mg przeterminowanych rodków ochrony rolin, zutylizowanie 96 Mg/a odpadów medycznych, zainstalowanie kompletnej linii technologicznej do sortowania surowców wtórnych oraz odpadów komunalnych o wydajnoci 6 000 Mg/a, wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów 900 Mg/a, unieszkodliwienie (usuniêcie) 17,67 Mg azbestu, wykonanie nowych instalacji utylizacji odpadów komunalnych o docelowej wydajnoæ przerobowej ok. 11 600 Mg/a, § wybudowanie 159,0 km sieci wodoci¹gowych (w 43 miejscowociach na terenie 23 gmin), w tym 133,2 km na terenach wiejskich (w 39 miejscowociach na terenie 19 gmin), 4 stacji uzdatniania wody o ³¹cznej przepustowoci 7 310 m3/dobê oraz 2 ujêæ wodnych o wydajnoci 6 216 m3/dobê, § zmodernizowanie 2 zbiorników retencyjnych, § udro¿nienie rzek na d³ugoci 177,3 km oraz potoków na d³ugoci 53,1 km, przeprowadzenie uzupe³nienia brakuj¹cych odcinków wa³ów przeciwpowodziowych o ³¹cznej d³ugoci 15,98 km, wyremontowanie 23 sztuk budowli regulacyjnych (gurty, progi, stopnie), § restytucjê ekotypu sudeckiego jod³y pospolitej w Sudetach II etap realizowany przez Regionaln¹ Dyrekcjê Lasów Pañstwowych we Wroc³awiu poprzez 15 dolnol¹skich nadlenictw; wprowadzenie jod³y wzbogaci³o ró¿norodnoæ gatunkow¹ drzewostanów i wp³ynê³o znacznie na poprawê stanu zdrowotnego lasów w Sudetach, § konserwacjê, leczenie oraz zabezpieczenie wybranych pomników przyrody o¿ywionej na terenie województwa dolnol¹skiego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu § wykonanie V etapu rewaloryzacji zabytkowego Parku Zdrojowego w Kudowie Zdroju realizowany przez Miasto Kudowa Zdrój celem zachowania i przywrócenia bioró¿norodnoci na obszarze chronionym, § realizacjê programów edukacyjnych w zakresie ochrony rodowiska oraz rozwój bazy s³u¿¹cej do jej realizacji, wsparcie wydawnictw i prasy prowadz¹cych edukacjê ekologiczn¹, dofinansowanie konferencji, seminariów, szkoleñ warsztatów, olimpiad i konkursów, § badania rodowiska na terenie województwa dolnol¹skiego, prowadzone przez: Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska we Wroc³awiu (badania jakoci powietrza i wód powierzchniowych), Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddzia³ we Wroc³awiu (w zakresie monitoringu chemizmu opadów atmosferycznych oraz utrzymania stacji badania ska¿eñ radioaktywnych w Obserwatorium IMGW na nie¿ce), Okrêgow¹ Stacjê ChemicznoRolnicz¹ we Wroc³awiu (w zakresie monitoringu gleb województwa dolnol¹skiego - badania gleb u¿ytkowanych rolniczo na terenie powiatów by³ego województwa wroc³awskiego), § wykonanie Opracowania ekofizjograficznego dla Województwa Dolnol¹skiego zawieraj¹cego m. in. aktualne informacje o stanie rodowiska, systemach ochrony przyrody, zagro¿eniach powodziowych, a tak¿e wskazania mo¿liwoci rozwoju i ograniczeñ dla ró¿nych rodzajów u¿ytkowania i form zagospodarowania terenu.
