Prawo upadłościowe i naprawcze

Transkrypt

Prawo upadłościowe
i naprawcze
adw. dr Patryk Filipiak
KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA
Informacje organizacyjne
Wykład: sob, g. 08:30 – 11:00, sala BETA,
5 spotkań
Podręcznik: Feliks Zedler, Prawo upadłościowe
i naprawcze w zarysie, WoltersKluwer,
Warszawa 2009.
Egzamin: pisemny (test) - wykład
WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA
Upadłość – ważne zjawisko społeczne i gospodarcze
Przykłady z ostatnich miesięcy:
Amber Gold, PBG, Hydrobudowa Polska, Sky Club, DSS, BOMI,
OLT Express, kłopoty Polimeks-Mostostal, etc.
Liczba utraconych miejsc pracy w upadłych przedsiębiorstwach w
lipcu i sierpniu 2012 – ok. 10.000 !
Zjawisko tzw. łańcucha upadłości.
Liczba upadłości w Wielkopolsce w okresie 01-09.2012
W roku 2012 ogłoszono upadłość 877 przedsiębiorców.
Źródło: Coface Poland
Według Euler Hermes – 941 !
Wzrost w porównaniu z rokiem 2011 wyniósł 21,3 % (rok 2011 r.
zakończył się wzrostem na poziomie 10,5 proc. w por. do roku 2010)
W branży budowlanej – upadło 218 przedsiębiorstw, wzrost o 53 % rok
do roku
Np.: Aprivia, DSS, Budus, Turbud, Budbaum, Terramost, Wakoz, Drogbud, Wągrowieckie
Przedsiębiorstwo Robót Mostowych, Poldim, Silentio, Intakus czy Radko. Polimex Mostostal o
upadłość się otarł.
Pojęcie prawa upadłościowego i naprawczego
Prawo, które reguluje skutki prawne sytuacji kryzysowej
przedsiębiorcy wynikającej z jego niewypłacalności bądź z
zagrożenia niewypłacalnością.
Bankructwo (banca rotta)
Il termine "bancarotta" deriva dall'uso genovese di epoca medioevale di rompere il tavolo e la panca o cassa di
legno del banchiere divenuto insolvente.
Plajta (Pleite)
Konkurs (concursus creditorum)
Postępowanie konkursowe
Postępowanie insolwencyjne
Postępowanie w przedmiocie niewypłacalności dłużnika
Postępowanie upadłościowe
Źródła polskiego prawa upadłościowego i naprawczego
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i
naprawcze (Dz. U. z 2003 r., Nr 60, poz. 535 ze zm.).
Data uchwalenia: 2003-02-28
Data ogłoszenia: 2003-04-09
Data wejścia w życie: 2003-10-01
Zgodnie z art. 35 i 229 pr.upadł. i napr. w sprawach nieuregulowanych w
ustawie stosuje się odpowiednio przepisy księgi pierwszej części pierwszej
Kodeksu postępowania cywilnego z wyjątkiem przepisów o zawieszeniu i
wznowieniu postępowania.
Por. też akty prawne wymienione na s.35 podręcznika.
Źródła unijnego prawa upadłościowego i naprawczego
ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 1346/2000
z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego
Dot. dłużnika, który ma główny ośrodek podstawowej działalności (COMI –
centre of main interests) na terenie Unii Europejskiej z wyłączeniem Danii.
Nie wprowadza jednolitego unijnego postępowania upadłościowego – stosuje
się wprost merytoryczne przepisy krajowe.
Nie dotyczy instytucji kredytowych oraz ubezpieczeniowych.
System prawa upadłościowego i naprawczego
Prawo upadłościowe i naprawcze tworzy jeden system prawny o
zróżnicowanej strukturze wewnętrznej.
Reguluje ono trzy niezależne procedury:
- postępowanie upadłościowe,
- postępowanie naprawcze,
- postępowanie w sprawach orzekania zakazu prowadzenia
działalności gospodarczej.
Struktura polskiego prawa upadłościowego
Normy prawa upadłościowego nie mają
jednolitego charakteru. Biorąc pod uwagę
istotę tych norm, można w polskim prawie
upadłościowym wyróżnić:
- prawo materialne upadłościowe,
- prawo procesowe upadłościowe,
- prawo karne upadłościowe.
Budowa ustawy – prawo upadłościowe i naprawcze
Polskie prawo upadłościowe nie jest podzielone na części
odpowiadające powyższemu podziałowi.
Nie ma w ustawie osobnego działu normującego przepisy
prawa materialnego i osobnego działu procesowego.
Ponadto ustawa nie zawiera kompleksowej regulacji
dotyczącej karnego prawa upadłościowego.
Budowa ustawy – prawo upadłościowe i naprawcze
Ustawa dzieli się na 6 części.
Część I – przepisy ogólne oraz przepisy o orzekaniu
zakazu prowadzenia działalności gospodarczej
Część II – przepisy o międzynarodowym postępowaniu
upadłościowym (nie – UE!)
Cześć III – przepisy o postepowaniach odrębnych
Cześć IV – przepisy o postępowaniu naprawczym.
Część V - przepisy karne.
Część VI - przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe.
Pojęcie postępowania upadłościowego
Postępowanie upadłościowe jest to działanie organów
postępowania z udziałem zainteresowanych
podmiotów, które ma na celu
zaspokojenie, w jak najwyższym stopniu, roszczeń
wierzycieli niewypłacalnego dłużnika
oraz – gdy racjonalne względy na to pozwalają –
zachowanie dotychczasowego przedsiębiorstwa
dłużnika.
Cel postępowania upadłościowego
Nadrzędnym celem postępowania upadłościowego jest
zaspokojenie roszczeń wierzycieli – art. 2.
Drugorzędnym celem postępowania upadłościowego,
realizowanym tylko wówczas gdy „racjonalne względy na
to pozwalają”,
jest zachowanie dotychczasowego przedsiębiorstwa
dłużnika – art. 2.
Struktura postępowania upadłościowego
Postępowanie
upadłościowe
Postępowanie
w przedmiocie
ogłoszenia
upadłości
Postępowanie
po ogłoszeniu
upadłości
Postępowanie z
możliwością
zawarcia układu
Postępowanie
obejmujące
likwidację majątku
dłużnika
Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości
• Zasadniczym celem tego postępowania jest ustalenie, czy
istnieją okoliczności warunkujące ogłoszenie upadłości
dłużnika.
• Chodzi o podmiotowe (zdolność upadłościowa, zdolność
sądowa i procesowa) i przedmiotowe (niewypłacalność, majątek
wystarczający na zaspokojenie kosztów, szczególne podstawy
upadłości konsumenckiej) podstawy ogłoszenia upadłości.
• Fakultatywnym celem postępowania w przedmiocie ogłoszenia
upadłości jest zawarcie układu, co może nastąpić na wstępnym
zgromadzeniu wierzycieli (art. 45 ust. 2, art. 55 ust. 1 p.u.n.).
Właściwe postępowanie upadłościowe
• Właściwe postępowanie upadłościowe jest tym
etapem postępowania upadłościowego, w którym
dochodzi do zaspokojenia wierzycieli, a więc
realizowany jest podstawowy cel tego postępowania
(niezależnie, czy poprzez zawarcie układu, czy
likwidację majątku dłużnika)
• Postępowanie to rozpoczyna się wydaniem
postanowienia o ogłoszeniu upadłości, a kończy się
uprawomocnieniem postanowienia o zakończeniu lub
umorzeniu postępowania upadłościowego.
Właściwe postępowanie upadłościowe
• Właściwe postępowanie upadłościowe może
być postępowaniem z możliwością zawarcia
układu z wierzycielami lub postępowaniem
obejmującym likwidację majątku dłużnika.
Zasady prawa upadłościowego i naprawczego
Prawo upadłościowe rządzi się dwoma podstawowymi
zasadami.
Są to:
- zasada optymalnego wykorzystania majątku upadłego
w celu zaspokojenia wierzycieli (zasada optymalizacji),
- zasada dominacji grupowego interesu wierzycieli.
Zasada optymalizacji (art. 2)
Zasada optymalizacji przejawia się w tym, że prawo upadłościowe i
naprawcze stwarza warunki do tego, aby majątek upadłego
wykorzystano do zaspokojenia wierzycieli w jak najwyższym
stopniu.
Rzeczywisty stopień tego zaspokojenia zależy od warunków
ekonomicznych i sytuacji rynkowej, ale obowiązujące uregulowania
prawne sprzyjają optymalnemu wykorzystaniu majątku dłużnika.
Ograniczenie wynika z dążenia do zachowania przedsiębiorstwa
upadłego.
Zasada dominacji grupowego interesu wierzycieli
Zasada dominacji grupowego interesu wierzycieli sprowadza się
do tego, że postępowanie upadłościowe prowadzone jest w
interesie ogółu wierzycieli upadłego. Jest to zawsze postępowanie
grupowe.
Wierzycieli tych, mimo istniejących konfliktów interesów, łączy
dążenie do uzyskania zaspokojenia wierzytelności w możliwie
najwyższym stopniu. Temu właśnie ogólnemu i nadrzędnemu
interesowi wierzycieli podporządkowane zostają partykularne
interesy poszczególnych wierzycieli.
Por. przepisy o wpływie upadłości na umowy zawarte przez dłużnika, przepisy o
zawarciu układu, etc.
Tryby postępowania upadłościowego
Zgodnie z art. 14 ust. 1 jeżeli zostanie
uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele
zostaliby zaspokojeni w wyższym stopniu
niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu
postępowania upadłościowego obejmującego likwidację
majątku dłużnika
ogłasza się upadłość z możliwością zawarcia układu.
Podstawy ogłoszenia upadłości (nie dot. konsumenta)
Podstawy
ogłoszenia
upadłości
Podstawy
pozytywne
Podmiotowe
Zdolność
upadłościowa
Podstawy
negatywne
Przedmiotowe
Niewypłacalność,
Wielość
wierzycieli
Brak majątku
na pokrycie
kosztów
postępowania
upadłościowego
(art. 13 p.u.n.)
Niewielkie i
krótkotrwałe
zadłużenie
(art. 12 p.u.n.)
Podstawy ogłoszenia upadłości konsumenta
Podstawy
ogłoszenia
upadłości
Podstawy
pozytywne
Podmiotowe
Zdolność
upadłościowa
Podstawy
negatywne
Przedmiotowe
Niewypłacalność,
Wielość
wierzycieli
Brak majątku
na pokrycie
kosztów
postępowania
upadłościowego
Wyjątkowe i
niezależne
okoliczności
jako przyczyna
niewypłacalno
ści
Inne,
określone w
art. 4913 ust.
2 p.u.n.
Zdolność upadłościowa
Zdolność upadłościowa ma charakter jednorodny chociaż obecnie
potocznie mówi się o upadłości „konsumentów” i
„przedsiębiorców”.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pr. upadł. i napr. przepisy ustawy stosuje się
do przedsiębiorców, w rozumieniu kodeksu cywilnego jeżeli
ustawa nie stanowi inaczej.
Definicja przedsiębiorcy – art. 43¹ k.c.
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka
organizacyjna / . . ./ prowadząca we własnym imieniu działalność
gospodarczą lub zawodową.
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zmianie ustawy – Prawo
upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych wprowadziła upadłość konsumencką (wejście
w życie – 31 marca 2009 r.).
W odniesieniu do upadłości konsumenckiej konsumentem jest
nazywana osoba, która w momencie ogłaszania jej upadłości nie
prowadzi działalności gospodarczej ani zawodowej, z
uwzględnieniem art. 5 ust. 2
Problem : czy stwierdzenie, że dana osoba nie figuruje w
ewidencji działalności gospodarczej wyklucza możliwość uznania
jej za przedsiębiorcę na gruncie prawa upadłościowego?
Na podstawie definicji przedsiębiorcy zawartej w art. 43¹ k.c. oraz
definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 2 ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej z 2004r należy stwierdzić, że
przedsiębiorcą jest osoba, która prowadzi we własnym imieniu
zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową lub
usługową lub działalność w zakresie poszukiwania,
rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż lub działalność
zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.
Definicja ta nie wymaga, dla przypisania danemu podmiotowi
statusu przedsiębiorcy, zarejestrowania w ewidencji działalności
gospodarczej lub w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Oznacza to, że na gruncie prawa upadłościowego dla
