STUDIUM UWARUNKOWAŃ l KIERUNKÓW

Transkrypt

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ostaszewo
STUDIUM UWARUNKOWAŃ l KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO
WYKONAWCA
Fundacja ECOBALTIC, Instytut Problemów Ekorozwoju
ul. Arkońska 54, 80-392 Gdańsk
tel/fax(058)5561360
SKŁAD ZESPOŁU AUTORSKIEGO
Zakres merytoryczny i uprawnienia
Generalny projektant
mgr inż. arch. Barbara Bańkowska
Generalny Projektant, koordynacja upr. proj. w
planowaniu przestrz. 356/88
mgr inż. arch. Jacek Bocheński
syntezy społeczno- ekonomiczne upr. proj. w
planowaniu przestrz. 523/88
Zespół generalnego projektanta
mgr inż. arch. Dorota Kołodziej
mgr inż. arch. Radosław Kraszewski
Danuta Plichta
uwarunkowania i kierunki polityki przestrzennej
Mariusz Witoński
Zespół ekspertów
mgr Grażyna Topolska
środowisko przyrodnicze
dr inż. arch. Artur Kostarczyk
Środowisko kulturowe
mgr inż. arch. Wanda Laguna
zasoby AWRSP
mgr inż. Maria Ebelt
infrastruktura techniczna
inż. Anna Talaga
system transportowy
CZĘŚĆ I
ZAŁOŻENIA STRATEGII ROZWOJU
1. OGÓLNA OCENA UWARUNKOWAŃ WYNIKAJĄCA Z POŁOŻENIA
GMINY OSTASZEWO W REGIONIE
Gmina Ostaszewo jest położona przy ujściowym odcinku Wisły, w związku z czym
zachodnią jej granicę stanowi korytarz ekologiczny Wisły, zaliczony do obszarów
węzłowych krajowej sieci ekologicznej o znaczeniu międzynarodowym (ECONET
-Polska). Stwarza to dla obszaru gminy szereg problemów, których pełne i skuteczne
rozwiązanie może być poszukiwane prawie wyłącznie w skali subregionalnej, regionalnej
bądź krajowej.
*
Obszar gminy na wschód od koryta Wisły położony jest w obrębie Żuław Wiślanych,
które obejmują - poza gminą Ostaszewo - dwanaście innych gmin oraz znaczne obszary
kolejnych pięciu gmin.
Obszar problemowy Doliny Wisły
Obszar problemowy Doliny Wisły obejmuje pasmo terenu funkcjonalnie związanego z
korytarzem
ekologicznym
Wisły.
Warunkiem
pełnego
wykorzystania
walorów
klimatycznych oraz potencjału turystyczno - rekreacyjnego rzeki jest stan czystości wody.
Czystość wód Wisły nie mieści się w klasyfikacji stanu wód. Wisłą przenoszone są
zanieczyszczenia chemiczne między innymi z Górnego Śląska, Krakowa, Warszawy,
Płocka, Włocławka, Torunia, Bydgoszczy, Grudziądza i Kwidzyna. We wszystkich tych
ośrodkach zlokalizowano w ostatnim stuleciu, a zwłaszcza w latach siedemdziesiątych
przemysł wodochłonny, odprowadzający znaczne ilości ścieków. Mimo, że realizuje się
ostatnio coraz bardziej sprawne urządzenia neutralizujące ścieki i wytrącające z wody
szkodliwe substancje chemiczne - stan czystości Wisły jest nadal niezadowalający.
Stwarza to określoną barierę w turystycznym i rekreacyjnym wykorzystaniu akwenu
Wisły, a przez to ogranicza szansę jej gospodarczego rozwoju.
Obszar problemowy Żuław Wiślanych
Obszar Żuław Wiślanych charakteryzuje się:
-
cechami morfometrycznymi terenu, gdzie duży udział obszarów depresyjnych
stanowi o trwałości potencjalnego zagrożenia powodziowego;
systemem polderowym sztucznie odwadnianym, gdzie wobec nagłych
roztopów i nawalnych opadów powstaje niebezpieczeństwo powodzi
wewnątrzpolderowych;
-
wielką wodą na dużych ciekach (Wisła), która w stanach ekstremalnych
zagraża stabilności obwałowań;
-
wezbraniami sztormowymi na Zalewie Wiślanym, gdzie przy niekorzystnym
układzie silnych wiatrów i wlewie wód z Bałtyku następuje podniesienie
rzędnej poziomu wody o około 1,6 m n.p.m., grożąc przerwaniem wałów
czołowych i obwałowań ujściowych odcinków rzek.
1.1. Rola gminy w systemie osadniczym regionu pomorskiego
Gmina Ostaszewo położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji gdańskiej, od
której oddziela ją jednak koryto Wisły. Utrudnia to bezpośrednią komunikację z
obszarem aglomeracji. Ważnym czynnikiem aktywizacji gminy może być natomiast
wylotowy odcinek drogowej trasy ekspresowej z Gdańska do Warszawy, który od mostu
na Wiśle do mostu na Linawie biegnie wzdłuż północnej granicy gminy.
Na atrakcyjność oferty lokalizacyjnej w rejonie trasy nr 7 składają się:
-
bliskość Gdańska (około 30 km) i Elbląga (około 30 km);
-
łatwa dostępność do coraz bardziej atrakcyjnych plaż Mikoszewa i Jantara,
leżących na terenie gminy Stegna;
-
możliwość wykorzystania rekreacyjnego Wisły;
-
łatwość pozyskania terenów popegeerowskich.
Istniejące od dawna związki gminy z aglomeracją gdańską mogą obecnie ulec dalszemu
zacieśnieniu w wyniku reformy, która przyłączyła część terenów Żuław, położonych
między Wisłą i Nogatem do województwa pomorskiego. Tradycyjne i coraz silniejsze
związki gminy Ostaszewo z Gdańskiem polegają między innymi na:
-
korzystaniu przez licznych mieszkańców gminy z miejsc pracy w aglomeracji
gdańskiej;
-
korzystaniu przez mieszkańców gminy z usług zlokalizowanych w aglomeracji
gdańskiej, w tym ze szkół średnich, szpitali, handlu masowego, usług
specjalistycznych itp.);
nasilającym się procesie osiedlania się mieszkańców aglomeracji
gdańskiej na terenie gminy.
1.2. Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne rozwoju gminy na tle subregionu
żuławskiego
Sytuację ekonomiczno - spoteczną gminy Ostaszewo przedstawiono na tle zespołu
gmin subregionu Żuław Wiślanych, które w wyniku reformy terytorialnej znalazły się
na pograniczu województw: pomorskiego i warmińsko - mazurskiego. Do analizy
porównawczej wybrano gminy:
z województwa pomorskiego: miasto i gminę Nowy Dwór Gdański,
miasto i gminę Nowy Staw, gminę Cedry Wielkie, gminę Stegna, gminę
Sztutowo, gminę Ostaszewo, gminę Lichnowy, gminę Malbork, gminę
Stare Pole; z województwa warmińsko - mazurskiego: gminę Gronowo
Elbląskie.
Dla określenia poziomu rozwoju gospodarczego poszczególnych miast i gmin
wybrano kilka charakterystycznych mierników, obejmujących stopień stabilizacji
ludności, stan finansów publicznych, stopień przedsiębiorczości społeczności
lokalnych oraz stan wyposażenia w infrastrukturę. Wykorzystano w tym celu
następujące mierniki:
-
liczbę
małych
podmiotów
gospodarczych
(spółki
cywilne,
firmy
jednoosobowe i rodzinne) zarejestrowanych w systemie REGON,
przypadających na 1000 mieszkańców;
- liczbę abonentów telefonii przewodowej w przeliczeniu na 100 mieszkańców;
-
zmiany w zaludnieniu w stosunku do 1988 roku;
-
roczne wydatki inwestycyjne gmin w stosunku do wydatków ogółem;
-
liczbę bezrobotnych odniesioną do ludności w wieku produkcyjnym
abonenci
liczba nowych wskaźnik
wydatki
telefonii
podmiotów zaludnienia
inwestycyjn
przewodowej
gosp./ 1000 rok 1988 =
e gmin
na 100
100
mieszkańców
w%
mieszk.
Wskaźnik
bezrobocia
Miasta:
Nowy Dwór Gdański
59,2
115,0
18,5
-
16,1
Nowy Staw
39,5
100,3
15,7
-
14,5
Nowy Dwór Gdański
24,1
101,1
9,6
12,3
18,3
Nowy Staw
13,6
95,2
2,7
20,3
15,3
Cedry Wielkie
32,4
107,8
3,7
8,9
3,3
Gronowo Elbląskie
40,5
103,2
7,6
7,6
10,6
Lichnowy
21,0
99,2
8,5
24,3
14,9
Malbork
30.7
98,9
6,1
24,7
11,3
Ostaszewo
28,5
102,4
7,3
4,7
13,9
Stare Pole
30,0
100,3
14,0
28,8
15,6
Stegna
57,2
103,5
7,1
28,4
15,8
Sztutowo
76,9
77,3
14,6
32,8
16,3
gminy:
Poszczególne gminy zgrupowano w dwóch blokach o zróżnicowanej intensywności
występowania wymienionych wyżej zjawisk.
Gminy o najwyższych szansach rozwoju:
-
o bezrobociu minimalnym, to jest poniżej 5%;
-
o wydatkach inwestycyjnych większych niż 25% ogółu wydatków;
o wskaźniku telefonizacji przewodowej - powyżej 10 abonentów na 100
mieszkańców;
-
o najwyższej przedsiębiorczości społecznej - mierzonej ilością nowych
podmiotów gospodarczych - powyżej 40 na 1.000 mieszkańców; o dodatnim
saldzie przyrostu ludności.
Gminy o największych problemach rozwoju:
-
o bezrobociu powyżej 15%;
-
o
najniższej
przedsiębiorczości - poniżej 25
nowych
gospodarczych przypadających na 1.000 mieszkańców;
podmiotów
gminy wyludniające się, to jest takie, które od 1988 roku zmniejszyły liczbę
-
ludności;
o wskaźniku telefonizacji przewodowej poniżej 5 abonentów na 100
mieszkańców;
- o wydatkach inwestycyjnych nie przekraczających 10% ogółu wydatków gminy.
Przeprowadzona analiza porównawcza pozwala na sformułowanie następujących
wniosków:
-
na całym obszarze subregionu występuje wysokie strukturalne bezrobocie,
szczególnie na obszarach wiejskich, co wynika ze struktury własnościowej
gruntów rolnych (około 45% znajduje się nadal we władaniu Agencji
Własności Rolnej Skarbu Państwa);
średni i niski poziom przedsiębiorczości społeczności lokalnych na terenach
wiejskich z powodu bezradności i biernej postawy wobec nowej ekonomicznej
rzeczywistości — kontrastuje z terenami położonymi w sąsiedztwie
aglomeracji i większych miast.
Na tle sytuacji w subregionie żuławskim gmina Ostaszewo wyróżnia się:
-
relatywnie wysoką przedsiębiorczością społeczną charakterystyczną dla gmin
wiejskich położonych w sąsiedztwie miast metropolitalnych;
-
nieco niższym od średniego wskaźnikiem bezrobocia zbliżonym do
pozostałych gmin subregionu żuławskiego;
-
niewielkim wzrostem zaludnienia od 1988 roku (na dziesięć gmin tylko sześć,
w tym Ostaszewo, wykazało tendencję wzrostową);
-
średnim wskaźnikiem wyposażenia w infrastrukturę telefonii przewodowej;
-
niskim udziałem wydatków na inwestycje w sumie wydatków ogółem.
1.3. Szanse i zagrożenia rozwoju gminy
Stanowiące podstawę aktywnej strategii rozwoju gminy
• Położenie przy ujściu Wisły do Zatoki Gdańskiej (Wisła stanowi korytarz ekologiczny o
znaczeniu europejskim ECONET Polska)
Walory położenia mogą umożliwić rozwój:
-
turystyki śródlądowej - wiślanej oraz w relacjach Tczew - Gdańsk i Tczew
-Zatoka Gdańska;
-
turystyki edukacyjnej i kwalifikowanej (rowery, konie, wędrówki piesze, kajaki,
narty) wzdłuż Wisły;
•
rybołówstwa rzecznego.
Położenie w sąsiedztwie aglomeracji gdańskiej (odległość Ostaszewa od centrum
Gdańska - około 30 km):
-
wypoczynek świąteczny mieszkańców aglomeracji gdańskiej (około 800
tysięcy mieszkańców) w miejscowościach położonych nad Wisłą pod
warunkiem, że będą one relatywnie bardziej atrakcyjne niż na Pojezierzu
Kaszubskim;
-
sprzedaż produktów rolnych (warzyw) oraz przetworów lokalnej drobnej
wytwórczości (np. sery) na rynku gdańskim.
•
Położenie gminy przy trasie ekspresowej Gdańsk - Warszawa w odległości około 30
km od centrum Gdańska i około 30 km od Elbląga - stwarzające możliwość lokalizacji
obiektów:
-
obsługi transportu (stacje obsługi samochodów);
-
obsługi turystyki (motele, gastronomia);
przetwórstwa rolno - spożywczego nastawionego na obsługą aglomeracji.
Hamujące rozwój gminy
•
•
Negatywny wpływ zanieczyszczeń Wisły.
Sytuacja ekonomiczna ludności osiedli popegeerowskich wynikająca z problemu
przebiegu transformacji w uspołecznionym sektorze rolnictwa w Polsce.
• Trudności mentalne w adaptacji do nowej sytuacji wynikającej z zasad wolnego rynku
- charakterystyczne dla mieszkańców osiedli popegeerowskich.
1.4. Przesłanki formułowania strategii aktywnego rozwoju gminy
Strategia aktywnego rozwoju gminy winna uwzględniać uwarunkowania przestrzenne, w
tym relacje zewnętrzne, zarówno naturalne, wynikające z położenia w systemie
przyrodniczych powiązań, jak i relacje ukształtowane w ciągu historycznego rozwoju
systemu osadnictwa. Celem formułowania strategii jest zawsze znalezienie sposobu na
pozytywny rozwój gospodarki, mający wpływ na poprawę jakości życia mieszkańców. Ze
względu na nieodwracalność wielu procesów w przestrzeni rozwój winien odbywać się w
sposób bezpieczny dla funkcjonowania systemów przyrodniczych. Mówimy więc o
ekorozwoju lub o rozwoju zrównoważonym.
Jednocześnie rozwój gospodarczy winien opierać się na racjonalnym i optymalnym
wykorzystaniu szans oraz minimalizacji zagrożeń. W wypadku gminy Ostaszewo
strategia winna więc wynikać przede wszystkim z pełnego wykorzystania położenia
geograficznego i komunikacyjnego gminy nad Wisłą i w sąsiedztwie drogi nr 7 oraz
między aglomeracją gdańską a Elblągiem. Położenie takie może stanowić bowiem
szansę pozyskania “dobrych" inwestorów - tworzących nowe, pozarolnicze miejsca
pracy w gminie. Czysta w przyszłości Wisła będzie stanowić znaczący potencjał
rekreacyjny i turystyczny.
Korzystne warunki agroekologiczne w zderzeniu z bliskością rynku zbytu na żywność
będą zawsze umożliwiać rozwój dochodowej produkcji żywności, w tym drobnego
przetwórstwa rolno - spożywczego. Są to szansę, które z łatwością mogą pokonać
niekorzystne obecnie zjawiska społeczno - gospodarcze, które pojawiły się w okresie
transformacji.
2. PROGNOZY DEMOGRAFICZNE
Stan istniejący
Struktura wieku ludności gminy Ostaszewo różni się od struktury wsi pomorskiej
wyższym udziałem ludności w wieku poprodukcyjnym, co oznacza, że struktura ta jest
starsza od struktury ludności wiejskiej województwa pomorskiego. Jednocześnie gmina
wykazuje wyższy udział dzieci w wieku do 6 lat. Obciążenie grupy produkcyjnej osobami
w wieku nieprodukcyjnym kształtuje się w gminie na poziomie 83 na 100 osób w wieku
produkcyjnym (wieś pomorska - 76 osób).
Tabela 1. Struktura wieku ludności gminy Ostaszewo
Ostaszewo
ogółem
0-2
3-6
7-14
15-17
1 8-59 kobiety
18-64 mężczyźni
60 - więcej kobiety
65 - więcej mężczyźni
osób
3338
157
233
484
175
829
989
325
146
%
100
4,7
7,0
14,5
5,2
24,8
29,6
9,7
4,4
woj. Pomorskie
%
100
4,5
6,6
15,4
5,7
26,3
30,7
7,3
3,5
Założenia do prognozy
Prognozę liczby ludności sporządzono przy optymistycznych założeniach:
• zachowania dzietności na poziomie 2,14 co zapewnia trochę więcej niż reprodukcję
prostą ludności. Jest to założenie bardzo optymistyczne, gdyż na wsi pomorskiej nie
jest już zapewniona reprodukcja prosta;
• długość trwania życia kobiet 78 - 78,5 lat, mężczyzn 69,4 - 70 lat. Są to wielkości
powyżej przeciętnych dla terenów wiejskich;
• saldo migracji na poziomie minus 13 osób rocznie. Średnia ostatnich pięciu lat (tabela
2) wynosiła minus 32 osoby, jednak saldo miało tendencję spadkową co nasuwa
podejrzenie, iż w przyszłości saldo to będzie mniejsze. Przewiduje się bowiem, iż
tradycyjnemu odpływowi ludzi młodych ze wsi będzie towarzyszył napływ osób w
wieku dojrzałym, którzy świadomie dokonają wyboru wsi, jako miejsca zamieszkania.
Za takim wyborem przemawia urok gminy oraz bliskość aglomeracji gdańskiej. Taka
też jest założona struktura ruchu wędrówkowego.
Tabela 2. Saldo migracji
rok
1993
1994
1995
1996
1997
saldo migracji
-54
-84
-20
-1
-1
Wyniki prognozy
Przy tak optymistycznych założeniach otrzymane wartości prognostyczne można
przyjąć jako wielkości maksymalne.
Tabela 3. Prognoza liczby ludności
1998
ogółem
3338
0-2
157
3-5
168
6
65
7-12
367
13-14
117
15
70
16-17
105
18
48
19-24
293
25-44
975
45-59/64
502
60/65 więcej
471
0-17
1049
7-17
659
18-59/64
1818
2000
3346
137
157
61
386
111
59
128
60
271
949
550
478
1039
684
1830
2005
3338
123
134
48
324
118
73
130
64
320
776
762
466
951
65
1922
2010
3298
114
120
40
266
115
42
126
65
347
674
930
460
822
548
2017
2015
3245
113
114
39
240
88
46
90
53
328
625
1023
486
729
464
2029
2020
3167
106
110
38
229
79
40
82
42
277
586
971
607
684
430
1877
Wg prognozy pomigracyjnej liczba ludności po roku 2005 zacznie spadać, aby w roku
2020 osiągnąć wielkość 3170 tj. 95% stanu obecnego.
Dynamikę wzrosty liczby ludności gminy Ostaszewo przedstawia tabela 4. Najszybszy
spadek będzie następował w grupie przedprodukcyjnej - 35%. Podobny wniosek dotyczy
młodzieży w wieku szkolnym, której liczba po wzroście w najbliższych latach będzie się
obniżała. Grupa osób w wieku produkcyjnym wzrastać będzie do 2015 r., przy czym
gwałtownie obniży się i w 2020 będzie już tylko o 3,2% wyższa od obecnej. Znaczące
zmiany będą zachodzić w poprodukcyjnej grupie wieku. Po spadku liczebności do 201
Or. nastąpi wzrost i w 2020 r. liczba osób w tej grupie będzie o 29% wyższa od obecnej.
Tabela 4. Prognoza dynamiki wzrostu ludności gminy w latach 1998-2020
Grupa wieku
Ogółem
0-17
7-17
18-59/64
60/65 i więcej
1998
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
2000
103,0
99,0
103,8
100,6
101,5
2005
100,0
90,6
97,8
105,7
98,8
2010
98,8
78,4
83,1
110,9
97,6
2015
97,2
69,5
70,4
111,6
103,2
2020
94,9
65,2
65,3
103,2
128,8
Udział ludności w wieku poprodukcyjnym wzrośnie z 14,1% do 19,2%, gdy udział grupy
przedprodukcyjnej spadnie z 31,4% do 21,6% (tabela 2).
Tabela 5. Struktura ludności gminy Ostaszewo
Grupa wieku
Ogółem
0-17
7-17
18-59/64
60/65 i więcej
1998
100,0
31,4
19,7
54,5
14,1
2000
100,0
31,0
20,4
54,7
14,3
2005
100,0
28,5
19,3
57,6
13,9
2010
100,0
24,9
16,3
60,2
14,9
2015
100,0
22,5
14,3
62,5
15,0
2020
100,0
21,6
13,6
59,2
19,2
17
Prognoza liczby gospodarstw domowych
Przyrost liczby ludności w wieku gospodarstwotwórczym (18 lat i więcej) oznacza wzrost
liczby gospodarstw domowych na terenie gminy. W gminie Ostaszewo liczba ludności w
wieku gospodarstwotwórczym wzrasta do 2012r. Liczba gospodarstw domowych będzie
jednak wzrastała do 2020r. (o 19%).
Tabela 6. Prognoza liczby gospodarstw domowych
rok
1998
2000
2005
2010
2015
2020
liczba gospodarstw
domowych
960
970
1000
1050
1100
1140
dynamika wzrostu 1998 =
100
100,0
101,0
104,2
109,4
114,6
118,8
W prognozie gospodarstw domowych założono, iż obniżać się będzie średnia wielkość
gospodarstwa domowego i przeciętna liczba osób dorosłych przypadająca na jedno
gospodarstwo domowe. Założenia te są uzasadnione wzrostem liczby gospodarstw osób
starszych (proces wdowienia) oraz silną skłonnością ludzi młodych do usamodzielniania
się. Zjawisko to powszechne w Europie będzie zachodziło w gminie w miarę poprawy
poziomu życia, w tym warunków mieszkaniowych.
Biorąc pod uwagę wynik prognozy pomigracyjnej i kształt struktur demograficznych,
wynikających z polityki społeczno - ekonomicznej samorządu gminy, wyodrębniono
następujące grupy wieku:
1. Grupa wieku żłobkowego (0-2 lat)
Liczba dzieci w
tym wieku, wynosząca 157 osób w roku 1998 będzie malała, osiągając
odpowiednio 114 w roku 2010, a w roku 2020 - 106.
2. Grupa wieku przedszkolnego (3-6 lat)
W tej grupie wieku następować będzie systematyczny spadek liczby dzieci z 168 w 1998
roku do 110 w roku 2020.
3. Grupa wieku szkoły podstawowej (7-12 lat) i gimnazjum (13-15 lat)
W pierwszej grupie wiekowej (7-12 lat) liczba dzieci wynosząca 367 w roku 1998
początkowo będzie wzrastać do 386 w 2000 roku, potem nastąpi wyraźny spadek do
229 w 2020 roku.
W drugiej grupie wiekowej (13-15 lat) liczba młodzieży z 187 w roku 1998 początkowo
zmaleje do 170 w 2000r, następnie będzie wzrastać do 191 w roku 2005, przy czym
znowu nastąpi spadek do 119 w roku 2020.
4. Grupa wieku szkół średnich (16-18 lat)
W grupie tej liczba młodzieży licząca 153 w roku 1998 zwiększy się do 194 w 2005r.,
następnie będzie maleć do 124 w roku 2020.
5. Grupa wieku produkcyjnego (19-59 kobiety / 64 mężczyźni)
Grupa ta kształtuje rynek pracy. Jej wielkość będzie stopniowo wzrastać z 1770 w roku
1998 do 1976 w roku 2015, następnie będzie maleć do 1834 w 2020r.
6. Grupa wieku poprodukcyjnego (60 lat kobiety / 65 lat mężczyźni i więcej)
W grupie tej liczba ludności licząca 471 w roku 1998 początkowo będzie się utrzymywała
na tym samym poziomie do roku 2015, następnie wyraźnie wzrośnie do 607 w 2020
roku.
3. OGÓLNA OCENA POTENCJAŁU EKONOMICZNEGO
Struktura zatrudnienia1 w gminie Ostaszewo przedstawia się następująco:
Tabela nr 1. Struktura zatrudnienie w gminie Ostaszewo wg sekcji EKD w 1999r.
Zatrudnienie
Udział w%
Ogółem:
Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo
Rybołówstwo i rybactwo
Górnictwo i kopalnictwo
Działalność produkcyjna
528
115
----123
100
21,8
----23,3
Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
-----
---
wyszczególnienie stan w dniu 31.03.99
Budownictwo
53
10,0
Handel i naprawy
45
8,5
hotele i restauracje
8
1,5
Transport, składowanie i łączność
12
2,3
Pośrednictwo finansowe
2
0,4
Obsługa nieruchomości i firm
10
1,9
Administracja publiczna i obrona narodowa
46
8,7
Edukacja
68
12,9
Ochrona zdrowia i opieka socjalna
36
6,8
Pozostała działalność usługowa, komunalna,
10
1,9
socjalna, indywidualna i komercyjna
Gospodarstwa domowe zatrudniające pracownik
----Urząd Statystyczny w Gdańsku. Dane na podstawie wykazu REGON. Stan na 31.03.1999
W strukturze wg działów gospodarki, na podstawie ilości zarejestrowanych jednostek
gospodarczych w systemie REGON, największy udział zatrudnienia przypada na
działalność produkcyjną i rolnictwo.
Tabela nr 2. Udział zatrudnionych wg wykazu REGON w ogólnej liczbie ludności
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1
Miejscowość
Gmina
Palczewo
Nowa Cerkiew
Gniazdowe
Jeziernik
Ostaszewo
Nowa Kościelnica
Bez rolników indywidualnych
Liczba ludności
3.553
318
449
262
510
1.017
592
Liczba zatrudnionych na 100
mieszkańców
15
5
11
1
5
37
10
Otrzymane wielkości wykorzystano do zobrazowania sytuacji dotyczącej rozmiaru
zatrudnienia i skali jego zróżnicowania w poszczególnych obrębach gminy. Najwyższy
wskaźnik notuje się w Ostaszewie i Nowej Kościelnicy, charakteryzujących się zarazem
najwyższym wskaźnikiem aktywności gospodarczej, wyliczonym na podstawie liczby
funkcjonujących jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON,
przypadających na 1000 mieszkańców.
W okresie obecnej transformacji ustroju gospodarczego nasiliło się zróżnicowanie
skutków procesów rozwoju w poszczególnych ościennych gminach. Wynikało to
zarówno z położenia rozpatrywanych obszarów względem najsilniejszych ośrodków
gospodarczo - innowacyjnych, jak i miejscowego potencjału, a także zdolności
adaptacyjnej, przedsiębiorczości i ruchliwości społeczności lokalnej. Podstawowymi
barierami spowalniającymi proces transformacji są: brak kapitału, duże dysproporcje
strukturalne i odziedziczona po poprzednim systemie bierna i roszczeniowa postawa
społeczeństwa.
Zróżnicowaną terytorialnie dynamikę zmian w świadomości mieszkańców i ich
przedsiębiorczości po 1990 roku charakteryzuje tabela przedstawiająca ilości
podmiotów gospodarczych, zarejestrowanych w systemie REGON. Znaczący udział
małych podmiotów w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych, świadczy o aktywności
mieszkańców gminy.
Tabela nr 3. Ostaszewo na tle wybranych gmin - liczba podmiotów gospodarczych (stan na
31.12.1997r.)
miejscowość
Powiat nowodworski
Nowy Dwór Gdański m. i gm.
Stegna
Ostaszewo
Sztutowo
Krynica Morska
Rocznik Statystyczny.
Sektor prywatny
W tym: zakłady osób fizycznych
2.439
948
611
111
313
456
2.166
816
549
95
282
418
Ostaszewo jest w tym zbiorze jedyną gminą wiejską o dominacji funkcji rolniczej. Mimo
to, odznacza się tu widoczny wpływ korzystnego położenia, przekładający się na
znaczącą ilość pozarolniczych podmiotów gospodarczych.
Na terenie gminy zdecydowanie przeważają podmioty małe - 88%, w których
zatrudnienie wynosi do 5 osób. Wyraźna koncentracja działalności gospodarczej ma
miejsce w Ostaszewie. Funkcjonuje tam 91 firm, co stanowi 65%.
Do przedstawienia aktywności gospodarczej i skali jej zróżnicowania w poszczególnych
miejscowościach gminy, posłużono się miernikiem wyliczonym na podstawie liczby
jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON przypadającej na 1000
mieszkańców. Najwyższy wskaźnik wykazują miejscowości Ostaszewo i Nowa
Kościelnica.
Tabela nr 4. Liczba jednostek gospodarczych na 1.000 mieszkańców.
Lp.
Obręb
Liczba ludności
gmina
3.553
1. Palczewo
318
2. Nowa Cerkiew
449
3. Gniazdowe
262
4. Jeziernik
510
5. Ostaszewo
1017
6. Nowa Kościelnica
592
Na podst. Wykazu REGON. Stan na dzień 31.03.1999
Liczba jednostek gospodarczych na
podst. REGON/1000 mieszkańców
41
31
20
11
16
60
57
W strukturze wg działów gospodarki widoczna jest zdecydowana dominacja działalności
produkcyjnej oraz handlu i napraw, których udział w ogólnej liczbie podmiotów
gospodarczych kształtuje się na poziomie 45% (63 podmioty). Wyróżnia się także grupa
podmiotów gospodarczych, których działalność związana jest z budownictwem - 15
podmiotów (10,7%), transportem - 10 podmiotów (7,1%), świadczeniem usług z zakresu
obsługi nieruchomości - 10 podmiotów (7,1%). Jest ich stosunkowo niewiele, ale
świadczą one poszerzaniu form działalności gospodarczej.
W poszczególnych miejscowościach dominującą pozycję w lokalizacji pozarolniczych
podmiotów gospodarczych zajmuje wieś Ostaszewo wraz z Piaskowcem. Struktura
usług w tej wsi kształtuje się następująco:
• drobny przemysł i rzemiosło - 24 podmioty
• handel, drobne usługi dla ludności - 34 podmioty
• usługi budowlane - 8 podmiotów
• usługi transportowe i mechanika rolnicza - 5 podmiotów
• usługi
specjalistyczne
(geodezyjne,
projektowe,
prawne,
medyczne,
ubezpieczeniowe) - 7 podmiotów.
Na dalszych miejscach znajdują się Nowa Kościelnica i Nowa Cerkiew. Struktura
rodzajów usług przedstawia się następująco:
Rodzaj usługi
Nowa Cerkiew
Palczewo
drobny przemysł i rzemiosło
handel i drobne usługi
usługi budowlane, transportowe i rolnicze
Nowa
Kościelnica
4
5
4
6
2
2
2
4
3
usługi specjalistyczne
2
--
1
Relatywnie niewielka liczba podmiotów gospodarczych pozarolniczych w gminie ma
związek z występowaniem na tym obszarze silnych tradycji rolniczych. W latach 1996 1999 notuje się ogólny wzrost indywidualnych gospodarstw rolnych. Wsie o największej
dominacji funkcji rolniczej, wyrażającej się wielkością zatrudnienia, wyposażenia w
maszyny oraz ilością bydła w rolnictwie indywidualnym w stosunku do liczby ludności, to
w kolejności:
1. Gniazdowe, gdzie na 262 osoby przypada 70 zatrudnionych w rolnictwie, 37
ciągników oraz 222 sztuki bydła.
2. Nowa Cerkiew, gdzie na 449 osób przypada 97 zatrudnionych w rolnictwie, 54
ciągniki i 154 sztuki bydła.
3. Jeziernik, gdzie na 510 osób przypada 87 zatrudnionych w rolnictwie, 54 ciągniki oraz
257 sztuk bydła.
4. Palczewo, gdzie na 318 osób przypada 45 zatrudnionych w rolnictwie, 39 ciągników
261 sztuk bydła.
5. Ostaszewo z Piaskowcem, gdzie na 1017 osób przypada 161 zatrudnionych w
rolnictwie, 70 ciągników oraz 228 sztuk bydła.
Likwidacja państwowych zakładów, w tym rolniczych (byłe zakłady PGR) i w branżach
okołorolniczych, spowodowała znaczny wzrost bezrobocia i związanych z nim
negatywnych zjawisk społecznych.
Problem bezrobocia
Tabela nr 5. Wskaźnik bezrobocia (stan na 1997r.)
bezrobotni
zarejestrowani
miejscowość
powiat nowodworski
Stegna
Ostaszewo
Sztutowo
3457
1868
882
253
347
odsetek bezrobotnych w
liczbie ludności w wieku
produkcyjnym
16,2
17,0
15,8
13,9
16,3
Nasilenie problemu bezrobocia wiąże się ściśle z załamaniem państwowej
gospodarki rolnej i trudnościami przełamania barier organizacyjnych, mentalnych i
finansowych w znalezieniu innych, efektywnych możliwości rozwoju gospodarczego. Na
terenach
po byłych
PGR skala bezrobocia,
szczególnie w osiedlach
