Ranking odmian 2014.indd

RANKING ODMIAN
2014
rzepak ozimy
100,0
99,9
98,4
97,8
97,8
97,8
97,4
96,9
96,7
96,4
96,1
96,1
96,1
95,5
95,0
94,7
94,1
93,9
93,6
93,5
91,8
90,1
89,2
89,1
88,1
87,4
NK Morse
Adriana
Arot
Quartz
NK Diamond
Brendy
Monolit
Bogart
DK Cadet
Ametyst
Sherlock
Harry
Lohana
Tactic
NK Bold
NK Pegaz
Bojan
Gloria
ES Scarlett
Pamela
Remy
Bellevue
Chagall
ES Beata
Starter
ES Alegria
Zimotrwałość
Zawartość
tłuszczu
w nasionach
Zgniliznę
twardzik.
55
15
15
3
grupa odmian najlepszych oznaczona cyfrą 1
korzystna
umiarkowanie korzystna
względnie niekorzystna
Plon
nasion
100,0
99,7
99,6
99,5
98,6
97,9
97,3
97,3
97,0
96,6
95,9
95,9
95,9
95,8
95,6
94,6
94,4
94,2
93,7
93,2
93,1
93,1
92,8
92,1
92,1
91,6
91,6
91,6
91,2
91,1
89,5
88,5
88,5
87,3
87,1
86,6
86,3
84,8
84,6
Minerva
Garou
DK Exquisite
Mercedes
Skater
DK Impession
Xenon
SY Marten
Arsenal
DK Exstorm
Rohan
Abakus
Visby
Marathon
Sherpa
Tores
Inspiration
Konkret
Alessio
Gladius
Bonanza
Artoga
DK Exclusiv
Marcopolos
SY Kolumb
Primus
Rumba
SY Carlo
Poznaniak
NK Technic
SY Cassidy
Adam
NK Petrol
ES Kamillo
Herkules
Vectra
Dobrava
Turan
ES Domino
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
Grupa
odmian
Objaśnienia:
Udział cechy w ocenie łącznej (%):
Grupy odmian (1 – 3):
Cecha odmiany:
Punktów
oceny
Odmiana
Zimotrwałość
Zawartość
tłuszczu
w nasionach
Zgniliznę
twardzik.
55
15
15
3
grupa odmian najlepszych oznaczona cyfrą 1
korzystna
umiarkowanie korzystna
względnie niekorzystna
Plon
nasion
RANKING ODMIAN MIESZAŃCOWYCH RZEPAKU OZIMEGO
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
Grupa
odmian
Objaśnienia:
Udział cechy w ocenie łącznej (%):
Grupy odmian (1 – 3):
Cecha odmiany:
Punktów
oceny
Odmiana
RANKING ODMIAN POPULACYJNYCH RZEPAKU OZIMEGO
3
Suchą
zgniliznę
3
Suchą
zgniliznę
3
Odporność na:
Choroby
podst. łodyg
3
Odporność na:
Choroby
podst. łodyg
3
Czerń
krzyż.
3
Czerń
krzyż.
3
Pochylenie
łanu
3
Pochylenie
łanu
Rzepak jest w Polsce najważniejszą rośliną oleistą. Jego nasiona są surowcem do produkcji oleju spożywczego i biopaliwowego, a produkty uboczne (makuch, śruta poekstrakcyjna) są cennymi komponentami
pasz treściwych dla zwierząt. Wzrastające zapotrzebowanie na ten surowiec oraz względy płodozmianowe
sprawiły, że w ostatnich latach areał uprawy rzepaku i zbiory nasion zwiększały się dynamicznie. Obecnie,
przy powierzchni uprawy około 900 tys. ha i zbiorach około 2,5 mln ton nasion, nasz kraj jest jednym z trzech
największych producentów rzepaku i produktów jego przerobu w Unii Europejskiej. Utrzymanie tej wysokiej
pozycji i uzyskiwanie wysokich efektów produkcyjnych w uprawie rzepaku wymaga doskonalenia jego agrotechniki, w tym doboru odmiany.