uznania, że dana osoba jest przedsiębiorcą nie jest
wymagane dopełnienie obowiązku zgłoszenia działalności
w Krajowym Rejestrze Sądowym lub w innym właściwym
rejestrze
tak, F. Zedler, [w:] A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze.., s. 34, Nb 8; R. Adamus, [w:] Prawo
upadłościowe i naprawcze, Komentarz, pod red. A. Witosza, Warszawa 2007, s. 22, t.7.
Osoba, która przestała prowadzić działalność gospodarczą
Problem:
Czy wobec osoby, która była przedsiębiorcą i zaprzestała
prowadzenia działalności stosuje się ogólne przepisy o
upadłości czy przepisy o upadłości konsumenckiej?
Osoba, która przestała prowadzić działalność gospodarczą
Problem: Czy wobec osoby, która była przedsiębiorcą i zaprzestała
prowadzenia działalności stosuje się ogólne przepisy o upadłości czy przepisy o
upadłości konsumenckiej?
Zgodnie z art. 8 można żądać ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, która była
przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności
gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.
Art. 8 pr.upadł. i napr. nakazuje traktowanie objętych nim osób jak
przedsiębiorców przez okres jednego roku licząc od dnia wykreślenia z ewidencji
działalności gospodarczej
Przepisy ustawy stosuje się także do:
1) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących
działalności gospodarczej;
2) wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność
za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
3) wspólników spółki partnerskiej;
4) osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej.
Ustawa określa również podmioty, których upadłości nie można
ogłosić.
I tak, zgodnie z art. 6, nie można ogłosić upadłości:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Skarbu Państwa,
jednostek samorządu terytorialnego,
publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej,
osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne,
uczelni,
instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy oraz
utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą.
WPiA UAM POZNAŃ
NIEWYPŁACALNOŚĆ
JAKO PODSTAWA OGŁOSZENIA UPADŁOŚCI
Zgodnie z art. 10
upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał
się niewypłacalny.
1. NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU PŁYNNOŚCIOWYM
(rola podstawowa)
2. NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU ZADŁUŻENIOWYM
(rola pomocnicza)
WPiA UAM POZNAŃ
NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU PŁYNNOŚCIOWYM
Stan obecny:
Art. 11 ust. 1.
Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli
nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań
pieniężnych.
WPiA UAM POZNAŃ
Problem:
Czy jeżeli dłużnik nie wykonuje dwóch lub trzech
zobowiązań wobec wierzycieli np. wymagalnych
zobowiązań z dwóch faktur to jest niewypłacalny
zgodnie z art. 11 p.u.n.?
WPiA UAM POZNAŃ
Problem:
Jakie jest znaczenie rozmiaru niewykonywanych
zobowiązań
dla
stwierdzenia
istnienia
niewypłacalności dłużnika?
WPiA UAM POZNAŃ
Problem:
Czy dla stwierdzenia, że dłużnik jest niewypłacalny
konieczne jest ustalenie, że nie wykonuje on
zobowiązań cywilnoprawnych?
WPiA UAM POZNAŃ
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 29 stycznia
2008 r. (I SA/Lu 717/07)
1. Przez niewypłacalność rozumie się niewykonywanie przez
dłużnika ciążących na nim wymagalnych zobowiązań, co
stwarza podstawę ogłoszenia w stosunku do niego upadłości.
Nieistotne jest, czy nie wykonuje on wszystkich zobowiązań,
czy też tylko niektórych z nich. Nieistotny jest rozmiar nie
wykonywanych przez dłużnika zobowiązań, bowiem nawet
niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza
jego niewypłacalność.
2. Niewypłacalność stanowiąca podstawę ogłoszenia następuje,
gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań,
bez rozróżnienia na zobowiązania o charakterze cywilno- czy
publicznoprawnym.
WPiA UAM POZNAŃ
Ale:
Sąd Najwyższy w wyroku z 19 stycznia 2011 r.
(sygn. V CSK 211/10)
Krótkotrwałe wstrzymanie płacenia długów
wskutek przejściowych trudności nie jest
podstawą ogłoszenia upadłości, gdyż o
niewypłacalności w rozumieniu art. 11 ust. 1
p.u.n. można mówić dopiero wtedy, gdy dłużnik z
braku środków przez dłuższy czas nie wykonuje
przeważającej części swoich zobowiązań.
WPiA UAM POZNAŃ
NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU PŁYNNOŚCIOWYM
Stan postulowany:
Art. XX ust. 1. p.u.n.
Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli ocena jego sytuacji finansowej
wskazuje, że utracił on zdolność do regulowania swoich
wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
ust. 2. Domniemywa się, że dłużnik jest niewypłacalny, jeśli w
chwili złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości opóźnienie w
wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
WPiA UAM POZNAŃ
PODSTAWY NEGATYWNE Z ART. 12 P.U.N.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie
upadłości jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie
przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań
nie przekracza 10 % wartości bilansowej przedsiębiorstwa
dłużnika.
Jednakże jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały
albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie
wierzycieli sąd nie może wniosku oddalić powołując się na
wskazane wyżej okoliczności (art. 12 ust. 2).
WPiA UAM POZNAŃ
Problem:
Czy jeżeli dłużnik nie wykonuje zobowiązań, których
suma nie przekracza 10 % wartości bilansowej
przedsiębiorstwa dłużnika, a okres opóźnienia nie
przekracza trzech miesięcy to ma obowiązek złożenia
wniosku o ogłoszenie upadłości?
i naprawcze
Wykład 2
WPiA UAM POZNAŃ
NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU ZADŁUŻENIOWYM
Art. 11 ust. 2.
Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką
organizacyjną nieposiadającą osobowości
prawnej, której odrębna ustawa przyznaje
zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego
także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą
wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na
bieżąco te zobowiązania wykonuje.
AKTYWA
A. Aktywa TRWAŁE
I. Wartości niematerialne i prawne
II. Rzeczowe aktywa trwałe
1. Środki trwałe :
a) grunty (w tym prawo użytkowania
wieczystego)
b) budynki, lokale i obiekty inżynierii
lądowej i wodnej
c) urządzenia techniczne i maszyny
d) środki transportu
e) inne środki trwałe
2. Środki trwałe w budowie
III. Należności długoterminowe
IV. Inwestycje długoterminowe
B. Aktywa OBROTOWE
I. Zapasy
1. Materiały
2. Półprodukty i produkt w toku
3. Produkty gotowe
4. Towary
II. Należności krótkoterminowe
1) z tytułu dostaw i usług w okresie spłaty
2) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń
społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń
III. Inwestycje krótkoterminowe
1. Krótkoterminowe aktywa finansowe
a) udziały lub akcje
b) inne papiery wartościowe
c) udzielone pożyczki
e) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne:
PASYWA
A. KAPITAŁ (fundusz) WŁASNY
I. Kapitał podstawowy
II. Kapitał zapasowy
III. Kapitał z aktualizacji wyceny
IV. Pozostałe kapitały rezerwowe
V. Zysk (strata) z lat ubiegłych
IV. Zysk (strata) netto
B. ZOBOWIĄZANIA
I. Zobowiązania długoterminowe
1) kredyty i pożyczki
2) z tytułu emisji dłużnych papierów wartość.
3) inne zobowiązania finansowe
4) inne
II. Zobowiązania krótkoterminowe
1) kredyty i pożyczki
2) z tytułu emisji dłużnych papierów wartość.
3) inne zobowiązania finansowe
4) z tytułu dostaw i usług, o okresie
wymagalności :
a) do 12 miesięcy
b) powyżej 12 miesięcy
5) zobowiązania wekslowe
6) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych
świadczeń
7) z tytułu wynagrodzeń
WPiA UAM POZNAŃ
Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19.12.02 r., V CKN
342/01 (Lex nr 75360 )
„Każda z dwóch przyczyn ogłoszenia
upadłości ma samodzielny charakter, a
to oznacza, że dysponujący sporym
majątkiem dłużnik będzie uznany za
upadłego, jeżeli zaprzestał w sposób
trwały płacenia długów”.
WPiA UAM POZNAŃ
Badanie niewypłacalności
Niewypłacalność jest podstawową przesłanką ogłoszenia
upadłości i w każdej sprawie trzeba w pierwszej kolejności zbadać
czy dłużnik jest niewypłacalny.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie
upadłości jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie
przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań
nie przekracza 10 % wartości bilansowej przedsiębiorstwa
dłużnika.
Jednakże jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały
albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie
wierzycieli sąd nie może wniosku oddalić powołując się na
wskazane wyżej okoliczności (art. 12 ust. 2).
WPiA UAM POZNAŃ
Wielość wierzycieli
Problem:
Czy można ogłosić upadłość dłużnika, który ma tylko jednego
wierzyciela?
Dlaczego tak/nie?
WPiA UAM POZNAŃ
Wielość wierzycieli
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pr. upadł. i napr. ustawa reguluje zasady
wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych
dłużników będących przedsiębiorcami oraz skutki ogłoszenia
upadłości, a także zasady postępowania naprawczego wobec
przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością
oraz
Art. 11.1. Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich
wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Art. 11.2. Dłużnika (…) uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego
zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na
bieżąco te zobowiązania wykonuje.
WPiA UAM POZNAŃ
Brak majątku na pokrycie kosztów
postępowania upadłościowego (ubóstwo masy)
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości jeżeli majątek
niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów
postępowania (art. 13 ust. 1).
Sąd może również oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie
stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką,
zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub
hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek
oczywiście nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania
(art. 13 ust. 2).
WPiA UAM POZNAŃ
Koszty postępowania
Art. 230
Ust. 1 – do kosztów postępowania upadłościowego zalicza się opłaty sądowe
oraz wydatki niezbędne do osiągnięcia celu postępowania.
Ust. 2 – do wydatków, o których mowa w ust. 1 należą w szczególności:
- wynagrodzenie i wydatki syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy
oraz ich zastępców,
- wynagrodzenia i wydatki członków rady wierzycieli,
- wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli,
- koszty doręczeń, obwieszczeń i ogłoszeń,
- przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości podatki i inne daniny
publiczne,
- wydatki związane z zarządem masy upadłości, w tym przypadające za