mieszkaniowych, dochodzi do 60%.
Najliczniejszą grupą bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w
1999r. były kobiety (64%). Natomiast wg wieku problem bezrobocia najbardziej dotyka
ludzi młodych, których liczba stanowi największy odsetek.
4. ZASPOKOJENIE POTRZEB SPOŁECZNYCH
Czynniki (stan i struktura wieku ludności) charakteryzujące sytuację demograficzną na
obszarze gminy Ostaszewo wywierają istotny wpływ na lokalny rynek potrzeb w zakresie
mieszkalnictwa i usług świadczonych przez placówki infrastruktury społecznej (oświata,
ochrona zdrowia i opieka socjalna, kultura).
Zasoby mieszkaniowe
Tabela nr 1. Zasoby mieszkaniowe (stan na 31.12.1997r.)
Miejscowość
Ilość
mieszkań
Izby w
tyś.
powierzchnia
użytkowa
mieszkań w tyś.
m2
Gdańsk m.
151.712*
powiat nowodworski
9694
36,8
669,8
5074
17,9
315,1
Ostaszewo
834
3,2
64,2
Stegna
2437
9,9
187,2
Sztutowo
945
4,6
82,2
Krynica Morska
404
1,3
21,1
Rocznik Statystyczny (dane z roku 1996. “Gminy w Polsce w 1996r.")
Przeciętna
powierzchnia
użytkowa
mieszkania w
m2/osobę
17,8*
18,6
17,1
19,3
19,8
22,8
17,0
W roku 1997, w stosunku do roku 1996 nie notuje się istotnych zmian we wskaźnikach
obrazujących sytuację mieszkaniową. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w
analizowanym obszarze była zbliżona do przeciętnej w kraju (19,4 m 2).
Stopień zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ludności jest wyższy od przeciętnej
powiatowej - 19,3 (wyliczonego na podstawie powierzchni użytkowej mieszkań w m 2
przypadającej na 1 osobę). Niewielka liczba nowych mieszkań, zbyt mała w stosunku do
przyrostu liczby gospodarstw domowych, powoduje również obniżanie się standardu
zamieszkania.
Ochrona zdrowia i opieka socjalna
Tabela nr 2. (Stan na 31.12.1997r.)
Miejscowość
Liczba ludności na 1
dentystę
1 .233*
3653
3733
3338
9599
1833
—
lekarza
271*
1142
778
1669
4800
916
--
Gdańsk m.
Powiat nowodworski
Ostaszewo
Stegna
Sztutowo
Krynica Morska
Pielęgniarkę
273
167
1113
1371
407
420
*dane z roku 1996.
Rodzaj placówki
Miejscowość
medycznej
Publiczna
Przychodnia Zdrowia Ostaszewo
Liczba placówek
1
Liczba lekarzy
ogółem:
w tym dentyści:
3
1
Ochrona zdrowia należy do słabo rozwiniętych działów w gminie Ostaszewo.
Największym problemem jest tu słaba dostępność usług medycznych. W Publicznej
Przychodni Zdrowia w Ostaszewie funkcjonują dwie poradnie, nie zaspakajając w pełni
podstawowych
potrzeb
pacjentów.
Placówka
ta
obejmuje
swoim
zasięgiem
oddziaływania obszar całej gminy. Duży udział ludności biednej, starzenie się
społeczeństwa wymagają łatwiejszego i zwiększonego dostępu do usług ochrony
zdrowia. Działanie takie spowoduje jednocześnie wzrost wskaźnika zaspokojenia
potrzeb zdrowotnych mieszkańców gminy, liczonego na podstawie liczby mieszkańców
przypadającej na 1 lekarza.
Brak lekarzy specjalistów wymaga rozszerzenia zakresu usług medycznych,
świadczonych przede wszystkim przez funkcjonującą na terenie gminy przychodnię
zdrowia. Obecnie mieszkańcy gminy korzystają z usług specjalistycznych, oferowanych
w większych miejscowościach: Nowym Dworze Gdańskim, Tczewie, Gdańsku. Jest to w
większości grupa ludzi związana z miejscem pracy w tych miejscowościach.
Opiekę socjalną na terenie gminy koordynuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.
Opieka socjalna jest bardzo ważnym aspektem działalności władz lokalnych. Na
podstawie informacji uzyskanych z Gminnego Ośrodka Pomocy społecznej wynika,
że roku 1998 liczba osób objętych opieką socjalną w stosunku do roku 1996 wzrasta. W
roku 1998 liczba ta wynosiła 356. Jednakże liczba osób wymagających opieki, ze
względu na ich bardzo trudną sytuację materialną przerasta możliwości finansowe
zarówno budżetu własnego gminy, jak i wielkość dotacji otrzymywanych przez gminę z
budżetu państwa.
Oprócz ludzi objętych opieką socjalną istnieje grupa mieszkańców, żyjąca na granicy
ubóstwa, która nie spełnia ustawowych warunków uprawniających do korzystania z
pomocy
społecznej.
Strefa
ubóstwa
utrwala
się
szczególnie
na
terenach
popegeerowskich. Jednym z warunków przeciwdziałania strefie ubóstwa jest przyrost
miejsc pracy.
Z uwagi na fakt starzenia się społeczeństwa przewiduje się konieczność tworzenia
domów opieki społecznej z myślą o społeczności lokalnej. Według prognozy
demograficznej liczba osób w wieku poprodukcyjnym wyraźnie wzrośnie z 471 w
1998do607w2020r.
Oświata
Strukturę sieci placówek oświatowych w gminie Ostaszewo wyznacza z jednej strony
liczba dzieci i młodzieży, zaś z drugiej strony stopień rozproszenia jednostek
osadniczych. Jest to szczególnie istotne w przypadku szkół podstawowych. Na terenie
gminy funkcjonują 3 szkoły podstawowe, do których uczęszcza łącznie 677uczniów.
Dostateczna Ilość sal lekcyjnych umożliwia funkcjonowanie szkół w jednozmianowym
systemie nauczania. W szkołach zatrudnionych jest 53 nauczycieli. Wszystkie placówki
oświatowe zapewniają pełen zakres nauczania. Na terenie gminy nie ma szkoły
ponadpodstawowej, młodzież korzysta więc z propozycji, jakimi dysponują szkoły w
większych miastach.
Od września 1999 roku za sprawą reformy systemu oświaty nastąpiły zmiany w
funkcjonowaniu i organizacji szkolnictwa. Reforma to przede wszystkim wymiana
wszystkich programów nauczania. Nowe programy obowiązują od września w klasach l
-III (nauczanie początkowe) i w klasie IV szkoły podstawowej oraz w klasie l
gimnazjalnej. W klasach V i VI szkoły będą mogły wybrać stare lub nowe programy.
Placówka oświatowa w Ostaszewie funkcjonuje jako zespół szkół, w skład którego
wchodzi szkoła podstawowa i gimnazjum. Według założeń gimnazjum dysponuje
miejscami dla 200 osób. Jednym z warunków przekształcenia Szkoły Podstawowej w
Ostaszewie w zespół szkół był poziom dostosowania istniejącego zaplecza
infrastrukturalnego w tym obiekcie do potrzeb uczniów.
Ze względu na systematycznie zmniejszającą się liczbę uczniów w wieku szkoły
podstawowej z 367 w roku 1998 do 229 w 2020 roku liczba miejsc w szkołach
podstawowych funkcjonujących na terenie gminy jest wystarczająca. Jednakże
wszystkie wymagają budowy sal gimnastycznych. Liczba i poziom dostosowania sal
lekcyjnych i pomieszczeń socjalnych jest adekwatny do liczby uczniów i nauczycieli.
Według założeń prognozy pomigracyjnej liczba uczniów w grupie wieku szkoły
gimnazjalnej w latach 1998 - 2005r. utrzyma się na tym samym poziomie, tj. ok. 190, po
czym nastąpi spadek do 119 w roku 2020. Powstałe w roku szkolnym 1999/2000
gimnazjum posiada ok. 200 miejsc, a uczęszcza tu obecnie 64 uczniów. Poziom
dostosowania jest wystarczający do potrzeb uczniów. Gimnazjum wymaga jedynie
budowy sali gimnastycznej.
Funkcjonujące w Ostaszewie przedszkole, dysponuje miejscami dla ok. 50 dzieci.
Obecnie uczęszcza tutaj 39 dzieci, tj. 25% z ogólnej liczby dzieci w wieku 3-6 lat. Według
prognozy pomigarcyjnej liczba dzieci w wieku przedszkolnym będzie systematycznie
spadać z 168 w 1998 roku do 110 w roku 2020r. W związku z powyższym nie ma
potrzeby budowy nowych placówek przedszkolnych. Poza tym, tzw. “zerówki"
funkcjonują we wszystkich szkołach podstawowych.
Zmiany funkcjonalne i organizacyjne w szkołach podstawowych i gimnazjum pociągają
za sobą koszty, którymi obciążony zostanie budżet własny gminy, w większym stopniu
niż w roku 1998. Ze wstępnych ustaleń wynika, że planowane wydatki na oświatę
przewyższają możliwości finansowe budżetu gminy.
Tabela nr 3. Budżety gmin (w roku 1997).
dochody
na 1
W tym
Miejscowość ogółem
mieszkańca własne w%
w tyś. zł.
w zł
ogółem
Powiat
355 583
973
42,0
Nw. Dwór Gd.
m. i gm.
Ostaszewo
Stegna
Sztutowo
Krynica Morska
ogółem w
tyś. zł.
wydatki
W tym na (%)
gospodarkę
oświatę i
komunalną wychowanie Rolnictwo
355517
15,1
39,9
1,2
15743
844
37,2
15741
8,2
42,2
0,4
2879
9454
4249
856
983
1 158
26,0
44,4
39,9
2771
9366
4485
5,1
19,1
27,0
50,8
42,5
32,2
1,2
1,7
32,6
3258
2561
75,0
3154
29,1
22,0
0,1
5. SZANSE l ZAGROŻENIA ROZWOJU
Propozycje zapisu struktury celów rozwoju wynikających z potrzeb społecznych oraz
uwzględniających uwarunkowania przestrzenno - ekologiczne, kulturowe i techniczno ekonomiczne zostały sformułowane w oparciu o materiał diagnostyczny zawarty w
raporcie nr 1 Studium oraz efektach warsztatów zorganizowanych przez Zarząd Gminy i
Fundację ECOBALTIC w dniach 26.07.99 oraz 10.11.99 (załączniki nr 1 i 2).
Zarówno prace prowadzone przez branżowych ekspertów, jak i wypowiedzi
uczestników warsztatów pozwoliły na określenie głównych szans i zagrożeń rozwoju,
które są podstawowymi przesłankami formułowania celów.
5.1. Potencjały środowiska przyrodniczego i kulturowego
Zarówno eksperci, jak i uczestnicy warsztatów zgodnie podkreślili, że największą
wartością przestrzenną gminy jest jej krajobraz kulturowy, związany z żuławskim
systemem polderów, zielenią śródpolną charakterystyczną florą i fauną oraz historyczną
wtopioną w krajobraz żuławski zabudową. Mimo znaczącej w niektórych miejscach
degradacji tego krajobrazu przez obce formy osiedli popegeerowskich, większa część
gminy z głównymi węzłami osadniczymi stanowi nadal dużą wartość, możliwą do
wykorzystania przy rozwoju funkcji turystyki, a nawet funkcji mieszkaniowe - sypialnianej
dla zmęczonych uciążliwością aglomeracji mieszkańców Trójmiasta.
Świadomość tego faktu jest bardzo wysoka. Świadczy o tym ilość punktów przyznanych
poszczególnym potencjałom, z czego wynika, że lokalna społeczność preferuje te
wartości, które służą odbudowie indywidualnej tożsamości gminy oraz rozwojowi
turystyki i innych pozarolniczych funkcji optymalnie wykorzystujących jej położenie i
krajobraz.
W trakcie warsztatów przyznano następującą ilość punktów wybranym potencjałom,
reprezentującym problematykę środowiska przyrodniczego i kulturowego:
•
żuławski krajobraz przyrodniczo - kulturowy, system dróg, zadrzewień, wałów,
kanałów i rowów oraz fauna (bociany) - 36 punktów;
•
możliwość wykorzystania międzywala oraz wałów Wisły - szlaki rowerowe,
punkty widokowe, odtworzenie przepraw - 32 punkty;
•
zabytki kultury materialnej (na przykład domy podcieniowe, wiatrak w
Palczewie) - 32 punkty;
•
historyczna zabudowa mieszkaniowa (żuławski system zabudowy na terpach)
- 22 punkty;
•
możliwość wykorzystania dla turystyki wodnej po udrożnieniu kanału Wisła Zalew Wiślany oraz Linawy - 8 punktów.
5.2. Zagrożenia wynikające z uwarunkowań przyrodniczych i kulturowych
Za zagrożenia powszechnie uznano wszystkie te czynniki, które ograniczają szansę
wykorzystania walorów przestrzennych, ekologicznych i kulturowych gminy dla
tworzenia nowych miejsc pracy poza rolnictwem. Coraz bardziej powszechna jest
świadomość ścisłego związku szans na aktywizację gospodarczą rozwój usług i turystyki
ze standardem i estetyką przestrzeni, jej wyposażeniem oraz dobrze wyeksponowaną
tożsamością historyczno - kulturową opartą na odpowiednio zagospodarowanych i
zrewaloryzowanych
zespołach
zabytkowych
oraz
prawidłowo
kształtowanym
krajobrazie.
Do głównych barier otwarcia gminy na aktywizację gospodarczą i rozwój turystyki
uznano:
•
brak środków finansowych, inwestycyjnych i na renowację zabytków oraz
czytelnych elementów prawno-ekonomicznych - 30 punktów;
•
efekty dotychczasowych działań destrukcji i degradacji krajobrazu - 15
punktów;
•
skomplikowaną strukturę przestrzenno - własnościową Żuław, wynikającą z
układu polderów, kanałów i rowów, utrudniającą i podrażającą procesy
inwestycyjne - 10 punktów;
•
brak kompleksów leśnych - 5 punktów.
5.3. Potencjały systemów infrastrukturalnych
W ramach warsztatów przebadano potencjały i bariery w zakresie systemu
komunikacyjnego. Do głównych potencjałów zaliczono:
•
dobre połączenie poprzez drogę nr 7 z Gdańskiem i Elblągiem - 20 punktów;
•
położenie przy szlaku wodnym Wisły - 7 punktów;
•
istnienie skrzyżowania bezkolizyjnego z drogą nr 7 pozwalającego na lepsze
powiązanie rejonu Nowej Kościelnicy z tą drogą oraz z Mierzeją Wiślaną.
Ponadto z branżowej ekspertyzy wynika, że znaczącym atutem jest również dość dobrze
rozwinięta sieć utwardzonych bądź częściowo utwardzonych dróg gminnych,
zapewniająca dostateczną obsługę komunikacyjną terenu.
W zakresie pozostałych systemów infrastrukturalnych do potencjałów można zaliczyć:
•
dobry poziom zaopatrzenia w wodę - posiadający rezerwy w rejonie Nowej
Kościelnicy, Ostaszewa oraz przy głównych drogach;
•
pełne zaspokojenie potrzeb w zakresie obsługi przez system
elektroenergetyczny; możliwość dodatkowego zwiększenia poboru mocy
przez nowe funkcje w północnej części gminy.
5.4. Zagrożenia rozwoju wynikające z uwarunkowań infrastrukturalnych
Do głównych zagrożeń rozwoju wynikających z systemu obsługi komunikacyjnej
zaliczono podczas warsztatów:
•
duże natężenie ruchu stwarzające uciążliwości dla mieszkańców i
użytkowników - niebezpieczeństwo dla pieszych i rowerzystów oraz emisję
gazów i pyłów do atmosfery - 11 punktów;
•
zły stan nawierzchni dróg powiatowych i gminnych - 10 punktów;
•
brak wydzielonych ciągów pieszo — rowerowych - 7 punktów;
•
niedorozwój systemu szlaków żeglownych oraz ich wykorzystania dla
komunikacji wodnej - 3 punkty;
•
likwidacja linii kolei wąskotorowej - 1 punkt.
Ponadto do zagrożeń rozwoju wynikających z uwarunkowań infrastrukturalnych można
zaliczyć:

brak systemu kanalizacji sanitarnej i wadliwe funkcjonowanie oczyszczalni w
Ostaszewie;

brak ostatecznych, systemowych i
dotyczących utylizacji odpadów stałych;

brak kompleksowych,
ogrzewania;

braki w dostatecznym zaspokojeniu potrzeb w zakresie obsługi telefonią
przewodową

ograniczoną drożność systemu melioracji podstawowych i szczegółowych.
ekologicznie
międzygminnych
czystych
rozwiązań
rozwiązań
problemu
6. MISJA l WIZJA
Na podstawie wyników warsztatów można ustalić, że lokalne elity wiążą rozwój gminy z
kontynuacją i odbudową żuławskiej tożsamości i tradycji kulturowych oraz oparciem się
na rozbudowie i pełnym wykorzystaniu miejscowego potencjału gospodarczego (9
punktów). Znaczna część respondentów podkreślała również walory krajobrazu
żuławskiego gminy oraz spokoju i ciszy życia na wsi w zderzeniu z warunkami w
sąsiadującej z Żuławami aglomeracją Gdańska (8 punktów). Może to więc być atrakcyjna
oferta mieszkaniowa i wypoczynkowa dla zmęczonych miastem gdańszczan.
Należy jednak odnotować, że aż dziewiętnastu respondentów widziało więcej
zagrożeń dla dalszego rozwoju gminy, dostrzegając przede wszystkim marazm i
bierność lokalnej społeczności oraz uznając jako zagrożenie dotychczasową dominację
funkcji rolniczej.
7. CELE ROZWOJU
Hierarchia celów uzyskana w wyniku przeprowadzenia warsztatów
•
rozwój obsługi turystyki krajoznawczej, w tym trasy nr 7;
•
rozwój drobnego przemysłu o technologiach bezpiecznych ekologicznie;
•
wzbogacenie tożsamości gminy o elementy mogące skutecznie przyciągnąć
turystów i inwestorów;
•
kontynuacja rozwoju wysokowydajnego rolnictwa dostosowanego do
warunków agroekologicznych oraz powiązanie go z przetwórstwem;
•
wykorzystanie gminy jako atrakcyjnego miejsca zamieszkania dla
mieszkańców aglomeracji;
•
•
rozwój agroturystyki;
poprawa wyposażenia gminy w sprawne systemy infrastruktury technicznej
(drogi komunikacyjne, utylizacja śmieci, oczyszczalnie ścieków, dobrze
wyposażone szkoły podstawowe i gimnazjum;
•
rozwój rolnictwa ekologicznego;
•
doprowadzenie do spójnej polityki gmin żuławskich.
Jako główne cele strategiczne rozwoju gminy uznano:
•
•
równoważenie funkcjonalne gminy;
stopniowe ograniczenie wielkości bezrobocia poprzez optymalne
wykorzystanie
walorów położenia
oraz
krajobrazu
kulturowego
przy
uwzględnieniu zasad rozwoju zrównoważonego;
•
stała poprawa jakości pracy w rolnictwie oraz zamieszkania w gminie poprzez
modernizację systemów melioracji i zabezpieczenia przeciwpowodziowego,
systemu dróg i utylizacji zanieczyszczeń oraz systemu obsługi mieszkańców.
Hierarchia celów
seminaryjną:
operacyjnych
została
ostatecznie
ustalona
metodą
> w zakresie rozwiązywania problemów społecznych
1) tworzenie warunków do poprawy kondycji gospodarstw rolnych poprzez promowanie
ściśle z nimi powiązanych małych przetwórni (46 pkt.);
2) rozwiązanie problemu własności mieszkań w budynkach popegeerowskich oraz
estetyzacji osiedli popegeerowskich (43 pkt.) ;
3) stopniowa poprawa jakości zamieszkania szczególnie na terenach peryferyjnych
poprzez zapewnienie wzrostu dostępności do usług; rozwój usług służby zdrowia dla
południowej części gminy (42 pkt.);
4) tworzenie warunków dla rozwoju drobnej wytwórczości i handlu hurtowego w rejonie
trasy nr 7, Nowej Kościelnicy i Ostaszewa przy zastosowaniu wysokich reżimów
ochrony środowiska (41 pkt.);
5) pozyskiwanie inwestorów do rewaloryzacji zabytków oraz stworzenie infrastruktury
turystycznej i usługowej, szczególnie w rejonie Nowej Kościelnicy i Ostaszewa (40
pkt.);
6) tworzenie warunków do organizacji nowego osadnictwa w rejonie istniejących węzłów
osadniczych oraz na terenach opuszczonych siedlisk; promocja gminy jako
spokojnego i pięknego miejsca, szczególnie atrakcyjnego dla osób zmęczonych
zamieszkiwaniem w wielkich miastach (36 pkt.);
7) tworzenie warunków prawno - organizacyjnych dla rozwoju ekstensywnych,
bezpiecznych ekologicznie form turystyki na obszarach wiejskich, szczególnie w
rejonie wału wiślanego w Ostaszewie i w Palczewie (35 pkt.);
8) aktywna promocja walorów krajobrazu kulturowego na krajowym i europejskim rynku
turystycznym (27 pkt.);
> w zakresie problemów ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego
1) promocja i pomoc organizacyjna we wprowadzaniu rolnictwa ekologicznego (39 pkt.);
2) odtworzenie historycznych siedlisk, dróg wodnych, śluz, mostów zwodzonych i
przystani, a także karczm i zajazdów, stacji pocztowych itp. z wykorzystaniem ich na
potrzeby turystyki krajoznawczej i agroturystyki (39 pkt);
3) ochrona i stopniowa rewaloryzacja zasobów dziedzictwa kulturowego i czynników
historycznej tożsamości gminy (33 pkt.);
4) wzbogacanie i uzupełnianie systemu zieleni śródpolnej z uwzględnieniem zasad
kształtowania krajobrazu (31 pkt.);
> w zakresie rozbudowy i modernizacji systemów infrastrukturalnych
1) poprawa stanu technicznego dróg powiatowych i gminnych (52 pkt.);
2) modernizacja i rozbudowa systemu telekomunikacji przewodowej (48 pkt.);
3) wdrożenie skutecznego systemu utrzymania pełnej sprawności urządzeń melioracji
szczegółowej (47 pkt.);
4) kompleksowe rozwiązanie odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków (46 pkt.);
5) wspólne z innymi gminami żuławskimi rozwiązanie problemu utylizacji odpadów
stałych poprzez budowę nowego zakładu utylizacji oraz wdrożenie systemu selekcji i
recyklingu z odzyskiem surowców wtórnych (44 pkt.);
6) stopniowe przechodzenie na ekologicznie czyste, w tym niekonwencjonalne źródła
energii dla potrzeb ogrzewania 41 pkt.);
7)
utworzenie sieci turystycznych ścieżek rowerowych przy wykorzystaniu wałów
wiślanych oraz tras kolei wąskotorowej; budowa punktów widokowych na koronie
wału w Palczewie, Nowej Cerkwi i Ostaszewie (38 pkt.);
8) odtworzenie przeprawy przez Wisłę w Ostaszewie (34 pkt.);
9) odtworzenie szlaku żeglownego Kanału Wisiano - Zalewowego i Linawy (29 pkt.);
8. UWARUNKOWANIA REALIZACJI CELÓW
Realizacja celów rozwoju gminy zależy w dużym stopniu, ale nie tylko, od sprawnego
zarządzania lokalnych władz. Znaczna część infrastruktury technicznej jak drogi
powiatowe, szlaki wodne, urządzenia energetyczne i telefoniczne, znajdują się w
kompetencji organów powiatowych, wojewódzkich czy administracji specjalnej.
Uświadomienie
jednak
społeczności
lokalnej
konieczności
przeprowadzenia
przedsięwzięć związanych z rozbudową czy modernizacją wymienionych systemów dla
uzyskania konkretnych efektów w gminie stanowi pierwszy krok w tworzeniu lobbingu
gminnego, który z czasem spowoduje podjęcie tych przedsięwzięć.
Z drugiej strony gmina posiada szereg instrumentów organizacyjno -prawnych
oraz motywujących, które mogą umożliwić lub zachęcić do pożądanego przez jej władze
sposobu przekształcania zagospodarowania przestrzennego. Są to dokumenty prawne jak plany miejscowe, które zawierają ustalenia warunków zagospodarowania i
zabudowy. Gmina może ponadto opracowywać oferty przestrzenne z propozycjami ulg w
opłatach miejscowych oraz atrakcyjnie podaną szczegółową informację o szczególnie
korzystnych warunkach inwestowania. Oferty takie winny znaleźć się na wszystkich
znaczących imprezach targowych, co mogłoby przyciągnąć inwestorów z zewnątrz.
Równolegle z tworzeniem szerokiej oferty promującej gminę i jej walory
turystyczne konieczna jest sukcesywna realizacja tych celów, które znajdują się w
kompetencji władz gminnych. Są to drogi gminne, system kanalizacji, estetyzacja
przestrzeni publicznych, w tym centrum gminy w Ostaszewie czy ośrodki usługowe w
pozostałych miejscowościach.
Aby te zadania zrealizować należy sporządzić programy branżowe z ustaleniem
źródeł i etapów finansowania. Przydatne byłyby również plany działań modernizacyjne estetyzacyjnych
dla
poszczególnych
wsi,
a
także
architektoniczne sieci szlaków turystycznych i ich obsługi.
koncepcje
programowo
-
CZĘŚĆ II
UWARUNKOWANIA I KIERUNKI
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO - USTALENIA
1.
OBSZARY OBJĘTE
LUB WSKAZANE
DO OBJĘCIA OCHRONĄ NA
PODSTAWIE PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH
1.1.
Obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów o ochronie
zabytków
Filozofia ochrony obejmuje zarówno realizację celów ideowych, jak i objęcie ochroną
obiektów i obszarów, stanowiących o tożsamości gminy. Realizacja celów ideowych
wprowadzona do modelu zagospodarowania przestrzennego Ostaszewa obejmuje:
• ochronę zasobów dziedzictwa i czynników tożsamości środowiska kulturowego:
•
-
żuławskie domy podcieniowe,
-
wiatraki,
-
strażnice przywałowe.
restytucję historycznych siedlisk:
-
•
koncepcja sieci farm w ramach formuły agroturystyki.
rewitalizację
historycznych
dróg wodnych
rzek,
kanałów,
śluz,
mostów
zwodzonych, portów i przystani:
•
-
adaptacja dawnych dróg wodnych dla potrzeb szlaków turystyki wodnej,
-
adaptacja dawnych przystani na mariny ekologiczne, stanice przywodne.
rewitalizację historycznych dróg lądowych, przepraw promowych, karczm,
zajazdów, stacji pocztowych i dawnych komór celnych:
•
-
adaptacja na drogi krajobrazowe i dla turystyki rowerowej,
-
adaptacja karczm na zajazdy przydrożne i pensjonaty hotelowe.
rewaloryzację historycznych ośrodków osadniczych dla potrzeb tworzenia
centrów turystyki indywidualnej i kwalifikowanej.
(1.) Obszary problemowe:
obszar wzdłuż Kanału Wisiano - Zalewowego:
•
problem niszczenia historycznego krajobrazu kulturowego obszar wzdłuż Linawy;
•
problem niszczenia historycznego krajobrazu kulturowego.
(2.) Polityki sektorowe:
ochrona dziedzictwa kultury gospodarowania przestrzenią
• średniowieczne wsie kmiece o układzie placowym;
•
osadnictwo fryzyjskie i menonickie wzdłuż Linawy;
•
ochrona historycznych systemów kanałów i polderów.
ochrona dziedzictwa architektonicznego:
•
ochrona tradycyjnej zabudowy fryzyjskiej i menonickiej;
•
ochrona wiatraków i domów podcieniowych,
ochrona dziedzictwa techniki i obiektów inżynierii:
• stacje pomp
• śluzy, kanały i i inne elementy tradycyjnego systemu polderowego.
(3.) Obszary rekomendowane do objęcia ochroną na podstawie przepisów
szczególnych:
Wieś Nowa Kościelnica - średniowieczna niwa siedliskowa Wieś
Ostaszewo - średniowieczna niwa siedliskowa
Wieś Nowa Cerkiew - średniowieczna niwa siedliskowa Wieś
