Wyniki ankiety na temat objawów bólu w stwardnieniu rozsianym

Wyniki ankiety na temat objawów bólu w stwardnieniu
rozsianym, przeprowadzonej wśród członków
warszawskiego Oddziału PTSR
W trakcie zebrania sprawozdawczo-wyborczego Warszawskiego Oddziału
PTSR w grudniu 2007 roku poproszono obecnych o wypełnienie ankiety na
temat różnych aspektów bólu jako jednego z objawów zazwyczaj
towarzyszącego chorobie stwardnienia rozsianego.
Inspiracją do opracowania pytań ankiety był zbiór artykułów na temat bólu w
SM zamieszczonych w czasopiśmie MS Fokus w 2007 roku.
Poniżej przedstawiono wyniki przeprowadzonej ankiety.
W ankiecie wzięło udział 22 osoby, przy czym trzy z nich stwierdziły, że nie odczuwało ani
nie odczuwa bólu, a co zatem idzie osoby te nie odpowiadały na dalsze, szczegółowe pytania
ankiety. Tym samym uzyskano ostatecznie 19 pełnych wypowiedzi.
Okres czasu jaki upłynął od zdiagnozowania choroby był dla ankietowanych osób bardzo
różny. Najdłuższy z tych okresów to 40 lat, najkrótszy 2 lata. Statystycznie przedstawia się to
następująco:
-osób, u których zdiagnozowano chorobę wcześniej niż 5 lat temu – 1 (ok. 4,5%)
-osób z diagnozą, która miała miejsce 6-10 lat temu 8 (ok. 36,4%)
-osób z diagnozą, która miała miejsce 11-20 lat temu 4 (ok. 18,2%)
-osób z diagnozą, która miała miejsce 21- 30 lat temu3 (ok. 13,6%)
-osób, u których zdiagnozowano chorobę ponad 31 lat temu
6 (ok. 27,3%)
Częstość występowania objawów bólu była wśród ankietowanych osób różna. Umownie
odpowiedzi podzielono na 4 kategorie: 1)odczuwające ból bardzo często, 2)dość często,
3)sporadycznie, 4)w ogóle nie odczuwające bólu. Statystyka jest tu następująca:
-osób odczuwających ból bardzo często (praktycznie codziennie) – 7 ( ok.32%)
-osób odczuwających ból sporadycznie7 ( ok.32%)
-osób odczuwających ból dość często5 ( ok.23%)
-osób nie odczuwających bólu 3 (ok.13%)
Pory doby, w jakich ankietowani chorzy odczuwają ból przedstawiają się następująco:
- w różnych porach doby 8 osób czyli ok.43% odczuwających ból
- przeważnie po południu: 4 osoby czyli ok. 21%
- przeważnie w nocy: 4 osób czyli ok.21 %
- przeważnie wieczorem: 2 osoby czyli ok.10%
- przeważnie rano: 1 osoby czyli ok. 5 %
Jeśli chodzi o charakter odczuwanego bólu w ankiecie zaproponowano kilka określeń
(piekący, kłujący, ściskający, mrowienie, bolesne skurcze, inny). Odpowiedzi były
następujące:
-wiele różnych postaci bólu odczuwa 13 osób
(ok.70% )
-mrowienia odczuwa 2 osoby
(ok.10% )
-bolesne skurcze 2 osoby
(ok.10% )
-bóle o charakterze ściskającym 1 osoba
(ok. 5% )
-bóle o nieokreślonym charakterze 1 osoba
(ok. 5% )
W pierwszej, najliczniejszej grupie osób odczuwających różne rodzaje bólu wskazywane były
najczęściej 2 lub trzy rodzaje, wśród których wymieniano : pieczenie, ściskanie, mrowienie,
kłucie oraz bolesne skurcze. Jedna osoba wymieniła odczucie swędzenia, jedna bóle powłok
brzusznych.
Na pytanie o ostrość i przewlekłość bólu padły następujące odpowiedzi:
-jako przewlekły i nużący oceniło odczuwany przez siebie ból 13 osób
(ok.68% )
-jako ostry i nagły - 6 osób
(ok.32% )
W ankiecie zaproponowano samoocenę natężenia odczuwanego bólu w 10-cio stopniowej
skali w której „0” oznacza brak bólu a „10” ból trudny do zniesienia. Rezultaty tej samooceny
są następujące:
Natężenie bólu:
10
Ilość osób oceniających
swój ból na ten stopień
1
9
1
8
7
6
5
4
3
2
1
0
3
4
1
4
-
3
-
-
-
Na pytanie o przyjmowane leki przeciwbólowe wymieniano zarówno dość powszechnie
stosowane leki w rodzaju panadolu, apapu czy ibupromu jak też - w kilku przypadkach - leki
bardziej specyficzne w rodzaju molastanu, mydocalmu, neurontinu,czy tramalu.
8 osób czyli ok. 42% ankietowanych podało, że nie stosuje żadnych leków przeciwbólowych.
Być może wynika to z oceny skuteczności stosowanych leków przeciwbólowych. Na 11
osób, które leki przyjmują, jako mało skuteczne oceniło je 5 osób, dobrze ocenia działanie
przyjmowanych leków 4 osoby a 2 osoby wstrzymało się od oceny.
Stosunkowo znaczna ilość osób w walce z bólem stosuje obok czy nawet zamiast
medykamentów inne sposoby łagodzenia bólu. Wśród tych sposobów 8 osób wymieniło
relaks, 4 osoby autosugestię, 3 osoby) medytację, 2 osoby jogę. Niektóre osoby stosują dwie
metody, inne jedną a 6 osób podało, że żadnej z tego typu technik nie stosuje.
Na pytanie ankiety o ewentualną pomoc innych osób w zwalczaniu bólu najwięcej, bo aż 7
(ok.37% ) wymieniło pomoc rehabilitanta. 5 osób (ok. 26% ) korzysta w takiej sytuacji z
pomocy lekarza. 1 osoba wskazała w odpowiedzi na pomoc najbliższej rodziny. Pozostałe
osoby nie korzystają z pomocy innych osób.
Komentarz lekarza : Przeprowadzona ankieta, pomimo niezbyt licznej populacji
osób ankietowanych w zasadzie dała rezultaty porównywalne do doniesień z
badań naukowych opublikowanych w 10/2007 numerze magazynu „MS In
Focus”. Zbieżności te głównie dotyczą takich zagadnień jak: okresu choroby w
którym występują bóle, charakteru bólu, pory dnia, w której ból najczęściej
występuje oraz leków i metod stosowanych w celu złagodzenia objawów bólu.
Skuteczność leków chorzy oceniają jako niepełną. W związku z tym celowe jest
stosowanie innych metod walki z bólem oraz korzystanie z pomocy innych
osób, np. lekarza, rehabilitanta i członków rodziny chorego.
Przygotowanie ankiety i opracowanie jej wyników: Maria Kassur i Ryszard Buchowiecki