czas po ogłoszeniu upadłości należności ze stosunku pracy oraz należności z
tytułu składek na ubezpieczenie społeczne,
- wydatki związane z likwidacją masy upadłości.
WPiA UAM POZNAŃ
Koszty postępowania (2 lata)
koszty obwieszczeń o ogłoszeniu upadłości, liście wierzytelności,
planie podziału, oraz umorzeniu lub zakończeniu postępowania
upadłościowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w
prasie o zasięgu lokalnym - łącznie około 6.000 zł,
(jedno ogłoszenie w prasie i w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym łącznie kosztuje około 1.500zł),
koszty obwieszczeń o sprzedaży majątku– łącznie około 1.000 zł
koszty zakupu artykułów biurowych – łącznie około 500 zł
WPiA UAM POZNAŃ
Koszty postępowania
opłaty pocztowe – łącznie około 300 zł,
opłaty bankowe – 2.000 zł,
koszt wynajęcia biura – około 500 zł miesięcznie,
koszt archiwizacji dokumentów –koszt archiwizacji jest trudny do
oszacowania przy braku dokładnych danych co do ilości
dokumentacji,
opłaty sądowe (ich wysokość jest trudna do przewidzenia gdyż
zależy od zakresu windykacji należności),
koszt obsługi księgowej , osobno za sporządzenie bilansu otwarcia
i zamknięcia postępowania) – 10.000 zł
koszt zatrudnienie pracownika administracyjno-biurowego –
6.000 zł
wynagrodzenie syndyka – 2 lata – 100.000 zł
Właściwość sądu
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd
upadłościowy w składzie trzech sędziów
zawodowych (art. 18).
Do rozpoznania spraw o ogłoszenie upadłości
właściwy jest sąd upadłościowy (tj. sąd rejonowy
– sąd gospodarczy), właściwy dla zakładu
głównego przedsiębiorstwa dłużnika (art. 19 ust.
1).
Wniosek o ogłoszenie upadłości
• Postępowanie upadłościowe wszczyna się na
wniosek.
• Wniosek o ogłoszenie upadłości, zgodnie z art.
20 może zgłosić dłużnik lub każdy z jego
wierzycieli.
Termin do złożenia wniosku przez dłużnika
Zgodnie z art. 21 ust. 1 dłużnik jest obowiązany,
nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia,
w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia
upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie
upadłości.
Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna lub inna
jednostka organizacyjna, obowiązek, o którym
mowa wyżej, spoczywa na każdym, kto ma prawo
go reprezentować sam lub łącznie z innymi
osobami (art. 21 ust.2).
Termin do złożenia wniosku przez dłużnika
Niezłożenie wniosku w wyżej wskazanym terminie powoduje
określone sankcje. Osoby, które były zobowiązane do złożenia
wniosku o ogłoszenie upadłości, ale nie uczyniły tego w
ustawowym terminie odpowiadają za szkodę wynikła wskutek
niezłożenia wniosku w terminie (art. 21 ust. 3 + art. 299 k.s.h.)
Ponadto zgodnie z art. 373 sąd może pozbawić taką osobę prawa
prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz
pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub
pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie
państwowym, fundacji lub stowarzyszeniu na okres od 3 do 10 lat.
Treść wniosku
Zgodnie z art. 23 jeżeli wniosek o ogłoszenie
upadłości zgłasza dłużnik, powinien we wniosku
dodatkowo określić, czy wnosi o ogłoszenie
upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też o
ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację jego
majątku.
Treść wniosku
Dłużnik do wniosku powinien dołączyć:
1)
aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego
składników;
2)
aktualne sprawozdanie finansowe, a jeżeli na podstawie
odrębnych przepisów nie ma obowiązku sporządzania takiego sprawozdania bilans sporządzony dla celów tego postępowania, na dzień nie późniejszy niż
trzydzieści dni przed złożeniem wniosku;
3)
spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości
wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń
dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;
4)
oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów
dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
5)
spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika
wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów
zapłaty;
Treść wniosku
6)
wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów
wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
7)
informację o postępowaniach dotyczących
ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów
rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń
podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak
również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub
administracyjnych dotyczących majątku dłużnika;
8)
miejsce zamieszkania i adresy reprezentantów spółki
lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni.
Treść wniosku
Jeżeli dłużnik wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością
zawarcia układu, powinien ponadto dołączyć do wniosku:
1)
propozycje układowe wraz z propozycjami
finansowania wykonania układu;
2)
rachunek przepływów pieniężnych za ostatnie
dwanaście miesięcy, jeżeli obowiązany był do prowadzenia
dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego rachunku.
Wniosek składany przez wierzyciela
Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza
wierzyciel, powinien uprawdopodobnić swoją
wierzytelność, a ponadto, jeżeli wnosi o
ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia
układu, powinien dołączyć wstępne propozycje
układowe.
Postępowanie zabezpieczające
Zgodnie z art. 36 w postępowaniu o ogłoszenie upadłości,
jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości złożył dłużnik, sąd z
urzędu dokonuje zabezpieczenia majątku dłużnika.
Jeżeli z wnioskiem o ogłoszenie upadłości wystąpił
wierzyciel lub inny uprawniony zabezpieczenia dokonuje
się na jego żądanie. W przedmiocie zabezpieczenia sąd
orzeka niezwłocznie.
Postępowanie zabezpieczające
Podstawowym sposobem zabezpieczenia majątku
dłużnika jest ustanowienie tymczasowego nadzorcy
sądowego (art. 38 - SĄD MOŻE).
Sąd może w ramach zabezpieczenia na wniosek dłużnika
zawiesić prowadzoną przeciwko niemu egzekucję
wierzytelności objętej z mocy prawa układem, jeżeli
egzekucja mogłaby uniemożliwić lub utrudnić przyjęcie
układu.
Jeżeli zawieszenie dotyczy egzekucji z rachunku
bankowego sąd może także uchylić zajęcie (art. 39)
Wstępne zgromadzenie wierzycieli
Sąd może zwołać wstępne zgromadzenie
wierzycieli w celu podjęcia uchwały co do
sposobu prowadzenia postępowania
upadłościowego, wyboru rady wierzycieli oraz
zawarcia układu (art. 44 ust.1).
Nie zwołuje się, gdy ponad 15% wierzytelności jest
spornych.
Wstępne zgromadzenie wierzycieli
Wstępne zgromadzenie wierzycieli może podjąć uchwały
co do :
- prowadzenia dalszego postępowania
upadłościowego z możliwością zawarcia układu albo
likwidacji majątku (sposób prowadzenia postępowania),
- wyboru rady wierzycieli
- wyrazić opinię co do wyboru osoby syndyka,
nadzorcy sądowego albo zarządcy,
- zawarcia układu.
Zapewnienie sprawności postępowania;
Wzrost efektywności w razie zawarcia układu;
Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości
Zagadnienia proceduralne:
Art. 35. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do
postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości stosuje się
odpowiednio przepisy księgi pierwszej części pierwszej Kodeksu
postępowania cywilnego, z wyjątkiem przepisów o zawieszeniu i
wznowieniu postępowania.
Skarga kasacyjna oraz skarga o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.
Orzeczenia kończące postępowanie w przedmiocie ogłoszenia
upadłości
•Zarządzenie o zwrocie wniosku
–Braki formalne lub fiskalne, gdy profesjonalny pełnomocnik, ale: procedura
sanacyjna (art. 28)
–Niemożność nadania sprawie biegu: nieprawidłowy adres dłużnika, niewykonanie,
niewykonanie zarządzeń sądu (art. 29)
•Postanowienie o odrzuceniu wniosku
–Brak przesłanki procesowej (art. 199, 1099 k.p.c. w zw. z art. 35)
–Brak uiszczenia zaliczki (art. 32 ust. 5)
•Postanowienie o oddaleniu wniosku
–Brak zdolności upadłościowej (art. 5 - 7)
–Upływ ponad 1 roku od zaprzestania działalności (art. 8)
–Brak stanu niewypłacalności lub podstawy negatywne (art. 10-12)
–Brak majątku na pokrycie kosztów postępowania (art. 13)
–Brak zbiorowego charakteru postępowania (art. 11)
–Przeszkody w stos. do konsumenta (art. 4913)
Ogłoszenie upadłości
Zgodnie z art. 51 uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd
wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym m.in. :
1)
wymienia imię i nazwisko, nazwę albo firmę, miejsce
zamieszkania albo siedzibę upadłego dłużnika (upadłego);
2)
określa sposób prowadzenia postępowania;
3)
wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia
wierzytelności w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc i
nie dłuższym niż trzy miesiące;
6)
wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka albo
nadzorcę sądowego, albo zarządcę;
Zgodnie z art. 51 uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości,
sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:
1)
wymienia imię i nazwisko, nazwę albo firmę, miejsce
zamieszkania albo siedzibę upadłego dłużnika (upadłego);
2)
określa sposób prowadzenia postępowania;
3)
wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia
wierzytelności w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc
i nie dłuższym niż trzy miesiące;
Postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest skuteczne i wykonalne z dniem jego
wydania, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 51 ust. 2; por. art.
309).
Data wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest datą upadłości.
Postanowienie o ogłoszeniu upadłości podaje się niezwłocznie do publicznej
wiadomości przez obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz
opublikowanie w dzienniku o zasięgu lokalnym (art. 53 ust.1).
Na postanowienie o ogłoszeniu upadłości zażalenie
przysługuje wyłącznie upadłemu, a na postanowienie
oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości - wyłącznie
wnioskodawcy (art. 54 ust.1).
Sąd drugiej instancji, który będzie rozpoznawał
przedmiotowe zażalenie nie może orzec o ogłoszeniu
upadłości (art. 54 ust. 2).
Skutki ogłoszenia upadłości
Skutki
ogłoszenia
upadłości
Skutki co do
osoby
upadłego
Upadłość
likwidacyjna
Upadłość
układowa
Skutki co do
majątku
upadłego
Upadłość
likwidacyjna
Upadłość
układowa
Skutki ogłoszenia upadłości co do osoby upadłego
(upadłość likwidacyjna)
Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku
upadłego, upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały
swój majątek, a także wydać wszystkie dokumenty dotyczące jego
działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi
rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i
korespondencję (art. 57 ust. 1).
Sędzia-komisarz może postanowić, aby upadły będący osobą
fizyczną nie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez jego