Jeziernik - średniowieczna niwa siedliskowa Wieś Gniazdowe średniowieczna niwa siedliskowa Osada jednodworcza z
młynem wiatrowym koło Palczewa Stary Wał Wiślany we wsi
Palczewo
(4.)
Obszary rekomendowane przez Zarząd Gminy Ostaszewo do realizacji zadań i
programów wynikających z polityki przestrzennej państwa w zakresie ochrony
dziedzictwa kulturowego (pomniki historii, rezerwaty kulturowe, parki kulturowe).
•
Projekt “Szlak Bursztynowy": Niedzwiedziowka - Nowa Kościelnica - Ostaszewo Jeziernik - Nowy Staw - Malbork.
(5.) Instrumenty polityki przestrzennej.
Procedury:
•
procedura
prognozy skutków wpływu
środowisko kulturowe;
bieżącej
polityki
przestrzennej
na
- procedury ocen oddziaływania
na środowisko
kulturowe
projektowanych
inwestycji;
- procedury ratowniczych badań archeologicznych;
- inne procedury.
Parametry:
- regulacje geometrii przestrzeni;
- parametry techniczne i technologiczne;
- parametry funkcjonalne (programy użytkowe);
- materiały i kolorystyka pokrycia dachów
(6.) Obiekty zabytkowe:
Ostaszewo:
- układ ruralistyczny wsi z pół. XIV w.
- ruina gotyckiego kościoła parafialnego p.w. Jana Chrzciciela z XIX w.
- cmentarz rzymsko - katolicki z XIV w.
- cmentarz poewangielicki z pół. XIX w.
- do, nr 39 drewniany z gankiem z pół. XIX w.
- dom nr 41 drewniany z pół. XIX w.
- dom nr 46 drewniany z końca XIX w.
- kuźnia z końca XIX w. - posesja 47
- szkoła podstawowa z początku XIX w. - posesja 50
- dom nr 65 z 1880 r.
- dom nr 66 z 1870 r.
- dom nr 70 drewniany z początku XX w.
- dom nr 72 z pół. XIX w.
- dom nr 75 drewniany z 1860r.
- dom nr 80 z początku XIX w.
- dom nr 82 drewniany z 1860r.
- dom nr 83 z końca XIX w.
- dom nr 85 drewniany z 1863 r.
- dom nr 86 drewniany z początku XX w.
- dom nr 89 drewniany z 1850 r.
- dom nr 93 drewniany z pół. XIX w.
- dom nr 102 z pół. XIX w.
- dom nr 104 konstrukcja zrębowa, początek XX w.
- dom nr 105 konstrukcja zrębowa, początek XX w.
- dom nr 107 drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
- dom nr 108 drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XVIII w.
-
dom nr 119 drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
-
dom nr 121 drewniany, początek XX w.
-
-
-
-
dom nr 146 drewniany, konstrukcja zrębowa, z 1904 r.
-
Groblica - pozostałości budynków przeprawy z XVI - XVII w., dom przewoźniak z
1793 r.
Nowa Kościelnica;
-
układ ruralistyczny wsi z początku XIV w.
-
siedliska w układzie zagrody holenderskiej
-
spichlerz - posesja nr 3, drewniany, konstrukcja przysłupowa i zrębowa z XX w.
-
dom nr 7 drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XIX w.
-
dom nr 12 drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XIX w.
-
dom nr 14 drewniany, konstrukcja zrębowa, z 1835r.
-
stodoła (posesja nr 14) drewniana, konstrukcja przysłupowa, II pół. XIX w.
-
dom nr 15, podcieniowy, częściowo konstrukcja zrębowa, częściowo murowany,
ganek konstrukcja szkieletowa, z 1910r.
-
dom nr 16, drewniany, konstrukcja zrębowa z XIX w.
-
czworak, posesja 20 - 23, murowany z początku XX w.
- dom nr 29, drewniany, konstrukcja zrębowa, z XIX w.
- dom nr 30 murowany z początku XX w.
- kamieniczka, posesja nr 35 z początku XX w.
- chata, posesja nr 40, drewniana, konstrukcja zrębowa, z XX w.
- dom nr 51, drewniany podcieniowy, konstrukcja zrębowa, z 1840 r.
- budynek gospodarczy, posesja nr 51, murowany z 1923 r.
- dom nr 57, drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
-
dom nr 58, podcieniowy murowany, początek XX w.
-
budynek gospodarczy,
posesja nr 58,
częściowo murowany,
częściowo
drewniany, konstrukcja przysłupowa z początku XX w.
-
dom nr 60, drewniany, konstrukcja zrębowa, z XIX w.
-
dom nr 61, drewniany, konstrukcja zrębowa, z XIX w.
-
dom nr 62, drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XIX w.
-
dom nr 63, murowany, początek XX w.
-
dom nr 64/65, podcieniowy częściowo murowany, częściowo konstrukcja
zrębowa z wiązaniem na jaskółczy ogon z pół. XVIII w.
Jeziernik:
-
układ ruralistyczny wsi z XIV w.
-
siedliska układzie zagrody holenderskiej
-
Kościół filialny p.w. Św. Jerzego z 1334 r. murowany, gotycki, wieża drewniana z
1637 r.
-
cmentarz rzymsko - katolicki z l pół. XIV w.
-
dom nr 6, drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
-
dom nr 8, drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XIX w.
-
dom nr 9 , drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
-
dom nr 19, drewniany z przylegającym budynkiem gospodarczym z 1870r.
-
budynek gospodarczy, posesja nr 19, murowany z 1903 r.
-
dom nr 22, drewniany, otynkowany, początek XX w.
-
-
dom nr 25 , drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XIX w.
- dom nr 26 , drewniany, konstrukcja zrębowa, częściowo murowany
- dom nr 44 , drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XIX w.
- dom nr 50 , drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
- dom nr 55/56, podcieniowy drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XIX w.
(1855 r.)
- dom nr 57, drewniany, konstrukcja zrębowa, z 1873 r.
- dom nr 59 , drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
-
-
spichlerz, posesja nr 65, drewniany, konstrukcja przysłupowa z pół. XIX w.
Gniazdowo:
-
układ ruralistyczny wsi z XV w.
-
-
-
-
willa - posesja 20/21, murowana z 1889r.
-
budynek gospodarczy - posesja 20/21, murowany z 1889r.
-
dom nr 26, murowany z początku XX w.
-
dom nr 28/29 podcieniowy drewniany o konstrukcji zrębowej z gankiem
szkieletowym z 1864 r.
-
Nowa Cerkiew:
-
układ ruralistyczny wsi z XIV w.
-
-
Kościół Parafialny p.w. Św. Marcina zbudowany w latach 1878 - 79, murowany,
gotycki
-
cmentarz rzymsko - katolicki z XIV w. przykościelny
-
dom murowany nr 3, z 1922 r.
-
dom nr 6 , drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XIX w.
-
dom nr 7 , drewniany, konstrukcja zrębowa, z 1889r.
- dom nr 13 , drewniany, konstrukcja zrębowa, z pół. XIX w.
- dom nr 14 , drewniany, konstrukcja zrębowa, ganek konstrukcja szkieletowa, z
ok. 1820 r.
- dom nr 15 , podcieniowy drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
- dom nr 26, drewniany, konstrukcja zrębowa, z końca XIX w.
- spichlerz, posesja nr 26, drewniany konstrukcja przysłupowa z pół. XIX w.
- dom nr 28, drewniany, konstrukcja zrębowa, z 1839r.
- spichlerz, posesja nr 28, drewniany konstrukcja zrębowa z pół. 1839 r.
- kamieniczka, posesja nr 27, początku XX w.
Palczewo:
- układ ruralistyczny wsi z XIV w.
- siedliska w układzie zagrody holenderskiej
- Kościół Parafialny p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej z 1721 r.
- cmentarz rzymsko - katolicki z końca XIX w. (poewangielicki)
- dom nr 12, drewniany, konstrukcja zrębowa, typ holenderski z 1809 r.
- dom nr 20, drewniany, konstrukcja zrębowa z wiązaniem na jaskółczy ogon,
początek XX w.
- budynek gospodarczy, posesja nr 20, murowany
- dom nr 29 a, drewniany, konstrukcja zrębowa, początek XX w.
- stodoła, posesja 29 b, drewniana o konstrukcji przysłupowej z 1859 r.
- dom nr 53, drewniany, konstrukcja szkieletowa, pół. XIX w.
- spichlerz, posesja nr 53, murowany z pół. XIX w.
- dom nr 13, drewniany, konstrukcja zrębowa, pół. XIX w.
1.2. Obszary chronione na podstawie przepisów o ochronie przyrody
Ustawa z dn. 16.10.1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U.91.114.492, zm Dz.U.92.54.254,
Dz.U.94.89.415, Dz.U.95.147.713, Dz.U.96.91.409, Dz.U.97.43.272.) Ustawa z dn.
31.01.1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz.U.94.49.196, zm Dz.U.94.27.96,
Dz.U.95.90.446, Dz.U.106.496.)
Obszary o znaczeniu europejskim i krajowym
Dolina Wisły leży w całości w obszarze węzłowym o znaczeniu międzynarodowym
ECONET - Polska. Wraz z korytem Wisły, obszarem zalewowym, wałami
przeciwpowodziowymi i pasem terenu o szerokości około 100 m od korony wału, tworzy
korytarz ekologiczny, (ze względu na położenie obszar objęty ochroną na podstawie
przepisu
o
ochronie
przed
powodzią
“Prawo
wodne")
Jest
to
fragment
Środkowożuławskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
1.3. Obszary objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie wód
Ustawa z dn. 24.10.1974 r - Prawo wodne (Dz.U.74.38.230, zm. Dz.U.80.3.6,
Dz.U.83.44.201,
Dz.U.89.26.139,
Dz.U.91.32.131,
Dz.U.77.335,
Dz.U.96.106.496,
Dz.U.35.192,
Dz.U.93.40.183,
Dz.U.97.47.299,
Dz.U.90.34.198,
Dz.U.94.27.96,
Dz.U.88.554,
Dz.U.39.222,
Dz.U.95.47.243,
Dz.U.133.8851,
Dz.U.98.106.668)
Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z
dn. 5.11.1991 r w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków jakimi powinny
odpowiadać ścieki wprowadzane do wód i do ziemi (Dz.U.91.116.503).
Jerzy Makowski, Wały przeciwpowodziowe Dolnej Wisły, historyczne kształtowanie,
obecny stan i zachowanie w czasie znacznych wezbrań, IBW Pan, Gdańsk, 1993
Ochrona wałów przeciwpowodziowych, międzywala i zawala
Na wałach przeciwpowodziowych zabrania się:
- przejeżdżania pojazdami i konno lub przepędzania zwierząt gospodarskich, z
wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych,
- uprawy gruntu na wałach oraz w odległości co najmniej 3 m od stopy wałów,
- rozkopywania
wałów,
wbijania
słupów,
ustawiania
znaków
przez
nie
upoważnione osoby, sadzenia drzew lub krzewów,
- kopania studni, sadzawek, dołów i rowów w odległości co najmniej 50 m od stopy
wałów,
- pasania zwierząt gospodarskich,
- uszkadzania darniny i innych umocnień.
Międzywale
Na obszarze położonym między wałem przeciwpowodziowym a korytem wody płynącej
zabrania się wznoszenia obiektów budowlanych, składania materiałów, zmieniania
ukształtowania powierzchni gruntu, sadzenia drzew i krzewów oraz wykonywania
urządzeń lub robót, które mogą utrudniać ochronę tych obszarów przed powodzią nie
dotyczy to robót związanych z regulacją i utrzymaniem wód śródlądowych. W obszarze
międzywala powinny zostać zlikwidowane:
-
stare, zdziczałe plantacje wikliny oraz kępy drzew wyrośniętych często ponad koronę
wału. Utrudniają one swobodny spływ wielkich wód i lodu.
-
zagłębienia zlokalizowane zwłaszcza przy wałach. Prowadzi to do występowania
przecieków na zawału i powoduje dodatkowe nawodnienie korpusu wałów, a po
wezbraniu utrudnia odsączenie.
- zabroniona powinna być głęboka orka.
W 100 m obszarze zawala zaleca się:
-
swobodny dostęp do stopy wału.
-