W 2014 roku w Krajowym Rejestrze Odmian Roślin Uprawnych jest 109 odmian rzepaku ozimego. Uprawiane
są także liczne odmiany rzepaku ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych. Łącznie w uprawie
jest ponad 200 odmian rzepaku ozimego. Tak duża liczba odmian oferowanych rolnikom sprawia trudność
w wyborze najlepszych. Odmiany rzepaku różnią się znacznie pod względem plenności, potencjalnego ryzyka
produkcyjnego, koniecznych nakładów na środki produkcji i jakości technologicznej nasion. Dlatego wybór
odmiany w dużym stopniu wpływa na efekty produkcyjne i ekonomiczne uprawy rzepaku.
W celu ułatwienia rolnikom podejmowania decyzji o wyborze odmiany do uprawy dokonano wielocechowej oceny porównawczej1 26 odmian populacyjnych i 39 odmian mieszańcowych rzepaku ozimego spośród
znajdujących się w Krajowym Rejestrze Odmian w 2014 roku i sporządzono rankingi tych odmian. W takiej
ocenie uwzględniono 8 cech rzepaku o różnym ich znaczeniu w ocenie łącznej. Eksperci PSPO ustalili wagi dla
cech następująco: plon nasion – 55%, zdolność przezimowania – 15%, zawartość tłuszczu w nasionach – 15%,
odporność na wyleganie oraz na 4 ważniejsze patogeny rzepaku po 3%.
Oceny porównawcze i rankingi odmian wykonano osobno dla odmian populacyjnych i dla odmian mieszańcowych rzepaku na podstawie danych z doświadczeń Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych – Agencji Wykonawczej w Słupii Wielkiej (COBORU). Uwzględniono dane z lat 2011-20132. W rankingu
odmiany są uszeregowane począwszy od najlepszych do stosunkowo gorszych oraz wydzielono 3 grupy
odmian o podobnych właściwościach. W grupie nr 1 są odmiany najlepsze, w grupie nr 2 odmiany dość dobre,
a w grupie nr 3 odmiany gorsze od pozostałych pod względem zespołu 8 cech. Kolorami oznaczono znaczenie każdej z cech danej odmiany w porównaniu z pozostałymi odmianami: kolor zielony – odmiana wyróżnia
się pozytywnie (korzystnie); kolor żółty – przeciętny, umiarkowanie korzystny pozom cechy; kolor czerwony
– niższy (gorszy) poziom cechy na tle pozostałych odmian.
Grupę 13 dobrych odmian populacyjnych cechuje względnie wysokie lub dość wysokie plonowanie oraz
dobra lub przeciętna zimotrwałość. Odmiany te nie mają istotnych wad, z wyjątkiem obniżonej odporności niektórych na zespół chorób podstawy łodyg lub skłonności do pochylenia łanu przed zbiorem. Nieliczne odmiany
grupy 3 są mniej plenne od poprzednich, a drugą ich wadą jest zwykle mała zimotrwałość.
Grupę 15 najlepszych odmian mieszańcowych rzepaku ozimego (grupa 1) cechuje zwykle wysoka plenność, dobra lub dość dobra zimotrwałość i wysoka zawartość tłuszczu w nasionach. Dość dobrze plonują
także odmiany grupy 2. Zwykle cechuje je dobra zdrowotność, ale przeciętna lub mała zimotrwałość. W grupie
3 znalazły się odmiany o względnie mniejszej plenności i o małej zimotrwałości.
1
2
Według metody statystycznej prof. Franciszka Rudnickiego z UTP w Bydgoszczy
Na podst.: „Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych, Rzepak ozimy”, Nr 88, Słupia Wielka 2012 oraz www.coboru.pl/DR/
porównanieodmian.aspx „rzepak ozimy”– marzec 2014.