zezwolenia.
Po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorca występuje w obrocie pod
dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia "w upadłości
likwidacyjnej"
Skutki ogłoszenia upadłości co do osoby upadłego
(upadłość układowa)
W razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli
sąd nie nałoży na upadłego dalej idących obowiązków, upadły jest
obowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i nadzorcy sądowemu
wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących jego majątku
objętego postępowaniem, jak również umożliwić nadzorcy
sądowemu zapoznanie się z przedsiębiorstwem upadłego, a w
szczególności z jego księgami rachunkowymi (art. 59 ust.1).
Po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorca występuje w obrocie pod
dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia "w upadłości
układowej".
Skutki ogłoszenia upadłości
co do majątku upadłego
Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego
Uwagi ogólne
1. Z dniem ogłoszenia upadłości majątek
upadłego staje się masą upadłości,
która służy zaspokojeniu wierzycieli
upadłego (art. 61).
2. Masa upadłości nie ma osobowości
prawnej, jest to masa majątkowa, którą
zarządza syndyk, upadły pod nadzorem
nadzorcy sądowego lub zarządca.
adw. Patryk Filipiak
Masa upadłości
• W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego
w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku
postępowania upadłościowego (art. 62)
• W drodze wyjątku, nie wchodzi do masy upadłości:
1) mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów K.P.C.
2) wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu.
3) kwota uzyskana z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub
hipoteki, jeżeli upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub
hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą
administratora pozostałym wierzycielom.
4) mienie wyłączone uchwałą zgromadzenia wierzycieli.
5) środki pieniężne zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Masa upadłości
• Skład masy upadłości ustala syndyk, nadzorca
sądowy albo zarządca na podstawie wpisów
w księgach upadłego oraz dokumentów
bezspornych (art. 68 ust. 1 ).
• W razie ogłoszenia upadłości z możliwością
zawarcia układu sędzia-komisarz może
postanowić, aby ustalenia składu masy
dokonał upadły pod nadzorem nadzorcy
sądowego (art. 68 ust. 2 ).
Masa upadłości
• Ustalenie składu masy upadłości następuje przez sporządzenie
spisu inwentarza (art. 69 ust. 1).
• Wraz ze spisem inwentarza dokonuje się oszacowania majątku
wchodzącego do masy upadłości (art. 69 ust. 2 ).
• Spisu inwentarz dokonuje syndyk, nadzorca lub zarządca, którzy
mogą do tej czynności przybrać również osoby trzecie jeżeli
rozmiary masy upadłości tego wymagają.
• Zgodnie z art. 69 ust. 3 domniemywa się, że rzeczy znajdujące
się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszeniu upadłości
należą do majątku upadłego
Czynności upadłego dotyczące masy upadłości
Czynności
upadłego
Upadłość
likwidacyjna
Upadły traci prawo
zarządu oraz możliwość
korzystania i
rozporządzania
mieniem wchodzącym
do masy upadłości
Upadłość
układowa
Upadły
pozbawiony
prawa zarządu
Powołany
zarządca
Zarząd własny
upadłego,
który jest
sprawowany
pod nadzorem
nadzorcy sądowego
Czynności upadłego dotyczące masy upadłości
• Czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do
masy upadłości, wobec którego upadły utracił prawo zarządu,
są nieważne (art. 77 ust. 1).
• Spełnienie świadczenia do rąk upadłego pozbawionego prawa
zarządu masą upadłości dokonane po obwieszczeniu o
ogłoszeniu upadłości w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
nie zwalnia z obowiązku spełnienia świadczenia do masy
upadłości, chyba że równowartość świadczenia została
przekazana przez upadłego do masy upadłości (art. 78).
Zakaz obciążania masy upadłości
• Po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy
upadłości hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym,
zastawem skarbowym lub hipoteką morską w celu
zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem
upadłości.
• chyba że wniosek o wpis hipoteki został złożony w sądzie co
najmniej na sześć miesięcy przed dniem złożenia wniosku o
ogłoszenie upadłości. (art. 81)
• Dot. to upadłości układowej i likwidacyjnej
• Uwaga! Obciążenie majątku jest możliwe za zgodą Rady
Wierzycieli, a w jej braku – Sędziego-Komisarza
i naprawcze
Wykład 3
Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego
• Ustawa reguluje skutki ogłoszenie upadłości co do
zobowiązań upadłego w ten sposób, że w art. 83-86
wskazuje zasady ogólne, które mają zastosowanie
zarówno do upadłości obejmującej likwidacje
majątku upadłego, jak i upadłości z możliwością
zawarcia układu.
• Następnie w art. 87-90 ustawodawca przedstawia
zasady dotyczące upadłości z możliwością zawarcia
układu, a w art. 91-118 skutki ogłoszenia upadłości
co do zobowiązań upadłego w razie upadłości
obejmującej likwidację majątku upadłego.
Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego
• Zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 83 prawa upadłościowego i
naprawczego nieważne są postanowienia umowy zastrzegające na wypadek
ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego
stroną jest upadły.
• W uzupełnieniu tej regulacji art. 84 ust.1 stanowi, że postanowienie umowy,
której stroną jest upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu
postępowania upadłościowego jest bezskuteczne w stosunku do masy
upadłości.
• Ale: Umowa przeniesienia własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa
zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności jest skuteczna wobec masy
upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną (art. 81
k.c. ).
Skutki ogłoszenia upadłości UKŁADOWEJ co do zobowiązań
upadłego
• Od dnia ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu do dnia
uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o
umorzeniu postępowania, upadły albo zarządca nie mogą spełniać świadczeń
wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem (art.84)
• Por. art. 272-273 – objęcie układem
• Skutek spłaty – nieważność czynności (art. 58 k.c.) i konieczność zwrotu
zaspokojenia do masy na podstawie art. 410 k.c.
+ odpowiedzialność odszkodowawcza zarządcy, a jeśli czynności dokonał sam
upadły – pozbawienie zarządu oraz nawet zakaz prowadzenia działalności
gospodarczej
Skutki ogłoszenia upadłości LIKWIDACYJNEJ co do zobowiązań
upadłego
• CEL REGULACJI:
1. Powiększenie wartości masy upadłości,
2. Zakończenie działalności gospodarczej.
•
CHODZI O BARDZO GRUNTOWNĄ ZMIANĘ STOSUNKÓW
ZOBOWIĄZANIOWYCH UPADŁEGO
1. Zmiana ta jest skuteczna nawet po zakończeniu postępowania,
jeśli dłużnik zachowa byt prawny
upadłego
• Zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze
nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości. – wierzyciel
może żądać zapłaty z masy upadłości w ramach podziału funduszów – dotyczy
to tylko relacji z dłużnikiem , ale nie ze współdłużnikami!
• Zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia
upadłości na zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby
termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił.
DLACZEGO? – różnice jakościowe mają stać się ilościowymi – tylko wtedy może
dojść do proporcjonalnego zaspokojenia – po jakiej wartości ? – art. 246
• Z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od
upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości
(CHYBA ŻE OD WIERZYTELNOŚCI ZABEZPIECZONYCH RZECZOWO)
upadłego
UMOWA WZAJEMNA (świadczenia ekwiwalentne wg uznania stron)
• Jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości zobowiązania z umowy wzajemnej nie
zostały wykonane w całości lub w części, syndyk może wykonać
zobowiązanie upadłego i zażądać od drugiej strony spełnienia świadczenia
wzajemnego lub od umowy odstąpić.
• Jeżeli syndyk odstępuje od umowy, druga strona nie ma prawa do zwrotu
spełnionego świadczenia, chociażby świadczenie to znajdowało się w masie
upadłości.
• Strona może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu
wykonania zobowiązania i poniesionych strat, zgłaszając te wierzytelności
sędziemu-komisarzowi.
upadłego
PRZYKŁADY:
• SPRZEDAŻ
Sprzedawca może żądać zwrotu rzeczy ruchomej wysłanej upadłemu bez
otrzymania ceny, jeżeli rzecz ta nie została objęta przed ogłoszeniem upadłości
przez upadłego.
Syndyk może jednak rzecz zatrzymać, jeżeli zapłaci lub zabezpieczy należną od
upadłego cenę i koszty.
• POŻYCZKA
W razie upadłości jednej ze stron umowy pożyczki, umowa pożyczki wygasa, gdy
przedmiot pożyczki nie został jeszcze wydany.
Wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki majątkowe małżeńskie
upadłego
• Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje
między małżonkami rozdzielność majątkowa.
• Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności
majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy
upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.
• Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu
upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku
wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi.
Wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki pracy upadłego
Art. 411 kodeksu pracy:
§ 1. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, nie
stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych
dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem umowy o pracę.
§ 2. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, umowa o
pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej
pracy może być rozwiązana przez każdą ze stron za dwutygodniowym
wypowiedzeniem.
Wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki pracy upadłego
Art. 38. – zawiadomienie zakładowej organizacji związkowej o zamiarze wypowiedzenia
pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nie określony
Art. 39. – ochrona przedemerytalna wobec pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4
lata do osiągnięcia wieku emerytalnego
Art. 41. – zakaz wypowiadania umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w
czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy
Art. 177 § 4 - Nie podlegają ochronie przed wypowiedzeniem także kobiety w ciąży lub
urlopu macierzyńskiego
Przepisy szczególne: m.in. działacze związkowi, radni, osoby powołane do czynnej służby
wojskowej.
Bezskuteczność czynności upadłego EX LEGE
Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są ex lege :
1. czynności prawne (ugoda sądowa, uznanie powództwa,
zrzeczenie się roszczenia) dokonane przez upadłego w ciągu
roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości,
2. którymi rozporządził on swoim majątkiem,
3. jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale
wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu
wartość świadczenia otrzymanego.
Bezskuteczność czynności upadłego EX LEGE
Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są ex lege:
1. czynności prawne odpłatne dokonane przez upadłego w terminie
sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie
upadłości z:
2. małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej, krewnym lub
powinowatym w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie albo z
przysposobionym lub przysposabiającym
(dot.też czynności spółki ze wspólnikiem, reprezentantem, spółkami
dominującymi oraz powiązanymi)
Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowania sądowe
1. Omawiamy postępowania cywilne rozpoznawcze;
pomijamy postępowania zabezpieczające, egzekucyjne
oraz administracyjne
2. Omawiamy postępowania będące w toku oraz nowe
3. Omawiamy postępowania likwidacyjne
4. Istotne są przepisy KPC oraz PUN
Pozycja prawna syndyka w postępowaniach sądowych
Stroną postępowań dotyczących masy upadłości, w
znaczeniu materialnym, jest upadły. Wynika to z tego, że
pomimo ogłoszenia upadłości właścicielem całego
majątku wchodzącego w skład masy upadłości jest
upadły, a więc to jego praw lub obowiązków dotyczy
postępowanie.
Upadły nie może jednak, z mocy art. 144 pr.upadł. i napr.,
samodzielnie występować w postępowaniu. Tak więc
stroną w znaczeniu formalnym postępowań dotyczących
masy upadłości jest syndyk.
Pozycja prawna syndyka w postępowaniach sądowych
Upadłość likwidacyjna
Zgodnie z art. 144 ust. 1, jeżeli ogłoszono upadłość
obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania
sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości
mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez
syndyka lub przeciwko niemu.
Postępowania te syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz
w imieniu własnym (art. 144 ust. 2).
Wszczynanie postępowań o wierzytelność powstałą przed
ogłoszeniem upadłości
Po ogłoszeniu upadłości właściwy i wyłączny tryb dochodzenia
wierzytelności powstałych przed ogłoszeniem upadłości określają
art. 236-262 p.u.n.
Wierzyciel nie może wytoczyć powództwa.
Art. 263 p.u.n.
Odmowa uznania wierzytelności według przepisów niniejszego działu nie
stanowi przeszkody do jej dochodzenia we właściwym trybie. Jeżeli odmowa
uznania wierzytelności nastąpiła w postępowaniu upadłościowym
obejmującym likwidację majątku upadłego, dochodzenie wierzytelności, której
odmówiono uznania, jest możliwe dopiero po umorzeniu lub zakończeniu
postępowania upadłościowego.
Wszczynanie postępowań o wierzytelność powstałą po ogłoszeniu
upadłości
Wierzytelności powstałe po ogłoszeniu upadłości (tzw.
wierzytelności w stosunku do masy upadłości) nie
podlegają umieszczeniu na liście wierzytelności i z tego
powodu nie ma przeszkód, aby były dochodzone po
ogłoszeniu upadłości w procesie wytoczonym przez
uprawnionego wierzyciela.
Legitymację bierną w tym postępowaniu ma syndyk
masy upadłości.
Organy postępowania upadłościowego
Ogłoszenie
upadłości
Sąd
upadłościowy
Sędzia komisarz
Zależnie
od trybu
postępowania
Upadłość
likwidacyjna
Syndyk
Upadłość
układowa
Upadły
pozbawiony
Prawa zarządu
Zarządca
Zarząd własny
upadłego
Nadzorca
sądowy
Zgłoszenie wierzytelności
Zgodnie z art. 236 pun,
każdy wierzyciel osobisty upadłego, który chce
uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym,
jeżeli niezbędne jest ustalenie jego wierzytelności,
powinien w terminie oznaczonym w
postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zgłosić
sędziemu-komisarzowi swoją wierzytelność.
• Zasady obowiązkowego zgłaszania wierzytelności nie stosuje się
do:
- pracowników upadłego,
- wierzycieli, którym przysługuje należność z tytułu
odszkodowania
za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, jeżeli w
dokumentach upadłego znajdują się tytuły egzekucyjne lub inne bezsporne
dokumenty, z których wynika obowiązek ich zapłaty,
- wierzycieli, których wierzytelność została stwierdzona
prawomocnym orzeczeniem sądowym lub ostateczną decyzją
administracyjną, wydanymi po ogłoszeniu upadłości,
- wierzycieli, kt. wierzytelności są zabezpieczone rzeczowo.
Wierzytelności te są umieszczane na liście z urzędu.
Jeżeli zgłoszenie wierzytelności odpowiada wymaganiom
formalnym, sędzia-komisarz przekazuje odpis zgłoszenia
syndykowi, nadzorcy sądowemu albo zarządcy.
Jeżeli zgłoszenie dokonane przez przedsiębiorcę lub
wierzyciela reprezentowanego przez profesjonalnego
pełnomocnika procesowego zawiera braki, to zgłoszenie
podlega zwrotowi bez wzywania do jego uzupełnienia.
Sprawdzenie wierzytelności
Po ustaleniu, że zgłoszenie wierzytelności nie zawiera braków
formalnych i przekazaniu zgłoszenia syndykowi, nadzorcy lub
zarządcy
Syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca
sprawdza, czy zgłoszona wierzytelność znajduje potwierdzenie w
księgach rachunkowych lub innych dokumentach upadłego albo we
wpisach w księdze wieczystej lub rejestrach,
oraz wzywa upadłego do złożenia w zakreślonym terminie
oświadczenia, czy wierzytelność uznaje
(to ma znaczenie przy stosowaniu art. 264, czyli przy dochodzeniu należności przez
wierzyciela po zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego –
uznanie ogranicza późniejszą obronę upadłego).
Ustalanie listy wierzytelności
• Zgodnie z art. 244 ustawy po upływie terminu do
zgłoszenia wierzytelności i sprawdzeniu zgłoszonych
wierzytelności
syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca
sporządza listę wierzytelności.
• Syndyk uznaje wierzytelność lub odmawia jej uznania.
(jest to istotne przy zaskarżaniu tych ustaleń przez
wierzyciela)
• Na liście wierzytelności umieszcza się w osobnych rubrykach
następujące dane:
1/ sumę, w jakiej wierzytelność podlega uznaniu,
2/ kategorię, w jakiej wierzytelność podlega zaspokojeniu,
3/ istnienie i rodzaj zabezpieczenie wierzytelności,
4/ czy wierzytelność jest uzależniona od warunku,
5/ czy wierzycielowi przysługuje prawo potrącenia,
6/ stan postępowania sądowego lub administracyjnego w sprawie
zgłoszonej wierzytelności, jej zabezpieczenia lub prawa potrącenia.
• Jeżeli syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca zaprzecza w całości
lub w części oświadczeniom wierzyciela, uzasadnia to w osobnej
rubryce.
• Umieszcza się też oświadczenie upadłego z uzasadnieniem
Sporządzenie listy
przez syndyka
Przekazanie listy
sędziemu komisarzowi
Obwieszczenie o liście w Monitorze
Sądowym i
Gospodarczym oraz w prasie
Możliwość składania sprzeciwu od listy w
terminie 2 tygodni od ogłoszenia
Sprzeciw od listy wierzytelności
Wniesienie sprzeciwu
Sprzeciw nie zawiera
Braków formalnych
Sprzeciw zawiera braki
Doręczenie odpisu sprzeciwu
Drugiej stronie
Odrzucenie sprzeciwu
W terminie tygodnia od dnia
doręczenia odpisu
postanowienia o odrzuceniu sprzeciwu
można wnieść
ponownie
KATEDRAgo
POSTĘPOWANIA
CYWILNEGO
Sprzeciw od listy wierzytelności
•
•
•
Każdy wierzyciel – co do uznania
Ten, któremu odmówiono uznania – co do odmowy
Upadły – o ile lista nie jest zgodna z jego oświadczeniami
•
Do sędziego - komisarza
•
Sprzeciw powinien odpowiadać wymaganiom formalnym pisma
procesowego, a ponadto wskazywać zaskarżoną wierzytelność
oraz zawierać wniosek co do uznania albo odmowy uznania
wierzytelności wraz z uzasadnieniem i wskazaniem dowodów na
jego poparcie.
Zatwierdzenie listy wierzytelności
Po uprawomocnieniu się postanowienia sędziego-komisarza w
sprawie sprzeciwu, a w razie jego zaskarżenia, po uprawomocnieniu
się postanowienia sądu, sędzia-komisarz dokonuje zmian na liście
wierzytelności na podstawie tych postanowień oraz zatwierdza listę
wierzytelności (art. 260 ust. 1).
Jeżeli sprzeciwu nie wniesiono, sędzia-komisarz zatwierdza listę
wierzytelności po upływie terminu do jego wniesienia (art. 260 ust.
2).
Wierzytelności zgłoszone po terminie umieszcza się na liście
uzupełniającej.
Przebieg postępowania upadłościowego obejmującego likwidację
majątku upadłego
• Zarząd masą upadłości
• Likwidacja masy upadłości
• Podział funduszy masy upadłości i sum
uzyskanych ze zbycia rzeczy i praw obciążonych
rzeczowo
Likwidacja masy upadłości
likwidacyjnej
Sporządzenie
spisu inwentarza wraz z
oszacowaniem masy
Sporządzenie planu
likwidacyjnego
Przystąpienie do likwidacji masy
upadłości
Spis inwentarza
Po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację
majątku upadłego, syndyk niezwłocznie przystępuje
do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości
oraz sporządzenia planu likwidacyjnego (art. 306).
Syndyk składa sędziemu-komisarzowi spis inwentarza
wraz z planem likwidacyjnym w terminie jednego
miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości (art. 306).
Plan likwidacyjny
Plan likwidacyjny powinien określać
proponowane sposoby sprzedaży składników
majątku upadłego, w szczególności sprzedaży
przedsiębiorstwa, termin sprzedaży,
preliminarz wydatków oraz ekonomiczne
uzasadnienie dalszego prowadzenia
działalności gospodarczej (art. 306).
Rozpoczęcie likwidacji
Po sporządzeniu spisu inwentarza i
sprawozdania finansowego albo po złożeniu
pisemnego sprawozdania ogólnego syndyk
przeprowadza likwidację masy upadłości (art.
308).
Likwidacji masy upadłości dokonuje się przez sprzedaż
przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego
zorganizowanych części, sprzedaż nieruchomości i
ruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników
upadłego i wykonanie innych jego praw majątkowych
wchodzących w skład masy upadłości albo ich zbycie (art. 311
ust.1).
Zasadą jest jednak sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w
całości, gdyż w sposób najpełniejszy prowadzi to do
zaspokojenia wierzycieli.
Sprzedaż
przedsiębiorstwa
Sprzedaż
zorganizowanych
części przedsiębiorstwa
Sprzedaż
nieruchomości
Sprzedaż statku
morskiego wpisanego
do rejestru
Sprzedaż ruchomości
-Sprzedaż w drodze
przetargu – art. 320-322
-Sprzedaż z wolnej ręki
przez syndyka za zgodą
rady wierzycieli – art. 323
-Sprzedaż w drodze
przetargu- art. 320-322 z
Ściągnięcie i sprzedaż
wierzytelności i praw
majątkowych
zw. z art. 325
-Przetarg
-z wolnej ręki przez
syndyka
-Sprzedaż z wolnej ręki
przez syndyka za zgodą
sędziego komisarza- art.
326
Art. 313. 1. Sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki
sprzedaży egzekucyjnej. Nabywca składników masy upadłości nie odpowiada za
zobowiązania podatkowe upadłego, także powstałe po ogłoszeniu upadłości.
2. Sprzedaż nieruchomości powoduje wygaśnięcie praw oraz praw i roszczeń
osobistych ujawnionych przez wpis do księgi wieczystej.
W miejsce prawa, które wygasło, uprawniony nabywa prawo do zaspokojenia
wartości wygasłego prawa z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości.
3. Pozostają w mocy bez potrącania ich wartości z ceny nabycia służebność drogi
