D - Sąd Okręgowy w Toruniu

Łącznik prostoliniowy 2
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Toruń, 15 września 2016r.
Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Elżbieta Stępniewicz
Protokolant: stażystka Monika Jabłońska
po rozpoznaniu na rozprawie
sprawy z powództwa:R.S.
przeciwko: Skarbowi Państwa – (...) w G. reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa
o zapłatę
1. oddala powództwo,
2. zasądza od powoda na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120,00 (sto dwadzieścia) zł tytułem
zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt I C 1781/14
UZASADNIENIE
Powód R. S. pozwem z 8 września 2014r. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – (...) w G. na swoją rzecz kwoty
500.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.
W uzasadnieniu wskazał między innymi, iż jego zdaniem pozwany ponosi odpowiedzialność za wyrządzenie mu
krzywdy. Krzywda ta polega na „pośrednim” zarażeniu powoda wirusem HCV podczas pobytu w (...). W ocenie powoda
do zarażenia miało dojść podczas strzyżenia odbywającego się (...). W trakcie strzyżenia nie przestrzega się higieny.
Wszystkich (...) strzyże się jedną maszynka, jednego (...) po drugim, nie dezynfekując maszynki. Czasem zdarza się,
że fryzjer spryska maszynkę preparatem, który chroni tylko przed wszawicą i grzybicą. Skaleczenie głowy maszynką
jest częste, a już kropla krwi może zarazić organizm człowieka. R. S. w uzasadnieniu żądania podał, że nie wie gdzie,
kiedy i w jaki sposób został zarażony( patrz k. 5v). Powód powołał się na przepisy art. 77 ust. 1 Konstytucji RP,
art. 417§ 1 kc oraz 108 § 1 kkw.
W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – (...)w G., reprezentowany przez prokuratorię Generalna Skarbu
Państwa, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm.
Motywując powyższe podał, iż jego zdaniem powództwo jest całkowicie bezzasadne. Powód nie tylko nie wykazał,
ale nawet nie uprawdopodobnił domniemanej szkody, jej wysokości, ani tym bardziej normalnego związku
przyczynowego pomiędzy szkodą, a działaniem pozwanego. Zdaniem pozwanego brak jest dowodów na to, iż zakażenie
wisusem HCV nastąpiło w trakcie pobytu w (...) w G. lub też w (...), w której powód odbywał (...). Powód mógł być
nosicielem znacznie wcześniej, niż to zostało stwierdzone. Powództwo, zdaniem pozwanego, oparte jest jedynie na
gołosłownych twierdzeniach. Z notatki służbowej dotyczącej zasad korzystania i wykonywania usług fryzjerskich w (...)
wynika, iż zakażenie powoda podczas strzyżenia jest wysoce nieprawdopodobne. Pozwany podniósł ponadto zarzut
nadużycia przez powoda prawa podmiotowego. Powód rażąco naruszając porządek prawny powinien liczyć się z (...)
i z wszystkimi dolegliwościami z tej (...) płynącymi. Poziom tych dolegliwości uwarunkowany jest między innymi
standardem życia w danym kraju. Sytuacja służby zdrowia oraz osób hospitalizowanych oraz sytuacja lokalowa wielu
rodzin w Polsce jest częstokroć gorsza niż analogiczna sytuacja osób (...) na skutek popełniania (...).
Sąd ustalił, co następuje:
Powód R. S. przebywał w(...) w okresach:
- 18.09.1985r.-18.09.1986r.,
- 13.02.1987r. – 2.03.1987r.,
- 13.07.1987r.- 8.12.1988r.,
- 11.03.1989r.-25.11.1992r.,
- 25.10.1993r.-27.10.1993r.,
- 12.03.1994r.-17.03.2006r.
Obecnie powód przebywa w (...) od 23 września 2006r., jedynie częściowo w (...) w G., tj. w okresach:
- 23.09.2006r.-1.02.2007r.,
- 9.10.2007r.- 13.05.2008r.,
- 7.05.2009r.-23.06.2009r.,
- 6.08.2009r.-29.06.2010r.,
- 9.07.2010r.-16.11.2010r.,
- 29.12.2010r.-13.04.2012r.,
- 27.04.2014r.-3.07.2014r.,
- od 31.07.2014r..