w pasie kilkunastometrowym nie powinno być żadnych zagłębień, by nie powstawały
w nim zastoiska wody deszczowej czy wysiękowej.
-
w pasie 50 m od stopy wału każda inwestycja wymagająca głębszych wkopów winna
być zabroniona. Dotyczy to również kopania studni, stawów i rowów. Wszelkie
zagłębienia lub stawy usytuowane w pobliżu wału powodują
wypłukiwanie najdrobniejszej frakcji z warstwy gruntu. Osłabia to miejsce i może być
przyczyną przebicia hydraulicznego i zniszczenia wału.
Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może w uzasadnionych
wypadkach zwolnić od niektórych zakazów lub wprowadzić inne ograniczenia.
1.4. Obszary objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie gruntów rolnych
Ustawa z dn. 3.02.1995 r o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U.95.16.78, zm.
Dz.U.97.60.370, Dz.U.97.80.505).
Ostaszewo jest gminą typowo rolniczą. 82,5% powierzchni gminy zajmują użytki rolne w
większości l - III klasy bonitacyjnej.
Do rejonów rolniczej przestrzeni produkcyjnej zaliczono tereny otwarte, niezabudowane,
poza obszarami rozwojowymi jednostek osadniczych. Są to generalnie tereny położone
na wschód i zachód od szosy biegnącej od Nowej Kościelnicy przez Ostaszewo po
Palczewo na południu.
Występują tu bardzo żyzne gleby - mady rzeczne, o wysokiej klasie bonitacyjnej,
podlegające ochronie przed degradacją i zmianą na podstawie przepisów o ochronie
gruntów rolnych i leśnych.
Przeznaczenie na cele nierolnicze gruntów rolnych stanowiących użytki klas l - III, jeżeli
ich zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 0,5 ha -wymaga
uzyskania zgody Ministra Rolnictwa.
Do wniosku wojewoda dołącza swoją opinię i przekazuje wniosek odpowiedniemu
ministrowi w terminie 30 dni od chwili złożenia wniosku przez zarząd gminy.
Przeznaczenie na cele nierolnicze:
-
gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas IV, jeżeli ich zwarty obszar
projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 1 ha,
-
gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas V i VI, wytworzonych z gleb
pochodzenia organicznego, oraz torfowisk i oczek wodnych, jeżeli mają być
przeznaczone na cele budowy zbiorników wodnych, eksploatacji złóż kopalin,
budowy dróg publicznych lub linii kolejowych
wymaga uzyskania zgody wojewody.
Wyrażenie zgody na zmianę przeznaczenia następuje na wniosek zarządu gminy.
Organ wyrażający zgodę może żądać złożenia wniosku w kilku wariantach,
przedstawiających
różne
kierunki
projektowanego
przestrzennego
rozwoju
zabudowy.
Przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze dokonuje się w miejscowym
planie zagospodarowania przestrzennego, sporządzonym w trybie określonym w
przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym.
Należy wprowadzić całkowity zakaz zabudowy na zwartych obszarach gleb
chronionych poza terenami wskazanymi pod rozwój zagospodarowania.
2.
LOKALNE WARTOŚCI ZASOBÓW ORAZ WALORÓW
ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO l ZAGROŻENIA
ŚRODOWISKOWE
2.1. Walory i zasoby środowiskowe 2.1.1.
Położenie
Gmina Ostaszewo położona jest w północno-wschodniej części województwa
pomorskiego w obrębie Żuław Wiślanych. Rozciąga się wzdłuż prawego brzegu Wisły.
Północną granicę wyznacza Kanał Wiślano-Zalewowy. Granicę wschodnią i południową
wyznacza dawna rzeka Linawa. Ostaszewo jest gminą niewielką jej powierzchnia wynosi
około 60 km2.
Walor
położenie w bliskim sąsiedztwie aglomeracji Trójmiejskiej, oraz miast
Tczewa, Malborka i Elbląga
Kierunki
celem większej dostępności gminy od strony Żuław Gdańskich proponuje się
przywrócić przeprawę promową przez Wisłę w Ostaszewie i potraktować to
jako jedną z atrakcji turystycznych
2.1.2. Rzeźba terenu
Żuławy są specyficzną jednostką morfologiczną wyraźnie wyodrębniającą się
spośród otaczających ją wysoczyzn. Jest to delta powstała w wyniku akumulacyjnej
działalności wód. Obszar Żuław stanowi nieomal płaską bardzo nisko położoną npm.
równinę, nieznacznie nachyloną w kierunku północnym. W obrębie gminy Ostaszewo
największe powierzchnie zajmują tereny depresyjne i przydepresyjne. Najmniejsze -tzw.
tereny wysokie o rzędnych 2,5 - 5,0 m npm.
Monotonię krajobrazu urozmaicają formy pochodzenia antropogenicznego jak:
gęsta sieć rowów i kanałów melioracyjnych, wały przeciwpowodziowe Wisły i resztki
wałów pozostałych po komasacji polderów oraz niewielkie nabrzmienia usypane pod
siedliska tzw. terpy. Jest to obszar pozbawiony elementów naturalnych.
Przekształcanie Żuław zapoczątkowano już około XIII w. Proces ten trwał do
końca XIX w. W wyniku komasacji polderów jakie zaczęto przeprowadzać w latach
30-stych na terenie Żuław Wielkich zostały utworzone nowe poldery. Gmina
Ostaszewo położona jest w obrębie polderu Chłodniewo liczącego 21,7 tyś. ha.
Walory
-
niezaprzeczalnym walorem wynikającym m.in. z ukształtowania powierzchni jest
krajobraz Żuław. Rozległe, otwarte przestrzenie. Spokój i cisza.
-
płaski teren to idealne miejsce nawet dla mniej wprawnych rowerzystów.
Kierunki
Od wielu lat obserwuje się w Polsce stały wzrost zainteresowania rowerem. Gmina
Ostaszewo leży w pobliżu szlaku hanzeatyckich tras rowerowych zaproponowanych
przez Europenan Cyclists Federation, Kopenhaga 1996r. Szlak ten obejmuje
wszystkie kraje leżące nad Bałtykiem tworzących tzw. Zielony Pierścień Bałtyku.
Proponuje się:
-
wytyczenie
ścieżek
rowerowych,
wykorzystując
szlak
dawnej
kolejki
wąskotorowej. W przyszłości taki szlak można poprowadzić przez całe Żuławy;
odtworzenie przeprawy promowej na Wiśle w Ostaszewie, co umożliwiłoby wjazd
rowerem na teren Żuław Wielkich już z Pruszcza Gdańskiego;
-
utworzenie punktów widokowych na koronie wału w Palczewie i Ostaszewie;
-
reaktywowanie
terp
z
dopuszczeniem
zabudowy
rezydencjonalnej,
ekoturystycznej i turystycznej.
Drogi rowerowe na terenie gminy oprócz funkcji typowo turystycznej mają za zadanie
umożliwić dojazd do szkół, pracy, zakupów i miejsc rekreacji również poza obszarem
gminy. Wytyczając ścieżki rowerowe należy równolegle prowadzić politykę
promocyjną roweru jako ekologicznego środka komunikacji, akcje szkoleniowe dla
dzieci w zakresie egzaminów na kartę rowerową. W miarę rozwoju komunikacji
rowerowej ważny będzie rozwój sieci serwisowej oraz organizowanie parkingów dla
rowerów, wypożyczalni.
2.1.3. Wody powierzchniowe
Specyficzny układ hydrograficzny Żuław powstał z przekształcenia naturalnego
układu wodnego delty Wisły w układ polderowy. Tworzy go bardzo gęsta sieć kanałów i
rowów melioracyjnych, których gęstość przekracza 10 km/km2. System ten spełnia dwie
funkcje- melioracyjną i przeciwpowodziową.
Gmina Ostaszewo posiada 9 kanałów polderowych o łącznej długości 49,2 tyś.m. Są
to kanały główne będące w gestii WZIRu. Linawa była pierwotnie ciekiem prowadzącym
wodę grawitacyjnie. Obecnie jest zbiorczym kanałem pompowym stacji pomp nr 1W Chłodniewo. Również dawny żeglowny Kanał Wisiano -Zalewowy jest dzisiaj jedynie
jednym z kanałów polderowych.
Wisła pełni tu rolę kanału tranzytowego odprowadzającego wody allochtoniczne
Kanały główne będące w gestii WZIRu są w większości dobrze utrzymane. Pozostałe
mają zarośnięte brzegi i zamulone dna.
Walor
system wodno - melioracyjny, a w szczególności Kanał Wisiano - Zalewowy Linawa
Kierunki
Zaleca się pozostawić wolnym od zabudowy pas terenu o szerokości 5 m przyległy
bezpośrednio do rzek lub kanałów.
2.2. Zagrożenia środowiskowe
2.2.1. Zagrożenie powodziowe
Obszar gminy Ostaszewo ze względu na swoje położenie objęty jest zagrożeniem
powodziowym związanym z sytuacjami nadzwyczajnymi jak:
-
niedrożność systemu melioracyjnego - w razie długotrwałych obfitych opadów
występujących na terenie Żuław może doprowadzić do podtopienia obszarów
depresyjnych i przydepresyjnych;
prognozy długoterminowe mówiące o ociepleniu klimatu wskazują na zagrożenia
związane z podniesieniem się poziomu oceanu światowego. Skutkiem tego będzie
podnoszenie się poziomu wód gruntowych, oraz bazy erozyjnej Wisły i Szkarpawy.
Kierunki:
Niezbędne jest:
-
uporządkowanie i udrożnienie systemu melioracyjnego;
- umocnienie fragmentów wałów przeciwpowodziowych Wisły, w których obserwuje się
przesączenia wody. Miejsca te wymagają szczególnej uwagi. Są to odcinki wału na
wysokości Palczewa, Gniazdowa, Groblicy i odcinek od mostu do pierwszego
gospodarstwa przy wale w Nowej Kościelnicy.
2. 2. 2. Degradacja wód powierzchniowych
Wody powierzchniowe w rowach i kanałach są nadmiernie zanieczyszczone.
Zanieczyszczenia spowodowane są przede wszystkim nieszczelnymi szambami.
Częstym zjawiskiem jest odprowadzanie nieczystości wprost do rowu. Niemały wpływ na
stan czystości wód powierzchniowych mają również nawozy i środki ochrony roślin
używane w rolnictwie. Potencjalne zagrożenie stanowić może zakład galwanizacyjny
zlokalizowany w okolicach Jeziernika,
Kierunki
-
przywrócenie dawnego szlaku żeglownego Kanału Wisiano - Zalewowego i Linawy;
-
dążenie do skanalizowania większych ośrodków wiejskich, budowanie oczyszczalni
biologicznych;
-
wprowadzanie rolnictwa ekologicznego, udrożnienie systemu melioracyjnego
(oczyszczenie rowów, wprowadzenie nakazu niezaorywania 0,5 - 1-metrowego
odcinka terenu wzdłuż rowu i regularne wykaszanie).
2.2.3. Wody podziemne
Gmina Ostaszewo leży w obrębie jednostki hydrogeologicznej, w której głównym
użytkowym
poziomem
wodonośnym
jest
piętro czwartorzędowe
utworzone
z
piaszczystych osadów plejstoceńsko - holoceńskich.
Wody tego piętra charakteryzuje duża zawartość chlorków i wysoka mineralizacja
ogólna. Jako woda pitna wymaga skomplikowanego uzdatniania. Wody pitne, na terenie
gminy Ostaszewo, dostarczane są przez Centralny Wodociąg Żuławski. Wody
podziemne czwartorzędowego poziomu wodonośnego charakteryzuje niski stopień
zagrożenia. Decyduje o tym ciągła warstwa namułów izolujących to piętro, oraz brak
większych ognisk zanieczyszczeń.
2.2.4. Degradacja gleby i szaty roślinnej
Mady występujące na obszarze Żuław wykształciły się na utworach aluwialnych. Są to
gleby zaliczane do kompleksów pszennych dobrych i bardzo dobrych. Na terenie gminy
Ostaszewo przeważają mady średnie i ciężkie zaliczane do l - III klasy bonitacyjnej.
Przydatność gleb dla produkcji rolnej określana na podstawie wskaźnika bonitacji gleb
jest wyjątkowo korzystna.