koniecznej, służebność przesyłu oraz służebność ustanowiona w związku z
przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budowli lub innego urządzenia.
Użytkowanie oraz prawa dożywotnika pozostają w mocy pod pewnymi warunkami.
Art. 879 k.p.c.
Kto nabywa rzecz ruchomą na podstawie przepisów niniejszego rozdziału, staje się
jej właścicielem bez żadnych obciążeń.
Art. 1000. § 1. k.p.c.
Z chwilą przysądzenia własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i
roszczeń osobistych ciążące na nieruchomości. Na miejsce tych praw powstaje
prawo do zaspokojenia z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w
przepisach o podziale ceny uzyskanej z egzekucji.
Art. 1002. k.p.c.
Z chwilą przysądzenia własności nabywca wstępuje w prawa i obowiązki dłużnika
wynikające ze stosunku najmu i dzierżawy stosownie do przepisów prawa
normujących te stosunki w wypadku zbycia rzeczy wynajętej lub wydzierżawionej.
Fundusze masy upadłości
Fundusze masy upadłości obejmują sumy uzyskane z
likwidacji masy upadłości oraz dochód uzyskany z
prowadzenia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa
upadłego, a także odsetki od tych sum
zdeponowanych w banku, chyba że przepisy ustawy
stanowią inaczej (art. 335).
Do funduszy masy upadłości nie wchodzą sumy
uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych
rzeczowo.
Sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo
Sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych
hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym,
zastawem skarbowym i hipoteką morską przeznacza
się na zaspokojenie wierzycieli, których
wierzytelności były zabezpieczone na zbytych
rzeczach lub prawach z zachowaniem przepisów
ustawy.
Kwoty pozostałe po zaspokojeniu tych wierzytelności
wchodzą do funduszów masy upadłości (art. 336).
Podział funduszy masy upadłości
Podziału funduszów masy upadłości dokonuje
się jednorazowo albo kilkakrotnie w miarę
likwidacji masy upadłości po zatwierdzeniu
przez sędziego-komisarza listy wierzytelności
(art. 337 ust. 1).
W razie kilkakrotnego podziału funduszów
masy upadłości, dokonuje się podziału
ostatecznego po całkowitym zlikwidowaniu
masy upadłości (art. 337 ust.2).
Kolejność zaspokajania wierzytelności
Wierzyciele są zaspokajani w kolejności określonej w art. 342
prawa upadłościowego i naprawczego. Zgodnie z nim
wierzytelności i należności podlegające zaspokojeniu z
funduszów masy upadłości dzieli się na pięć kategorii:
Kategoria pierwsza
Między innymi:
1. koszty postępowania upadłościowego,
2. przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości
należności alimentacyjne oraz renty za wywołanie
choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci
3. należności z zawartych przez upadłego przed
ogłoszeniem upadłości umów, których wykonania
zażądał syndyk,
4. należności powstałe z czynności syndyka albo
zarządcy oraz
5. należności, które powstały z czynności upadłego
dokonanych po ogłoszeniu upadłości w
post.układowym
Kategoria druga
1. przypadające za czas przed ogłoszeniem
upadłości należności ze stosunku pracy,
należności alimentacyjne oraz renty (…)
2. przypadające za dwa ostatnie lata przed
ogłoszeniem upadłości należności z
tytułu składek na ZUS
Kategoria trzecia
1. podatki i inne daniny publiczne oraz
2. pozostałe należności z tytułu składek na
ZUS
Kategoria czwarta
1. inne należności, jeżeli nie podlegają
zaspokojeniu w kategorii piątej,
2. wraz z odsetkami za ostatni rok przed
datą ogłoszenia upadłości, z
odszkodowaniem umownym, kosztami
procesu i egzekucji;
Kategoria piąta
1. odsetki, które nie należą do wyższych
kategorii w kolejności, w jakiej podlega
zaspokojeniu kapitał, a także
2. sądowe i administracyjne kary grzywny
oraz
3. należności z tytułu darowizn i zapisów.
Podział funduszów masy upadłości
Jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza
na zaspokojenie w całości wszystkich należności,
należności dalszej kategorii zaspokaja się dopiero po
zaspokojeniu w całości należności poprzedzającej
kategorii, a gdy majątek nie wystarcza na
zaspokojenie w całości wszystkich należności tej
samej kategorii, należności te zaspokaja się
stosunkowo do wysokości każdej z nich (art. 344).
Prawo odrębności
Wierzytelności zabezpieczone hipoteką, zastawem,
zastawem rejestrowym (…) podlegają zaspokojeniu z
sumy uzyskanej z likwidacji obciążonego przedmiotu,
pomniejszonej o koszty likwidacji tego przedmiotu.
Wierzytelności są zaspokajane w kolejności
przysługującego im pierwszeństwa.
(art. 345)
Umorzenie postępowania upadłościowego
Sąd umorzy postępowanie upadłościowe, jeżeli:
1) majątek pozostały nie wystarcza na zaspokojenie kosztów
postępowania;
(po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika
obciążonych hipoteką, zastawem, etc.)
2) wierzyciele zobowiązani uchwałą zgromadzenia wierzycieli
albo postanowieniem sędziego-komisarza nie złożyli w
wyznaczonym terminie zaliczki na koszty postępowania, a brak
jest płynnych funduszów na te koszty;
3) wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoje wierzytelności,
żądają umorzenia postępowania.
Umorzenie postępowania upadłościowego
• Umorzenie postępowania jest sposobem skończenia
postępowania upadłościowego z powodów formalnych.
• Potocznie można powiedzieć, że do umorzenia
postępowania dochodzi w razie niepowodzenia
• Umorzenie postępowania ma miejsce wówczas gdy
postępowanie upadłościowe nie osiągnęło swego celu i z
powodów formalnych nie może być dalej prowadzone.
• Jeżeli postępowanie upadłościowe osiągnęło swój cel
jakim jest zaspokojenie wierzycieli wówczas mamy do
czynienia z zakończeniem postępowania
upadłościowego.
Zakończenie postępowania upadłościowego
W sprawach, w których postępowanie upadłościowe
obejmowało likwidację majątku, sąd po wykonaniu
ostatecznego planu podziału stwierdzi zakończenie
Sąd stwierdza zakończenie postępowania także wtedy,
gdy w toku postępowania upadłościowego
obejmującego likwidację majątku upadłego wszyscy
wierzyciele zostali zaspokojeni.
Umorzenie i zakończenie postępowania upadłościowego
Zmiany stosunków prawnych dokonane na podstawie
przepisów ustawy obowiązują upadłego i drugą stronę
również po umorzeniu lub zakończeniu postępowania
upadłościowego.
i naprawcze
Wykład 4
Postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu
Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza
dłużnik, powinien we wniosku określić, czy
wnosi o ogłoszenie upadłości układowej, czy
likwidacyjnej.
Jeżeli dłużnik wnosi o ogłoszenie upadłości z
możliwością zawarcia układu, powinien dołączyć
do wniosku propozycje układowe wraz z
propozycjami finansowania wykonania układu.
Restrukturyzacja zobowiązań
Propozycje restrukturyzacji zobowiązań upadłego mogą
obejmować w szczególności:
1)
odroczenie wykonania zobowiązań;
2)
rozłożenie spłaty długów na raty;
3)
zmniejszenie sumy długów;
4)
konwersję wierzytelności na udziały lub
akcje;
5)
zmianę, zamianę lub uchylenie prawa
zabezpieczającego określoną
wierzytelność.
Restrukturyzacja zobowiązań
Warunki restrukturyzacji zobowiązań upadłego powinny być
jednakowe w stosunku do wierzycieli tej samej kategorii
interesów, chyba że wierzyciel wyraźnie zgodził się na warunki
mniej korzystne (art. 279 ust.1).
Korzystniejsze warunki restrukturyzacji zobowiązań można
przyznać wierzycielom mającym drobne wierzytelności, a także
wierzycielom, którzy po ogłoszeniu upadłości udzielili lub mają
udzielić kredytu niezbędnego do wykonania układu (art. 279 ust.
2).
Warunki restrukturyzacji zobowiązań ze stosunku pracy nie
mogą pozbawiać pracowników minimalnego wynagrodzenia za
pracę (art. 279 ust.3).
Zakres objęcia układem
Układem obejmuje się wszystkie wierzytelności w
stosunku do upadłego powstałe przed dniem
ogłoszenia upadłości (art. 272 ust.1).
Układem obejmuje się odsetki od wierzytelności
wymienionych wyżej za cały czas opóźnienia spełnienia
świadczenia.
Układem obejmuje się także wierzytelności zależne od
warunku, jeżeli warunek ziścił się w czasie
wykonywania układu.
Zakres objęcia układem - wyłączenia
Układ nie obejmuje :
1. wierzytelności ze stosunku pracy oraz
2. wierzytelności zabezpieczonej na
mieniu upadłego hipoteką, zastawem,
zastawem rejestrowym, zastawem
skarbowym i hipoteką morską,
chyba że wierzyciel wyraził zgodę na jej
objęcie układem.
Zakres objęcia układem - wyłączenia
Układ nie obejmuje:
1)
należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu
odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy,
kalectwa lub śmierci;
2)
wierzytelności o wydanie mienia nienależącego
do majątku upadłego i podlegającego w związku z tym
wyłączeniu z masy upadłości;
3)
wierzytelności, które za zgodą sędziego-komisarza
zostały spłacone;
4)
wierzytelności, za które upadły odpowiada w
związku z nabyciem spadku po ogłoszeniu upadłości, po wejściu
spadku do masy upadłości;
5)
składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i
chorobowe.
+ uwaga na art. 85 p.u.n. – umowa ramowa.
Rodzaje układów
• Układ restrukturyzacyjny
• Restrukturyzacja zobowiązań upadłego
• Wyjątkowo zmiany majątkowe (konwersja, przejęcie
majątku przez wierzycieli)
• Zachowanie podmiotowości upadłego oraz jego majątku
• Układ likwidacyjny
• Majątek upadłego zostaje zlikwidowany w drodze układu
• W sposób ustalony w układzie
• Zaspokojenie wierzycieli z majątku w sposób przez nich
określony
• Brak konieczności uzyskania zgody upadłego
• Przydatny, gdy chodzi o przejęcie majątku przez wierzycieli
Przebieg postępowania
Ustalenie listy
wierzytelności
Sporządzenie list wierzycieli obejmujących
poszczególne kategorie ich interesów
Zwołanie zgromadzenia wierzycieli
Podjęcie uchwały o przyjęciu układu na zgromadzeniu
Zatwierdzenie układu
Zgromadzenie wierzycieli
Głosowanie nad układem przeprowadzane jest na
zgromadzeniu wierzycieli.
Zgromadzenie wierzycieli powinno odbyć się w
terminie miesiąca od dnia zatwierdzenia listy
wierzytelności (art. 281 ust.1).
W zgromadzeniu może brać udział także wierzyciel,
którego wierzytelność nie została umieszczona na liście
wierzytelności, jeżeli przedstawi sędziemu-komisarzowi
prawomocne orzeczenie sądu lub ostateczną decyzję
administracyjną stwierdzające jego wierzytelność (art.
281 ust.2).
Przyjęcie układu
Układ zostaje przyjęty, jeżeli wypowie się za nim
większość wierzycieli z każdej z list wierzycieli
obejmujących kategorie interesów wierzycieli
mających łącznie nie mniej niż dwie trzecie
ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają
do uczestniczenia w głosowaniu (art. 285 ust.1).
Uwzględnia się również wierzycieli nie biorących
udziału w zgromadzeniu.
Nie jest potrzebna zgoda upadłego!!!
Zatwierdzenie układu
• Układ przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli zatwierdza