(okoliczności bezsporne, patrz też informacja o pobytach i orzeczeniach – k. 35-43)
Dodatni wynik HCV stwierdzono u powoda w czasie pobytu R. S. na Oddziale Psychiatrii Sądowej w S. w lipcu
2014r. Badanie na nosicielstwo HCV nie jest rutynowym badaniem profilaktycznym przy przyjęciu do (...).
(okoliczności bezsporne, patrz pismo kierownika ambulatorium(...) w G. – k. 44)
Podczas pobytów w (...) powód miał próby samobójcze: jedną przez połknięcie tabletek, druga próba polegała na
powieszeniu się w (...).
Powód, zanim 23 września 2006r ponownie trafił do (...), miał na ciele wiele tatuaży oraz blizny po usuniętych
tatuażach. Powód jest osobą uzależnioną od alkoholu. W przeszłości wąchał Butapren. Część (...) powód odbywał za
(...)
W 1994r. na potrzeby wydawanej opinii powód podał, że miał wielokrotne próby samobójcze poprzez podcinanie żył,
a od 15 roku życia odurzał się Butaprenem.
W 2006r. występowały u powoda tatuaże na klatce piersiowej i plecach, blizna w okolicach mostka po wywabieniu
tatuażu oraz blizny na przedramieniu i brzuchu.
W 2007r. podczas badania występowały u powoda blizny nad mostkiem po tatuażu, tatuaże obrazkowe na barkach,
ramionach, lewym sutku i plecach, blizny po samouszkodzeniu na szyi, brzuchu i przedramionach.
W 2008r. podczas wydawania orzeczenia (...)występowały u powoda blizny po pocięciach na szyi, blizny na klatce
piersiowej. Powód twierdził wówczas, że podejmował próby samobójcze i że miał tatuaże zrobione podczas (...).
W 2007r. (...) w Ł. powód podpisywał kartę, z której wynikało, że był informowany o możliwości ryzyka zarażenia
WZV czy HIV.
(okoliczności bezsporne, patrz też dokumentacja medyczna powoda znajdującą się w aktach osobopoznawczych,
przesłuchanie powoda – k. 376-377)
Na podstawie znajdującej się w aktach dokumentacji nie można ustalić kiedy i gdzie doszło do zakażenia powoda
wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). Powód nie przedstawił badań z okresu przed pobytem w pozwanym (...).
Ponadto odmówił – bez podania przyczyny - w momencie przyjmowania do (...) badania laboratoryjnego, które określa
możliwość zakażenia przedmiotowym wirusem.
W czasie badań psychiatrycznych stwierdzono u powoda uzależnienie od alkoholu spożywanego od 13 roku życia.
Z powodu uzależnienia od alkoholu powód był leczony w poradni odwykowej. Tego typu uzależnienie powoduje
zaliczenie powoda do grupy ryzyka samoistnego zakażenia się HCV. Oprócz uzależnienia od alkoholu
stwierdzono u powoda stosowanie (uzależnienie od) środków odurzających. Pod wpływem alkoholu i wymienionych
środków powód uczestniczył w zdarzeniach z przemocą fizyczną - bójki i tym podobne. Powód (...) został za użycie
noża w bójce ze (...). W takich zdarzeniach często dochodzi do zakażenia HCV.
U powoda stwierdza się zmiany na skórze po okaleczeniach ostrym narzędziem (samookaleczeniach) i blizny
po tatuażach oraz po próbach usuwania tatuaży. Wymienione zabiegi niemedyczne mają kluczowe znaczenie w
rozprzestrzenianiu się zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C. W obserwacjach biegłego i w literaturze
medycznej wyżej wymienione zabiegi opisywane są na pierwszym miejscu jako sposób i źródło zakażenia wirusem
zapalenia wątroby typu C. Nie można dokładnie ustalić, kiedy wymienione ryzykowne zachowania miały miejsce,
niemniej jednak wszystkie wymienione zabiegi i zdarzenia miały miejsce przed osadzeniem powoda R.S. u pozwanego
23 września 2006r.
