Szanowny Pan Anand Grover Specjalny Sprawozdawca ONZ ds

Szanowny Pan Anand Grover
Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Zdrowia
Warszawa, 3 sierpnia 2011
Szanowny Panie Grover,
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny oraz Sieć Organizacji
Środkowej i Wschodniej działających na rzecz Zdrowia i Praw
Seksualnych ASTRA kierują do Pana prośbę o pilną interwencję u
powstrzymać bezprecedensową próbę wprowadzenia całkowitego
Polsce.
Kobiecych z Europy
Reprodukcyjnych i
polskich władz, by
zakazu aborcji w
Jak Pan pewnie wie, 30 czerwca w Sejmie odbyła się debata nad projektem ustawy
całkowicie zakazującej aborcji w Polsce, nawet, gdy zagrożone jest życie kobiety. W
parlamencie obecnie trwają prace nad projektem, który następnie zostanie poddany pod
głosowanie na początku września.
Polskie prawo dotyczące aborcji należy do najostrzejszych w Europie, które jest jeszcze
bardziej restrykcyjne w praktyce niż na papierze. Mimo, iż prawo zezwala na przerwanie
ciąży w trzech przypadkach – włącznie z przyczynami terapeutycznymi oraz gdy ciąża
jest wynikiem przestępstwa – w rzeczywistości legalna aborcja jest niedostępna nawet
dla kobiet, które spełniają te warunki. Regulacje prawne stosowane są bardzo surowo, a
ponadto wszechobecne jest nadużywanie klauzuli sumienia przez lekarzy, przez co
nierzadko całe instytucje odmawiają kobietom przerwania ciąży.
Zgodnie z wnioskami z Pana raportu “Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. prawa każdego
do korzystania z najwyższego możliwego standardu zdrowia fizycznego i psychicznego,
Wizyta do Polski, 5-11 maja 2009”, potrzeba aborcji nie zależy od legalności zabiegu,
jednak na dostęp kobiety do bezpiecznego przerwania ciąży silnie wpływa kryminalizacja
aborcji. Słusznie Pan podkreślił, że gdy aborcja jest legalna, a co za tym idzie,
bezpieczna, musi również być dostępna. Wprowadzanie restrykcyjnych regulacji
prawnych w zakresie przerwania ciąży nie redukują liczby przeprowadzanych zabiegów,
zmuszają jednak kobiety do przeprowadzania zabiegów nielegalnie, co w przeważającej
mierze jest niebezpieczne, traumatyczne i często skutkuje poważnym zagrożeniem dla
zdrowia i życia kobiety.
Kryminalizacja przerywania ciąży w Polsce doprowadziła do powstania szerokiego
podziemia
aborcyjnego
bez
jakiejkolwiek
kontroli
cen,
jakości
usług
czy
odpowiedzialności. Od czasu delegalizacji aborcji pod koniec lat 80tych, liczba zabiegów
przeprowadzanych w szpitalach spadła o 99%. W tym samym czasie prywatny biznes
aborcyjny kwitnie, a w polskich gazetach można łatwo znaleźć stosowne ogłoszenia. W
swoim raporcie po wizycie w Polsce w 2009 roku zwracał Pan uwagę na fakt, iż polskie
restrykcyjne prawo anty-aborcyjne skutkuje wzrostem nielegalnych i niebezpiecznych
zabiegów. Wcześniej, w 2007 roku, Komitet na rzecz Eliminacji Dyskryminacji Kobiet
wyraził zaniepokojenie w związku ze zobowiązaniami Polski wynikającymi z Artykułu 12
Konwencji (ds. równego prawa kobiet do dostępu do opieki zdrowotnej) i zaapelował, by
„stworzyć środki poprawiające dostęp kobiet do opieki zdrowotnej, w szczególności do
usług z zakresu zdrowia i praw reprodukcyjnych, takie jak: badania nad skalą,
przyczynami i konsekwencjami nielegalnych aborcji i ich wpływu na zdrowie i życie
kobiet; środki zapewniające kobietom dostęp do legalnej aborcji pomimo ograniczeń w
tym dostępie w postaci klauzuli sumienia”. W 2009 roku Komitet Praw Gospodarczych,
Społecznych i Kulturalnych ONZ w swoich wnioskach stwierdził, że Polska nie gwarantuje
podstawowych usług z zakresu zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego i wezwał Polskę
do „podjęcia wszelkich efektywnych środków w celu zapewnienia kobietom możliwości
korzystania z ich praw… poprzez wprowadzenie odpowiednich regulacji w zakresie aborcji
oraz mechanizmu szybkiego i systematycznego skierowania w przypadkach klauzuli
sumienia”. Niestety, ta sytuacja nie ulega zmianie. Pomimo krytyki wielu
organizacji międzynarodowych zajmujących się prawami człowieka, polskie
władze zaprzeczają istnieniu problemów oraz ignorują zagrożenia i naruszenia
praw człowieka, na które naraża Polki wyjątkowo restrykcyjny i niejasny
system prawny w zakresie przerywania ciąży.
Obecnie Polska pełni prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, a nieodrzucenie tego
skrajnego projektu pierwszego dnia prezydencji jest bardzo niepokojącym sygnałem dla
społeczności międzynarodowej. Jesteśmy głęboko zaniepokojone debatą na temat
całkowitego zakazu aborcji, który oznaczałby utrwalanie dyskryminacji ze względu na
płeć i odmawianie kobietom egzekwowania ich praw człowieka do życia i zdrowia.
Wyrażając obawę, iż nie widać końca praktykom narażania zdrowia Polek, chciałybyśmy
prosić o Pańską interwencję, aby zakończyć cierpienia polskich kobiet.
Z przyjemnością oferujemy wszelką pomoc w Pańskich staraniach.
Z wyrazami szacunku,
Wanda Nowicka
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
Katarzyna Pabijanek
ASTRA Network