sąd (art. 287 ust.1).
• Jeżeli na zgromadzeniu wierzycieli lub po zawarciu
układu w terminie tygodnia zgłoszono zarzuty, w których
wskazano na niedopuszczalność zawarcia układu lub na
inne uchybienia procesowe, wyznacza się rozprawę, na
którą wzywa się zgłaszających zarzuty (art. 287 ust.3).
Zarzuty przeciwko układowi
• Zarzuty przeciwko układowi zgłoszone po upływie
tygodnia od zawarcia układu pozostawione zostaną
bez rozpoznania. O możliwości zgłoszenia zarzutów
sędzia komisarz powinien pouczyć na zgromadzeniu
(art. 287 ust.3).
• O terminie rozprawy w celu zatwierdzenia układu
zawiadamia się przez obwieszczenie, chyba że sędziakomisarz zawiadomił o tym na zgromadzeniu
wierzycieli (art. 287 ust.4).
• Na postanowienie sądu w przedmiocie zatwierdzenia
układu przysługuje zażalenie (art. 287 ust.5).
Odmowa zatwierdzenia układu
• Sąd odmawia zatwierdzenia układu, jeżeli narusza on
prawo albo jeżeli jest oczywiste, że układ nie będzie
wykonany (art. 288 ust.1). Oczywistość, że układ nie
będzie wykonany powinna wynikać ze sprawozdania
syndyka lub z opinii biegłego.
• Sąd może odmówić zatwierdzenia układu, jeżeli jego
warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy
głosowali przeciwko układowi i zgłosili zarzuty (art.
288 ust.2).
Skutki układu
Układ wiąże wszystkich wierzycieli, których
wierzytelności według ustawy objęte są układem,
choćby nie zostały umieszczone na liście (art. 290
ust.1).
Układ nie wiąże wierzycieli, których upadły umyślnie
nie ujawnił i którzy w postępowaniu nie uczestniczyli
(art. 290 ust.2).
Skutki układu
Jeżeli układ przewiduje konwersję wierzytelności na
udziały lub akcje spółki będącej upadłym,
prawomocnie zatwierdzony układ zastępuje określone
w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z
podwyższeniem kapitału zakładowego i objęciem
udziałów lub akcji.
Układ wraz z odpisem prawomocnego postanowienia o
zatwierdzeniu układu stanowi podstawę wpisu podwyższenia
kapitału zakładowego spółki do Krajowego Rejestru Sądowego.
Wykonanie układu
Po wykonaniu układu lub po wyegzekwowaniu
należności stwierdzonych układem sąd na wniosek
upadłego, zarządcy lub innej osoby, która jest
odpowiedzialna za wykonanie układu,
wydaje postanowienie o wykonaniu układu (art. 297
ust.1).
Na postanowienie sądu w przedmiocie wykonania
układu przysługuje zażalenie.
Wykonanie układu
Po uprawomocnieniu się postanowienia
stwierdzającego wykonanie układu,
upadły odzyskuje prawo swobodnego zarządzania
majątkiem i rozporządzania jego składnikami.
Oddłużenie upadłego
Zgodnie z art. 369 ust.1 w postanowieniu o
zakończeniu postępowania upadłościowego
obejmującego likwidację majątku
upadłego, którym jest osoba fizyczna,
sąd, na wniosek upadłego,
może orzec o umorzeniu w całości lub części
zobowiązań upadłego, które nie zostały zaspokojone w
postępowaniu upadłościowym.
Warunki:
1) niewypłacalność była następstwem wyjątkowych i
niezależnych od upadłego okoliczności;
2) materiał zebrany w sprawie daje podstawę do
stwierdzenia, że nie zachodzą okoliczności stanowiące
podstawę do pozbawienia upadłego prawa prowadzenia
działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia
funkcji reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej,
przedsiębiorstwie, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu;
3) upadły rzetelnie wykonywał obowiązki nałożone na niego
w postępowaniu upadłościowym.
Przy orzekaniu o umorzeniu całości lub części zobowiązań upadłego sąd bierze
pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, wysokość niezaspokojonych
wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości.
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie, a na postanowienie sądu drugiej
instancji przysługuje skarga kasacyjna.
Oddłużenia nie stosuje się, jeżeli:
• już wcześniej wobec upadłego ogłoszono upadłość albo
• odmówiono wszczęcia postępowania upadłościowego z powodu braku
majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania,
a od zakończenia tego postępowania lub odmowy jego wszczęcia do dnia
wszczęcia obecnego postępowania upadłościowego nie upłynęło dziesięć lat.
Postępowanie naprawcze
• Postępowanie naprawcze uregulowane jest w art. 492 do
521 p.u.n.
• Postępowanie to zostało pomyślane jako postępowanie
prowadzone całkowicie samodzielnie przez dłużnika pod
nadzorem nadzorcy sądowego.
• Rola sądu w tym postępowaniu została ograniczona do
minimum, zaś czas trwania postępowania winien być jak
najkrótszy (3 – 4 msce)
• Cel: przywrócenie przedsiębiorcy do zdolności
konkurowania na rynku.
Podmiot i przedmiot postępowania naprawczego
• Podmiotem postępowania naprawczego może być wyłącznie
przedsiębiorca (art. 492 ust. 1 p.u.n.).
• Przedmiotem postępowania naprawczego jest zawarcie
układu z wierzycielami określającego sposób restrukturyzacji
zobowiązań, majątku oraz zatrudnienia w
przedsiębiorstwie (art. 503 p.u.n.).
• Podstawą układu jest plan naprawczy, który musi być
dołączony do oświadczenia o wszczęciu postępowania
naprawczego.
Podstawy postępowania naprawczego
• Postępowanie naprawcze może zostać wszczęte dla
przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością (art. 492 ust. 1
pr.upadł. i napr.).
• Zgodnie z art. 492 ust. 2 pr.upadł. i napr. przedsiębiorca jest
zagrożony niewypłacalnością wówczas, gdy pomimo
wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny jego
sytuacji ekonomicznej, jest oczywiste, że w niedługim czasie
stanie się niewypłacalny.
• Postępowanie może prowadzić także przedsiębiorca, w stosunku
do którego sąd na podstawie art. 12 oddalił wniosek o ogłoszenie
upadłości z jednoczesnym zezwoleniem na prowadzenie
postępowania naprawczego (a więc NIEWYPŁACALNY)
Przebieg postępowania naprawczego
• Postępowanie naprawcze jest wszczynane wyłącznie na
wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy. Jest to
postępowanie całkowicie dobrowolne, a więc nie może
zostać wszczęte z urzędu ani na wniosek prokuratora lub
innych podmiotów.
• Zgodnie z art. 494 ust. 1 p.u.n. przedsiębiorca, który chce
wszcząć postępowanie naprawcze musi złożyć w sądzie
oświadczenie o wszczęciu postępowania naprawczego.
• Następnie sąd weryfikuje oświadczenie oraz może zakazać w
ciągu 14 dni wszczęcia post.naprawczego
• Przedsiębiorca niezwłocznie zawiera z nadzorcą sądowym
umowę zlecenia o wykonywanie czynności nadzorcy
sądowego i wypłaca mu miesięcznie wynagrodzenie w
wysokości podwójnego przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród
z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (2 x ok. 3700
zł brutto).
• Miesięczne wynagrodzenie nadzorcy sądowego podwyższa się
o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie z
obowiązującą stawką tego podatku.
• Art. 498 ust. 1. Z dniem wszczęcia postępowania naprawczego:
• 1) zawiesza się wykonanie zobowiązań przedsiębiorcy;
• 2) zawiesza się naliczanie odsetek należnych od przedsiębiorcy;
• 3) nie mogą być wszczynane przeciwko przedsiębiorcy
postępowania zabezpieczające i egzekucyjne;
Upadłość konsumencka
Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych
nieprowadzących działalności gospodarczej (art. 4911 i n.)
Przepisy obowiązują od 31 marca 2009 r.
Wcześniej długotrwałe dyskusje nad zasadnością wprowadzenia
oraz kształtem przepisów.
Niestety, obecnie przepisy te nie funkcjonują. Do końca 2011 roku w
Polsce ogłoszono upadłość zaledwie 36 osób fizycznych; w tym
czasie złożono aż 1875 wniosków!
Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik.
Sąd oddala wniosek, jeżeli niewypłacalność dłużnika nie
powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego
okoliczności, w szczególności
w przypadku gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie będąc
niewypłacalnym, albo
do rozwiązania stosunku pracy dłużnika doszło z przyczyn
leżących po stronie pracownika lub za jego zgodą.
Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w stosunku do dłużnika w
okresie dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:
1) prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym
umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ, lub
2) prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono
wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania
zobowiązań swych nie wykonał, lub
3) prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego,
jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek
wszystkich wierzycieli, lub
4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z
pokrzywdzeniem wierzycieli.
Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w
stosunku do dłużnika w okresie dziesięciu lat przed
złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:
1) prowadzono postępowanie upadłościowe;
2) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana
za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Po sporządzeniu ostatecznego planu podziału, nie
wcześniej jednak niż po opuszczeniu przez upadłego domu
jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego, sąd wydaje
postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli
upadłego.
Plan spłaty określa w jakim zakresie i w jakim czasie, nie
dłuższym niż pięć lat, upadły jest obowiązany spłacać
należności niezaspokojone na podstawie planu podziału
oraz jaka część zobowiązań upadłego, po wykonaniu planu
spłaty wierzycieli, zostanie umorzona.
• W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może
dokonywać czynności prawnych przekraczających granice
zwykłego zarządu.
• W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może
dokonywać zakupów na raty lub zakupów z odroczoną
płatnością.
• Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca
kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za
poprzedni rok kalendarzowy.
• Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych
w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o
umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego
objętych planem spłaty oraz o zakończeniu
Europejskie postępowanie
upadłościowe
WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM.
ADAMA MICKIEWICZA
Europejskie postępowanie upadłościowe
Uwagi ogólne
ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 1346/2000
z dnia 29 maja 2000 r.
w sprawie postępowania upadłościowego
Postępowania upadłościowe, postępowania układowe oraz
podobne postępowania są wyłączone z zakresu Konwencji
brukselskiej z 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń
sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (a obecnie z
zakresu Rozporządzenia nr 44/2001).
Uwagi ogólne
Rozporządzenie w sprawie postępowania upadłościowego, wbrew jego tytułowi, nie
tworzy ujednoliconych reguł merytorycznych czy procesowych dotyczących
postępowania upadłościowego. Nie tworzy odrębnego rodzaju postępowania
upadłościowego.
