Najczęstsze trudności artykulacyjne

Porady eksperta – ŻŁOBEK
Najczęstsze trudności artykulacyjne
Umiejętność poprawnego mówienia, szczególnie w dzisiejszych czasach odgrywa istotną rolę. Nieprawidłowa artykulacja zwraca uwagę otoczenia, powoduje nieadekwatną ocenę osoby i jej możliwości; jest przyczyną złośliwych zachowań ze strony rówieśników i często bywa podłożem niepowodzeń szkolnych, które pogłębiają się wraz z kolejnymi etapami nauki. Poniżej zostały w prosty
sposób wyjaśnione podstawowe i najczęściej spotykane rodzaje zaburzeń artykulacyjnych. Oczywiście należy wziąć pod uwagę fakt, że niektóre z nich tj. substytucje głosek w zakresie trzech szeregów ś, ź, c, dź; s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż oraz r – l spotykamy w trakcie prawidłowo przebiegającego
rozwoju mowy. Dopiero, kiedy dziecko jest w określonym wieku, a nadal realizuje wcześniejszą
fizjologicznie postać głoski (np. 6 latek mówi „s” zamiast „sz”) możemy mówić o nieprawidłowościach artykulacyjnych.
Najczęściej spotykane nieprawidłowości artykulacyjne:
MOWA BEZDŹWIĘCZNA, czyli zastępowanie głosek dźwięcznych ich bezdźwięcznymi odpowiednikami:
B
W
G
D
Ź
DŹ
Z
DZ
Ż
DŻ
P
F
K
T
Ś
Ć
S
C
SZ
CZ
balon
woda
kogut
domek
zima
dźwig
zegar
dzwon
żaba
dżem
palon
fota
kokut
tomek
sima
ćwik
sekar
cfon
szapa
czem
NIEPOPRAWNA WYMOWA GŁOSEK K, G może mieć formę:

substytucji, czyli zamiany na głoski t, d (przesunięcie miejsca artykulacji z tyłu do przodu
jamy ustnej)

deformację w postaci wymowy bocznej, tj. w czasie artykulacji język zamiast w linii środkowej jamy ustnej układa się bocznie – w kierunku prawym lub lewym
NIEPOPRAWNA WYMOWA GŁOSEK S, Z, C, DZ może mieć formę


substytucji, czyli zamiany na głoski ś, ź, ć, dź (głoski fizjologiczne wcześniejsze)
substytucji, czyli zamiany na głoski sz, ż, cz, dż – szczególnie w okresie, gdy dziecko niedawno opanowało umiejętność artykułowania tzw. głosek szumiących – sz, z, cz, dż pojawia się hiperpoprawność i w wyrazach pojawia się np. sz zamiast s.
®
Moje Bambino Sp. z o.o. S.K.A., ul. Graniczna 46, 93-428 Łódź, tel. 042 630 01 30, 042 630 01 70, 042 630 01 34,
042 630 03 05, fax 042 630 04 80, infolinia: 0 801 577 544, [email protected], www.mojebambino.pl
1
Porady eksperta – ŻŁOBEK

deformacji w postaci wymowy międzyzębowej, tj. w czasie artykulacji język znajduje się
między zębami


deformacji w postaci wymowy bocznej, tj. w czasie wymowy język skręca w bok
deformacji w postaci międzyzębowej wymowy bocznej, tj. w czasie artykulacji język
skręca w bok i jednocześnie wysuwa się między zęby
NIEPOPRAWNA WYMOWA GŁOSEK SZ, Ż, CZ, DŻ może mieć formę

substytucji, czyli zamiany na głoski ś, ź, ć, dź lub s, z, c, dz (głoski fizjologiczne wcześniejsze)

deformacji w postaci wymowy międzyzębowej, tj. w czasie artykulacji język znajduje się
między zębami


deformacji w postaci wymowy bocznej, tj. w czasie wymowy język skręca w bok
deformacji w postaci międzyzębowej wymowy bocznej, tj. w czasie artykulacji język
skręca w bok i jednocześnie wysuwa się między zęby
NIEPOPRAWNA WYMOWA GŁOSEK R może mieć formę:





substytucji, czyli zamiany na głoski j lub l (głoski fizjologiczne wcześniejsze)
deformacji w postaci wymowy międzyzębowej, tj. w czasie artykulacji język znajduje się
między zębami
deformacji w postaci wymowy bocznej, tj. w czasie wymowy język skręca w bok
deformacji w postaci międzyzębowej wymowy bocznej, tj. w czasie artykulacji język
skręca w bok i jednocześnie wysuwa się między zęby
deformacji w postaci tzw. „r – gardłowego” tj., zamiast czubka języka drży tylna ściana
gardła
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących artykulacji czy rozwoju mowy należy skonsultować się z logopedą.
opr. mgr Marzena Walkowiak
neurologopeda/pedagog – terapeuta
®
Moje Bambino Sp. z o.o. S.K.A., ul. Graniczna 46, 93-428 Łódź, tel. 042 630 01 30, 042 630 01 70, 042 630 01 34,
042 630 03 05, fax 042 630 04 80, infolinia: 0 801 577 544, [email protected], www.mojebambino.pl
2