Pierwsze wyniki badań na HCV datowane są na 4 lipca 2014 roku. Wynik wstępny (przesiewowy) potwierdzony był
badaniem na obecność materiału genetycznego wirusa-RNA-HCV, który też był dodatni. Oczywiste jest, że wykrycie
zakażenia nie jest jednoznaczne z zakażeniem i nigdy nie jest jednoczasowe. W przypadku omawianego problemu
epidemiologicznego wykrycie odbywa się w przeważającej większości podczas przypadkowych badań lub badań
celowanych, ponieważ fakt zakażenia jest całkowicie niewidoczny i nie daje się zaobserwować, jak też nie daje się
zaobserwować obecność wirusa w ustroju. Na podstawie przedstawionego wywiadu epidemiologicznego i danych w
aktach sprawy należy stwierdzić, iż do zakażenia powoda doszło dawno i było to przed pobytem w (...) datowanym
od 23 września 2006r.
Wyjątkowo rzadko dochodzi do skaleczenia skóry podczas strzyżenia głowy. Taki fakt nie został odnotowany. Nawet
jeśli tak się wydarzyło, to podczas takiego wydarzenia ryzyko zakażenia HCV jest bardzo małe.
Mechanizmem zakażenia u powoda są samookaleczenia, okaleczenia w bójkach, tatuaże i próby ich usuwania.
Zakażeniu sprzyjał „niehigieniczny” tryb życia i nadużywanie alkoholu i środków odurzających, które powodowały
ryzykowne zachowania i spadek odporności, który ułatwiał rozwój zakażenia.
W aktach sprawy nie znajdują się dokumenty o leczeniu powoda. Zasadniczo nie stosuje się leczenia w przypadku
jak u powoda. Głównie z przyczyny braku współpracy pacjenta (powoda) z lekarzami i personelem medycznym
(...). Związane to jest z koniecznością idealnego stosowania się do zaleceń długotrwałego pobierania leków według
dokładnie ustalonego schematu. W ocenie biegłego takie stosowanie leków u powoda jest zupełnie niemożliwe.
Leczenie w przypadku zakażenia HCV polega tylko i wyłącznie na eliminacji (redykacji) wirusa z organizmu pacjenta.
Pomimo podawanych w mediach, szczególnie w ostatnich dwóch latach, informacji o rewelacyjnych efektach jest to
trudne i często związane z niepowodzeniem.
Obecnie z powodu zakażenia wirusem HCV nie stwierdza się trwałej utraty zdrowia u powoda. Powód nie był leczony
celem eradyakacji (eliminacji) wirusa HCV z ustroju. W takiej sytuacji znajduje się przeważająca większość pacjentów
w Polsce i Europie.
(dowód: opinia biegłego – k. 326-328)
Pozwany w odpowiedzi na skargę powoda w listopadzie 2014r. wyjaśniał, ze w (...) w G. jako fryzjerzy zatrudnieni byli
(...). Przed przystąpieniem do pracy przechodzili szkolenie wstępne bhp oraz stanowiskowe, w którym przekazywane
im były informacje na temat dezynfekcji urządzeń i przyrządów fryzjerskich po każdorazowym użyciu.
( okoliczności bezsporne, patrz: notatka służbowa – k. 45, prospekty produktu – k. 46-47)
Usługi fryzjerskie w (...) w G. były wykonywane na korytarzu, do strzyżenia wychodziła jedna, dwie lub kilka osób,
fryzjer miał jedna maszynkę lub dwie. Po strzyżeniu fryzjer dmuchał na maszynkę i miał pędzelek do strzepywania
włosów, nie dezynfekował maszynki.
( dowód:
- zeznania świadka D. W. – k. 116-116v.,
- zeznania świadka G. W. – k.180-181,
- zeznania świadka J. J. k. 269-270,
- zeznania świadka P. K. k. 229-229v)
Powód, gdy przebywał w (...) z D. W. w latach 2010-2011– nigdy nie korzystał z usług fryzjera, bo golił się na łyso.
( dowód: zeznania świadka D. W. – k. 116-116v.)
Powód korzystał z usług fryzjera gdy przebywał w (...)z P. K. w latach 2011-2012 oraz z J. J. w roku 2014.
( dowód:
- zeznania świadka P. K. k. 229-229v,
- zeznania świadka J. J. k. 269-270)
Sąd zważył, co następuje:
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań świadków D. W., G. W., P. K. oraz J. J., częściowo na
podstawie przesłuchania powoda, a także na podstawie dokumentów zgromadzonych podczas procesu oraz opinii
biegłego.