Charakter, przebieg i zakres podmiotowy postępowań upadłościowych objętych
zakresem zastosowania Rozporządzenia zależy od regulacji prawa wewnętrznego
poszczególnych państw członkowskich.
Stosunek Rozporządzenia do PUN
Rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach
Członkowskich, zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Art. 378 ust. 1 PUN Przepisów niniejszej części nie stosuje się, jeżeli umowa
międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, albo prawo organizacji
międzynarodowej, której Rzeczpospolita Polska jest członkiem, stanowi inaczej.
Przyjmuje się jednak, że w zakresie nieuregulowanym w Rozporządzeniu, przepisy PUN
stosuje się do postępowań regulowanych w Rozporządzeniu (tak przyjął też SN w uchwale
z 20.1.2010, IIICZP 115/09)
Zakres zastosowania
Czasowy
Artykuł 47 Wejście w życie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 31 maja 2002 r..
W stosunku do Polski – od 1.5.2004 r.
Terytorialny
Dot. dłużnika, który ma główny ośrodek podstawowej działalności (COMI – centre
of main interests) na terenie Unii Europejskiej z wyłączeniem Danii.
w zakresie wierzycieli zgłaszających wierzytelności – miejsce zamieszkania, miejsce
zwykłego pobytu lub siedziba na terenie Unii Europejskiej z wyłączeniem Danii.
Przedmiotowy
Artykuł 1 Zakres zastosowania
Niniejsze rozporządzenie stosuje się do zbiorowych postępowań przewidujących
niewypłacalność dłużnika, które obejmują całkowite lub częściowe zajęcie majątku
dłużnika oraz powołanie zarządcy.
Zakres zastosowania
Interpretacji art. 1 należy dokonywać w ścisłym związku z art. 2 a-c, które określają
znaczenie poszczególnych zwrotów użytych w tym artykule, a także w powiązaniu z
załącznikami do Rozporządzenia. Wykaz postępowań, które spełniają wskazane
wyżej warunki jest zawarty w załączniku A.
Oznacza to, że każde krajowe postępowanie, które jest wymienione w załączniku A
do Rozporządzenia podlega przepisom Rozporządzenia i jest uważane za
postępowanie w przedmiocie niewypłacalności w rozumieniu art. 1 ust.1, a
jednocześnie że Rozporządzenie nie dotyczy tych postępowania, które w tym
załączniku nie są wymienione.
Podmiotowy
Zgodnie z pkt 9 Preambuły Rozporządzenie znajduje zastosowanie do wszystkich
postępowań upadłościowych, niezależnie od tego czy dłużnik jest osobą fizyczną czy
też osobą prawną, przedsiębiorcą czy osobą niewykonującą działalności
gospodarczej.
Zakres zastosowania
Zgodnie z art. 2 ust. 1 Rozporządzenie nie ma zastosowania do
postępowań upadłościowych dotyczących zakładów ubezpieczeń
społecznych, instytucji kredytowych, przedsiębiorstw inwestycyjnych
świadczących usługi obejmujące przechowywanie środków pieniężnych
oraz papierów wartościowych osób trzecich, a także przedsiębiorstw
zbiorowego inwestowania.
Reasumując: Rozporządzenie znajdzie zastosowanie, w każdej sprawie,
której przedmiotem jest wszczęcie postępowania upadłościowego,
objętego przedmiotowym, podmiotowym, terytorialnym i czasowym
zakresem zastosowania Rozporządzenia.
Model skutków otwarcia postępowania (skutków ogłoszenia
upadłości)
Rozporządzenie opiera się na zasadzie ograniczonej (zmodyfikowanej)
uniwersalności, w ramach której odstępstwem od zasady pełnej uniwersalności, na
której oparte jest postępowanie główne, na rzecz zasady terytorialności jest
dopuszczenie do wszczynania postępowań ubocznych o charakterze terytorialnym.
Postępowanie główne to ma zakres uniwersalny, jego celem jest objęcie całego
majątku dłużnika.
W celu ochrony różnych interesów rozporządzenie pozwala na wszczęcie
równolegle z postępowaniem głównym wtórnych postępowań upadłościowych.
Wtórne postępowanie może zostać wszczęte w Państwie Członkowskim, w którym
dłużnik ma swój oddział.
Skutki wtórnego postępowania ograniczone są tylko do majątku dłużnika
znajdującego się w tym Państwie.
Model skutków otwarcia postępowania (skutków ogłoszenia
upadłości)
Postępowanie uboczne: wtórne i niezależne uboczne (uboczne wszczęte przed
wszczęciem postepowania głównego)
W przypadku wszczęcia przez sąd Państwa Członkowskiego postępowania,
określonego w art. 3 ust. 1 i uznania go w innym Państwie Członkowskim
(postępowanie główne), sąd tego innego Państwa Członkowskiego właściwy
zgodnie z art. 3 ust. 2 może wszcząć wtórne postępowanie upadłościowe, nie
badając przy tym w tym innym Państwie członkowskim niewypłacalności dłużnika.
Postępowanie to musi być jednym z postępowań wymienionych w załączniku B.
Jego skutki ograniczają się do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium tego
innego Państwa Członkowskiego.
Postępowanie to ma charakter likwidacyjny.
Case law
SN w uchwale z 20.1.2010, IIICZP 115/09 w sprawie Fabryki Wódek
POLMOS ŁAŃCUT
Case law
SR Poznań-Stare Miasto w Poznaniu w postanowieniu z 21.2.2011, XV
GU 125/09 w sprawie Christianapol sp. z o.o.
Jurysdykcja krajowa
Kompetencja sądów danego państwa do rozstrzygnięcia danej sprawy w
odróżnieniu od kompetencji sądów innego państwa. Mówimy o
jurysdykcji w sprawie, sąd ma jurysdykcję w sprawie o ogłoszenie
upadłości
Właściwość miejscowa w tym Państwie Członkowskim musi zostać
określona zgodnie z jego prawem wewnętrznym.
W POSTĘPOWANIU GŁÓWNYM:
Zgodnie z art. 3 ust. 1 Rozporządzenia dla wszczęcia postępowania
upadłościowego, które zgodnie z art. 12 Preambuły Rozporządzenia jest
określane jako postępowanie „główne”, właściwe są sądy tego państwa
członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek
podstawowej działalności dłużnika.
Jurysdykcja krajowa
„Główny ośrodek podstawowej działalności” powinien oznaczać miejsce, w którym
dłużnik zazwyczaj zarządza swoją działalnością i jako takie jest rozpoznawalne
przez osoby trzecie.
problemy: osoba prawna – domniemanie wzruszalne – art. 3 ust. 1 - W przypadku
spółek i osób prawnych domniemuje się, że głównym ośrodkiem ich podstawowej
działalności jest siedziba określona w statucie, chyba że zostanie przeprowadzony
dowód przeciwny. (por. sprawa C-341/04, EUROFOOD IFSC, wyrok TSUE z 2.5.2006)
osoba fizyczna - Istotne jest miejsce, w którym koncentrują się sprawy życiowe.
W POSTĘPOWANIU UBOCZNYM:
Jurysdykcję w postępowaniach ubocznych określa art. 3 ust. 2 Rozporządzenia.
Jurysdykcja ta dotyczy zarówno niezależnych postępowań ubocznych jak i
postępowań wtórnych.
Jeżeli dłużnik ma główny ośrodek swojej podstawowej działalności na terytorium
państwa członkowskiego to sądy innego państwa członkowskiego są uprawnione do
wszczęcia postępowania upadłościowego tylko wtedy, gdy dłużnik ma na jego
terytorium swój oddział (art. 3 ust. 2).
Jurysdykcja krajowa
„Oddział” oznacza każde miejsce wykonywania działalności, w którym dłużnik
wykonuje działalność gospodarczą nie mającą charakteru tymczasowego, przy
wykorzystaniu zasobów ludzkich i majątkowych.
Uregulowanie to określa więc dwie przesłanki istnienia jurysdykcji:
(i) posiadanie przez dłużnika głównego ośrodka podstawowej
działalności na terytorium Wspólnoty,
(ii) posiadanie przez dłużnika oddziału na terytorium państwa
członkowskiego, w którym ma zostać wszczęte postępowanie terytorialne.
Uznanie postępowania zagranicznego (orzeczeń)
Zasada „automatycznego” uznania orzeczeń wydanych w ramach
postępowania / całego postępowania per se
art. 16
Wszczęcie postępowania upadłościowego przez sąd Państwa
Członkowskiego właściwy zgodnie z art. 3 podlega uznaniu we wszystkich
pozostałych Państwach Członkowskich z chwilą, gdy orzeczenie stanie się
skuteczne w Państwie wszczęcia postępowania.
Nie ma znaczenia, że określony podmiot w stosunku do którego wszczęto
postepowanie nie ma zdolności upadłościowej w Państwie uznania – to
nie jest przeszkoda (patrz upadłość konsumencka w Polsce do 31.3.2009,
Nowelizacja z 5.12.2008 r. ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze
Uznanie postępowania zagranicznego (orzeczeń)
Skutki uznania
Wszczęcie postępowania, określonego w art. 3 ust. 1 wywołuje w każdym
innym Państwie Członkowskim, bez potrzeby dopełnienia jakichkolwiek
formalności, skutki, które wynikają z prawa Państwa wszczęcia
postępowania, o ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej oraz
dopóki w tym innym Państwie Członkowskim nie zostanie wszczęte
postępowanie, określone art. 3 ust. 2.
Odmowa uznania
Klauzula porządku publicznego (art. 26)
Każde Państwo Członkowskie może odmówić uznania postępowania
upadłościowego wszczętego w innym Państwie Członkowskim albo
wykonania wydanego w jego toku orzeczenia,
o ile uznanie to lub wykonanie prowadziłyby do rezultatu, który
pozostaje w oczywistej sprzeczności z jego porządkiem publicznym,
w szczególności z jego podstawowymi zasadami lub konstytucyjnie
zagwarantowanymi prawami i wolnościami jednostki.
Prawa wierzycieli
Każdy wierzyciel mający miejsce zamieszkania, miejsce zwykłego pobytu
albo siedzibę na obszarze Wspólnoty powinien być uprawniony do
zgłoszenia swojej wierzytelności w każdym z toczących się na obszarze
Wspólnoty postępowań upadłościowych dotyczących majątku dłużnika.
Powinno to również dotyczyć organów podatkowych oraz instytucji
ubezpieczenia społecznego.
Uwagi ogólne
USTAWA
z dnia 28 lutego 2003 r.
CZĘŚĆ DRUGA
PRZEPISY Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO
POSTĘPOWANIA UPADŁOŚCIOWEGO
art.378 - 417
Uwagi ogólne
Przepisy o międzynarodowym postępowaniu upadłościowym dotyczą sytuacji, w
której zostało wszczęte za granicą, ale nie na terenie UE (poza Danią),
postępowanie upadłościowe wobec podmiotu, który posiada w Polsce majątek lub
nawet prowadzi w Polsce w sposób zorganizowany działalność.
Polska regulacja powstała na bazie prawa modelowego UNCITRAL czyli
United Nation Commission on International Trade Law – Komisja ONZ do spraw
Międzynarodowego Prawa Handlowego
Stosunek Rozporządzenia do PUN
Rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach
Członkowskich, zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Art. 378 ust. 1 PUN Przepisów niniejszej części nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której
Rzeczpospolita Polska jest stroną, albo prawo organizacji międzynarodowej, której Rzeczpospolita Polska jest
członkiem, stanowi inaczej.
Przyjmuje się jednak, że w zakresie nieuregulowanym w Rozporządzeniu, przepisy PUN stosuje się do
postępowań regulowanych w Rozporządzeniu (tak przyjął też SN w uchwale z 20.1.2010, IIICZP 115/09)

Prawo upadłościowe i naprawcze

Transkrypt

Podobne dokumenty

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, X

Syndyk masy upadłości

Syndyk masy upadłości RTS WIDZEW ŁÓDŹ S. A. w Łodzi w

0,13 MB

wolna ręka 20 marca 08 sprawa X GUp 56,07

Ogłoszenie Syndyk masy upadłości „Majkro” Sp. z o.o. w upadłości

OGŁOSZENIE Syndyk masy upadłości CTM – LUPONIOGROUP

Syndyk masy upadłości Inwest-Plan Sp. z o.o. w upadłości

0,08 MB

OŚWIADCZENIE WOLI *