Mady ciężkie - bardzo żyzne, ze względu na dużą wrażliwość na zmiany
wilgotnościowe wymagają bardzo starannej uprawy.

Mady średnie - bardzo żyzne,
charakteryzujące się dobrymi właściwościami
fizycznymi, należą do najlepszych gleb w Polsce.

Mady lekkie - uboższe w składniki pokarmowe.
Warunkiem wysokiej wydajności gleb jest sprawne funkcjonowanie systemu
melioracyjnego.
Z racji swojego położenia w większości na terenach depresyjnych i
przydepresyjnych, na obszarze gminy duży wpływ na gleby mają wody gruntowe. Silne
nawodnienie terenu prowadzi do uruchomienia procesu glejowego. Oglejenie zmniejsza
zawartość wapnia i magnezu przez co silnie zakwasza glebę. Zachodzi niszczenie
struktury gleby, zmniejsza się porowatość, co sprzyja szybkiemu wysychaniu i tworzeniu
się po deszczach twardej skorupy. Takie grunty orne są złe, wymagają melioracji i
silnego wapnowania.
Gmina Ostaszewo jest jedną z niewielu gmin Polski, na terenie której nie
występują lasy. Brak jest również naturalnych skupisk zieleni. Cała zieleń została
wprowadzona przez człowieka.
Chociaż na terenie gminy brak jest naturalnych skupisk zieleni, ochronie powinny
podlegać wszelkie skupiska zadrzewień związane zarówno z siedliskami jak i
nasadzeniami wzdłuż dróg. W monotonnym krajobrazie Żuław każda kępa drzew czy
krzaków jest bardzo cennym elementem tego krajobrazu.
W chwili obecnej obserwuje się stałą “dziką" wycinkę drzew. Efekty takiej
gospodarki widoczne są już w krajobrazie południowej części gminy, która wyraźnie
różni się od okolic Ostaszewa, Piaskowca czy Jeziernika.
Elementy chronione
-
pojedyncze skupiska zieleni związane z poszczególnymi gospodarstwami miejscami
tworzą większą całość. Charakterystyczne dla tego terenu są zadrzewienia głównych
dróg wyższymi gatunkami drzew jak lipy i jesiony;
-
ciągi zadrzewień wzdłuż dróg tworzą sieć połączeń między niewielkimi płachetkami z
roślinnością zbliżoną do naturalnej wewnątrz gminy jak i z terenami sąsiednimi. Taki
układ pozwala na migrację gatunków. Zadrzewienia przydrożne wpływają na
zmniejszenie siły i kierunku wiatrów, oraz w jednostajnym krajobrazie Żuław pełnią
inną ważną funkcję - rozbijają jego monotonię.
Kierunki
-
zazielenianie terp
-
zakładanie pasów zieleni wzdłuż dróg
-
wprowadzanie śródpolnych zadrzewień, kęp i żywopłotów - będących miejscami
lęgowymi ptaków
-
na terenach depresyjnych proponuje się zakładanie użytkowych plantacji
szybkorosnącej wierzby wiciowej - będącej tanim i ekologicznym surowcem
energetycznym
W ślad za roślinnością pojawią się w krajobrazie również zwierzęta - m.in. ptaki,
owady zapylające kwiaty. Zieleń urozmaica krajobraz terenów rolnych czyniąc go
bardziej przyjaznym i estetycznym również dla człowieka.
Dla ochrony krajobrazu ustala się:
-
zakaz wprowadzania wysokiej
zabudowy mieszkaniowej
(powyżej
koron
otaczających drzew)
-
kontynuację tradycyjnych form architektury żuławskiej
zasadę ostrożnego inwestowania, celem zachowania walorów krajobrazowych Mady
występujące na terenie Żuław są gruntami słabonośnymi z płytkim
występowaniem wód
gruntowych.
Wymagają dodatkowych wzmocnień
przy
posadowieniu. Każda inwestycja budowlana wymaga określenia przydatności
gruntów na potrzeby budowlane. Dz.U. 126.839.
2.2.5. Degradacja atmosfery
Znaczącym źródłem zanieczyszczenia atmosfery na terenie gminy Ostaszewo jest
droga ekspresowa nr 7. Duże natężenie ruchu pojazdów powoduje znaczne
wzmożenie hałasu oraz w bezpośrednim otoczeniu jezdni mogą zostać przekroczone
normy stężeń zanieczyszczeń tlenkami azotu i ołowiu.
Hałas komunikacyjny uznawany jest za jedną z podstawowych uciążliwości
środowiskowych. Należy dążyć do minimalizacji źródeł hałasu poprzez tworzenie
ekranów akustycznych lub pasów zieleni.
Jeżeli z oceny oddziaływania na środowisko wyniknie, że nie mogą być
wyeliminowane uciążliwe oddziaływania na środowisko np. hałas, wzdłuż trasy
komunikacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania. Ograniczenia w
zakresie przeznaczenia terenu, oraz sposób korzystania z terenu uwzględnia się w
miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz przy ustalaniu warunków
zabudowy i zagospodarowania terenu.
Obszar ograniczonego użytkowania dla inwestycji mogących pogorszyć stan
środowiska tworzy rada powiatu w drodze uchwały.
3. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ
Kierunki polityki przestrzennej mają charakter zaleceń uwzględniających:
•
uwarunkowania rozwoju
•
szansę i zagrożenia oraz słabe i mocne strony (SWOT)
• założenia strategii rozwoju
• ogólne zasady ekorozwoju i rozwoju zrównoważonego
•
pakt dla rolnictwa i obszarów wiejskich
•
europejskie
standardy
zagospodarowania
i
zabudowania
terenów
zurbanizowanych
Kierunki polityki przestrzennej odniesiono do całości gminy oraz wyróżniających się jej
części. Podstawowe kierunki to:
K1
Równoważenie
funkcjonalne
gminy
realizujące
zalecane
kierunki
przekształceń rolnictwa poprzez wykorzystanie mocnych stron gminy oraz
szans wynikających z 30 min. dostępności do centrum milionowej metropolii
trójmiejskiej oraz ośrodków regionalnych (Elbląg, Malbork, Tczew).
K2
Selektywny
rozwój
osadnictwa
pod
warunkiem
wypełnienia
luki
infrastrukturalnej. Oznacza to:
•
rozwój miejscowości gminnej Ostaszewo;
•
nowe oferty lokalizacyjne konieczne do szczegółowego zdefiniowania w
planie miejscowym w rejonie Piaskowca;
•
dopełnienie i rewitalizację zabudowy miejscowości Gniazdowe, Jeziernik,
Nowa Kościelnica;
•
rewitalizację i modernizację wsi Nowa Cerkiew i Palczewo;
•
rozwój stref aktywności gospodarczej z uzupełniającą zabudową
mieszkaniową (wyznaczonych na mapie)
K3
Podstawowym
przeznaczeniem
poza
wyznaczonymi
pasmami
i
koncentracjami są uprawy polowe, łąki i pastwiska; dopuszcza się
lokalizację zabudowy rolniczej i agroturystycznej na terpach oraz urządzeń
infrastruktury technicznej, terenów zieleni i urządzonych ciągów
spacerowych wzdłuż cieków, a także zalesien.
K4
Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie pozarolniczych i pozaturystycznych
miejsc
pracy,
wykorzystujących
szansę
położenia
w
obszarze
metropolitalnym w strefie 30 min. dostępności do centrum trójmiejskiego;
preferuje się terenochłonne formy aktywności jak: magazynowanie, hurt,
transport, głównie w oparciu o ośrodki produkcyjne popeegerowskie oraz
pasma
infrastruktury
technicznej
o
niekorzystnych
warunkach
geotechnicznych dla rozwoju mieszkalnictwa.
K5
Racjonalne wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez:
•
reparcelację byłych terenów popegeerowskich obejmujących pierwotnie (w
1991 r.) 84% użytków rolnych gminy;
•
polaryzację struktury agrarnej przez tworzenie dużych gospodarstw
farmerskich (o preferowanej dla Żuław wielkości 20 - 40 ha) oraz małych
rodzinnych gospodarstw specjalistycznych;
•
wspieranie produkcji ekologicznej, zdrowej żywności z uwagi na bardzo
bliskie rynki zbytu i wysoką pracochłonność tej produkcji;
•
tworzenie gospodarstw doświadczalnych, wzorcowych, związanych z
rynkiem zbytu obszaru metropolitalnego.
K6
Wspieranie przedsiębiorczości okołorolniczej poprzez:
•
•
tworzenie rynku hurtowego produktów rolnych;
preferencje dla terenochłonnych baz przewozowych, wykorzystujących
metropolitalne rynki zbytu (w Unii Europejskiej 90% ładunków przewożonych
jest na odległość mniejszą niż 70 km);
•
przetwórstwo rolno - spożywcze;
•
wspieranie tworzenia małych form przedsiębiorczości okołorolniczej (grupy
producenckie, domy składowe).
K7
Stworzenie programu osłonowego dla terenów rolniczych “upośledzonych"
położonych w depresji.
K8
Rozwijanie agroturystyki wykorzystującej unikatowe w skali krajowej i
międzynarodowej walory przyrodnicze i kulturowe przestrzeni deltowej w
oparciu o własne domy rolników oraz nie użytkowane pomieszczenia
gospodarcze (spichrze, stodoły, stare młyny, wiatrak).
Nawiązanie do “Systemu
K9
Turystyki
Sieciowej"
promowanej w Europie
Bałtyckiej poprzez:
•
modelowe zagospodarowanie nieczynnego torowiska kolejki wąskotorowej
w formie deltowego szlaku rowerowego i pieszego o znaczeniu regionalnym
wraz z całym systemem obsługi tego ruchu (pola namiotowe, biwakowe,
farmy ekologiczne tworzące ofertę gastronomiczną itp.);
•
promowanie w środowisku młodzieżowym tej formy turystyki krajoznawczej
przez organizację cyklicznych imprez sportowo -turystycznych o znaczeniu
regionalnym, krajowym a nawet międzynarodowym.
K10
Ochrona i kształtowanie krajobrazu lokalnego poprzez:
•
dopełnienie istniejącego systemu zadrzewień i zakrzewień przydrożnych i
śródpolnych wg sugestii zawartych na mapie nr 1;
•
utworzenie punktów widokowych na koronie wału w Palczewie, Nowej
Cerkwi i Ostaszewie - Groblicy;
•
modernizację i rewitalizację historycznej zabudowy, decydującej o
tożsamości gminy;
•
opracowanie i promowanie nowych projektów wzornikowych (ogłoszenie
konkursu architektonicznego).
Dowiązanie do sieciowej koncepcji przestrzeni turystycznej obiektów objętych
K11
ochroną konserwatorską a świadczących o odrębności historycznej przestrzeni
deltowych i jej unikatowości w skali kraju. Są to:
•
żuławskie domy podcieniowe
•
wiatraki
•
strażnice przywałowe
•
karczmy i zajazdy przydrożne
•
domy przewoźników przy przeprawie na Wiśle
•
spichlerze
•
zagrody holenderskie
• drewniane domy
•
kościoły,
wskazywane do przekształceń na cele turystyczno-usługowe (pensjonaty,
domy spokojnej starości, karczmy przydrożne).
Rewitalizacja historycznych dróg wodnych, rzek, mostów, śluz dla potrzeb
K12
turystyki przywodnej, przepraw promowych itp.
K13
Rozwój różnych form turystyki kwalifikowanej:
•
turystyki śródlądowej - wiślanej w relacjach Tczew - Gdańsk - Zatoka
Gdańska;
•
turystyki edukacyjnej i kwalifikowanej (rowery, konie, wędrówki piesze,
kajaki, narty);
•
rybołówstwo rzeczne.
Współtworzenie z gminą Stegna Pasma Obsługi Dalekobieżnego Ruchu
K14
Turystycznego (MOP) poprzez:
•
promowanie lokalizacji obiektów proturystycznych w miejscach
potencjalnych
“bram"
gminy
(Mała
Holandia
oraz
rejon
węzła
komunikacyjnego w Kieżmarku np.: hotele typu “Formuła 1");
•
rozwój wzdłuż Kanału Wisiano - Zalewowego obiektów pensjonatowych i
gastronomicznych dostępnych od strony “starej drogi Gdańsk - Elbląg"
systemem kładek pieszych;
•
K15
wypromowanie “gastronomii na wodzie".
Stworzenie modelu zagospodarowania i obsługi infrastrukturalnej “samotniczej
zagrody na terpie" i szerokiego rozpropagowania tych ofert lokalizacyjnych dla
mieszkańców metropolii (nie tylko trójmiejskiej).
K16
Pozyskanie środków pomocowych na rehabilitację 6 popeegerowskich
osiedli mieszkaniowych.
K17
Wspieranie kompleksowej polityki prospołecznej i promłodzieżowej wymaga
zaprojektowania i sukcesywnej realizacji centrum gminnego we wsi Ostaszewo.
4. POLITYKA PLANISTYCZNA
Realizacja
przyjętych
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
wymaga
kompleksowego opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
dla obszarów zalecanych do koncentracji zabudowy osiedlowej (mieszkaniowe usługowej) wszystkich miejscowości i wyznaczonych na mapie pt: “Kierunki polityki
przestrzennej".
Z uwagi na słabonośne grunty z płytkim występowaniem wód gruntowych, wszystkie
plany miejscowe winny być poprzedzone opracowaniem opinii fizjograficznych. W
oparciu o wyniki tych opinii może nastąpić zmiana granic wyznaczonych obszarów
koncentracji, jednakże obejmująca nie więcej niż ok. 10 % wyznaczonego obszaru. W
pierwszej kolejności zaleca się sporządzenie miejscowego planu dla miejscowości
gminnej Ostaszewo - Piaskowiec łącznie z planem miejscowym (w skali 1 : 1.000)
centrum gminnego.
Dla wyznaczonych “stref aktywności gospodarczej", w zależności od przyjętej przez
gminę polityki, możliwe jest:
• sporządzenie studium ofertowego dla całej strefy:
- wzdłuż Kanału Wisiano - Zalewowego;
- wzdłuż drogi Nowa Kościelnica - Piaskowiec
a po ujawnieniu inwestorów, sporządzenie cząstkowych planów miejscowych lub
•
wydawanie decyzji w oparciu o wyniki rozpraw administracyjno - prawnych,
poprzedzonych eksperckimi zaleceniami dotyczącymi zasad zagospodarowania
otoczenia.
5. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU TRANSPORTOWEGO
(1.) Dla realizacji celów polityki państwa niezbędne jest utrzymanie rezerwy terenu dla:
rozbudowy drogi krajowej E77 relacji Gdańsk - Warszawa dla parametrów drogi