Sąd przeprowadził dowód z dokumentacji medycznej powoda, znajdującej się w aktach osobopoznawczych, ale
okoliczności wynikające z tejże dokumentacji, które stały się podstawą dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych w
sprawie, nie były w trakcie składania na rozprawie wyjaśnień przez powoda negowane.
Na mocy art. 230 kpc Sąd uznał za bezsporne okoliczności faktyczne, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż
nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale
procesowym zgromadzonym w sprawie.
Sąd dał wiarę zeznaniom powoda w tej części, w jakiej potwierdza on fakt występowania na jego ciele tatuaży, usuwania
ich w nieprofesjonalny sposób, prób samobójczych, nadużywania alkoholu, odurzania się butaprenem. Sąd dał wiarę
twierdzeniom powoda odnośnie charakteru (...)(za które wcześniej (...)), dat, miejsca i okresów wcześniejszych (...),
a także podpisywania przez niego w 2007r. oświadczenia o zapoznaniu się z informacją o ryzyku zakażenia. Sąd dał
też wiarę powodowi co do tego, że maszynki używane przez osoby wykonujące usługi fryzjerskie w (...) w G. nie były
dezynfekowane. Zeznania powoda korespondują z zeznaniami wszystkich słuchanych w sprawie świadków. Notatka
urzędowa z 13 listopada 2014r., przedłożona przez pozwanego z której wynika, że w (...) w G. dokonywano dezynfekcji
urządzeń i przyborów fryzjerskich nie stanowi dla Sądu dowodu w świetle obowiązujących przepisów procedury
cywilnej. W pozostałej części zeznaniom powoda Sąd odmówił waloru wiarygodności, gdyż przytoczone przez niego
okoliczności nie znalazły wsparcia w uznanym za wiarygodny materialne dowodowym. W szczególności chodzi tu o
fakt zarażenia się wirusem HCV podczas pobytu u pozwanego (...) we wrześniu 2006r. Powód zresztą konsekwentnie
także podczas składania na ostatniej rozprawie zeznań nie twierdził, że został zarażony w (...) w G., lecz w ogóle w (...).
R. S. zeznał, że fakt zarażenia się w (...) w G. opiera na swoich przypuszczeniach, podobnie zresztą sposób zarażenia
opiera na przypuszczeniach.
Zeznania świadków Sąd co do zasady uznał za wiarygodne, bowiem były jasne, spójne i zgodne z pozostałym
wiarygodnym materiałem dowodowym. W istocie świadkowie ci albo w ogóle nie widzieli o nosicielstwie powoda,
albo też nie potrafili powiedzieć gdzie i kiedy powód wirusem HCV się zaraził. Świadek D. W. zeznał nadto, że powód
nie korzystał z usług fryzjera, bo „odkąd pamięta”, a poznał powoda w latach 2010/2011, powód „golił się na łyso”.
Zeznania tego świadka pozostają jedynie w pozornej sprzeczności z zeznaniami pozostałych świadków- P. K. i J. J.,
którzy twierdzili, że powód korzystał z usług fryzjerskich. Należy bowiem zauważyć, że świadek W. nie przebywał z
powodem w (...) w tym samym okresie co świadek P. K.. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka D. W. jedynie odnośnie
tego, że powód pokazywał mu zaświadczenie, z którego wynikało, że nie jest zarażony wirusem HCV. Powód nigdy
nie twierdził, że takowym zaświadczeniem dysponował, gdyby je posiadał to z całą pewnością zdaniem Sądu, złożyłby
je do akt sprawy.
Z wiarygodne uznano zarówno wszystkie dokumenty urzędowe jak i prywatne, których domniemanie autentyczności
wynikające z art. 245 kpc, a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego, co zostało
w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 kpc – nie zostały podważone.
W ocenie Sądu przymiot rzetelności, fachowości i bezstronności należało nadać sporządzonej w sprawie opinii
biegłego. Opinia ta została sporządzona przez specjalistę, którego wiedza i doświadczenie nie budziły wątpliwości
Sądu. Opinia jest przejrzysta, jasna i konkretna, a zawarte w niej wnioski i zalecenia należy uznać za zgodne z zasadami
logiki i doświadczenia życiowego.
Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda o przeprowadzenie dowodu z kompleksowego badania krwi w (...) w G.. Sąd
uznał, iż okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione (art. 217 § 3 kpc).
Powód jako podstawę prawną dochodzonego zadośćuczynienia wskazał art. 417 kc, który stanowi, iż za szkodę
wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi
odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę
władzę z mocy prawa.
Konieczną przesłanką przyznania żądanego w pozwie odszkodowania (zadośćuczynienia) jest wykazanie normalnego
związku przyczynowego między wskazanym w art. 417 kc bezprawnym działaniem lub zaniechaniem, a szkodą (wyrok
SA w Warszawie z 18 lutego 2010r., I ACa 1094/2009, niepubl.). O ile za szkodę taką hipotetycznie można by uznać
fakt zarażenia powoda wirusem HCV, to powód w pierwszej kolejności powinien wykazać, że zarażenie to wynikło z
działania lub zaniechania państwa przy wykonywaniu przez nie władzy publicznej. W realiach niniejszej sprawy owo
działanie lub zaniechanie skutkujące zakażeniem powoda musiałoby mieć miejsce podczas przebywania powoda w
warunkach (...), która to datuje się od 23 września 2006r. Poza sporem jest, że większość tego czasu powód spędził w
(...)pozwanego. W ocenie Sądu powód nie udowodnił, iż do zakażenia go wirusem HCV doszło w w/w okresie i miejscu.
Co więcej – materiał dowodowy w sprawie nie pozwala w ogóle ustalić daty i miejsca zakażenia. Wiadomo jedynie, iż
dodatni wynik HCV stwierdzono u powoda 4 lipca 2014r. Decydujące znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu miała treść
opinii biegłego której to podstawowy wniosek jest taki: na podstawie przedstawionego wywiadu epidemiologicznego
i danych w aktach sprawy należy stwierdzić, iż do zakażenia powoda doszło dawno i było to przed pobytem w (...)
datowanym od 23 września 2006r.
Powyższe zwalnia Sąd z konieczności dociekania czy pozwanemu można postawić zarzut niezgodnego z prawem
działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej oraz czy działanie takie lub zaniechanie było
zawinione.
Powód oraz żaden z przesłuchanych w sprawie świadków nie potrafił powiedzieć gdzie i kiedy powód zaraził się
wirusem HCV. Niektórzy ze świadków ( J. oraz W.) nie wiedzieli w ogóle o tym, że do zarażenia powoda doszło.
Zgodnie z dyspozycją art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki
prawne. Stosownie do tego, co zostało powyżej stwierdzone, do obowiązków powoda należało w niniejszej sprawie
udowodnienie, że wirusem HCV zaraził się po 23 września 2006r. podczas pobytu w (...) w G..
Sąd stwierdza, iż powód nie przedstawił wystarczających dowodów na to, że w okresie 23 września 2006r. do 4 lipca
2014r. podczas pobytu w (...) w G. na skutek niewłaściwie przeprowadzanych usług strzyżenia doszło do zarażenia
go wirusem HCV. Powód sam przyznał, że jego twierdzenia o w/w dacie (okresie), miejscu i sposobie o zakażenia są
jedynie jego przypuszczeniami (por. przesłuchanie powoda - k.376v.). Biegły zaś stwierdził w opinii, iż po pierwsze:
wyjątkowo rzadko dochodzi do skaleczenia skóry podczas strzyżenia głowy, po drugie zaś: nawet jeśli tak się wydarzyło,
to podczas takiego wydarzenia ryzyko zakażenia HCV jest bardzo małe.
W istocie powód nie udowodnił, że do zakażenia go wirusem HCV doszło podczas któregokolwiek z jego pobytów w
(...).
Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 417 kc a contrario, powództwo należało oddalić.
Na podstawie art. 98 § 1 kpc w zw. z § 5 w zw. z § 11 ust. 11 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28
września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej urzędu (Dz. U. z 2002r., Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) Sąd zasądził od powoda na rzecz
pozwanego kwotę 120zł tytułem zwrotu kosztów procesu.