szybkiego ruchu tzn. dobudowę drugiej jezdni. Dla gminy oznacza to utrzymanie
rezerwy terenu szerokości 50 m od osi istniejącej drogi;
modernizacji dwupoziomowego skrzyżowania w ciągu drogi E 77 z drogą powiatową

nr 09107 (relacji Nowa Kościelnica - Drewnica - Mikoszewo). Dla gminy oznacza to
utrzymanie rezerwy terenu umożliwiającej rozbudowę skrzyżowania;
modernizacji drogi wodnej na Wiśle i utrzymanie jej w parametrach drogi wodnej

śródlądowej, w tym dla tworzenia przystani wodnych wraz z bazą obsługi wodniaków.
(2.) W celu obsługi transportowej terenu ustala się rezerwę terenu dla modernizacji
dróg o funkcji ponadlokalnej (drogi powiatowe), w tym głównych dróg
powiatowych, do których zaliczono:
•
drogę nr 09116 relacji Dworek - Ostaszewo - Jeziernik - Lubieszewo;
•
drogę nr 09118 relacji Ostaszewo - Nowa Cerkiew - Palczewo;
•
droga nr 09120 relacji od drogi 09118 - koi. Palczewo - Placzewo - Lisewo
- do Tczewa; Parametry w/w dróg winny być utrzymane w IV
klasie technicznej.
Do pozostałych dróg powiatowych zaliczono:
•
drogę nr 09119 relacji Nowa Cerkiew - Nowa Cerkiew Podwale;
•
drogę nr 09117 relacji Ostaszewo - rz. Wisła.
Parametry ww. dróg winny być utrzymane w V klasie technicznej.
(3.)
W celu utrzymania bezpieczeństwa użytkowników dróg (pieszego, rowerzysty i
kierowcy samochodu) ustala się, że zrealizowany będzie chodnik wraz z
oświetleniem wzdłuż wszystkich wymienionych głównych dróg powiatowych (pkt.
2.1, pkt. 1 ) na odcinkach zabudowy zwartej.
(4.)
Dla lokalnej obsługi terenu wyznacza się sieć dróg gminnych niezbędnych do
utrzymania ich sprawności technicznej w pierwszej kolejności. Do dróg tych należą:
•
droga nr 31003 Nowa Kościelnica - Stróża
•
droga nr 21008 Nowa Kościelnica - Czerwone Budy
•
droga nr 21002 Nowa Kościelnica - Pułkownikówka - Jeziernik
• droga nr 21004 Ostaszewo - Piaskowiec - Pułkownikówka
•
droga nr 21007 Ostaszewo - wał rz. Wisły
•
droga nr 21005 Ostaszewo - Podwale
droga nr 21010 oraz drogi oznaczone na rys. “Kierunki rozwoju systemu
transportowego".
(5.)
Każda nowa uzasadniona realizacja drogi wyżej nie wymienionej, nie
przekraczająca parametrów technicznych VI kl, nie jest sprzeczna z ustaleniami
Studium.
(6.) Szlaki turystyczne.
W celu umożliwienia bezpiecznego uprawiania turystyki ustala się przebieg szlaków
turystycznych:
•
pieszo - rowerowy szlak Starych Traktów z Gdańska przez Wisłę (w tym
niezbędne jest uruchomienie przeprawy) Ostaszewo - Marynowy - Elbląg;
• pieszo - rowerowy Szlak Nadwiślański po wale Wisły z odejściem do Ostaszewa
po drodze gminnej 21007;
•
proponowany szlak pieszo - rowerowy przez Jeziernik - Lubiszynek do
projektowanej osady “Mała Holandia";
• proponowany szlak rowerowy po śladzie kolejki wąskotorowej z wykorzystaniem
obiektów dawnych przystanków kolejowych dla obsługi turysty (rowerzysty).
Szlaki wzdłuż głównych dróg powiatowych prowadzone muszą być poza pasmem jezdni
przeznaczonej dla ruchu kołowego. Korzystne jest wprowadzenie zieleni izolacyjnej
pomiędzy szlakiem turystycznym a jezdnią.
6. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
Aktywizacja społeczno-gospodarcza i turystyczna gminy uzależniona jest od
rozbudowy istniejących systemów infrastruktury technicznej. Na terenie gminy,
adekwatnie do istniejącego uzbrojenia wyróżnia się następujące obszary:
•
pas wzdłuż drogi Lubieszewo - Ostaszewo - Nowa Kościelnica o znacznych
możliwościach rozwojowych:
-
energia elektryczna z sieci SN -15 kV, wyprowadzonej z GPZ Nowy Dwór i
drugostronnie z GPZ Malbork Rakowiec z rozbudową linii SN i NN wg potrzeb;
-
ogrzewanie obiektów z kotłowni i urządzeń lokalnych, z preferencjami dla oleju
opałowego,
gazu
płynnego
i
energii
elektrycznej;
należy
promować
wykorzystywanie niekonwencjonalnych źródeł energii;
-
zaopatrzenie w wodę z istniejącego wodociągu "żuławskiego" z sukcesywną
wymianą odcinków z rur azbestowo-cementowych;
-
budowa kanalizacji sanitarnej w Ostaszewie i odprowadzenie ścieków do
oczyszczalni grupowej w Ostaszewie po jej modernizacji oraz sukcesywna
budowa systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków dla Jeziernika i Nowej
Kościelnicy;
-
wody opadowe winny być maksymalnie zagospodarowywane dla potrzeb
gospodarczych przez ich retencjonowanie bądź odprowadzanie rowami do
systemu melioracyjnego; system melioracji wymaga przeprowadzenia prac
renowacyjnych i wzmożonego nadzoru eksploatacyjnego;
-
telekomunikacja w oparciu o istniejącą strukturę oraz planowane zamierzenia w
zakresie telefonii przewodowej oraz telefonię komórkową przejściowo wywóz
odpadów na wysypisko w Izbiskach z równoczesnym wdrożeniem systemu
recyklingu z maksymalnym odzyskiem surowców wtórnych; docelowo wywóz do
projektowanego zakładu ich unieszkodliwiania względnie gminnego składowiska
odpadów;
•
pozostały obszar gminy - o ograniczonych możliwościach rozwoju:
energia elektryczna z sieci SN jak wyżej;
-
ogrzewanie obiektów z indywidualnych urządzeń na paliwo stałe, płynne lub
gazowe;
-
zaopatrzenie w wodę z wodociągu "żuławskiego";
-
odprowadzenie ścieków do lokalnego systemu kanalizacji z budową oczyszczalni
w rejonie Nowa Cerkiew - Gniazdowe wyposażonej w punkty zlewne na ścieki
dowożone i ewentualnie w Palczewie; dla osiedli o ilości poniżej 100
mieszkańców, bez obiektów obsługi turystów można dopuścić budowę zbiorników
bezodpływowych lub indywidualnych urządzeń do oczyszczania ścieków;
-
wody opadowe winny być maksymalnie zagospodarowywane dla potrzeb
gospodarczych jak wyżej;
-
telekomunikacja jak wyżej;
-
wywóz odpadów jak wyżej;
Południowym skrajem gminy przebiega linia elektroenergetyczna najwyższych napięć
(NN), dla której z mocy prawa winien być ustanowiony obszar ograniczonego
użytkowania. Sugeruje się, ze względu na niedoskonałość dotychczasowych badań
wpływu pola elektromagnetycznego na organizmy ludzkie, przyjęcie dla celów
planistycznych, szerszej niż to wynika z właściwych przepisów, strefy niezabudowanej.
Wdrożenie powyższego systemu przy uwzględnieniu podstawowych wymogów
ekologicznych określa potrzebę realizacji następujących przedsięwzięć technicznych
jako zadań własnych gminy:
•
budowa systemu kanalizacji sanitarnej dla terenów o intensywnej zabudowie
mieszkaniowej i usługowej wraz z ich oczyszczaniem;
•
sukcesywna wymiana wodociągów wykonanych z rur azbestowo-cementowych;
•
renowacja systemu melioracyjnego;
•
modyfikacja systemu gospodarki odpadami.
oraz jako zadań wspólnych paru gmin, powiatu lub innych instytucji:
•
budowa rejonowego zakładu unieszkodliwiania odpadów stałych;
•
modernizacja systemu zaopatrzenia Żuław w wodę;
•
realizacja planowanych działań przez Telekomunikację Polską SA i Elbląskie
Zakłady Elektroenergetyczne oraz rozbudowa systemów wg potrzeb;
Dla realizacji zadań powiatu w zakresie gospodarki odpadami należy przewidzieć
możliwość lokalizacji na gruntach gminy Ostaszewo zakładu unieszkodliwiania
odpadów, z wykluczeniem odpadów niebezpiecznych, alternatywnie gminnego
składowiska odpadów na terenie:
=> obręb Gniazdowe działka nr 314 albo nr 291 o pow. 14 do 15 ha, własność AWRSP.
Dla celów planistycznych należy przyjąć iż wokół terenu ustanowiony zostanie obszar
ograniczonego użytkowania według następujących zasad:
•
strefa o promieniu do 1000 m od ogrodzenia zakładu (bez pasa zieleni izolacyjnej) z
wykluczeniem lokalizacji osiedli mieszkaniowych oraz obiektów rekreacyjnych i
innych użyteczności publicznej;
• strefa jw. do 750 m z wykluczeniem lokalizacji wszelkich obiektów przeznaczonych na
stały pobyt ludzi;
•
strefa do 300 m z ograniczeniem wykorzystania rolniczego i wykluczeniem
sadownictwa, uprawy warzyw i owoców spożywanych w stanie surowym oraz wypasu
bydła;
Dla
usprawnienia
funkcjonowania
i
zarządzania
poszczególnymi
systemami
infrastruktury technicznej wskazane jest wykonanie szeregu opracowań programowoanalitycznych, w tym:
•
sporządzenie założeń, a następnie planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe oraz uzyskanie ustawowo wymaganych uzgodnień i
zatwierdzeń tego planu;
• opracowanie koncepcji gospodarki ściekowej na terenie całej gminy, z uwzględnieniem
szeroko pojętych uwarunkowań ekologicznych i ekonomicznej zasadności przyjętych
rozwiązań oraz organizacji sposobu eksploatacji systemu;
•
przeprowadzenie
szczegółowej
oceny
funkcjonowania
systemu
melioracji
podstawowych i szczegółowych z wnioskami dla poprawy stanu istniejącego;
•
rozważenie możliwości i celowości podporządkowania i przejęcia nadzoru nad
eksploatacją całego systemu zaopatrzenia Żuław w wodę wraz z ujęciami wody w
Letnikach przez związek zainteresowanych gmin;
•
ustanowienie, w oparciu o oceny oddziaływania na środowisko, obszarów
ograniczonego użytkowania, dla oczyszczalni ścieków w Ostaszewie, linii NN 400 kV
oraz projektowanego zakładu unieszkodliwiania odpadów.

STUDIUM UWARUNKOWAŃ l KIERUNKÓW

Transkrypt

Podobne dokumenty

LISTA KANDYDATÓW SPEŁNIAJĄCYCH WYMOGI FORMALNE

Stowarzyszenie Ludowy Zespół Sportowy „Mustang” Ostaszewo

Pismo - dot stanu rejestracji list kandydatów

環境方針 Polityka Środowiskowa 品質方針 Polityka Jakości

Unieważnienie

Kosz na śmieci drewniany

Długopis drewniany

długopis drewniany

Wielki drewniany krzy¿ pomiędzy jesionami

Dochody Dział 758 - zwiększenie dotacji związanej ze zwrotem